장음표시 사용
21쪽
eonsilio illius Doctoris verbo temis prolato moueri poteras ad agendum, qualiter mouetur discipulus , &Iecure procedit sentehi iam magistri pii, & grauis se
po s.ct remiisa sortiori potetis ex conssci typis mandato, cum tunc maiori circuin spectione proseratur, &iab aliis doctis sit priua applobatum : si e docuit Aetorio. 1.ea .quast.4.2 s. villat bos supra. Dixi , ali tui mos , . neoterita pii. gravi, de D ct te antiquo maior dubitatio este potest,an eius opinio eis suo tempore probabilis suetit,antinuata iam sit,& a sege Apo- solica censeatur communiter reprobata I ae proinde vir rudis,& indoctus eius Hictis tantism fidere non de-het. quae omnia optime doeuit, sicut solet, Thomas
3 Aduerte tamen,ut opinio alleuius Doctoris adue Eus communem probabilis censeatur. non suscit, si Perfunctorie & incidenter. & occasone alicuius argumenti dicta sit: etsi ita placeat lolia sancher dio.
ad colorem, non ad probationem dicuntur : scuti consesso inestanter sam,vel quae si ad alium finem, Non praeiudieat confitentii ut asserit glossa incape σι- Mntibus soA .per Doctores in capia r ficti trian princae .Recti iritur ergo,ut resolutorie dicatur. Et multillo minus iussietet,s in indice libri dicatur : non enim indices ea elua ab authoribus sunt inspecti , &saepe psus aut horis non sunt, sed ab alio tertio. Quando outem in indice ratio conclusonis adducitur , placet
mem, ut probabilem amplexari, quia tune sere idem est,ac si in eorpore libri diceretur. , Nunquam tamen existimo suffcere ad probabilem cpinione eonstituendam is tum unius Doctoris etiam vis. Nam saepe ad factum moueri potest, vel ex aliqua Hispensatione sibi facta in lege,quam alius non cogno scit, vel ex aliqua passione , aut inaduertentia. Non enim seinper religiosus operatur quod honestum est: ile ita tradit Ioan. Sanchea disp. 4. num m. Existima-xem verd suffeere,s plures teligiosi id videre nitit effiacere absque scrupulo 1 tune enim Frasumendum est Iieere. sesaa m eati,n. Romna, ct compsistens, rebo,
I Dieo seeundd, opinio probabiliot est,quae firmio-
,& eseaciori landamento sulcitur, non quae a pluribus Doctoribu, defendi tui : se docet seu rim.
sii lora. Andr. &alii relati,Maseard 'ρνa Et ex iure canonico est pro hac parte textus estpressias /n cap. C
poeta ustata frν : Vbi duae fuerunt opiniones Pontisci ropositae, & posteriorem elegit, quia sinqit Pontia
hilior est iudieanda quae ii pluribus essenditur de δο- . boribus:vi didiit philosophus Oopsc. p.r. Probabiliora sunt,q- videatur omaribus,vel plurimis,vel sapientibus, de iis,uel omnibus, vel plurimis,vel maximo notis,& illustribus. Non praeelse,quia ab iis defenda
tur, sed quia prasumi debet escaciorem rationem prole habere,cum plures ad eam defendendam concurre.. sint. Quire si firmo fundamento earent, eorum se tentia non est iudieanda probabilior ; imo , ut dieit
Ioan.Lup.cap. per vestras , de donationis. intri viditim ct uxorem noιM. 3.3.1 .num. 2. illis hon est eredendum,s iandallento carent.
s Aduerto saepe contingere aliquam sententiam probabiliorem esse, non tamen tibi ita apparere. vel quia eius suridamentum,& patronos ignoras a vel quia tibi contraria sundamenta probabiliora videndi. At adactiones regulandas non tam attendi debet,quid opi nio in se habeat,sed qualis tibi appareat, ut Lene n
rauit Anton. Perer ex Caietan. sala certam scholain i o num 4 ι .& villat obos ram. i summa es. i .dd istiti. .n. g. io Dico tertiδ, Communis opinio est,quae a Docto. ribus eam ex prosella tractantibus communiter defenditur Nam si persanctori lum de illa tractent,etiams plures sint .non aequivalent paucis eam ex professo disputantibus,ut optimἡ aduertit Menochtae prasime.
nti. 289. AEor tib. 1.instu e . 3 rea D. Ioan. Sanctim aio.4 .niam. 68. ἐθ. 29. .I. Debent tamen ii Do-ctnres ex profesto quaestionem disputantes certi Do ctori, doctrinae non esse ita addicti, ut eum tanquam oues, & volucres unam praeeuntem sequantur. Nam tunc non communem Opinionem,sed singularem esi ei unt.quod bene docuit Aetor μνυ in cap. .cum Na uari. Decio, Alexandro, di aliis.Inter Dinores verδ εχ
professo quaestionem disputantes plures reperies , qui suam opinionem communem esse adstruant; sum t men alis oppositam communem esse asseuerent, R ideo non sicile discerni potest quae si communis opinio, ut dixit Agor 6. , a nisi sorte Doctores euoluas,& videas multo plures, & dotiiores pro una parte stare, quam pro alia.Quando autem facile cognosci non po test quae si communis osenio , tunc plurimum eon dueeret iudieem habere propitium cum i posse fune .a3haerere,viri opinioni maluerit,nec tenebitur in sim dieatu, ut ex Abbare Baldo,& aliis docet Maseard. d. probati A. eonens. . 1 3.nti. χα imδ neque quoties se quitur opinionem problibilem res icta probabiliori, quia prudenter operatur. docet Ioan . Sanchea disy .. . n. a Ina.dae insta latii, i diremus, ii Dico quartδ, Communis opinio regulariter praeserenda est partieulari. nis sorte particularis ita emea
11 Ex qua doctiina probat Thomas Sanchea lib. t.ri
nem singularem alicuius Doctoris probabili ratione nitentem praeserendam esse. si valorem matrimodij de senilat,plurium sententiae illud impugnantium,& ad dueunt pro se Hs iens Abbatem, linum Decium,&alios: idemque gieendum existimant, si opinio singit
latis fauet caulis piae,restamento,libertati Aoti.& smi Ebus: idemque doeuit Nauarr.eu 2 .num. 28 . Visi lobos γοm.1 samin ιν-. .aocuit. 7.num. D Ze generaliter quaelibet opinio defendens valorem actus praese renda est contrariae sententiae , etiamsi si contra reum in talorem actoris,ut ex multis allegatis docet Nauar. villato 1 Gpi a. Et ratio omnium est,quia stat pro omnibus praesumptio' iuris . & veritatis pro omnimus illis eausis. vi probat Barbatia in conf&β plum est prata Hare,cal. 1.2ινfes nouum,tol. I. Purile TUN
22쪽
turam sequi relicta tua tutiori, α probabiliori.
a T Egant plures primδ , quia se operans errare L vis , non tutiorem viam eligens cum positis; eaque de causa in p. iuuenis, desponsali V. ad aώ- duritia aesAn easti ei a .de homicidu, dicitur in dubiis tutiorem partem este sequendam, ne errandi periculo aliquis se exponat.Secundo in .iao Capellarim , ae seγι, sequutus est Pontifex secundo loco propositum , coquod meliori . de subtiliori rati ne nitebatur. Sunt itergo probabiliorum sequendam esse, relicta semper probabili. Tertio non videtur qua ratione id fieri pol- sit: nam sequens opinionem probabilem aliorum . vel retines propriam,quae tibi tutior,& probabilior apparet, vel nonrii retines, impossibile videtur te operati secundum opinionem aliorum: nam ad laoe ut Cpereris hene efformare debes iudicium practieum de bonitate obiecti ,hoe est, iudieare debes hie de nune tibi elle li- situm operari r hoe autem iudicium eontradictorium est alteri iudieio probabiliori . quod habes tibi talem operationem non esse licitam;& licet quod libet e Y iis iudieiis eausas,seu motiua diuersa habeat,in causa non est quominus iussicia inter se coiit radictoria snt. Ergo simul esse non possunt. Si dicas te relinquere propriam
opinionem eum secundum opinionem aliorum vis cinperari, praeterquam quod est contra plures, grauesque Doctores assimantes id necessariiura non elle, vitetur hoe sere impossibile nam intellectus non iacile dim 39etur ab allensu , quem vetum existimat, cum in hae parte libertatem non habeat proposita veritate obie-
. Ergo absolute non potes relicta prob ibiliori tua opinione aliorum opinionem probabilem sequi se ita
nam. 9. dicit eligi posse opinionem aeque probabileinsed non dicit minus probabilem. 1 Nihilominus communis sententia est,& mihi probabilior let si supradicta sit satis probabilis, eligi pot-
se opinionem minus probabilem de turam,relicta probabiliori propria,de tutiori: sic tenet Valent. 1.2.2ι p. a. quor. 4 art. 4. vasqueZ ἀθ.6 .eap. . 9 sqq. Salas
plutibus i ut mos est; telatis I b. ι .in Ddialogaes.s ms. 4. Ioan .sanchez illos, & alios plutes allegans distit. I. num. ra. Probo primδ, eum ex opinione probabili aliorum operaris,prudenter operaris, tum quia alii ex illa operantur prudenter , tum Ze praecipue, quia saepe spinio,quae alicui probabilior, de tutior apparet,pr habilior non est, & tutior.Ergo poteris relicta tua Opinione probabiliosi aliorum probabilem amplecti. Se- eundo si teneris sequi opinionem quae tibi probabilior apparet, neque potes ex probabili aliorum sententia
operari,inille scrupulis agitati dcias, & sngesis horis
Obligaberis opus variare, ehm iam uni opinioni ut probabiliori aghaereas, iam contrariae,ut bene expendidit Salas suta num 68. in e οὐ m. 2.6 au. 3 Neque ob hant eontraria adducta. Ad primum tespondeo te operantem ex opinione probabili aliorum errare non velle, cia in aeque tutam viam eligas, ac si ex tua probabiliori sententia operaretiscitain ut bene probat Ioati,sai clieza. ρ 44. 1ia 6 duinter probabiles opiniones nulla datur formaliter rum, tior,& securior altera: omnes enim sunt aeque taure, securitas enim opinionis in eo sita est,ut Operans exilla nullo modo Deum offendat. Cum cI. operam ex
opinione probabili nullo modo Deum Offendat ; em citur aeque iecurum esse,ac si ex opinione probabiliori operaretur Quando autem dicit κr a Doctoribu una n. opinionem lecti riorem.& tutiorem esse alia non de se curitate se ali sed materiali loquuntur et 'hoc est, laqueia, opinionem probabiliorem,& tutiorem non se .lum non attingit fornialiter culpam,sed nee materialiter , ut contingit cum est opinio probabilior obligan ad restitutionc ira, sc est alia opinio ptobabilis deobligans ; in restitutione enim saetenda nulla ellia potest nee sotiualis, nec materialis dissonantia ad rationem: at si non restituatur,eis poterit materialis Silonantia menti diuinae, quae dictabat in tali casu restitutionei esse faciendaiti. Nunquam tamen obligaris sequi quod
in re tutius est. Pr.eterea cum operaris ex Opinio ueprobabili ope tatis similitet ex probabiliori: nam pro- 'Dabilior opinio est te posse ex Opinione probabili, relicta pro ,abiliori operari. Ergo elim ex illa operaris,. ex opinione piobabiliori operaris : probabilis enim
opinio concurrit, v .g. ad te excusandum a restitutioiae
faetenda, & probabilior opinio concurrit ad te excusandum ne o digeris eligere opinionem prostabiliorem, quae tibi dieebat esse tellitutionem facien tam se Sauchease,pra num. γ1. Ex iis respondetur ad textum in cap. mueuis, eap. au audientiam , ct c. p. significanis, mandatur enim in dubiis tritorem partem eae eligendam ; quia cum dubium proprie est,soli viri pars est tuta ac cum ex opinione probabili operaris,cum tunc dubius propriξ non sis vitaque pars est aeque tuta.
Ait secundum tespondeo te debete sequi ex eonsilio opinionem, quae meliori ,3e subtiliori ratione nititur. non tamen ad id obligaris,si oppositae sententiae rationem probabilem habeas, ut bene dixit sylvest. ει
4 Ad tertium , quod est dissicilius, respondet Aetoli
non esse relinquere opinionem propriam probabiliorem , ut possis operari se undum opinionem probabi- lem aliorum; sed limul te ha ete posse illos duos assentias, alium niten em principiis intrinsecis ipsus rei, alium nitentem principiis extri secis scilicet authoritati Doctorum. Doctissimus nosset Thomas sane heg
polle esse illos duos a lentis probabiles simul etiamtia principiis intrinsecis prouenirent, quia intellectus sinquit non assirmat viramque sententiam eile ceristam, sed utramque elle prooabilem, seu probabilitet sustineri posse. Mihi tamen dicendum videtui nequa quam simul essic posse illos liuos assensus,sue at . intriniecis siue ab extrinseeis principiis proueritianti ratione in arsumento facta quam se explieo Iudicas probabilius si ad beneficium eligas diguunt omisso digniori, te eme obligatum testituere; alia opinio assirmat re non esse obligatum esse.& nen esse obligatum inanifestam eontradictionem inuoluit. Ergo non potest simul ab uno intellectu iudicati. Bene tamen stat te iudiea tuam opinionem esse probabiliorem altera,& alteram
23쪽
en probabilem: at hoe iudicium nee Attigit opus se solo, neque est iudicium probabile de quo loquimur; sed est iudicium euidens : euidenter enim iudieas tibi probabilius apparere obligatum esse ag restitutionem, di aliorum sententiam Mobligantem probabilem apparere. Qithd autem insufficietis sit ag regulandam actionem se solo,probo.Nam si probabilius iudicabas
te esse obligatum restituere,ut ab hae obligatione exi maris,debes iudieare te non esse obligatum non enim suscit s iudicta Mios sentire te non esse obligatum, Bis tu sentias te obligatum non esse;ali scontra propriam eonscientiam saceres ex aliorum opinione Operando. Ergo si retineas tuam probabilem vel probabi- Iiotem sententiam de obligatione, quis smul assen. viti obligatum non esse,sea ad summum poteris agenetiri alios iudieare te obligatum non esse,quod non est suffieient ad honestandam actionem .Quapropter cumseeundum opinionem aliorum vis operati, iudicium
ruum probabile seu probabilius de obligatione suspen
dere debes,& potes cum non sit euidens,& clarum,&K nsequenter non necessarib rapiens intellectum &ita docet Τhom. Saneh. immemor fiorum dictor unatis. . in Decal.cis. . a. in Medico consilente eontra propriam opinionem: ubi postquam dixerat non esse 1icitum, subiungit. Quod intelligo retento eo dictamine , nam attendens doctiores contrarium allerere, sosset prudentet id deponere, ae ia. medicinam coi silere.
s Ex supradictis insertur non solom secundum pro- habilem aliorum opinioneis te posse operari, relicta robabiliori propria, sed in casu gi auis neeessitatis te reneri aliorum opinioni parum alias probabili consor--re.Quia ratione illius grauis necessitatis petietili pinio dias parum , vel nihil probabilitatis habena aedditur maxime probabilis,& seeuta ita docet Thom.
333. & Villatobos to . isum.ινaa. 1.di18. Explicantque goctrinam variis exemplis. Primo putas iudieem egitimε interrogare ae crimine alicuius grauis,& h vestae personae,& reipublice non mediocriter necessariae moti tamen tibi omnino constat sed habes aliquem serupulum, de gubium, poteris tune taeere, neque adsensum illius respondere, iussicans in tali easu probabile esse te posse tacere. Secundo, si mulier contrahens Bona fide matrimonium inualide , postea non possimouum consentan expressum amatito extorquere,fusificiet, si assectu maritali aceedat. Tertio,exhilaei moriturus signa contritionis sacerdote absente poterit post
ea veniens in praesentia illum absoluererquia in iis c sibus grauis necessitas probabilem opinionem iacit, quae alias probabilis non esset.
Pu NervM III. An possit Doctor , vel Consessirius consulere, vel docere opinionem minus probabilem, relicta probabiliori propria.
4 Si rogan, infestuat stat esse oblumionem consultam ex
alioν- opinione probabιlr,bene potes constitiis.
niones improbabiles in Logica , vel Grammatica haberet inon videtur oeeaera culpam vena lem. 1o In rebis id mores pertinansistis mortale attingis.
a Espondeo considere posse in qualibet materia, L . etiam in materia iustitiae. & taepe conueniens
ex opinione aliorum,ut ex puncto praecedenti constat, suseienter regulas tuas actiones,cur non poteris ali rum actiones regulare 'a Dices. Interrogans non rogat de aliorum opini ne , sed de tua. Ergo ut as eius mentem respondeas, propriam opinionem teneris manifestare. Respondeo primδ,interrogantem non tam inquire Te tuam,vel aliorum opinionem , quam quid ipse efficere possit, sue ex tua, siue ex aliorum opinione. se eungo,inci interrogaret de tua non semper es obligatus illam manifestate: sepὸ enim inconuenientia ex tali manifestatione oriuntur.3 Hane conclusonem tirnitat Salassuprases.s et 8 s.
deobligas , seeus si illi obligationem imponis. Tune
enim dicunt ii noctores te non posse seeundam opinionem probabilem aliorum conlisere,eum enim ipse non de aliorum opinione roget, sed de tua, immerito illi obligationem imponis. At Thom.saneh. tib. I. in Deca .es.' τ .ri. cum salas supra. ses. rum.' sentit te posse consulere tam exemptionem testis,qQm obligationem illius ex aliorum opinione,nila expres;ὸ
rogans inquirat,an aliqua ratione excusari valeat a restitutione, v. g. facienda, tunc, inquam, teneris aut 1 consilio dandra abstinere aut aliorum opinionem probabilem exeusantem declarare, de in hoe casu nemini est dubium. 4 Sentio igitur te posse ex aliorum Osinione obligationem contulere,si rogans intelligat sol sem ex probabili opinione sbi esse cibligarionem consultam; tunc enim veritatem manifestas, neque illi iniuriam Acisi squidem tacite dieis eontrarium esse probabile . &posse illud tut3 siqui. At si togans intelligat id sbi ut
indubitatum eonsuli; qualiter solent rudes, & ignorantes intelligere, iniuriam illi sacis . si ab ignotantia
non remoueas,& veritatem non manifestes. Praeterea omnes petens conssium esto expresie non rogenti an aliqua ratione exeusari a restitutione valeant taei te
rogant,c m dieunt,an obligati sint restituere a Si ergo
cum expresse rogant, an aliqua ratione a restitutione excusentur,teneris manifestare aliorum,uel ruam probabilem sententiam ex antem; se teneris cum absolute de obligatione interrogant. Nullus enim praesumi debet sbi velle imponere obligationem , cum ab illa possit excusari. 1 sed quid si opinionem deobligantem a restitutione sentires improbabilem . posses ne remittere interrogantem ad Doctorem, quem scis illam ut probabilem
te posse, si Doctor ille non ignorantia ductus,sed aliis rationibus, quae sibi.& aliis probabiles videmur, sententiam defendat. At hoc diebun subsistere non potest: nam vel illam sententiam quam Doctor ille defendit, euidentet iudicas esse salsam vel M iudicas euidenter
24쪽
si euidenter uidicas esse salsam simul etiam iudicare de bes defendentem illam morautia laborare;ae proinde in te defendi non posse Non ergo poteris esse occaso, v t aliquis eam amplectatur .Quodsi non euidenter iusicas improbabilem , imprudenter procedis si eam ut probabilem non reputes Nam licet tibi per intrinseca principia non probetur, per extrinseca tamen probari debet,de sic interrogantem poteris as illum Doctoremnuotabilem remittere , sicuti & tu poteras secundum opinionem illius Doctoris interroganti respondere.
Quapropter Vas queEdse. 61. N.9.nu. S.& Salas tria ἱ Λι. s. atly unis. Fes 9.nu. 8 m , solum dicunt te non poste remittere interrogantem ad Doctorem alium,euius lamentiam saliam euidenter reputas; secus dicendum quando non euidenter reputares salsam. 6 Ex his inlato eum Thora. Sancher east.' num 24. dc Zumel. a. a. Misse. 6 νι, a.duλ .see, posse inter togantem,cui grata non est resolutio unius Doctoris, aliutra, S: alium adire quousque inueniat placitam resol utionem,m h recta intentione procedat Quia in hae in uestigatione utitur iure , natura tibi concello, cum
solum inuesti et scientiam de obligatione. hoc eli, an sit aliquis Doctor,qui eum legitime exeus et ab obligatione , quam alii ei imponunti Timendum tamen est
periculum errandi, ne sorte putans quaerere lumen, quaerat tenebras,& inueniat exeum loco Doctoris,qui eum in foveam cleiiciat. Propter quam causam hunc se inuestigantem reum esse mortalis, inimarunt haria11.4 mat. de restituta best.δερν scripι.Ab vlt.vers. his prami s. Nauarr. cap. I inu. 83. N Sum Hii p. cap. a 8. addit. vlt. ad cap. 27.
γ Dico secundo. Doctoges,seu Rectores alicuius e thedrae non tenentur flocere quae sbi probabiliora videnturi tamenim talia silent esse mimis recepta, &probata , de sontalum generarent, grau&ue iugium inagistris imponeretur , si obligationem haherent legem di quae sbi probabiliora apparerent. Nam ex vi hu tui obligationis debebant satis imiestigare rationes ro utraque parte,& saepe opinio,quae sibi probabilior eri apparuit, hodie minus probabilis apparebit .cogeremurque quotidie mutare in scriptis sententiam.
Quapropter sussicit, si quae sbi probabilia videntur.
uis dieat esse veniale , s nulla ratione exeusante doceas,quae tibi probabilia fuit,relictis probabilioribus. At credo nullum esse peccatum, quia semper est ratio excusans , scilicet glaue iugum quod Doctoribus imponeretur.& obligatio mutandi saepe sententiam. 8 Quod s magistet improbabiles opiniones doceat vel ex malitia, vel ex ignorantia culpabilii si sit in rebus pertinentibus ad fidem, vel mores,nemini potest esse dubium, esse praue peccatum a cum occasonem grauissii nam errandi tribuat,& ipse erret. At si opiniones sint in rebus patui mometiti, Logicae sei licet, de Grammaticae,alicui videbitur peccatum non esse illas
diciti In quibus nihil interest ad capessendum regnum
Dei virum eredantur, aut non; virum vera putentur,
aut salsa: in iis errare,aliud pro alio putare,non est arbitrandiim esse meratum; aut si est,minimum est, atque leuia tim. sed dicendum est , opiniones improbabiles doeere communiter in rebus parui momenti, lethale esse, tum quia oscio magistri, cui se ingerit, non satisfacit ; metum enim illius est , veritatem firmare & errores depellere Tum etiam,quia grauem iniuriam auditoribus inseri in eorum intellectibus erro-ies seminando: propter quae sentit Petr.Nauarr.lib. a. de νHZ t. eap. 2.dus. istam. 8a. oblitatos esse magistrosi estituere,hoe est, decepti ma tollere.
At si non ut magister,sed ut quidam lectatis Do-
ctor opiniones improbabiles in Grammatio, vel Logica sequatis eausas ingenii exertendi, leue peccatum tantum erit, iuxta dothrinam Augustin. .. . qui non de docente publice has opiniones salsas locutus est, sed de allentiente illis: & ita tradit Salas,& Thomas Sanchea δειρ .i vero addit Salas isto tragu. 8ώιον. vnis.θA.I. num. .eirea n Mium scilieet per se loquendo. si quis non in praxi, sed in solo assensu temere circa res m rates opiniones improbabiles amplecteretur,non pe caturum mortaliter, secluso scandalo aliorum,& pr prio periculo amplectendi eas in praxi, sed venialiter tantum; nihi nullo modo probatur,sed peccatum esse mortale assirmo.Primo,quia ex malitia,vel ignorantiaeulpabili de rebus ad sidem, vel mores pertinentibus male sentire, graue malum est. Secundo, quia non vi. detur posse catere periculo amplectendi talem opinionem in praxi, cum se illi adhaereat. Tertio, quia haec videtur opinio August. svra , cum enim dixerit nullum vel leue peccatum esse sequi opinionem salsam in rebus, in quibus nihil interest ad eapessendum regnum Dei . tacite instinat in iis rebus, quae ad capessendum
regnum ordinantur,peceatum graue esse.
Pu NervM IV. An Conseilatius possit, & debeat contra propriam opinionem poenitentem sequentem opinionem probabilem absoluere.
6 Pris abiti m Usus obrigariona mortaliterior. Pisistem erad/ns ex aliorum opimone robabiti contra stim Iicisum es, assa uenam est, tametsi semsessamia rari opinioni nan Genti Iur.
1 Consessario delegato negant aliqui posse ; esto assiiment de paloeho. ita Antonin. .pare.
t t. l .cap. io s. h. sylvis n. Cossessor 3.quas. . Angei. confeso nu. s. Conrad. tνae .r de contrae quast Io .conclus3.ex parte consentit Ioan Medina C laconia fess quaest. is.in fine.Eman. Saa in eait. Romana,quatenus astinant polle Conses latium enere poenitentem, ut sex opinioni probabili adhaereat. Ratio esse potest ι quia delegatus eum non teneatur ministrare sacramen. tum petenti, solum videtur posse illud ministrare secundum propriam opinionem,le non aliorum.Αt parochus clim teneatur ministrare , esset graue onus , saliorum opinioni se eonformare non posset. 1 Dicendum tamen est eum communi sententia
quemlibet Consessarium, sue ordinatium, sue delegatum, posse poenitentem sequentem Opinionem probabilem v.g. opinionem Ae obligantem a restitntione absolvere,quamuis ipse Consellarius tali opinioni non assentiatur , modo assentiatur esse probabilem e docet
25쪽
Ioan Sanch .innumeros eoiamrens Aq.33 s .ct-. 4.nti. ἔ s. Ratio est manifestaenam quilibet Consessa eius sue proprius . siue delegatus, nihil aliud 3 poenitente exigere potest,ut absolutionem impendat, quam consessionem omnium peccatorum,cum vero dolore,& proposito non peccandi quibus nullti modo obstat poenitens adhaerens sub opinioni probabili. Ergo capax est absolutionis, inrote rite dispositus 3 Dissicultas autem est,an non solum possit,sed etiam debeat absolutionem impendere Respondeo debete,siue si patochus, siue delegatus, quia esto delegatus voluntati e se inusserit ad iudican dum at posta iam causa iudicii, scilicet aecusatione peceatorum,nectificio sententiam debet serte,& eum poenitens ritὸ sit dispostus absolutioni . nequit emi denegarer & ita tradunt Valent. Aetor. Salas, Suarer, Vasquer,& vietque sane iras ora. Dixi,posta eausa iudici seu consessione incepta: nam ante illam sieuti Conseiantius delegatus non te
metur audire consessionem poenitentis neque etiam tenetur eius sententi e se conformare: alias obligari rouset Conse Iarius sentiens priuilegi uiri Bullae tegulail-bus non prodesse ad effectum absoluendi a te seruatis, audite consessionem, & absoluere regularem scimentem prodesse, quoil non est dieendum : & ita tenet Ioann .sanchὼιψ n. io g)eu talde nata dum. & addit obligationem Confessarii absoluendi plenitentem sequentem opinionem probabilem ella, quando Opinio probabilis est de aliqua re secta, vel e scienda ab ipso poenitente,non de re quae se tenet ex parte Confessarii , qualis est de iurii dictione, vel approbatione ipsus tunc enim negata absolutio non arguit inai sp sitionem,& indignitate in poenitente,sed desectum ii si ictionis in Consessario; ae proinde nulla poenitenti irinatur iniuria,sed potius eam sibi irrogati Consensimus:& eos it Basl.de Leon.lib 4.ae ram. p. 21. 3 Casu autem quo tenetur Consessarius pu niten tem absoluere,n5 est concors Doctorum sententia sublua obligatione teneatur i Sayruc, va' ira, de salas
inant delegatum selum sub veniali teneri, & Gre ex bona fide,& aelo suae opinionis excusiri. Anton perer supra nec veniale agnoscit, si suam opinionem Conse satius longe probaditiorem reputet: habet enim sin-qufit in causam suspendendi ablolutionem , scilicet, vivites sua opinici accipiat Excipit casu in quo poeni
tens ex praecepto Ecclesa comunicare teneatur.tus c, inquam, graue onus poenitenti imponeretur ex dene- sata absolutione .cum rite dispositus accedat.Suar. sinium dieit elle grauem obligatione, non tamen semper sub mortali. Consentit.Thom. Satich.dicens ex paruitate materiae veniale elle negare absolutionem , vi seonsessio eis et ita breuis , aut de solis venialibus facta; quia tune non videtur graue eniis poenitenti imponi, dium consessorem adeundi. Ioann sanct AII. 3 4. fis..dicit esse mortale,si si de mortalibus e sessio vnde tacite innuit esse veniale. si de venialibus esset facta. c Ego vero in hae opinionum varietate existimo probabilius semper esse peccatum mortale negare absolutionein pa nuciati, quem eredis esse rite dispos tum .s ipse in tali negatione non ecinsentiat .sue conia fessio sit de mortalibus, siue de venialibus facta. Et de mortalibus videtur clarum: nam obligare poenitentem ad iterum constendum peccata grauia habendi iraque dolorem,est graue onus De peccatis autem venialibus se probo. Nam negando absolutionem priuas pa nitentem magno beneficio sacramenti. ad quod habes ius.Ergo peccas grauitet.Quod autem huiusnodi pri-oitionem ipse possit facile reparare cadem peccata venialia iterum constendo,non te excusat a peccato,cum hete reparatio pet accidens sit scuti nos te excusaret
a graui iniustitia, s dignum aliquo beneficio Eeelesiastico,illo priuates sciens facillimo negotio aliu8 aequὸ bonum posse consequi: quia ad grauitatem culpae non
debet attendi,an possit damnificatus damnum repar
te, suserit s Aamnum sectum graue sit. Quod autem
priuatio absolutionis,de fructus sacramenti in eonses sone vemialium eraue damnum sit,& grauis materia, se probo. Quia ti ex voto tenereris consessionem venialium eiacete & Omitteres, absque dubio grauiter pecores. Ergo signum est esse materiam grauem,obligare prenitentem,vel carere fructu ipsus consessionis, vel illam iterum efficere. ν Ex his insero a sortiori paenitentem bona fide exta stimantem contractum aliquem sibi licere,quἱque vere licitus est ex aliorum opinione probabili,esto Consessarius tali opinioni non alientiatur , esse nee arthabsoluendum , quia accedit tith dispositus: se tradit
omnes supradicti Doctores consentire. At si poenitens existimet ex ignorantia contractum illum licitum,illicitum elle; tenetur Consessarius pinnitentem monere licitum este secundum aliquorum opinionem, vi se periculo precandi poenitentem remoueat sic ex Salon.
ille contractus omnino est illicitus,debet Consessarius poenitentem monere,& s ab illo des stere non vult,in absolutum remittere. utpote indispositum: sic tradit Bartholom. de Ledeta. in suasum.tit de sacram.paenit.
die .i . Villat cibossispra n. .PvNc TvM V. An in admin Istratione Sacramentorum liceat uti opinione probabili, de in re minus tuta,
relicta probabiliori, & tutiori, vel
omnino certa. I cuando pro Otraque parte es opinio probabilia δε lien
i Ro intelligentia huius quassionis aduerto pri-1 md non elle qua stionem, quando pro utraque parte esset opinio probabilis,an licite fiat s tune enim ex supradictis manifeste eonstat cuilibet licere eligere
quam maluerit , neque se perieulo morali errandi exponit, ut contingit in casu eontrouerso , an morituro
exhibenti tatim tima eomtitionis danda sit absolutior
26쪽
.iliis negantibusaliis rectius assimantibus. Seg quaestio est,quanto ex una parte est opinio de valore sacra-anenti,ex alia parte non est opinio sed certitudo valere. v. g. est opinio validum est e Baptismum ministra-iu subforma genitoris, geniti, & procedentis ab utroque. At est omnino certum valete. si ministret ut sub nomine Patris,pilii de Spiritus sancti item est opinio valid) eonsierari in typho, vulgi, euntem: at in panet titi eco est omnino certum. Matrimonium valere , scotrahatur rotam parocho contrahentium, Ae in propria parochia admittunt omnes. At si ipse in aliena par hia assistit, pinio est non valere Consessio factatim plici saeerdoti absente proprio in articulo mortis, nemini est dubium valere; at si praesens sit propriussaeerdos , opinio est : aliaque innumera exempla adiaduci possent. Dissicultas autein est, an tune liceat vii pinione probabili telicta certa,& iecura. 1 Aduerto ieeundo. inualidum posse reddi saeramentum vel ex desectu materiae , & sorans a Christo Domino institutae, uem desectum ipsa EeHesa supplere non potest , vel ex desectu iurisdictionis ab Eeelesia
non concess, , qualiter latitatur sacramentum matrimonii celebratum eoram sacerdote qui non si parOchus contrahentium, S saeramentum poenitentiae si ministretur a Sacerdote, habente potestatem Oiainis , & non iurisdictionis in poenitentem. His ergo postis. 3 Prima sententia negat, sue inualidum si sici mentum ex desectu alleuius a Christo Domino requisti,vel e et desectu alicuius requisiti ab Ecclesia, lieetevti opinione probabili, relicta certa, de secura in eius
administratione ita Franciscus suareet Diom.in 3lart.
uentur primo , quia facis irreuerentiam sacramento, eum sine urgenti caula te exponis periculo illud irritum facietigi, quod perieulum non adest, etim uteris
opinione probabili circa aliquod praeeeptum : quia
tune non te ςxponis periculo illud violandi formali ter,etiam si in re violestat s in usu sacramento tutam, de certam sententiam de eorum valore relinquis, de probabili tantum uteris . periculo te exponis irritumesciendi saeramentum: quam irritationem ex proba bili opinione non poteris euitare . sicut potes euitare malitiam .Et consimo. Si debens centum aureos sol ueres creditori in moneta gubia,nullo modo satisneeres; quia debito certo non potest seri satis solutionednbia ; at constitutus minister sacramentorum debet Melesik illa integre ministrare,eum ad hune finem ab Eeeles a st constitutus. Ergo non satisfacis si sub Opi nicine ministres,clim possit certo ministrari.Secundo, vstis Eeclesiae prohibens ne forma , & materia minus tuta utaris in sacramento Baptismi,Confirmationis,de Eucharistiae, ex aliquo fine orohibet, non ex alio, nisi ex reuerentia sacramentis debita. Ergo ex hac reuerentia prouenit,ut nullus possit uti materia probabili, relicta certa. Tertili in rebus ad salutem animae pertinentibus , hoc ipso grauiterquis peccat, quod certis incerta praeponit,ut dixit August. .de Rapisses,eontra Irinarae sitas, ρ. sed qui utitur materia,& forma saeramentorum probabili,relicta eerta, iam creto ince tum praeponit .Ergo peccat.
Doctores supradicti dicunt intelligendum esse , neminem scilicet polle uti opinione probabili de valore saetamenti,relicta sententia certa sine graui necessitate : nam illa intei ueniente licitum esse dieunt uti ma-
teris probabili relicta certa. Qua ratione licet Bapticinum in digito paruulo ministrare, quando timetur
paruulus ex utero egrediens moriturus. Ite licet comfirmationem ministrare ex oleo benedicto,non mixto
balsamo, eum nullatenus balsamus inueniri potest,ω urget occasio. Item licet,& debitum est poenitentem eYhibentem signa contritionis.& iam moriturum ab soluere , etsi nullum peceatum in specie manifestarit. Iim Iieet ministrare Bapti sinum sub nomine genito ris, geniti, fle procedentis ab utroque, si ex prolatione formae certae,patris scilicet,Filii,& Spiritus sancti mors ministris immineret. In quibus omnibus consentit
Ioan. Sancher disp. . . nu. 12 e. zr in mane. eum Ana Ion PercZ certam .ioscholas.e p. i .ct a 3. Salassia .a . num. 18s. Suarer de premi di I. 16ses s. e. Periculum enim irritandi sacramentum suffcienter lionestatur ratione necessitatis.1 Secunda sententia . & mihi probabilior asserit in administratione sacramentorum per se licere uti. seut in aliis materiis opinione probabili .relicta probabiliori seu eerta, nisi ab Eeclesia per eonsuetudinem vel speriale aliquod decretum prohibitum sit. Hanc probat.
probabilem reputat Ioan . sancia a diaput. 44. num. I. de alij ab eisdem relati. Moveor prat ipue ex ratione ab incomteniente desumpta: si enim non liceret materiaptobabili in administratione sacramentorum uti, sed necessario adhibenda esset omnino tuta , cum id seri possit,graue onus ministrantibus saeramentum imponeretur. Primo enim in sacramento poenitentiae non liceret poenitenti cum attritione eogniIa accedere, mque sacerdoti absolutionem impendere; cum haec non it omnino certa materia. Item si poenitens eognoseit se effecisse consessionem insormem . neque vult illam repetere , non liceret sacramentum ministrare , quia eonsesso seeundum probabilem opinionem non est integra formaliter, cum secundum probabilem opstii irem est eonsessio informis repetenda. similiter non lieetet smpliei Sacerdoti in articulo mortis praesento proprio Sacerdote absolutionem impendere; neque in sacramento matrimonii posserat coniuges contrahere praesente proptio parocho non Sacerdote,vel existente in aliena parochia r quia in iis easbus, & aliis multis adhibetur materia probabilis, relicta omnino certa, Ee secura. 6 Hoe argumentum,meo iudicio, conuincit ex praecisa religione debita sacramentis, licere quidem uti in eorum administratione opinione probabili; hoe est, materia,& forma probabili, relicta certaac secura: auia
se orirans prudenter operatur, curra non exponatureulpabili periculo irritandi sacramentum . sed viam
moraliter certam teneat.Neque est fundamentum , vi cuius amrmemus obligatos este semper ministros materiam,& sormam omnino certam apponere. At quia
plurimi sunt easus, in quibus Ecclesia vel per eonsuetudinem vel per speciale deeretum mandauit uti materiis,& sormis eritis relictis probabili biis. ideo qui in huiusmodi casibus augeret materia probabili uti, relicta certa,graviter contra religionem peccaret.Qua ratione , etsi probabile si Baptismum valete sub sorma genitoris,geniti,& nocedentis ab utroque: at ex usu
Eccles e ministrandux est sub nomine Patris , Filii,
27쪽
& Spiritus sancti, neque est probabile stante hoe vitilicitum esse relinquete hane formam, & alia probabilivit. Item etsi probabile sit in philosophia , aquam ex
herbis extractam non disset te specie ab elementaria;at non est probabile lieere sub illa Raptismum ministrare. similitet etsi probabile si in saetamento eonfirmaticinis balsamum non requiti : at probabile non est non esse apponendum. Item in saeramento Eucharique probabile est typhum vult3 yemen. specie non gisseris re a tritico, i e Ile tritieum degeneratum ; at probabile non est poste in illo consectari. Quapropter in hae materia, certa regula praesetibi non potest sed per su-gula sacramenta examinandum est,quae snt ab Eceleta ratione eonsuetudinis, vel spe et alis praecepti prohibi
ν Ex his in sero aduert ut Anton.perer.de Salas secΤ.ro num. 9s. nultra modo lictre sacerdoti ministrate adulto Baptismum,sub nomine genitotis geniti, e procedentis ab utroque, quantumelinque i pie eonsentiat, quia
usus illius sormae non solum ex charitate debita proximo debitus est,sed ex praecepto Ecesesiae ob publieationem fidei, & notitiam claram ipsius. Cόm enim Baptismus ianua st Eeelesiae.oportebat in illo notitia Trinitatis exprimi clarioribus verbis. similiter etiam
insero aduris lis eundem Doctorem,grauiter peccaturum sacerdotem consecrantem e licem de limitantem
intentionem ad sola illa vetba. me est ealix sinquiris mea, teliquis verbo tenus prolatis quia obstat usui eom muni Ecclesia nomine Chrisu illa dicentis, & intendentis Omnibus illis erinsecrationem seri, quia sorte omnia illa nectitaria sunt. 8 Nostiam sententiam limitat Vasqueet , Villat os, Anton. Perer,& uterque sanehed supra,vt intelligatur. quando pars probabilis contraria non siteharitati, demisericordiae proximi Di eunt namque te uti non posse materia. 8e forma probabili in administratione saeramentorum,si inde aliquos damnum suseipienti sacramentum imminet. Nam si certum . Se ieeurum remedium posses sine difficultate indigenti ministrare, quo titulo debes dubium, de ineet tum adhibere, illumquesieramento sorte necessario ad salutem frustrare ob sequendam tuam opinionem 3 Fateor dictum esse legitimum at limitatio necessaria non est,nullus enim mihi se offert casus,in quo ob esistitatem proximi tenearis uti sententia omnino certa , & sne periculo latitandi sacramentum .cum alias polies illa non uti quod optime notauit M intes nos tNam quod dicit Ioann. sancti. ἁι p. 4.Λ I . 6 Fata-i .nM, mihi nullo modo probatur, affirmat namque ministrum Necaturum mortaliter . non solum contra eslaritatem .sed etiam contra iustitiam, quotiescunque
babens iurisdictionem sub opinione probabili sacramentum ministrat, quin suscipientem moneat de incertitudine saeramenti,ut pomi alium ministium habentem iurisdictionem certam adite: quia videtur etiae5tta hilaritatem suscipientis ministrare sacramentum dubium, cum possit habere eertum. Ex qua doctrina infert innumeros casus,in quibus minister peccaturus est, si suseipientes sacramentum non mon eat de incertitudine , quales sunt, si paroelius assistat matrimonio contrahentium in aliena parochia , vel non sacerdos; vel matrimonium per merum reuerentialem contractum absque minis. Item si obtenta approbatione ab alio ordinatio.quam loci an quo ministratur poenitentia , ause ultet consessiones i si praesente proprio saeet-d te simoi ex sacerdos motiturum absoluat. In iis omnibus casibus.& aliis similibus ab ipso relatis assirmat
ministrum mecatutum de contra Eliaritatem,& contra
iustitiam. Solum exeipit in ta tamento poenitentiae se posse exessate ministrum,iurisdictione probabili uten rem, si suscipiens saer mentum confiteatut aliqva vetnialia simul cum mortalibus, eum enim elaea venialiast eertum,& non sub opinione quemlibet sacergo temiurisdictionem habete . e seitur absoluentem de peceatis venialibus,& gratia vi conserentem,consequenter peccata mortalia remissin rum,nt proinde nullum emolumentum suseipiens amittit ex facta consessione,quod ex alio quolibet sacerdote obtinere posset y Hanc igitur doctrinam nullo mogo probandameenseo gestiuit enim opinionem eommunem asserentem in omnibus illis ea sibu poste sacramentum non solum validὸ,led lieite ministrari, neque ullus Doctor,
qui talem sententiam docet,exegit a ministro , ut in
tiores sulei pientes Aeeret de incertitudine opinionis. M periculo irritandi saeramentum Quia quando adest probabilis opinio absoluendi a te seruatis, a censuris,as istendi matrimonio. nullo morali periculci se exponit minister irritum esse tendi sacramentum.Quia lic&ex priuilegio iurisdictionem non habeat ,habet tamen ex tacito contensii Eeelesiae, de rati habitione de prae senti supplente iurisdictionem ne tot actus irriti sint.
Omnes enim ij, 3e alii assimant operantem ex opinio ' ne probabili se habere iurisdictionem , illam habet certissimam se uti habet qui ex errore vulgi. de titulo praesumpto operaretur; ae proinge nullo periculo morali irritandi sacramentum exponi. Neque ullus ex iis Doctoribus a ministro requisiuit , ut moneret pani-tcntem de incertitudine opinionis i quia ipsi ministro non debet aliud onus imponi in administratione sacramenti, quam ut ministret omni certitudine quaotest i qui autem solum iurisdictionem probabilem abet. solum ex illa potest sacramentum ministrare; ut quid ergo aliud onus est illi expostulandum 3 iple enim
suseipietis sbi imputet, si sacramentum valide non recipiat , cum possit quaerere ministrum certam omnino iurii dictionem h ibentem,&aecedat ad dubium Quods dieatur suscipientem ignarum esse talis incertitudinis ale proinde a ministro monendum ; nescio qua ratione ministro tale onus imponitur magis, quam cuilibet alteri fideli. eum ipse minister non cogat suscipientem ag se aecedere . & accedenti ministret sacramentum omni certitudine qua potest. Praeterea teste Eliaritatis , de praecepto correctionis non tenemur ab intellectibus hominum ignorantia depellere,quae non obstant medio necessario ad salutem : atqui monitus a Consessario de incertitudine opinionis non teneturalium ministrum certiolem adite. Ergo illa ignorantiat incertiiuginis non est de aliquo medio necessirio ad salutem, ac proinde nullus tenetur ex esistitate illum docere. Denique aduersus Ioann .sanch.urgere post i- inust quia illa via a se urandi saeramentum poeniten tiae , si suscipiens eon steatur venialia non est Omnino certa. Nam esto quilibet sacerdos habeat circa venialia iurisdictionem s quod in sententia Salas r. a. ara . 8.
omnino certum adhuc non est certum fieri sic neniarum,ouia saepe dolor de peeratis a poenitente adductiis venialibus non obstat, quia non ita purus,& perfectus. Ergo in tali casu monendus esset poenitens, &cum hie rasus semper contingat,seinper debet esse movinendus poenitens Praeterea cum Conseilarius ante sactam consessionem nemat quae precata sibi direndam veniale aliquod, citius dolorem habeat poenitens
28쪽
niteat mani se statutus, teneretur sane semper poeni lucem monere de incertitudine sacramelui:quod qui dem ellet graue onus ministris saeramentorum in1-
ponete, contra tereptam, & eommunem sententia ira.
io Ad argumentum plo prima sententia add uctaiespondeo. Ad pi imum operantem ex opinione probabili de valore sietamenti non se expone te morali periculo irritandi illud, ae proinde sacramentum non Orsendit, neque Deum,qui 1 olimi petit, viminister in eulpabiliter procedat : procedit namque quando ex probabili opinione operatur aliud Ecclesia non praecipieme. Adetinfirmationem respondeo ministrum obligatum non esse opetari absque ullo perieulo irritandi s aera mentum, ted obligatum esse operati absque petieulo morali ii iitationis: qui autem eum probabili opinione operatur, nulli se periculo morali exponit, ae proinde in teste debito satisfacit.
Ad seeundum tespondeo Exclesiam in aliquibus ea-sbus prohibete uti inatetia,& forma probabili, reli.
cta certa, non tam ob reuerentia saeramenti qua m ob alios fines, tu religionis tum necessitatis fidelium. Et dito quos in aliquibus ob specialem solum reuere . tiam iaeta metiti sit ita mandarinnon inde mandatum ad omn xeasus debet extendi absq; manifesta tutione. Ad tertium dieo. D August.loqui in casu neeessitatis graui,secus in communiter contingentibus. Secundo dico,qui opinionem probabilem certae praeponit,non ineertum, d certum moraliter certo praeponit.
si sub mimori. probasili se sis Horem non esse legia
8 P. θί 4bumi est os positum. controuersa , quando daretur opinio I probabilis ea parte tubditi, quoa non teneaturo bed re, etiamsi eontiarii si probabiliot: tune enim Dcitum est ex iupta lictis amplecti , quae sibi gratiot elit, e ito notauit in piaesenti Tliom. Sanctea lib. 6.
fn Neque obstat supeliorem tune iuste praecipere, ut tu teneatis obedire. quia non unde quaque iuste pra-cipit, sed prob ibiliter, ae proinde tu probabiliter solum obliga us et is ob ite . se probabiliter deobligatus. Exignorantia enim.& diuet sitate opinionum haec diuersitas in ripetando otituta tione cuius datur bellum iust sm ex utraque parte. Conti uel sa et go salum est , an quando existiluas probabiliter i em tibi imperatam illicitam elle. ocissi. Si teneatis obedire3ῖ. N git te posse in iii pia dicto casu obedire Adrian. uia agetes contia propria consei ntiam. S .i lixe fecit is in inerato ab omnibus ieiicitur. sient ii, ut supia dictum est, telicta propria Ninione Ferd.is Castro Sum. Afer. Pars I.
probabiliori lieoi tibi amplecti aliorum opinionem
probabilem , quale non poteris opinionem Dol a hialem superiore amplecti. Et ita tenet Cordub.qq.tib. s.
n.76. de constat mam selle ex Auxuii. relato in e quid curstatur,1 ue quest. l .ibi, Vir i uim ii L. te tias rise homina rasam sacri s .miris et reste fores alti tabe ιι ιer axe, se quod sibi iubetur,oel non esse con/ria Dei ρ inopiam ce tum est, Del 2Iram sit, cerιMm non est. Ecce qua ratione dieit August. polle subditum superiori obed te, quoties illi certo non constat e se contra Dei praeceptum. Idemque probati pollet argum.e.' virgo,3 3. 2. bi.Sι mirgo nupsis a nasciens ινο alienos semio nesciat,uun- qtium ex hoc aluit ra erito autem sciat,ex tune auulteraese inrepst. Ergo scientia de nullitate iuris alter ustequiritur, ut non possis illi eonset mare.
3 Debes tamen , ut possis eontra proptiam opini nem operari,efformare iu/icium practicu de ptobabilitate Opinionis superiotis:quia necessarib debes iudicare saltem probabiliter, ibi esse licitum hic de nune obedire;aliis conita piopriam eonscientiam regulantem actiones prociactes se ita docuit vas tu .d θ.6 1.
dieium existimant iuptadicti Doctores non debet g subditum desumere . ex eo quδd superior sit,de praecipiat meque enim dignitas pidici pientis facit probabilem opinionem eius quod praeeipit; sed quia aut subditus scit ab alii, Doctoribus illud ut piobabile haberi. vel luperiorem doctum,& ptudentem esse,qui nusi probabilitei ductus rem illam non praeciperet:quod
semper existitia andum est,quotiescumque de iniustitia praecepit non constat: eonsentit Villa lolios r rom. sum. 69.2.disse. I .n. s. neque dissentit Thom. Sane. supra num. s. etsi videatur contrarius. 4 Maior disseultas est, an teneatis obedire,cum tibi superior imperat rem, quam probabilitet, seu probabilius eristimas esse illicitam,vel esse ex his,quae sunt extra eius iurisdictionem 3 Communis sententia est te obligatum esse obedite. ita vasquer i. a.d sp 61. .6. cum Corduba lib.s q. 9.initio. Salas trania disp.vnse l.
Hanc sententiam probant Doctores communater, Psim .in supradicto casu potes obedire. Ergo tenetis: quia subditus tenet ut patere,quoties absque reccato id facere potest. Et eonfirmo Superior habet ius praeci. piendi,cum saltem ex probabili ratione moueatur. Ergo tenetis et obedire.cilias noti leuis esset consulto iniet superio: em.& subditum nullaque comunitas gubernati pol et .s ob piobabilem opinionem subditus excusatus esset ab obedientia,tenerenturque superiores nunquam praeciperὰ . si euidenti iustitia ducti ea. que inlatiotibus manifestata:quod vidctu tesse contra
ees non sunt aeq in enim militant in ea tu quo lubditus probabiliter opinatet ut noti esse obligatum obedire, tunc. iii quam,& superior praecipere potest . & tamen ipse non tenetui parete,neoue obinde eonfusio aduenit communitati eum quilibet in te proprio utatur, dccasus non siit ita nequentes: non enim ita sit quoiater contingit probabile esse iem impetatam illicitam esse,
vel excedentem superiolis iurisdictionem , ut postus ubditus ab obedientia edicusati . Ratio ιscax huius sentent ae ea est. Supelior eo ipso , quo superior est, ius imperandi habet non solita, qudi elate sunt licita.& honesta ; sed ea etiae sub opinione honesta sunt.
29쪽
Quod constat ex supradicto e.quiae ut asin, ubi Augustinus solum expostulat, ut possit superior prscipere,oc possit subditus obedire.qubd eet tum non si rem im petatam esse contra Dei praeceptum. Ergo si cet tum est superiorem in tali casu habere ius imperiai, etiam debet este eetium obligadum esse subditurn,cum hae ecora elativa snt. Et eonfvino. Et si probabile sit eoniosi matrimonium bona fide contractum inualidum esse, non tamen videtvt probabile deobligatum esse reddere debitum petenti, aliis liceret spoliate possiden.tem iure aequi sito ob orobabilem opinionem. ita viis detur dieendum in praesenti. Et si probabile strem imperatam illicitam esse, vel excedentem limites rerum . quas superi it imperate potest. At non videtur probabile te polle non obedire, si impetet ut a scuti sprobabile tibi esset rem a me possessam este tuam non tamen ex liae probabilitate me potetis illa spoliate. s. velum eis haee communis sententia in praxi sem- pet eoni ilenda st audeo tamen astinate valde pto Dabile esse te obligatu non es le superiori praecipienti obedire, quando opinionem habes plobabilem i Iliei-
tam reines le imperatam, vel excedetem eius iurii dictionem. Moveor primo, lieitum iubdito est non parete superiori praecipienti,quando est opinio probabi-l s non esse obligatum patete . sed quando est opinio probabili .non esse licitum quod imperat,vel esse extra eius iurasdustionem,est opinio ptobabilis non esse obli ζatum patere. Ergo. Probo minorem: quia probabilitas opinionis deobligantis subditum obedite . in nullo alio e ipite emeaei oti fundati potest, quam in eo, quod probabile si rem imperatam illicitam esse, vel extra si petioris iurisdictione M. Eteons tmoudeo quando est picibabilis opinio non teneti subditum obedire. deobligatur subditus ab obedientia in sen tentia Thom. Sane her,quia possesso superioris in illa matelia uocat ut in dubium, sed similitet vocatur in dubium potestas supeliotis,eum probabilis est opinio illicitum praecipe te, aut eius iurisdictionem excedens. Ergo. seeundo, nunquam superiot suit in postessione. imperandi illi eitum aut ercedes eius tutisdictionem, vi ex ipsis terminis constat. sed est piobabile hoe esse allicitum, vel excedens eius iurisdictionem. Ergo est probabile non habete supeliorem ius praecipiendi. Eristo est probabile non teneri subditum obedire. Tereid,
non potest superior strictius obligare subditos suo praetepto,quam Cliti stus Dominus.& Eeelesia obli gat suis praeeeptis;sed quoties aliquis iudicat probabiliter sub materia praecepta rem aliquam non e rati nexi illa non obligat ut hae enim ratione non tenetur
quis sateri peetatum , quod probabili ratione credit non esse mortale, uel esse iam consessum, ut multas allegatis doret Thomas Saneheet lib. t. in Decalog. cap. ι C.η. c. quia licet praeceptum de eonsessione integre saetenda possideat, ab illo tamen exeusatur sequendo opinionem prodabilem: quia in tali casu probabiliter existimat non possidere. Ergo licet superio tiua habeat praecipiendi, quia tamen non habet ius
cetium praeeipiendi, quod est probabilitet illieitum, sed solum habet itia plobabile , ideo subditus proba. bili liter deobligatur.
6 Ex iis patet solutio rationis adductae pro commuis ni sententia. Dicimus namque superiorem habete ius praee piendi quod est lieitum tetici, & indubitabili rem,quod veto sub opinione tantu licitum est . etiam sub opinione ius habet. Quaptoptet D. Ai gustinus in p. qmὰ eulpatisr, nunquam dixit teneti subditum Regi praeeipienti obedite quoties cetium sbi non est esse eo nita Dei pixeeptum: sed posse obedite : taei thinsinuans contingete posse easum, in quo etsi possit bellie, non teneatur. Exemplum de spolio non obstat: quia possessio iei. 5e pto pretas illius distin
guitur stat enim optimὸ aliquem habete ius proprietatis in aliqua re, carete tamen illius possessione: de econtra: ac proinde potest aliquis probabilitet opinari rem ad se pertinere . non tamen piobabilitet opinati habete illius pollessionem, aut alium a possessione detu ibare t quia sunt omnino distinina. At in praesenti idem omnino est dubitate , seu probabilitet opinati tem imperatam esse illicitam , vel excedentem superioris tulit dictionem , ae opinati non habete potestatem ei tea illam. Eodem modo satissa-cere pol semus eYemplo de matrimonio : aliud enim est opinati matrimonium inualidum fuisse, di aliud opinati alterum coniugem eorpus tuum non possidere a possessi a enim videtur Otta. etsi proprietas stet sub opinione: & ratione postessionis eetiae alterius teneris reddere debitum petenti, quantumuis opineris matrimonium non esse. ut multis allegatis pio-hat T homas Sancher tib. a. de mmmmomo , diapnt. 44.n m. 3. M nos ibi dieemus. Seeundd & clarius respondere pollemus admittentes coniuge probabiliter opinantem de valore matrimonii,no teneti reddete deis
bitum petenti,etsi possiti quia videt ut idem esse opinari de valote matrimonij. ae opinari de legitima possessione alterius;cum nullus possit possidete coniugem alienum, sed ptoprium , ae proinde si alleuieoniugi probabile est non esse coniugem alterius,prmbahi .e est alte tum non legitimὸ possidete, de consequenter reddere non teneri: ideoque in eap.inqainti. m , de sent.exeommume t. notanter omissum est hune
coniugem probabiliter opinantem teneti reddere; liim enim dieitur debitum teddere posse, sed postulare non debete Essieitut ergo ex omnibus iis esse satis probabile subditum probabiliter opinatuein mandatum super totis esse illieitum, vel excedens eius iuri cdictionem non esse obligatum exequi. Et eam abso
desina tractatis tis es das, ubi de religiosas en comun. cap. 4.eonsentit ex parie Suar. s. um. ιn 3.part. disp. 4.se i. c. num. c. in sine. ubi dicit teneti subditum obedite Praelato , quando aeque sunt rationes piobabiles pro utraq; parte. At si mani seste probabilius est non ellelicitum madatum vel extia eius iurisdictionem, valde probabile esse subdito, exeunti: α clatius id docet tib G. d. υριλ p. s. vhi probat licitum esse uti
epitheia,noe est,interpreta tone, seu emendatione legis ex probabili iudieio, quoties superior conueniri non potest ima ei iam si eonueniri pollet, refert idem
Suaternam 4. plures modes nos auerere nece ilarium
non esse recutiam ad superiotem,si dubium si de potestate eius,non de voluntate quia tune non debet interpretatio seti ex voluntate superioris .& in ea suquo dubium sit,eontra tiati eius praeceptum alteri legi superiori,eonsentit non este necessarium obedite.
tur,quatenus dieit coniugem debete reddete debitum petenti . dum non est certus pet consensum opinatiuuin probabiliorem mattimonium non esse,a sotiior; idem dieeret de subdito te spectu Praelati, de elatiustis i .de irre . ar.eap. 3.n. 3 .ram Iist.X ubi dicit in dubio esse locum epithetae. Id m tenet Corduba lib. 3.
disp. 4 l .num. 3 . ubi dieit, cum supradicti Doctore, aieunt esse locum epithetae in dubio,intelligendi sunt non de dubio aequi libito, sed de scit midine.quado sei- licet est pinhabile iudicium, licet eum Atmidine op post a. sentit ergo ex probabili iudieio uti posse subditum erit heia, ae proinde non teneti obedire. sayrus I b. I .inet ri regis, p. t 3. 1 um. i.dicit,qqandra est dubium probabae .an Leitum sit quod superior pi cipit, non sempet esIe illi obediendum. Elgo iam admittit easum
30쪽
casum .sn qirci ex probabili iudicio de iniquitate ieipraecep ta excuset ut subditus ab obedientia. Eanuem sentem iam a sortiori 3esendere tenemur omnes illi. qui assirmant in ea su dubio an sit lieitum, vel allici iatum , vel excedens superioris iurisdictionem, non teianeii iubsitum exequi, quos dispiu. 1 q. reselemus. ν 1e i inquires quis dicendum sit, quando opinio Non rana otatur ex re praecepta,quὶin ex potestate su- petiolis, ut si opineris superio tem non est e legitimum,
quia noti est legitime eleetus , an tunc sit certum te non teneri Ohedite3 Thoma, sancher lib. s. in Deeae . eap. I. num. 29. etiam in hiae easu afiirmat te esse obligatum Obedire, &, meo iudieio,pto cedit consequentet eum enim tua
opinio, & dubitatio impedite possessionem superioris non possit, sed illa opinione, & dubitatione non obstante ille est reputatus supello ne is illum iure imperandi spoliate, ae proinde etsi opitieris non esse superiuein, non potes opinati tibi imperare non posse, cum haee potestas a tua opinione non dependeat, sed omnino certa, & indubitata sit, quoties non constat de nullitate.
8 Vettim in huiusmodi easu mihi probabilius apparet te obligatum non esse obedite: quia tune non est poste illo certa superioris, eu de eius possessione probabili et subitetur. Tua ergo opinio eis non impediat possessionem supelioth,& qudd superior non tibi possit imperare:at ieddit possessionem illius dubiam, de in cellam, hoe est solum probabilem,& consequentet ius impetandi probabile tantum. Hoe autem iure impetandi probabilitet non potes superiorem spoliare: at ex illo linia sequitiit te obligatum esse obedite absolute i sed sol ἰim obligatum este piobabiliter obe dite, L consequenter poste probabilitet non obediter de ita in huiusmodi easti defendunt .eis non satis consequenter,te non elle obligatum obedite. Va u.dθρ.
ΡvNc TvM VII An Rex in bello inferendo moueti possit ex opinione probabili dicente sibi illud regnum pertinere.
ii Applicato regno a iudicistis asenatis,potest is eat est
3 Qi attento tute est piobabilis opinio licere Regio Vibem ab alio Rese possessam occupate, Demini
est e potest dubium poste tune iraicuis Ie Possessionum. etsi ab alio possidente impediatur bello vindicate. ita
omnes illi, qui astit mant licitum elle opinionem probabilem sequi. Neque obstat alium iuste polo de r. quia non iuste possidet absolute sed sol utra piobabili ter, ae proinde deturbari potest a possessione i qui 'spoliator probe bilitet existimat alium non habere iuri possidendi. a Vetum si probabilitas si ex parte lacti, seu iuris, quia scilicet ex scripturis,uel testibus,vel alia via colligit sibi rurbem coiit petere. si post factam diligetiam res est solum probabilis,& aliet est in possessioue,nullo modo poteli illum a possessione de tui hare. ita
relatissura, nAm. 1 8. Ratio est quia alius iuste pi ili. det, & ratione possessionis emcaeius ius habet in urbem, quam alius, qui possessione calet. liena in pati causa , seu gubiis,melior est eonditio possidentis, Ad pro illo datetur sententia. Iniustum e go esset illum a possessione deturbate. 3 Dices .Princeps ille supremua, qui ius solum pio habile habet ad urbem ab alio posses tam . non de hei, ius illud omittere e non enim debet esse in selioris conditionis quolibet particulari. Si eigo quilibet particulatis cum ius habet plobabile ad maiora tum ab alio possessum , potest litem mouere aduersias
posside Diem , ut causa examinata applicet iii n3aioratus habenti efficacius ius , etiam poterit hie Pt inceps supremus ius probabile habenIs in urbem ab alio possessam, litem mouete aduelsus possidentem i& data sententia in sui satiorem potet it possidentem a possessione expellere; qudd s restat, armis
4 Respondeo posse litem mouere. At discultas est apud quem sit mouenda lis, & contioue ista desinienda 3Nam quod aliqui dicunt quemlibet supremum Plinei pem ius habere pronuneiandi senten iam,&sententia in sui satiorem pionunciata. & ad iudieatomi regno posse regnum oecupare, & armis, s opus est .propugnare,mihi nullo modo probat ut, s de sententia proprie dicta sit mos . Ptimb,quia ipse septemus Princeps superior non est alici Principe de regno contendente. Ergo non potest iudex esse illius,illum
que sua sententia ligare.Seeundb alius e siletidens non tenetur apud hune rationes suae institia allegare, quomo/o ergo contra inauditam partem poterit iustam ferre sententiam;& ita tenet Vasq. lio c. r. n. D dc Salas n. ia 3. reputantque eontrarium improbabile. Quapropter alij dleunt supremum Principem de regno eum alio tertio contendentem,ets non possit ad oeistis illum sententiam set te, poterit tamen totis petitos
sui regni consulete. Quod si ipsi dic,m esse, ius tua
habete ad regnum,uittute huius maioris probabit tatis poste regnum possidete: Ie si impediatur. posses.sione, armis intuitam vindicate , ita tenet victi tirusivia , etiam quando alius est in legitima peste illo. ne,& Suater de charit.dispus. 4 3.de belusests. num. I.