Opera a Mauricio Hauptio recognita

331쪽

LIBER II.

200 nave ferar magna an parva, ferar unus et idem. non agimur tumidis velis aquilone Secundo , non tamen adversis aetatem ducimus austris, viribus, ingenio, specie, Virtute, loco, reextremi primorum, eXtremis uSque prioreS. 205 non es avarus: abi. quid cetera iam simul isto

cum vitio fugere 3 caret tibi pectus inani ambitione 3 caret mortis formidine et ira 3

somnia, terrores magicOS, miraeula, Sagas, nocturnos lemures portentaque Thessala rides 3210 natalis grate numeras 3 ignoscis amicis 3 lenior et melior fis accedente senecta 8

quid te exempta levat spinis de pluribus una ivivere si recte nescis, decede peritis. lusisti satis, edisti satis atque bibisti: 215 tempus abire tibi est, ne potum largius aequo rideat et pulset lasciva decentius aetas.

332쪽

Humano capiti cervicem pictor equinam iungere si velit et varias inducere plumas undique collatis membris, ut turpiter atrum desinat in piscem mulier formosa superneo spectatum admissi risum teneatis amici 3 credite, Pisones, isti tabulae fore librum

persimilem cuius velut aegri Somnia vanaengentur Spec1es, ut nec pes nec caput uni

reddatur formae. Pictoribus atque poetis 10 quidlibet audendi semper fuit aequa Potestas . Scimus, et hane veniam petimusque damusque vicissim; sed non ut placidis coeant inmitia, non ut serpentes avibus geminentur, tigribus agni.1Πceptis gravibus plerumque et magna professis PurPureus, late qui splendeat, unus et alter

Rd8uitur Pannus, cum lucus et ara Dianae et Properantu aquae per amoenos ambitus agros laut numen Rhenum aut pluvius describitur arcus sed nunc non erat his locus. et fortasse cupressum

333쪽

DE ARTE POETICA.

, scis simulare: quid hoc, si fractis enatat exspes navibus, aere dato qui pingituri amphora coepit

institui: currente rota cur urceus exit 3

denique sit quidvis, simpleX dumtaXat et unum. maxima ParS Vatum, Pater et iuvenes patre dignii decipimur specie recti: brevis esse laboro , obscurus fio; sectantem levia nervi deficiunt animique; professus grandia turget; serpit humi tutus nimium timidusque procellae; qui variare cupit rem prodigialiter unum, delphinum silvis adpingit, fluctibus aprum. in vitium ducit culpae fuga, si caret arte. Aemilium circa ludum faber unus et unguis exprimet et mollis imitabitur aere capillos , infelix operis summa, quia ponere totum nesciet. hunc ego me , Siquid conponere curem , non magis esse velim quam naso vivere praVO, spectandum nigris oculis nigroque capillo. Sumite materiam vestris, qui scribitis, aequam viribus, et versate diu, quid ferre recusent, quid valeant umeri. cui lecta potenter erit res nec facundia leseret hunc nec lucidus Ordo. ordinis haec virtus erit et venus, aut ego fallor, ut iam nunc dicat iam nunc debentia dici, pleraque differat et praesens in tempus omittat. in verbis etiam tenuis cautusque Serendis , , hoc amet, hoc spernat promissi carminis auctor.

334쪽

DE ARTE 332

dixeris egregie, notum si callida verbum reddiderit iunctura novum. 8i forte necessest indiciis monstrare recentibus abdita rerum, etho fingere cinctutis non exaudita Cethegis continget, dabiturque licentia sumpta pudenter et nova fictaque nuper habebunt verba fidem sGraeco fonte cadent, parce detorta. quid aute Caecilio Plautoque dabit Romanus ademptum 55 Vergilio Varioque 3 ego cur, adquirere pauca Si Possum, invideor, cum lingua Catonis et Ennsermonem patrium ditaverit et nova rerum nomina Protulerit. licuit semperque licebit

signatum Praesente nota Produeere nomen. eo ut silvae foliis pronos mutantur in auuOS, Prima cadunt, ita verborum vetus interit aetas et Iuvenum ritu florent modo nata vigeAtque . debemur morti nos nostraque: sive receptus terra Neptunus classis aquilonibuS arcet, 6b regu OPus, sterilisve palus diu aptaque remis vicinas urbis alit et grave sentit aratrum,

seu duraum mutavit iniquum frugibus amnis doetus iter melius: mortalia saeta peribunt, inedum Sermonum stet honos et gratia vivax. 70 multa renascentur quae iam cecidere cadentque quae nune sunt in honore vocabula, si volet usum quem Penes arbitrium est et ius et norma loquentre. g tae regumque ducumque et tristia bella

335쪽

POETICA.

quo scribi possent numero, monstravit Homerus . versibus inpariter iunctis querimonia primum , post etiam inclusa est voti sententia compos, quis tamen exiguos elegos emiSerit auctor, grammatici certant, et adhuc sub iudice lis est. Archilochum proprio rabies armavit iambo :hunc socci cepere pedem grandesque cothurni, alternis aptum sermonibus et popularis vincentem strepitus et natum rebus agendis. musa dedit fidibus divos puerosque deorum et pugilem victorem et equum certamine primum et iuvenum curas et libera vina referre .lescriptas servare vices operumque colores ur ego si nequeo ignoroque poeta salutor 8:ur nescire pudens prave quam discere malo 3'ersibus exponi tragicis res comica non volt: ndignatur item privatis ac prope Soecolignis carminibus narrari cena Thyestae. ingula quaeque locum teneant Sortita decentem ..nterdum tamen et vocem comoedia tollitratusque Chremes tumido delitigat ore; t tragicus plerumque dolet sermone pedestri, Pelephus et Peleus cum pauper et exul uterque troicit ampullas et sesquipedalia verba, i curat cor spectantis tetigisse querella.

ion satis est pulchra esse poemata : dulcia sunto:t quocumque volent animum auditoris agunto.

336쪽

DE ARTE ut ridentibus adrident, ita flentibus adflent humani voltus . si vis me flere, dolendumst primum ipsi tibi: tum tua me infortunia laedent, Telephe vel Peleu : male si mandata loqueris ,105 aut dormitabo aut ridebo. tristia maestum voltum verba decent, iratum plena minarum, ludentem lasciva, Severum Seria dictu . format enim natura prius nos intus ad omnem sortunarum habitum; iuvat aut inpellit ad iram,a10 aut ad humum maerore gravi deducit et angit: post effert animi motus interprete lingua. si dicentis erunt fortunis absona dicta, Romani tollent equites peditesque cachinnum. intererit multum divusne loquatur an heros, 115 maturusne senex an adhuc florente iuventa servidus, et matrona potens an Sedula nutrix, mereatorne Vagus cultorne virentis agelli, Colchus an Assyrius, Thebis nutritus an Argis. aut famam sequere aut sibi convenientia finge .

120 scriptor Homereum si sorte reponis Achillem, inpiger, iracundus, ineXorabilis , acer iura neget sibi nata, nihil non adroget armis. sit Medea ferox invictaque, flebilis Ino, perfidus Ixion , Io vaga , tristis Orestes .

125 siquid inexpertum scaenae conmittis et audesperSonam formare novam, servetur ad imum qualis ab incepto processerit et sibi constet.

337쪽

dissicile est proprie communia dicere; tuque rectius Iliacum carmen deducis in actust 30 quam si proferres ignota indictaque primus. publica materies privati iuris erit, si non circa vilem patulumque moraberis orbem nec verbum Verbo curabis reddere fidus interpres , nec desilies imitator in artum , t35 unde pedem proserre pudor vetet aut Operis lex .. nec sic incipies ut scriptor cyclius olim, fortunam Priami cantabo et nobile bellum .' quid dignum tanto seret hic promissor hiatu 3 parturiunt montes , nascetur ridiculus mus .i40 quanto rectius hic qui nil molitur inepte , ' dic mihi, musa, virum, captae post moenia Troiae: qui mores hominum multorum vidit et urbis.'non sumum ex fulgore, sed ex sumo dare lucem cogitat, ut speciosa dehinc miracula promat,tι5 Antiphaten Scyllamque et cum cyclope Charybdin nec reditum Diomedis ab interitu Meleagri, nec gemino bellum Troianum orditur ab ovo: semper ad eventum festinat et in medias res non Secus ac notas auditorem rapit et quae 50 desperat tractata nitescere posse relinquit, atque ita mentitur, sic veris falsa remiscet, primo ne medium, medio ne discrepet imum. tu quid ego et populus mecum desideret audisi plausoris eges aulaea manentis et usque

338쪽

DE ARTE 155 sessuri, donec cantor 'vos plaudite' dieat, aetatis cuiusque notandi sunt tibi mores , mobilibusque decor, maturis dandus et annis . reddere qui voces iam scit puer et pede certo signat humum, gestit paribus colludere et iram 160 colligit ac ponit temere et mutatur in horas. inberbus iuvenis, tandem cuStude remoto, gaudet equis canibusque et aprici gramine campi, cereus in vitium flecti, monitoribus asper, utilium tardus provisor, prodigus steris, 165 sublimis cupidusque et amata relinquere pernix. conversis studiis aetas animusque virilis quaerit opes et amicitias , inservit honori, conmisisse cavet quod mox mutare laboret. multa senem circumveniunt incommoda, vel quod I 0 quaerit et inventis miser abstinet ac timet uti,

vel quod res omnis timide gelideque ministrat, dilator, spe longus, iners , avidusque futuri, dissicilis, querulus, laudator temporis acti

se puero , castigator censorque minorum.1 5 multa ferunt anni venientes commoda Secum,

multa recedentes adimunt: ne sorte seniles mandentur iuveni partes pueroque viriles. Semper in adiunctis aevoque morabimur aptis. aut agitur res in scaenis aut acta refertur. 180 segnius inritant animos demissa per aurem quam quae sunt oculis subiecta fidelibus et quae

339쪽

4pse sibi tradit spectator. non tamen intus digna geri promes in scaenam, multaque tolles ex oculis quae mox narret facundia praesens: 185 ne pueros coram populo Medea trucidet, aut humana palam poquat eXta nefarius Atreus, aut in avem Procne Vertatur, Cadmus in anguem. quodcumque ostendis mihi sic, incredulus odi. neve onor neu sit quinto productior actuas0 tabula quae posci volt et spectata reponi. nec deus intersit nisi dignus vindice nodus inciderit; nec quarta loqui persona laboret. actoris partis chorus officiumque virile defendat, neu quid medios intercinat actus1so quod non proposito conducat et haereat apte. ille bonis saveatque et consilietur amice et regat iratos et amet pacare tumentis, ille dapes laudet mensae brevis, ille salubrem iustitiam legesque et apertis otia portis,ado ille tegat conmissa deosque precetur et oret ut redeat miseris, abeat sortuna superbis. tibia non ut nunc orichalco vincta tubaeque aemula, sed tenuis simplexque foramine paveo adspirare et adesse choris erat utilis atque ado nondum spissa nimis conplere sedilia flatu: quo sane populus numerabilis, utpote parvus, et frugi castusque verecundusque coibat. Postquam coepit agros extendere victor et urbis

Horatius. Od. IIII. 22

340쪽

DE ARTE latior amplecti murus vinoque diurno 21ο placari Genius festis inpune diebus,

accessit numerisque modisque licentia maior. indoctus quid enim saperet liberque laborum rusticus urbano confusus, turpis honesto sic priscae motumque et luxuriem addidit arti 215 tibicen traxitque vagus per pulpita Vestem; sic etiam fidibus voces crevere Severis et tulit eloquium insolitum facundia praeceps utiliumque sagax rerum et divina suturi sortilegis non discrepuit sententia Delphis. 220 carmine qui tragico vilem certavit ob hircum, mox etiam agrestis satyros nudavit et asperincolumi gravitate iocum temptavit eo quod inlecebris erat et grata novitate morandus spectator lanctusque sacris et potus et exleX. 225 verum ita risores, ita commendare dicacis conveniet satyroe, ita vertere seria ludo, ne quicumque deus, quicumque adhibebitur heros , regali conspectus in auro nuper et OStro, migret in obscuras humili sermone tabernas, 230 aut, dum vitat humum, nubis et inania captet. effutire levis indigna tragoedia Versus, ut sestis matrona moveri iussa diebus , intexerit satyris paullum pudibunda protervis. non ego inornata et dominantia nomina Solum 35 Verbaqye, Pisones, satyrorum scriptor rem bo ,