Opera quae supersunt omnia

371쪽

Non ad verbum quidem, ad Sensum vero ab omni parte cum Spinogae de definitione principiis convenit quod apud Tschirn haustum de iis scriptum est. Ipsi nempe . . nobilissimo viro ' in epistola 61 . philosophus scripserat illam optimam esse desinitionem , quae , rei cauSam efffcientem exprimit: 'hoc autem schirn haustum cordi habuisse ex iis patet quae verbis tantum, nee in melius mutati pag. 67 sqq. dicit . . Omnem' scilicet , rei Singularis definitionem Semper ejusdem rei primum formationi modum oportere includere, quem inlicujus rei generationem nuncupabo Rusmodi data definitione nudum amplius dubitationis locum de rei definitae certitudine relinqui' putat. , Nam inquit requadam coneepta qui Suam eam concipiens dubitabit, an concipiatur Aut quis, monstrata sibi rei alicujus generatione ejusdem possibilitatem desiderabit 2 ' Quapropter et Cartesianam motus definitionem Ciciendam judicat, quippe

quae , genuinam motu naturam Sive generationem non includat. V eaque , motus esse elum' deSeribi , non vero , causam solentem ecce jam ipsius Spinogae verba , , exhiberi: V imo pergit dicendo , illos ad sententiam suam aliquanto propius accedere, qui dixerunt bonam quamque desinitionem causam scientem debere includere: V addit vero ,, eo tamen magis experientia quam a priori, uti nos deduximus, didicisse videntur.' Quo quid proprie sibi velit,

lateor me neSeire , gratiorem autem animum ipsi agnoscendum malui SSem quam quo Summum philOSOphum benevolum suum praeceptorem, inter anonymo illo reuelare auSus sit quos propius tantum ad suam ipsius Sententiam accedere dicat.

Multo indignius adhuc alio loco Spinonam tractavit, ubi

de ordine mathematico locutus quo nonnulli cogitata sua exhibuerint, , quidam ' inquit , Item primam ac Secundam

partem rincipiorum Philosophiae Cartesianae reducit ad ejusmodi methodum. Nec defuere qui omnia sua cogitata Ethica in talem redigere ordinem sunt conati. V In quibus

372쪽

corto nemo dubius haerebit, quisnam quidam ille et quaena in Ethica suerit, quorum mentionem secit. Ut vero manifestius etiam reddamus, quantum in Omniphilosoplita sua . cuidam ' illi ejusque thices et hysices praeceptis debuerit, plura adhuc loca evolvamus, in quibus omnibus ipsum Spino gam audire putares. Sic virtutem alicubi desinit , potens iam in homine, ex legibus sanae rationis

Suam naturam conservandi, h. e. Omnes reale persectiones mentis et corporis sibi comparandi Seu naturae no Strae ex

legibus Sanae rationis realem persectionem.' Sic ali hi de qua jam diximus imaginandi facultatem tanquam omnium in rite philosophando impedimentorum matrem dicens, vide hi-mu SV inquit, , , quantopere nobis noceat imaginatio: Si quidem clare monstrabo, cuncta haec impedimenta unice ex illa ortum habere.' Sic alibi rursus inter bona et mala realia apparentiaque distinguendo dicentem audimu S , , Sunt autem me judicio bona realia, quae propter Se expetenda, nulla alia quam sapientia sive aequisitio veritatis per se ipsum ei per proprias meditationes juXta genuinam methodum institutas virtus seu naturae nostrae ad aequi Sitae veritatis leges directa persectio ac tandem mentis tranquillitas seu ex hisce duabus, sapientia et virtute exoriens in

nobis status quietus. Unde simul haud dissiculter conjicies. quid per mala realia intelligam mala nimirum bonis hisce

directe opposita, ignorantiam, vitium, et Statum mentis inquietum. Bona vero apparentia Sunt honor, divitiae . et delectatione sensuales quae Si aequiSitioni bonorum realium adjumento sunt ex apparentibus fiunt realia bona: Si autem iisdem impedimento, prout Saepissime accidit, haec revera non nisi realia mala sunt, licet alii secus judicent. Hinc quoque lacile colligitur quaenam e Contra

mala apparentia sint Status nempe ol, Seu rus Seu non adeo

illustris in mundo, paupertas et absentia delectationum sensualium. Et haec quidem si adjumento nobis sunt ad

373쪽

hona rellia acquirenda, id quod etiam tantum non Semper accidit, revera bona realia existunt, Si autem impedimento, ex apparentibus malis in realia mala degenerant. V hrsi eam Ox . vere divina ' apud eum audit , scientia etenim in hac explicantur leges, quae a solo Deo suis inditae sunt

operibus, Seeundum qua Omnia constanter perantur, et quae nudo modo a nostro intellectu sed a Deo realiter existente dependent adeo ut opera Physices considerare nihil aliud sit, quam ipsius Dei actiones considerare. V Quibus si ei bili igiana quoque intermixta tibi videantur, Sequentia

Certe solum Spinogam prae se ferunt . nil videntius' dicentia , quam O Uni de quovis momento a Deo pendere, adeo ut ne manum quidem elevare ullamve formare cogitationem et nihil unquam absolute sive mente Sive corpore possimus praestare ad quod actualis Dei concursu quovis momento non requiratur: cui ade etiam unice, non nobis debetur gloria, Haec et similia si attente et frequenter dignarentur con Siderare, mirarer Si adeo impense gloriam quaererent et hoc ipso aliis forent molesti. ' Ut vero antea jam dixerat , pauci Ssimi mentem vere genero Sam habent, parum de lectorum utilitate augmentoque eientiarum Soli citi multum autem in hoc occupati, ut alios in sui admirationem rapere, atque sic propriam , quam impen Se Sectantur gloriam quovis modo magis magisque Stabilire queant. Quod si jam, finis enim nobis faciendus erit - post hasce omnes se hirn hausi lucubratione , benevolos eum alloquentem audimus lectore S , , Spero ut mihi non vertant vitio, quod post tot ingeniosissimorum virorum lucubratione aliaque praeclara cogitata, consternetitia methodum detegendae veritatis, meas etiam cogitationes in publicum edere non dubitarim cum videam res inter humanas abso .

lute nihil esse arte inveniendi utilius neque quod scire plus referat: V talia dico ab eo audientes, cogitationes illas

optaremus, ut eum non puduisset illarum autori attribuere.

374쪽

Narrante Colero epistolae nonnullae inter Spin Ogam et Stoupium Helveticum, praesectum Francorum militarum dum Τrajecti ad thenum degebat, datae suere, quas Spin Ogae iter ad urbem illam mens Julio, uti videtur, I 673 secutum est. Recte autem in vita nostra M. S. animadvertitur Stou pium , in libello suo demoliundorum teligione . in litteris dies m. Maii datis Spino Zam adliu , , malum Judaeum nee meliorem Christianum, theistamque' vocare , Athei Smum palam profitentem cujus neque habitationis locum omnino cognitum habuisse videtur ): unde concludendum pSum adhortante Principe Condaeo ei demum Scripsisse, quippe qui scientiarum et philosophiae amator philosophum Ultrajectum ad se invitari cupierit. Princeps vero ante Spinogae

adventum jam abiisse videtur. Idem olerus Spin Ogae mortem referens, moribundo ab amico Suo me die Lud Meyero fraudulenter quaedam ablata esse narrat, cui rejiciendae omnino sabulae recte vitae noStrae auctor in annotatione Se Oppo Suit, incredibile prorsus

judicans Meyerum aliquid tam vile facere voluisse autumat potius moribundum ei philosophum pauca illa in sui memoriam et ad servitia ejus remuneranda donavisse ). Vide -

375쪽

tur igitur Colerus, in incredulum nimis insensu Meyerum, facinus ei attribuisse a viri indole non minu quam a commercii ejus amicitiaeque cum Spino ga vinculo alienissimum. Eodem judicandum erit modo de alio heologo ipsi Spi-nogae actionem attribuente, viri summi ali uri de Satis cognitae indoli prorsus contrariam. Narrat enim Philippus Limborch . Remonstrantium qui dicuntur suo tem pore professor Amsteloda mensis, in epistola quadam ad

Clericum ' , , memini me ante SeXennium ad convivium vocatum, Qui praeter meam evectationem' ' vide, quam liberalis

fuerit mentisi , author hic i. e. Spino ga intererat inter precandum Signa animi irreligiosi ostendebat, adhibitis gestibus, quibus nos qui Deum precabamur, Stultitiae arguere videbatur.' Quid inde deducendum hoc nempe l. Limbor-chium inter precandum non precibus eoque sed Spino gae usque praesumtis gestibus intentum fuisse 2 ipsum gestus illos si quidem suerint quod valde dubitandum, perperam prorsu S Xplicasse non enim Spin Ogae prudentis aeque ac humanae indolis erat istiusmodi gestibus indulgere, quibus alterius fidei sectatoribus irrideret iraejudicio suo

376쪽

Limborchius occupatus male verisimiliter et vidisse et judicasse dicendia erit. Verbum adhuc addendum erit de diversis philosophi imaginibus deque ea qua Occe demum volumen Ornari curavimus photographica. Cognitum S dua imagines extare pietas, quarum una in Bibliothecam uel ser bytana Servatur altera e l. aut Hei de thergensis manibus , ante hos quindecim annos, in meas transiit. Tertiae picturae mentio sit in epistola Gust Brinchmanni anno 1802 ad virum clarissimum missa, ubi se vidisse scribit philosophi imaginem pictam apud Ampl. comitem Von Alvens lebeii, quae ubinam hodie habeatur, nescio. Quarta in argento picta multoque minoris igitur dimensionis, servatur in collectionibus Saxo Gothanicis cui in dorso inscriptum eam ab ipso Spinogae

hospite an de Sphch a. 676 Amstelodami 3 confectam

esse. Nec est cur huic inscriptioni fidem non haberemus, cum et aliunde Sciamus Sphchium, , pictorem perquam artisiciosum, athei uti legitur, , vultum expreSSiSSe,' et laciei similitudo, quamquam ab antea cogniti iconibus iisque similibus sculpturis paullisper diversa - Sati magna sit, ut de identitate personae non dubitemus. Hanc igitur, quippe hucusque inedita in imaginem . ab artificiosa But stellii photographi Gothani manu lucis ope fidelissime transpoSi tam volumini nostr adjungendam duximuS. Adjiciamus denique in editum hucusque in Spino gae maginem an onymi distichon quod alteri Tractatus de Deo homineque exemplari in Scriptum invenimus: