De historiae Clementis Romani avctoribvs qvaestiones selectae ..

11쪽

- λ -- Eadem haud dubie sentonii diversis Verbis expressa est. Omnia illa Ciceroniana pertinent ad Cleanthom eademque habebant locum suum initioiosidonii libri περὶ θεω ). Deinde, postquam prima alteraque partes perfectae sunt, pergit Cicero ad ipsam providentiam deorum

Cicero. Rec. 75. ,Dic igitur prori c. 6 '. Ego dico proridentia deorum mundum et dentia de gubemari mun- omnes mundi partes et initio mini', quae est generalis constitutas esse et omni tem Oninium et specialis partiumpore administrari. - quasi odi ab initio omnia fecerit deus, et usque ad finem per singulos quoS-que providentiam gerat. φ

Ceterum apud Ciceronem quaestio rursus est tripertita cf. 75), sed neglectis duabus prioribus partibus transitur in Rocognitionibus ad ipsam tertiam, quae ducitur ex admiratione rerum caelestium atque terrestrium. μΡostquam initio mundum min domo ab artifice aedificata comparavit, meditatur auctor, quomodo mundi Sphaera nec munimen habens nec fundamentum se ipsa

possit librare. Cicero. Rec '. 115. nihil maius, quam c. 21'. Ρonunt enim quod ita stabilis est mundus sphaeram aequaliter ex omni

1 Sehmehe l. l. p. 90 sqq. 2 cf. Basilius Hexahem I c. 10 B de terra ' Ω ἄρα t et ethv

12쪽

parte collectam et ad omnia similiter respicientem, atque a centro terrae aequis spatiis distinctam, ipsaque sui aequalitate ita stabilem, ut eam in nullam partem declinare undique aequalitas collecta permittat et ita a nullo fulcimento subvecta sustentatur sphaera. Quod si vere hanc habeat similitudinem mundi machina, Videns est opus in ea divinum. μatque ita cohaeret, ad permanendum ut nihil ne excogitari quidem possi aptiud.

Omnes enim partes eius -- diqne mediis locum cases- sentes nituntur aequaliter - - 116. Quocirca, si mundus globosus est ob eamque causam omnes eius partes undique aequabiles, ipsae

per se atque inter se continentur, contingere idem for-Tae necesse est, ut omnibus eius partibus in medium Vergentibus id autem medium infimum in sphaera ost nihil interrumpat, quo labefactari possit tanta contentio gravitatis et ponderum. μSequitur Recognitionum caput 22, quod, ut supra ostendi, haud dubio ex Cloanthe vel potius osidonii libro fluxit. Deinde transit auctor ad sublimia, hoc est ventos et imbres c. 23), quae post illa caelestia c. 22 et anto te rena, quae sequuntur, optimum locum obtinent. Atqui Cicero, qui omnino in disponendo non nimia est religiosus, eam partem hic quidem non servavit cf. infra g 101). Sed statim, ubi de terrenis agitur, inde a capite 24. nobis

succurrit Romanus quoque scriptor. Conferas, quemadmodum uterque auctor loquatur de terra Cicero.

bus, quorum arboribus frugi-

omnium incre-

c. 33' re vera c. 25. Vide suΡr p. 7J. G, Haec testatur et arborum varietas herba-

13쪽

dibilis multitudo insatiabili varietate distinguitur. Addes lues fontium gelidas

perennitiates, saxorum asperitates, impendentium montium altitudinos rumque diversitas, tam specie Variata quam suetas. μc. 24'. Quid de fontibus dicomus et fluviis, qui perenni in mare fluunt meatu 3μc. 23' nam quod in terra

montes excelsi certis quibusque habentur in locis Ρostquam arbores atque herbae illustratae sunt, sequuntur apud utrumque auctorem bestiae Cic. 'ORec. c. 25 ), sed ita, ut apud Ciceronem arietas generum in Recognitionibus varietas procreationis describatur. Iam nunc neminem ut dubitare, quin communis auctor Ciceroni et Recognitionum ponendus sit. Apud illum communem auctorem facillimo do bestiarum varietate et generum et procreationis disputari poterat casuque accidit, ut alter auctor genera, alter procreationem Ser-Varet. Ceteroqui de procreatione bestiarum accedit gravissimus testis Sextus Empiricus. Conferas. Sextus . H. I. Rec.

et δ' ἐκ 'cin alia etiam ex terra oriren-

14쪽

tur atque inde sumerent car

Non Vereor, ne quis dubitet, num Sextus et Recognitiones eundem excerpant auctorem. Ubicunque diversa occurrunt, aut Sextus ipse nonnulla ex studiis suis addidit vo correxit aut historiae vel Recognitionum auctor neglegenter rettulit. Cum tota compositio illius loci tum

ipse Verborum concentus docet communem esse ponendum

auctorem. Quis ille fuerit, non iam dubium esse potest: idem qui communis est Ciceronis et Recognitionum auctor. Sextum autem novisso osidonii librum περὶ θεω inter omnes constat ), et antea ex Recognitionum capitibus 20 et 22 concludendum erat communem auctorem Ciceronis et Recognitionum fuisse osidonium orgo recte suspicati sumus in osidonii libro do bestiarum varietate et generum Cic. I g 99 et procreationis Med. VIII 25 Sextus . H. Ira 1 disputatum esse.

Iam facultas datur cognoscendi, quantopere Cicero dispositionem neglegat. Consequenter quidem transit ad hominem ipsum itidem atque Recognitiones post arbores herbas bestias accedunt ad hominem contemplandum c. 28sqq.). Cicer incipit: Quid iam de hominum genere dicam γε D99 Sed perpauca sunt atque ea, quRe Recu

15쪽

- 13 ratius infra, ubi de hominum sollertia agitur g 151 sqq.), tractanda erant. Deinde redit Cicer ad ipsa caelestia et imprimis ad astra, quorum in studio diutius versatur g 102 119 δ). Quo facto eadem servatur dispositio atque antea in Recognitionibus: Age, ut a caelestibus rebus ad terrestres veniamus si 120), qua in parte iterum haud aliter atque antea, primum de plantia

saltem preciosa adduntur nonnulla, quae optime cum Recognitionum eadem parte concinunt. Cicero. Rec. Ut vero perpetuus c. 25 . 4Nonne per provi-

mundi esset matus, magna adhibita cura est a proVidentia deorum, ut semper es-son et bestiarum genera et arborum omniumque rerum, quae a terra stirpibus continerentur. Quae quidem Omnia eam vim seminis habent

128. Quid loquar, quanta ratio in bestiis ad perpetuam

conservationem earum generis appareat Nam primum aliae mares, aliae feminae sunt, quod perpetuitatis causa

machinata natura est ;dontiam factum est, ut cum senecta temporis resolverentur, Virgulta quidem vel plantis vel seminibus quae ipsa dederint, animalia vero

per Progeniem reparentur γε c. 25'. Gignuntur autem non solaem mares, sed et feminae, ut ex utroque possit rursus constare posteritas. μ1 Antea g 101 affertur de ortu ventorum doetrina. Secundum Recognitionum caput 23. nascuntur venti ex aere montibus excelsis compresso et coangustato, cum Cicero ventos ex aere mari finitimo oriri statuat cum Cicerone L et IIII s). - 131 loquitur Cicero de ventis Etesiis, quorum flatu nimii temperantur caloresμ. Idem, c. lenimentum caloris, repetit christianus quoque a providentia, cum post illam de ortu ventorum doctrinam dicit ex quibus sc ventis et fructus germen concipiant et aestivus ardor temperiem sumat c. 23').Djsjtipodi OOO le

16쪽

quod sc animal cum ex utero elapsum excidit, in is animantibus, quae lacte aluntur, omnis fere cibus matrum lactescere inespit, eaque, quRe

paulo ante nata sunt, sine magistro duce natur mammas adpetunt earumque ubertato saturantur.

Atque ut intellegamus nihil horum osse fortuitum et

haec omnia esse per Providas sollertisque naturae: quae multiplices fetus procreant, ut sues ut canes, is mammarum data est multitudo quas easdem pineas

habent ea bestiae quae pauca gignunt. μc. 25β. Et mira quadam dispensatione providentiae nascituro pecori lac praeparatur in uberibus, ac statim ut natum fuerit, nullo docent scit, ubi alimoniae suae

horrea requirat. μo. 25'. Sed ne, ut putant homines, viderentur haec naturae ' quodam ordine et non dispensatione fieri conditoris:

mutato ordine genus servare iussit so providentia in terris --μ sequuntur stiversa procreationis genera, OTVorum, mustelarum;

vide supra p. 11 sq.J. Cum in postremo exemplo Ac in ,rationabili procreationis aristat illustranda primum quidem inter se consentiant, in ipsa conclusione differunt auctores ). Postquam apud Ciceronem g 130 parum apto loco flumina doscripta sunt Rec. VIII 24ὶ tandem transitur ad ipsum homi nom g 13M Quaestio primum est tri-1 Apud christianum contra Stoicos ἡnatura videlicet caret

ratione.

2 Recognitionnm capitibus 2 et 2 mira describitur vis aquae: si quis in ossa terrae plena semina serat, herbas vel similia, quae inde

nascantur, omnem accipere vim non ex terra, sed ex aqua infusa, quae mirum in modum consumatur c. 27'). cf. Sextus . H. I g 53 ῶσπερ τι δωρ λ καὶ 1οvoεiδες ἀυαδιδόνιευου εἰς et δωρα που μ ὲ THετα Statoc ὁπου δὲ κλάδος που δὲ καρπὸς καὶ νη συκου καὶ Oi καὶ et 5 αλλω ἔκαστο .

17쪽

pertita, cum tribus rebus animantium vita teneatur, cibo, potione, spiritu', sed cibus et potio in unam confunduntur

partem g 134-13s, qua quomodo cibi digerantur describitur. Cloero.

134. ad haec omnia percipienda sc cibum potionem spiritum os est aptissimum. Quod adiunctis naribus Apiritu augetur; dontibus autem in ore Onstructis mandatur atque ab is extennatur et mollitur cibus. Eorum adversi acuti morsu dividunt escas, intimi autem conficiunt, qui gemini Vocantur; quae confectio etiam a lingua adiuvari videtur Linguam autem ad radices eius haerens excipit stomachus, quo primum inlabuntur 'a quam accepta sunt ore. Atque is agitatione si motibus linguae cum depulsum et quasi d trusum cibum accepit, depellit. μ 136. Est autem so. alvus multiplex et tortuosa arcetque et continet, sive illud aridum est sive hum, dum, quod recipit, ut id mutari et concoqui possit μ

c. 30 . Sed et nares, Ommeandi flatus et reddendi ac recipiendi gratia factae sunt, ut innovation spiritus Rc. 29 M. ipsi vero dentes

alii ut incidant sit dividant cibos sit interioribus tradant,

interiores Vero, ut in modum molae conficiant 'et comminuant, quo opportunius εο- macho traditi coquantur, Ic. 29 . 4linguatibus 'lillisa den- c. 31 Quae sc infestin idcirco longis nexibus in

circulorum ordinata sunt modum, ut susceptas digestiones ciborum paulatim regerant,

Membranae autem in

modum idcirco facta sunt,

18쪽

136. In pulmonibus autem inest raritas quaedam et adsimilis spongiis molli-tud ad hauriendum spiritum aptissima, qui tum se contrahunt adspirantes tum in respirando dilatantur, ut frequenter ducatur cibus animalis, quo maxime aluntur animantes. μ

137. Ex infestinis autem secretus a reliquo cibo sucus is quo alimur permanata iecur u,ab eo cibo cum est secreta bilis eique umores qui renibus profunduntur, reliqua se in sanguinem vertunt ad easdemque portas iecoris confluunt, ad qua omnes eius ac sanguinis viae pertinent. μ

ut excipis ea quae extrinsecus sunt humorem sensim suscipiant.

c. 30ε. qui ac pulmo)pectori inhaerero datus est, ut mollitis sui palpet et foveat cordis vigorem M. Cic. 130 pulmones autem et

cor extrinsecus spiritum asducant 'i, in quo videtur vita consistere, ita dico, non anima λ). c. 30'. totam humani corporis terram vitalibus rigat fluentis ac sanguis), iecoris opere ministratus, quod ad efficaciam digestionis ciborum, atque in sanquinem --

fandorum hin dextero latero

iacet.

In sinistro vero splenis est locus, qui trahere ad se et purgare quodammodo sordes sanguinis possit. μ1 ἡchristianus in eo offendisse videtur, quod spiritus pulmonum idem esset atque animaμ. - Ceterum quam non apte apud utrumque auctorem hoc loco, qui est de digestione disputari de pulmonibus satis apparet. 2 Apud Ciceronem describitur, quomodo cibus iecore in sanguinem mutetur, id quod in Recognitionibus non accurate exponitur. Djsjtipodi OOO le

19쪽

17 Deinde apud Ciceronem exponitur, quomodo Sanguis tali ratione ex cibo mutatus confluat ad cor, unde in totius penetret corporis partes. Hoc quido diligentius describere supervacaneum duxit christianus μ, cuius disputatio omnino, ut intellegatur, Ciceronis quamvis ieiuno commentariolo admodum eget. Ρaragrapho 138. ut promissis siet, perpauca disputat Cicer de spirituq deinde pergit ad ossa et nervos senSuumque organa quaerenda g 139-15M. Eademquo

in parte non desunt communis auctoris vestigia: Cicero. Rec.

139. Quid dicam deis c. 29L Et vide in hoc

sibus quae subiecta corpori artificis pus, quomodo ossa mirabiles commissuras habent Velut columnas quasdam, quis ad stabilitatem aptas et bus caro sustentetur ac por- ad artus finiendos adcom tetur, inservit. μmodatas ot ad motum et ad omnem corporis actionem.' Aegre ferendum est, quod Cicero in sensibus describendis ordinem admodum repudiat velut de oculis tribus

disserit divorsis locis g 140. 142 145):

Cicero.

140. Nam oculi tamquam speculatores altissimum locum optinent, ex quo plurima conspicientes fungantur suo

tent sc oculi praeterea utiliter et excelsis undique partibus saepiuntur. Timum enim superiora superciliis obducta sudorem a capite et fronte defluentem repelluntvee.

e. 29'. oculi, ut visibus serviant, rauperciliorum eX-cubiis custoditi

20쪽

In Recognitionibus epitomae ineptioris Vestigia agnoscimus, quod illud quidem ut visibus serviant scia tanquam speculatores M. Cic. fideliter ponunt, deinde autem non pergunt: altissimum locum optinent' Cic.), sed transiliunt ad ipsa supercilia', quae longe alia de causa oculos custodiunt', c. ut sudorem detineant Cie.). Omnino id, quod apud Ciceronem plurimum Valet, providens ratio, quacum sensuum organa in ipso capite homini posita sunt, in Recognitionibus silenti quidem praetermittitur, sed tale quid apud auctorem non defuisse satis ex loco allato liquot. Contra Cicero iacet de structura corporis,

cuius oculus culo, auris auri, omnino dextera pars respondet sinistrae Ree. VIII, 29'' . Deinde:

Cicero. 144. extra autem eminent oures, ne adiectae voces laberentur atque errarent, prius quam sensus

ab iis pulsus esset. Sed duros et quasi corneolos habent introitus multisque cum flexibus, quod his naturi r latus amplificatur sonus; μ 149. inire sita lingua os finita dentibus ea Vocem immoderate profusam fingit et terminat atque sonos Vocis distinctos et pressos efficit, cum et dentes et alias partes

pellit oris. Itaque plectri

similem linguam nostri O- Isint dicere chordaeum dentes, nare cornibus is, qui ad nerVos resonant in canti

Reg. c. 29 q. aures ad audien dum ita formatae, ut em balis similes suscepti vem repercussum sonitum altius reddant, et usque ad sensum cordis emittunt. μα 29 δ' ἡlingua autem adloquendum illisa sintibus plectri reddat officium. μ