De historiae Clementis Romani avctoribvs qvaestiones selectae ..

21쪽

libro quasi commentario utendum est. Cicero. Rec. 150. , Quam vero aptas cap. 29'. Tuis deinde quamque multarum artium aequalis ex utraque parte, ministras manu natura ho id est dextera ac laeva, men-mini dedit '. sum servitur, ut congruat pes pedi et manus manui,

digiti quoque digitis, ut singuli ad singulos tota aequalitate concordent. cf. supra). Postrem rursus doco Recognitione. fluunt uberius, sed, mi saepius, uterque auctor eandem cogitationem flectit diversam in partem: velut hic loquuntur Recognitiones de mira artuum 4formarum' responsione, tum Cicero, quam apte ad operandum manus digitiquo instituta sint, illustrare Studeat. Quicunque, ut nos, Ciceronis libri paragraphos 17. 19.

75-150 cum Recognitionum librio capitibus 110 f,

203'-33 comparat, facere non potest, quin communem utriusque auctoris fontem statuat. Quod non solum propter dispositionem, sed ipsum verborum concentum OScitur.

Itidem qui Ciceronis paragraphos 17 6 19 do Cloantho)ox osidonii libro κερὶ θεω fluxisse Schmohelio concessit, ei concedendum est Recognitionum non solum capita 20 . 22 33 sod totam do providentia disputationem c.20''-33)referendam esse ad ipsum osidonium.

22쪽

fap. II. ie sabella.

Disputationes Laodiceenses, quae sunt de providentia, cum ad certum fontem rettulerimus, summi momenti est cognoscere, utrum fabella quoque, qua christianus utitur, ad fontem quendam redeat.1. me horosco Pio. Ρrimo quae anto initium fabula familiae Clemontis Romae acciderint comperire iuvat. Mira sunt fata, neque semel ostenduntur'). Mattidia aliquando marito narravit nocte quendam sibi dixisse, nisi cum duobus filiis Roma abiret, totam familiam perituram esse ιβ 16'). Faustus,

qui hoc Verum esse putavit, perterritus uxorem cum filiis Athenas proficisci iussit et solum Clementem secum habebat. ostero anno pater valde sollicitus misit, qui sibi de uxore carissima et filiis nuntiarent. Non redeunt. Nuntii tertio anno missi, qui quarto anno revertuntur,

nihil do Mattidia nuntiare possunt. Iam currit pater ad Portum Augusti et accuratissime ex omnibus nautis quaerit, numquid de attidia audiverint. Alius alia dicit.

ἐβουκολειτο κευαι 10 q). ostremo temperare ibi non potest, quin Clemento Romae relicto ipse ad familiam quaerendam proficiscatur ). Ea omnia rettulit Clemens Maradi cum etro solus relictus. Ostridie Mattidia, quRe ante portas templi

Aradi mendicat, testatur se non vidisse somnium, sed fratrem mariti in tam vesanum amorem sui incidisse, ut ipsa cupiditates eius, nisi emigraret, estugere non posset ea

23쪽

Utraque narratiuncula videlicet optime inter se concinit. - Longo aliter tota res a Fausto describitur Senem, postquam Petrum et tres fratres in litore maris orantes invenit, miseret tantae stultitiae: ὁτε γαρ θεις lotis ὁτε

Ceterum pergit Faustus: c. 73' ἀλλα μετὰ mi αὐτης X 33' , sed postquam

ἀπαλλατη ὁ ἀδελφι - - profecta est, frater meus ἐν o δι trajσατο παντα τὰ κατὰ mihi narravit, dicens quod τι αὐτης ἔρωτα - - ex primo quidem ipsum adamas- spect&remus ιν αὐτης πριι set, sed ille, quia erat ho- τι δουλου ἔρωtα), sed per nestus, utpote frater noluit

Quid dicamus usquo ad versum 15. capitis T. omnes

credere necesse erat Faustum sibi persuasisse Mattidiam aufugisse propter amorem se vi. Inde autem a Versu 15. nihil de servo audimus, sed eam aufugisse propter amorem

24쪽

fratris mariti'. Atqui Faustus, quam rectum atque vorum illud uxoris schema fuerit, verbis exprimere non potest, quin etiam post tres de genes refutanda disputationes acutissimas affirmat: a propria conscientia Prohibeor accommodaro consensum I 32'). Duae igitur afferuntur causae, quibus Mattidiae adulterium confirmatur horoscopium et calumnia fratris. Sed in horoscopi nihil de fratre mariti μ, in calumnia fratris nihil de sorvo proprio dicitur Altera haud dubie causa alteram excludit, neque fieri potest, quin statuamus duas Versiones contaminatas esse: 1 Mistidia a fratro mariti amata fugere maluit quam familiam nobilissimam foedare. Quare somnium finxit. Postquam profecta est, frater eam apud maritum accusat. 2 Mattidia aliqua de causa migravit Maritus, qui multos annos nihil de uxore audivit, proficiscitur ad quaerendum. Alicubi in alionis terris de uxoris schemate certior factus iam scit eam migravisse, ut servo amato nuberet. Ρrior versio estne apta ad reliquam fabulam 3 ostquam uxor cum filiis Athenas profecta est, frater marito narrat se amastidia vehementer amatum ob opprobrium familiae vitandum amorem repudiasse ea de causa Mattidiam emigravisse. Faustus igitur Mattidiae adulterii consilium sciat opus est. Atqui his compertis desiderio lascivae mulierculae tabescens, postquam Romae quattuor annos paene cotidie nuntios exspectavit, uitne postremo terras et maria peragrare ad uxorem quaerendam Absurdum est, praesertim cum recordemur, quemadmodum paulo ante pater Romae vana spe iactatus depictus sit cf. supra p. R. illam quidem descriptionem nemo tali

1 Celerius quam in Homitiis fraus detegitur in Recognitionibus: Hom. Rec. frater narravit et κατὰ Ου αυτ' frater dicens, quod prim qui ἔρωτα. Incerta igitur est elocutio. dem ipsum sc fratrem indamas

set.

25쪽

sententia evertere audebit. ccedit hoc qua de causa pater Clementem celavit, quam eximiam matrem haberet γClemens enim nefastum illum amorem omnino nescit ιβ

re Vera propter amorem fratris aufugisse; sindo Faustum nescium nonnullis annis post abiisse ad uxorem quaerendam.

Quod per se aptum videtur. Haud dubie autem de fine fabella in indom difficultatem incidimus atque antea. or fratris mariti et amor servi horoscopii tam similia ad

fabulam confinuandam sunt momenta, ut necessario alterum altero excludatur. Sed hanc rem mittamus. Si re vera

in fabella pristina talem a christiano adhibitam esse

iam nunc constat frater quidam mariti tantas partes egisset, nonne exspectaremus ipsius fratris mariti graviora inventum iri vestigia Hoc minime fit, quamvis etiam apud christianum optima sit occasio Anfaradi etrus inforrogat Clementem οὐδει δε σου ληθως πρις Icvolaci παρχει Clemens respondet Εἰσὶ μὲ nono καὶ 1εταλοι ανδρες, Καιοαρος πρις Ilvoo ovτες ιβ V). Qua de causa hoc loco, ubi Clemens de gente sua, de Fausto cum Caesare educato, de Mattidia eadem de gente nata diligentissime refert, gravissima fratris mariti persona non memoretur, nemo intellegit. raeterea Clemens narrat patrem, priusquam proficisceretur, se tertium filium tutoribus commendavisse ). Iterum egregia erat facultas illius fratris introducendi. Atqui in tota Clementis narratione ne uno quidem Verbo talis frater memoratur. ostremo satis mala sit fabella, in qua Faustus eiusque frater per Omplures post Mattidiae fugam annos Romae una Vitam degerint, sed frater cum marito de illa re nihil ne calumnians quidem locutus sit.

26쪽

Quae cum ita sint, nonne est veri similius non modo calumniam de qua nemo dubitat), sed ipsam personam fratris mariti a , christiano esse additam 3 Relinquitur altera, quam statuimus, Versio. Antea dixi Mattidiam aliqua de causa emigravisse. Onamussam finxisse illud somnium. Nonne mirum est, quod, si quam causam emigrandi ipsa quidem habet, non sola

emigrat, sed e tribus pueris duos sibi usurpat et tertium patri relinquit Atqui pater est valde φιλοτεκvoc ιβ ''.

Cetorum si Mattidia nihilo minus somnium finxit, e vera aliam causam habuerit oportet. Haec alia causa a fabula

non suppeditatur, cum amorem fratri genuinum esse negaverimus. Iam ero cur necesse est putemus eam somnium finxisse Multo melius fabula procedit, si re vera Mattidia cum duobus filiis migrare somnio iussa est. Artificium lucidissimum comprehendimus auctoris illius fabellae intererat describere tvαrvωρισεις; si attidia cum duobus filiis emigrat, auctor naufragi etiam matrem et filios separare potest, ut tres recognitiones fieri possint. Ρersimili de causa atque est somnium Mathidiae, fabulatores actore suos domo proficiscentes faciunt, cum oraculum introducunt, quod eos iter facere iubet. Suo iure interrogaverit quispiam, cur auctor historiae Clomontis illam fabulam mutaverit. Fortasse quia pro christiana ratione veritus est describere attidiam revera paganorum fabulatorum ratione somnio cum filiis emigrare iussam esse. Alias idcirco causas quaerebat, nec mirum, quod in gratissimum uxoris ab adultero amatae et postea male accusatae argumentum incidit. Qua in re accidit δεο fori solet is non modo fratris amorem, qui aliqua ex parte aptus esse potuit, sed etiam molestissimam calumniam inopinatus mutuaretur. Utrumque argumentum, amorem et calumniam fratris, , christianum' apud nescio quem auctorem coniunctum invenisse veri simillimum est. Recuperamus igitur hoc fere fabellae argumentum:

27쪽

cum duobus filiis emigrare somnio iussa est idem somnium monuit, nisi emigraret totam familiam perituram esse. Omnia doinde procedunt, ut i 8-10 legimus pater uxorem sit filios ad portum comitatur, nonnullis annis post ipse desiderio coactus proficiscitur. Iam vero graVissima de horoscopi quaestio solvenda ost. Ubi Faustus illud auidiae cum servo proprio schema cognoscere potuit Apparet hoc non Romae factum esse. Nam ei Clemens horoscopium ignorat neque fieri potest, ut Faustus, quamquam ex schemate Romae cognit Mah-tidiam adulteram in aquis defunctam esse non ignorat, tamen bis nuntiis missis postremo ad fidelissimam uxorem quaerendam proficiscatur. Ergo infelix pater in alienis domum ferri horoscopium cognovit. Ceterum ipse hoc concedit, cum ad etrum dicit: iuvη οἱ citi ἀστρολοrobv

11' ). Alienis igitur in terris Faustus cognovit astrologum quendam, qui ei hoc schema Mattidia ostondit:

IX 32 3 Habuit enim Martem cum Venere super centrum, Lunam vero in occasu in domibus Martis ot finibus Saturai, quod schema adulteras facit et servos proprios amare, in peregrinatione et in aquis defungiq.

Facile fingere possumus miserum patrem esse perte ritum, cum tale responsum ab astrologo audivisset. Nam ro Vera Mattidia emigraverat cf. in peregrinatione' et navem ascenderat cf. in aquis ). Eratne autem verisimile eam aufugisse cum proprio servo Clemens

narravit Mattidiam marito dixisse se cum duobus filiis

1 Locum, quamvis tantum in Homitiis traditus sit, genuinum esse et ipsa re postulari satis apparet. Ceterum in Homitiis ineptissime illo astrologus est Annubio, cum in ipsa Homiliarum extrema fabula κ 1Π')affirmetur Annubionem esse Fausti amicum ἐκ πρωτης θλtκίας. Djsjtipodi OOO le

28쪽

Neque enim absurde mihi videor statuere rationem intercedere inter servos proprios schematis et servos

a Fausto Mattidia adiunctos. Hoc si quis concedit, multo magis consentaneum ducit Faustum dicor IX 32' scio ea quae unicuique nostrum dictabat genesis accidisse, et ab his quae rebus et operibus comperta sunt mihi, nunc sc post tres de genesi disputationest verbis transferri non possum Inopinatus pater si recte putamus ipse ad genesin perficiendam gravissimum tribuit: serVos proprios'. Facile credi potest Faustum deinde in alienis

illis terris miserrimam vitam agere maluisse quam hoc fato comperto domum redire. Invenimus senem sordida

veste indutum ιδ 3 ' , cum anto fuerit e πολλη tot, περιουoios c. θ'). Ut statim do ipso auidiae schemate pauca disputem: veri simillimum putet quispiam christianum illud horoscopium in fabellam inseruisse, quo facilius postea contra astrologiam disputari possit. Hoc si ita se habet, christianus totam abollam haud dubi prorsus mutavit vel potius evertit. Concedo hoc fieri potuisse, quamquam multo graviora vestigia talis mutationis inveniri consentaneum est. Quid autem quod schema Mattidiae multo melius ad ipsam fabellam convenit quam ad disputationes astrologiae. Fero idem horoscopium atque Mattidiae antea mediis in disputationibus a Fausto affertur in capit 17'

1 - VII 3 adiunctis servis et ancillisμ. Etiam de ficto amico quae est inventio Homiliarum Faustus ipse narrat: betovi Taiδευθησομλους εἰς ας Αθηvας ἐξέπεριφε συ τη μη tρ καὶ δούλοtcrii T '. 2 Hanc rationem christianus omnino neglexit quo fit, ut nemo comprehendat Faustum uxoris schema fuisse verum iterum ac saepius ipsius conscientia confirmare. 3 De itineribus eius fragmenta ab omitiis servata sunt, ubi Seleucia memoratur id β'.4 Ibi et sequentibus in capitibus multa schemata enumerant . Djsjtipodi IOO le

29쪽

, Sed et ipse rursus Mars ad Venerem schema tetragonum habens, ex parte ad centrum non respiciente aliquo bonorum, adulteros efficit μ. Vix aptum est hoc

loco simillimum schema atque Mattidiae a Fausto ita tractari, ut nemo divinar possit hoc schema ad ipsius fata pertinere'. Contra ut ostendimus haud dubie contigit, ut schema attidias arsissimis vinculis coniungeremus cum fabella, quam restituimus. Ergo horoscopium, quod cum disputationibus satis moleste coniunctum est, eo aptius ad fabellam referimus, ubi proprius ille servus' genuinum

locum obtinet.

Postquam omnia si attidiam in mari a propriis

servis circumdatam fingimus ad genesin perficiendam optime praeparata sunt, accidit naufragium, quo magis Optatum artificium fabulatores nesciunt, hic quidem bis optatum, cum horoscopium naufragio, alterum satum altero tollatur. Faustus ubi primum audivit Mattidiam non modo non in

aquis defunctam esse', sed Vivere, astrologum erravisse

et illud schema uxoris falsum fuisse pro certo habere potest '. Ea omnia si nobiscum reputamus, fabella ita sererestitui potest Faustus et Mattidia feciliter vitam agunt;

uidia somnio coacta cum duobus filiis servisque adiunctis migrat maritus desiderio tabescens nonnullis annis post proficiscitur ad uxorem quaerendam postquam ab astrologo quodam in alionis terris schema uxoris Rudivit, de salute desperans pauper atque miser non reVersus vitam degit postrem accidit anagnorisia. Quodsi re vera christianus tali fabella usus est,

1 Quin etiam de servorum amore disputatur I 23 ).2 Conferas, quae in Homitiis similiter in Recogn libri X capitibus 11 et 12 post ipsam anagnorisi loquatur 'Aλλὰ κα πολλα dicitetvοῖδα τους ἀστρολ47ους, πολλα δὲ καὶ ἀληθευεtv i 11 ). Hoc enuntiatum in historia' propter anagnorisin Fausti certe non exstitit atqui non male redolet Graecum de astrologia iudicium similiter iudicaverit auctor fabellae quem Homiliarum auctor videlicet ignorat).Djsjtipodi OOO le

30쪽

sequantur necne.

Fausti. Ρotrus et Clemens cum Mattidia in insula Mad recognita Laodiceam perveniunt, ubi Niceta et Aquila os ante portas receptos, quam mulierem Clemens secum habeat, interrogant. Petrus narrat quae acciderint, mater autem attidia abest. Quam ad salutandam statim in cubiculum, ubi illa dormit, penetrare student. Sed Petrus eos aliquamdiu retinet, ut mulieris animum praeparet'. Iuvat hoc loco Clementis personas obserVare, neque nemo miratur, quod Niceta et Aquila non amplectuntur fratrem, praesertim cum ille adsit str δ' sit matrem amplooti nondum liceat. Nihil eiusmodi audimus. Incredibilo autem est auditu Clementem et fratres ne tum quidem se recognoscere, cum Nicetao et Aquilae tandem liceat matrem amplecti tr VII 31') ). Anagnorisis Clementis et fratrum, quamvis fabula inscribatur ἀνατυιο- pios in omnino nusquam Menitur, sed silentio praetermittitur. Auctorem Clementem, quasi rotagonisten fabulae, fratrum anagnorisis expertem facere et rem gravissimam oblivisci explicare non possumus nisi cum ponimus Clementis personam ab αυατυωρισεω narratione prorsus

Haec sententia alio quoque loco commendatur Clemens Ρetro narravit patrem desiderio impulsum ad uxorem quaerendam Roma abiisse tertium filium, quem in urbe relinqueret, eum tradidisse tutoribus educandum. Nonne mirum Videtur, quod Faustus, etiamsi athidiam et duos filios interisse ex horoscopi in alienis terris comperit, non