장음표시 사용
11쪽
Quibus ostenditur Libertatem Philosophandi non tantum salva Pietate, Reipublicae Pace posse concedi sed eandem nisi cum Pace Reipublicae, ipsaque Pietate tolli non posse.
Per hoc cognoscimus quod in Deo manemus, meas, et tu nobis, quod de Spiritu suo dedit nobis.
13쪽
SI hominei rei omnes suas certo consilio regere possent et eis forti ita ipsis prospera semper foret , misia superstitione tenerentiir: Sed quoniam eo saepe angustiarum rediguntur, ut con lium vulgum a ferre queant O plerumque ob incertafortunae bona , quae ne modo cupiunt, inter spem metumque misere suctuant ; ideo animam ut plurimum adqui dis credendumproni , mum habent; qui dum in dubio est facili momento huc atque Ea pellitur, Mullofacilius dumspe,
metu agitatus haeret, prodens alias, jactabundus ac tumidus Atque haec neminem ignorare existimo, quamvis plero que se usos ignorare credam Vnemo enim inter homines ita vixit, qui non iderit plerosque in rebus
prosperis, et imperitissimi ni, sapientia ita abundare, ut bi injuriam feri credant , quis iis con tium dare velit hin adversis autem, qa se ver tant nescire, con Ilum ab unoquoque supplices petere, nec usium tam
ineptum tamque absurdum, aut vanum audire, quo non sequantur DCiu- . de Iezi is etiam de catins jam meliora sperare, rursus deteriora timere s quid enim, dum in metu et e statur, contingere vident, quod eospraeteriti alicujus boni, vel mali memores reddit i exitum aut felicem caut infla- licem obnunciareputant, quo propterea , quamvis centies fasiat faustumet et infaustum omen vocant. Si quid porro insolitum magna cum admiratione et ident, id prodigium esse credunt, quod Deorum auis mi Numinis iram indicat, quodque adeo hostiis, totis non piare, nefas habent homines superstitioni obnoxii, si religioni adversi eumque admodum in fuit, gunt, O qua tota natura cum insaniret, eandem miris modis interpretantur. Cum igitur hpe ita sese habeant tum prςcipue videmus eos omni superstitionis generi addictis os esse, qui incerta ne modo cupiAnt, omne que tum maxime, cimi scilicet tu periculis tersuitur,o bi auxilio si nequeunt, votis . D lachrimis muliebribus disina auxilia implorare,o rationem c quia ad vana, quae cupiunt, certam viam ostendere neq sit cςcam appellare, humanamque sapientiam vanam contra imaginationis deliria, somnia, o pueriles ineptias divina responsa credere, imo Deum sapientes aversari, P sua decreta non menti, se pecudum ris inscripsisse, vel eadem ultos, sanos, et aves diet inoa tu, et instinctu prς licere Tantum timor homines insanire facit. Causa lagite
14쪽
aqvdsuperstitio oritur, conservatur 2 fovein metus est Cujus rei siquis,praeter jam didia . regislaria exempla scire desiderat, Alexandrum Oideat, qui tum demum vates a superstitione animi adhibere coepit, cum primum ortunam timere didicit in Pylis fisi lis; vide Curtii lik s. f. q. post Darium autem victum ariolos , vates consulere de ut, donec iterum temporis iniquitate territus, quia Bactriani defecerant 2 Scytae certamen lacessebant, dum ipse propter vulnis segnis aceret, rursus t ipse Curtius lik . g. 7 ait ad superstitionem humanarum mentium ludibria revolutus, Aristandrum, cui credulitatem suam addixerat, explorare eventum rerum Sacrificiis jubet. Et ad hunc modum
plurima adferri sipent exempla, quae quam clarissime idipsum osten vini, homines scilicet nonnisi durante metu superstitione confictari eaque
impnia, quae unquam vana religione coluerunt, nihilprster phantasmata,
aximique tristis , ω timidi fui si deliria: denique vates in maximis imperii angustiis maxime in plebe regnavispe, maximeque formidolosos suis Regibus fui spe sed, quandoquidem haec apud omnes satis vulgata esse existimo, iisdem supersedeo.
Ex hac itaque superstitionis causa clare sequitur, omnes homines natura supersitioni esse obnoxios, quicquid dicant alii, quilutant, hoc inde oriri, quod omnes mortales confusam quandam numinis ideam habent. Sequitur deinde eandem atriam admodum M inconstantem delere esse, ut omnia mentis ludibria , furoris impetus , denique ipsam nouis spe, odio, ira, idola defendi ue nimirum, quia ou ex ratione, sed ex solo asseritu, eoque sicacissimo oritur quam itaque facile fit, ut homines quovis superstitionis genere capiantur, tam des cile contra est escere, vi in uno eodemque persent imo quia vis msemper aeque miserum manet, ideo nusquam diu acquiescit, sed i tautum eidem maxime placet , quod novum est, quodque nondum fefellit, qu quidem inconstantia multorum tumultuum , hesiorum atrocium causa fuit; nam ut e modo dictis patet, si Curtius etiam lib. q. cap. IO optime notatit nihil essicacius multitudinem regit, quam superstitio, nil est, ut facile specie religionis inducatur, nunc Reges si os tanquam Deos adorare, se rursus eosdem execrari , D tanquam communem generis humani pestem detestari. Hoc ergo malum ut et itarethr, ingens suam adhibitimi est, ad religionem veram, aut
15쪽
et aliam cultu, apparatu ita adornandum, ut omni mementst gravior
haberetur, summaque observantia ab omnibus semper coleretur, no quidem Turcis faelici cessit, qui etiann disputare nefas habent, si judicium uniusculisque tot praejudiciis occupant , ut nussis in mente locum san rationi, ne ad dubitandum qui em relinquant. Verum enimvero fregiminis Monarchicii mum sit arcanum, eisque omnino interfit, homines deceptos hab re Hr metum , quo retineri debent, specios Religionis nomine adumbrare , ut pro servitio, tanquam pro salute pugnent, is turpe, sed in imum, decus esse putent, tu unius hominis jactationem sanguinem animamque impendere; nihil contra in libera republica excogitari , nec infelicius tentari potest; quandoquidem communi libertat omnino repugnat, liber m uniuscuiusque judicium praejudiciis occupare, vel aliquo modo coercere quod adseditiones attinet, quae specie religiolus concitantur eae pre fedio inde tantum oriuntur, quod leges de rebi specularitis conduntur, O quo opiniones tanquam scelera pro crimine habenthr. damnantur; quarum defessores assecta non publicae saluti, sed odio ac
vitiae Aersariorum tanti m immolantur quod si ex jure imperii, non facta arguerentur .dicta impune essent, ni sibi juris p cie miles seditiones ornari possient, nec controver in in seditiones ze; terentur. Cum itaque nobis haec rara splicitas contigerit, ut in Repultica ioamus, ubi unicuique judicandi libertas integra ch Deum ex suo ingenio colere conceditur 9 ubi nihil libertate charius, nec VEL cius habetur, me rem non ingratam, nega inutilem facturum credidi, si ostenderem hanc libertatem non tantum salva pietate , ω Reipublicae pace concedi, sed insuper eandem nonni t cum ipsa Pace Reipublicae, ac pietate tolli posse: Atque hoc prςcipuum est quod tu hoc tractatu demonstrare constitui; ad quod apprime necesse fuit, praecipua circa religionem prajudicia, hoc est, antiquos itutis vestigia ivdcare, tum etiam praejudicia circa summarum potestatumjus, quod multiprocaci qua dam licentia magna ex parte arripere, i. specie religionis multitudinis animum, Gentilium superstitioni adhuc obnoxium, ab iis em avertere iis lent, quo omnia iterum iu servitium ruant. Hς autem quo ordine ostenduntur, paucis jam dicam sed prius causas, qu me a scribendum impulerant, docebo.
16쪽
M/ratu, e fili, qllo homines, se Christianam religionempro-
fleri a lant, hoc est, amorem, gaudii , pacem , continentiam .erga omnes dem piissiliam iniqrso animo certarent, sit acerbi, in inti
cem odium isotidie exercerent, ita utfacilius ex his, quam illi, desniuscujusque noscatur; am dudum enim res eopervenit, ut nemiuemfere, qt fuam tonumscilicet Christianus, Turca Padaeus, vel Ethnicus, ycere possis, nisi , corporis externo habitu, O ciuiu, vel quo hanc autisium Eccles amfrequentat , vel denique, quod huic, aut illi opinioni L ictus est, S in verba alicujus magistri Araresolet. Caeterum vita eadem omnibus est. Hujus igitur mali causam quaerens non dubitavi, quin inde
ortumfuerit, quod Ecclesie ministeria dignitates C ejus scia bene iure imare, pastoressummo honore habere, Algo religioni Dit simulacenim hic abusus in Eccles a incepit, statimpesim cuique ingens libidosa era vicia administrandi incessit, 2 amor divinae religioxispropagandae in
sordidam avaritiam, P ambitionem , atque ita ipsum templum in Theatrum degeneravit, ubi non Eccles astici Doctores , sed oratores audiebantur, quorum nemo de derio tenebatilrpopulum docendi, se eundem in ad mirationem fui rapiendi, di is entientes publice carpendi 2 ea tantum docendi, qu nova ac insotita, quςque vulgus maxime admiraretur unde profecto magii contentiones, invidia is odium , quo nulla tetustates ara potuit, oriri debuerunt. Non ergo mirum, quod antigis Religionis1uhil manserit r.eter ejus externum cultumi quo tu us Deum magis adit- Iari, quam adorare videtur et Aod des jam nihil aliud sit, quam credulitas etpraejudicia: at quipraejudici, quae homines ex rationalibus brutos reddunt , utpote qua omnino impediunt , quominus unusquisque libero suo udicio litatur , et verum afalso ignosat, et quae veluti adlismenintellectus penitus eael inguendum, data per i excogitata videntur Pietas, proh Deus immortalis, et Religio in absurdis arcanis con sit, et qui rationem forsus contemnunt, et intellectum tanquam natura corruptum rejici
ciunt, et aversantur, uiprofecto, quo iniquisimum est, divinum lumen habere creduntur. Sanes vel luminis disiniscintillam tantum haberent, non tam superbe infinirent, se prudentius Deum colere diserent, et Et jam odio, amore contra inter reliquos excellerent nec tam hostili animo eos, qui cum nonsentiunt, persequerentur, sed eorundempotius. Siqui dein s Amsaluti, et nonsi infortunae timent misererentur. Praeterea
17쪽
lumen aliquo Didium haberent, id altem ex rina constaret; fateor. eos nunquam satis miraripotui Scripturaeprofundissima mysteria , attamen, praeter Aristotelicorum vel Platonicorum speculationes ηἱhil docui se et ideo atque his, ne Gentiles sectari viderentur Scripturam accommoda terunt. Non satis hi ait, cum Graecis insanire, sed Prophetas , cum iis dem deliratisse oluerunt quod ne clare ostendit eos Scripturae didi; ita tem nec per somnium videre, et quo impensius haec mysteria admirantur, eo magis ostendunt, se Scripturae non tam credere, quam aspentari quo hinc etiampat et,quo plerique tanquan undamentumsupponunt. adeau-demscilicet intelligendum, ejurique veri insensum eruendum i am ubique veracem, et divinam eqse nempe ipsum, quo e. ejus em intelle iione, etsevero e mine demum deberet conj are et quodex ipsa, quae humanis figmentis minime indiget, longe melius edoceremur, inprimo limines; oregula ipsius interpretationis statuunt.
Cum haec ergo animo perpenderem, scilicet amen naturale non tantum contemni, se a multis tanquam impietatis sutem damnari humana deinde commenta pro idinis documentis haberes credulitatem dem simari et controversias philosophorum in Ecclesia, et in Curi remmis animormn motibus agitari,ac indesinet is ima odia atque dissidia,quibus homines facile in seditiones retuntur, plurimaque alia, qti hic narrare nimis longum s rei,oriri animadverterem . Sedulo atui, Scripturam de notio integro et libero animo examinare, et nihil de eadem a rinare, nihilqre tanquam ejus o LPinam admittere,quod ab eadem clarissime non eicerer. Huc igitur cautio ne Methodum Sacra volumina interpretandi concinnati, et hac instructusquprere ante omnia incepi, quid esset Prophetia Θ qua ratione Deus se Prophetis revelaserit 'et cur hi Deo acceptifuerint Θ nam scilicetpropterea quod de Deo et natura sublimes habuerint cogitationeso an vero propter solam pietatem Postquam lip novi, facile determinare potui, Propheta rum authoritatem in iis tantumpondus habere, quς sum it , et eram
virtutem spectant, caeterum eorum opiniones nosparum tangere. Hi Cognitis quae vi deinde, quid i fueritpropter isod Hebrae Dei electi vocati fuerint tum aretem vidissem hoc nihil aliud 'i ye, quam quod Deus ipsis
certam mundi plagam elegerit, ubi secure, et commode viverepos ut hinc didici Lege Mosi a Deo et elatas, nihil aliud fuisse, quamjura singula ris Hebraeorum imperii, ac proinde ea em prpter hos neminem recipere
18쪽
debui se, imo nec hos etiam , ni istante ipsori ni imperio, iis em teneri.
Porro, ut scirem rim e Sciaplura concludipo t manum intesiectum natura corruptum esse , inqui ere Colui, num Religio catholica si te ex i-zinaper Prophetas 2 Apostolos universo humano generi reet elata alia De rit quam illa , quam etiam lumen naturale docet deinde num miracula contra naturae or inem contigerint, et num Dei exi lentiam, etpro- et identiam certius, et clarius oceant , quam res, quas clare et aestincte
perprimas suas carsa intelligimus cum in iis qui Scriptura expresso docet, nihil reperis em quod cum intellicta non conveniret, nec quod idem repugnaret , et praeterea viderem Prophetas nihil docuisbe , ni res admodum implices, quet ab unoquoque facilepercipipoterant, atque has eos lia ornati se, isque rationibus confirmavi spe, quibus maxime multitudinis animus ad devotionem erga Deum moveri omnino mihi persua , Scripturam ratio rem absolute liberam relinquere , et nihil cum Philosophia commune habere sed tam hanc, quam illamproprio suo taloniti. Utipo autem apo ictice demonstrarem, remque totam determinarem, ostendo, qua via Scriptura et interpretanda, et quod tota ejus rerumque spiritualium eognitio ab ipsa sola, et non ab iis, qu lumine naturali cognoscimus, peti debeat. Hinc transeo adea praejudicia ostendenda, quς inde orta sunt, quod vulgus, superstitioni addictum, et quod temporis reliquias, spra usam aeternitatem amat,libros potius Scripturae, quam ipsum Dei Herbum adoret Posi/ς ostendo Herbum Dei revelatum non esscertum quendam numerum librorum se conceptum inplicem mentis divi- prophetis revelat pue scilicet Deo integro animo obedire bustitiam, et charitatem colendo Atque hoc ostendo ii Scriptura docerisecundum captum, et opiniones eorum, quibus Prophetae, et Apostoli, hoc Herbum Dei prς- dicaresolebant;quod ideo jecernnt,ut id homines ne ulla repugnantia,atque integro animo amplecterentur. Fundamentalibus deinde dei osten sis , concludo denique objectum cognitionis revelatae nihil esse prpter obedientiam, atque adeo a naturali cognitione tam objecto, quam jundamentis et me diis prorsus distinctam e , et nihil cum hac commune habere sed tam hanc, quam illam suum regnum digite ulla alterius repugnantia obtinere
et neutram alterutri ancisiari debere. Porro quia hominum ingenium varium admodum est, et alius his, alius dis opinionibus melius acquiescit, et quod hunc adreligionem, illam adrisum movet, inde cumsupra dictis
19쪽
coues i nictuque sit Iudicii libertatem, O potestatem fundamentast ei exsuo ingenio interpretandi relinquendam ω dem uniusci usque solis operibus iudicandam, num pia , an impia ergo omnes integro, libero animo Deo obedirepoterunt, sola justitia , charita, opu omnes in pretio erit. Postquam his libertatem, quam lex diet in re- et elata unictuque concedit, ostendi adalteram quin ionis partem pergo; nempe hanc eandem libertatem salva reipublicae pace, summarumlotestatum ure posie, etiam concedi debere, iecpos e adimi, ab que magnopacispericulo, magnoque totius Reipublicae detrimento adh)ec autem demonstrandum a jure naturali uniuscujusique incipio ; quod scilicet eoi que se extendit, quo uniuscujus A cupiit m 2 potentia se extendit quo nemo jure naturae ex alterius ingenio itere tenetur sed uae unus qui que libertati, index est. Praeterea ostendo hoc jure neminem revera cedere, iis qui potestatem se defendendi in alium transfert, atque emunecessario hocjus naturale absolute retinere, iat quem unus tu que jus suum
exproprio suo ingenio vivendi, mul cum potestate sese efendendi transuli ue atque hinc ostendo , eos, qui summum imperium tenent, jus ad
omnia, quaeposseunt, habere solo que indices Aris, et libertatis esse, reliquos autem ex solo eorum decreto omnia agere debere nerum quoniam
nemopotestate sua se defendendi ita privare potest, is homo esse de nat, hinc concludo , neminem jure suo naturali absolute privariposse se subditos quaedam quin naturiae jure retinere, qu iis adimi non sunt ne magno imperiisericulo quaeque adeo ipsis vel tacite conceduntur , vel ipse
expresse cum iis, qui imperium tenent, stipulantur. His con deratis ad Rempublicam Hebrporum transeo, quam , ut ostendam Ad ratione quo rum decreto Religio im juris habere incepit, 2 obiter etiam alia, quae situ digna videbantur satisprolixe describo Post haec ostendo, eos quisum naum imperium tenent, non tantum uris ciet ilis, se etiam sacri vindices,
ω interpretes esse, eosque solos jus habere discernendi, quid usum , qui injustum, quid pium 2 quid impiumst: P tandem concludo, eos emhoc jus optime retinere,o imperium tuto conservareposse s modo unicuique D sentire, quae velit, D quoesentia dicere concedatur. Haec sunt Philosopho lector, quae tibi hic examinanda do, qu que non ingrata fere confido ob praestantiam, D utilitatem argrementi, tam totius operis , quam uniuscuiusque capitis, de tubus plura adderem, sed '' nolo
20쪽
Io ut haecpraefatio in Colamen crescat, praesertim quiapraecipi aphilosophi satis superque nota esse credo reliquis autem hunc tractatum com mendare non studeo, nam nihil est quod sperem eundemiis placere aliqua rationeposse novi enim, quam pertinaciter ea praejudicia in mente inhaerent, quae pietatis specie amplexus est animus novi deinde aeque impossibile e spe vulgo superstitionem adimere, ac metum novi denique constantiam vulgi contumaciam esse nec ratione regi sed impetu rapi ad laudandum et ituperandum. Hulgus ergo S omnes, qui cum vulgo ii fidem asse libus confictantur, ad haec legenda non invito, quin potius vel leni, ut hunc librum prorsus negligant, quam eundemperverse, ut omnia solent, interpretando, molesti sint, . doni sibi nihil prosunt, aliis ob ut, qui liberius philosopharentur, ni hoc unum obstaret, quod putant rationem debere Theologiae ancidari nam his hoc opus perquam utile fore confido.
Caeterum quoniam multis nec otium, nec animus forsan erit, omnia
perlegere, cogor hic etiam ut in ne hujus tractatκ monere, me nihil scribere, quo non libexti me examini, budicio summarum Potestatum Patriae meae subjiciam, nam qui horum, quae dico judicabuntpatriis legibus repugnare, et communi saluti obesse, id ego indictum vola. Scio me hominem esse, errare potui e ne autem erraremsedulo curavi, apprime, ut quicquid scriberem, legibus patriae, pietati, boni sique moribus omnino responderet.