장음표시 사용
41쪽
Auguribus Nabucadonosseris vide EZechielis cap. zi es. 26. in
extis revelata fuit vastatio Hierosolymae, quam etiam idem Rex ex oraculis intellexit, in directione sagittarum, quas sursum in ac rem projecit Prophetis deinde, qui credebant homines ex libera electione, propria potentia agere, Deus ut indisterens revelaba tur Mut futurarum humanarum actionum inscius. Quae omnia ex
ipsa Scriptura singulatim jam denaonstrabimus. Primum igitur constat ex illo casualisae, vide Regula Lib. 1.
cap. 3. P. I s. qui, ut Iehoram prophetaret, organum petiit, nec Dei mentem percipere potuit, nisi postquam musica organi delectatus fuit, tum demum Iehoramo cum sociis laeta praedixit, quod antea contingere nequiit, quia Regi iratus erat , qui in aliquem irati sunt, apti quidem sunt ad mala, non vero bona de iisdem ima
ginandum. Quod autem alii dicere volunt, Deum iratis, tristibus non revelari, ii quidem somniant iam Deus Mosi in Pharhaonem irato revelavit miseram illam primogenitorum stragem, vide Exodi cap. II ps 8. idque nullo adhibito organo Kaino etiam se
renti Deus revelatus est. Zechieli prae ira impatienti miseriae, contumacia Iudaeorum revelata fuit. vide EZechielis cap.3 es 44. Ieremias incestissimus, magno vitae taedio captus calantitates Iudaeorum prophetavit adeo ut Iosias eum consulere noluerit, sed foeminam ei contemporaneam, utpote quae ex ingenio muliebri magis apta erat, ut ei Dei misericordia revelaretur cvi de Lib. 2. Paralip cap 3j.,Michaeas etiam nunquam Achabo aliquid boni, quod tamen alii veri Prophetae fecerunt, ut patet ex primo Regum cap. 1o. sed tota ejus vita mala prophetavi: vides Reg. cap. 22. Ps. 7. clarius in Paralip. cap. 8 2s.7o Prophetae itaque pro vario corporis temperamento magis ad has, quam ad illa revelationes erant apti Stylus deinde prophetiae pro eloquentia cujusque Propheta variabat. Prophetiae enim EZechielis, amosis non sunt, ut illae Esaiae Nachumi eliganti, sed rudiore stylo scriptae. Et si quis, qui linguam Hebraicam callet, haec curiosius inspicere velit con serat diversorum Prophetarum quaedam ad invicem capita , quae ejusdem sunt argumenti, Magnam reperiet in stylo discrepantiam Conserat scit cap. I. aulicias aiae ex Ps II. usque a leto cum a cap.
42쪽
ao TRACTA Τ Usca s. rustici Amosis ex es et I iisque ad 24. Conserat deinde ordinem lationes Prophetiae Ieremiae, quam cap. 49 Idomae scripsit, cum ordine, rationibus Hobadiae. Conferat porro etiam Esaiae cap. O. Vers I9, O cap. qq. ex Vers 8. cum cap. 8. vers 6. cap. 3. Vers et Hoseae. Et sic de caeteris quae si omnia recte perpendantur, facile, ostendent, Deum nullum habere stylum peculiarem dicendi, sed tantum pro eruditione, lapacitate Prophetae eatenus esse elegantem, compendiosum , severum, rudem, prolixum, obscurum. Representationes prophetica , .hieroglyphica , quamvis idem significarent, variabant tamen jam Esaiae aliter Dei gloria templum relinquens repraesentata fuit , quam ΕZechieli: Rabini autem volunt utramque repraesentationem eandem prorsus fui se, at ΕZechielem, ut rusticum eam supra modum miratum sui se, ideo ipsam omnibus circumstantiis enarravisse Attamen, nisi ejus rei certam habuerunt traditionem, quod minime credo, rem plane
fingunt Nam Esaias Seraphines senis alis TZechiel vero bestias quaternis alis vidit Esaias vidit Deum vestitum min solio regio sedentem, Erechiel aurem instar ignis uterque sine dubio Deum vidit, prout ipsum imaginari solebat I ariaban praeterea repraesentationes non modo tantum, sed etiam perspicuitate; nam repraesentationes Zachariae obscuriores erant, quam ut ab ipso absoque explicatione possent intelligi, ut ex ipsarum narratione constat Danielis autem etiam explicatae nec ab ipso Propheta potuerunt intelligi. Quod quidem non contigit propter rei revelandae dissicultatem de rebus enim humanis tantum agebatur, quae quidem limites humanae capacitatis non excedunt, nisi quia suturae sunt sed tantum quia Danielis imaginatio non teque valebat ad Prophetandum vigilando, ac in somnis, quod quidem inde apparet, quod statim in initio revelationis ita perterritus suit, ut fere de suis viribus desperaret. Quare propter imaginationis, lirium imbecillitatem res ipsi admodum obscurae repraesentatae fuerunt, neque eas etiam explicatas intelligere potuit. Et hic notandum verba Daniel audita ut supra ostendimus imaginaria tantum suisse , quare non mirum est , illum tum temporis perturbatum
43쪽
onisi illa verba adeo confuse, obscure imaginatum suis e ut nihil ex iis postea intelligere potuerit Qui autem dicunt, Deum noluiste Danieli rem clare revelare videntur non legi se verba An geli qui expresse dixit vide cap. IO. Vs q.)s etenisse, ni Damelem intelligere faceret, qui suo popido tu posteritate Hersim contingeret. Qtiare res illae obscurae manserunt ue quia nullus tum temporis reperiebatur, qui tantum imaginationi virtute polleret, ut ipsi clarius revelari possent. Denique Prophetae, quibus revelatiun fuit, Deum Eliam abrepturum, persuadere volebant Elisae, eum alibi locorum
delatum, ubi adhuc inveniri ab ipsi pose: quod sane clare ostendit, eos Dei revelationem non recte intellexisse. Haec fusius ostentadere non est opus; nam nihil e Scriptura clariuSconstat, quam quod Deus unum Prophetam longe majore gratia ad Propheti7andum donavit, quam alium. At quod Prophetiae sive repraesent tiones pro opinionibus Prophetarum, quas amplexi fuerint, etiam variarent', quod Prophetae varias , imo contrarias habuerint opiniones, varia praejudicia loquor circa res mere speculati-VaS, nam circa ea, quae probitatem, bonos mores specitant, longe aliter sentiendum curiosius, .prolixius ostendam ; nam hanc rem majoris momenti esse puto ue inde enim tandem concludam. Prophetiam nunquam Prophetas doctiores reddidisse, sed eos in suis praeconceptis opinionibus reliquisse, ac propterea nosiis circa res mere speculativas minime teneri credere.
Mira quadam praecipitantia omnes sibi persuaserunt, Prophetas omnia , quae humanus intellectus siequi potes , scivis Et quamvis loca quaedam Scripturae nobis quam clarissime dictent, Prophetas quaedam ignoravisse dicere potius volunt, se Scriptu
ram iis in locis non intelligere, quam concedere Prophetas rem aliquam ignoravi se, aut verba Scripturae ita torquere conantur, ut id, quod plane non vult dicat. Sane si horum utrumvis licet, actum est cum tota Scriptura fructora enim conabimur aliquid ex Scriptura ostendere, si ea, quae maxime clara sunt, inter obscura, Mimpenetrabilia ponere licet, aut ad libitum interpretari. . G. nihil in Scriptura clarius , quam quod Josua, Horte etiam autor, qui ejus his oriam scripsit, putaverunt, solem circum terram mo-
44쪽
veri, terram autena quiescere quod sol per aliquod tempus immotus stetit Attamen multi, quia nolunt concedere in coelis aliquam posse dari mutationem, illum locum ita explicant, ut nihil si inite dicere videatur ue alii autem qui rectius pnilosophari di
dicerunt, quoniam intelligunt terram moveri solem contra quiescere, sive circum terram non moveri, summis viribus idem ex Scriptura, quamvis aperte reclamante e torquere conantur qUOS
sane miror. An quaeso , tenemur credere , quod miles ostia Astronomiam callebat in quod miraculum ei revelari non potuit, aut quod lux solis non potuit diuturnior solito supra horiZontem esse, nisi Osua Hus causam intelligeret mihi sane utrumque ridiculium videtur malo igitur aperte dicere Iosuam diuturnioris
illius lucis causam veram ignoravist , eumque, Omnemque turbam, quae aderat simul putavisse solem motu diurno circa terram nio
veri, talo die aliquamdiu stetisse, idque causam diuturnioris illius lucis credidisse, nec ad id attendisse, quod ex nimia glacie,
quae tum temporis in regione aeris erat vide Iosuae cap. IC vers II. refractio solito major oriri potuerit, vel aliud quid simile, quod jam non inquirimus. Sic etiam Esaiae signum umbrae retrogradae ad ipsius captum revelatum fuit, nempe per retrogradationem solis: nam etiam putabat solem moveri, terram quiescere. Et de par- heliis sorte nunquam nec per somnium cogitavit. Quod nobis sine ullo scrupulo statuere liceo; nam signum revera contingere po-rerat, mregi ab Esaia praedici, quamvis Propheta veram ejus causam ignoraret. De fabrica Salomonis, siquidem illa a Deo revelata suit, idem etiam dicendum nenape quod omnes ejus mensurae pro captu, opinionibus Salomonis ei revelatae suerunt quia
enim non tenemur credere Salomonem Mathematicum suis. h-cet nobis astrinare, eum rationem inter peripheriam, circuli diametrum ignoravis e , tum vulgo operariorum putavissse eam
es , ut ad i. Quod si licet dicere nos textum illum Lib. I. Reg. cap. T. Ver 23. non intelligere , nescio hercule, quid ex Scriptura intelligere posiimus cum ibi fabrica inpliciter narretur , minere historice imo sicet fingere scripturam aliter sensisse , sed propter aliquam rationem nobis incognitam , ita scribere
45쪽
scribere voluisse, tum nihil aliud fit quam totius Scriptura omni moda eversio : nam unusquisque aequali jure de omnibus Scripturae locis idem dicere poterito atque adeo quicquid absu
dum, malum humana malitia excogitare potest, id, salva Scripturae autoritate, defendere patrare licebit. At id, quod nos statuimus nihil impietatis continet ; nam Salomon, Esaias, Ostia c. quamvis Prophetae, homines tamen fuerunt,is nihil humani ab ipsis alienum existimandum. Ad captum Noachi etiam revelatum ei fuit Deum humanum genus delere, quia putabat mundum extra Palaestinam non inhabitari. Nec tantum hujusmodi res, sed etiam alias majoris monaenti Prophetae salva pietate ignorare potuerunt, revera ignoraverunt ό nihil enim Ggulare de divinis attributis docuerunt, sed admodum vulgares de Deo habuerunt opiniones ad quas etiam eorum revelationes accommodatae sunt ut jam multis Scripturae testimoniis ostendam ita ut facile vita deas , eos non tam ob ingenii sublimitatem, & praestantiam quam ob pietatem, animi constantiam laudari,in tantopere commendari.
Adamus irinalis cui Deus revelatus suit, ignoravit Deum esse omni praesentem, omniscium, se enim a Deo abscondidit, suum peccatum coram Deo, quasi hominem coram haberet, conatus es excusare quare Deus etiam ei ad ipsius captum revela tussitit, nempe ut qui non ubique est . ut inscius loci,&peccati Adami audivit enim, aut visus est audire Deum per hortum ambulantem, eumque vocantem, quaerentem ubi esset deinde ex occasione ejus verecundiae ipsum rogantem, num de arbore prohibita comederit Adamus itaque nullum aliud Dei attribu tum noVerat, quam quod Deus omnium rerum fuit opifex Kaino etiam Deus revelatus fuit ad ipsius captum, nempe ut rerum humanarum inscius, nec ipsi, ut sui peccati paeniteret, opus erat sublimiorem Dei cognitionem habere Labano Deus sese revelavit, tanquam Deus Abrahami quia credebat, unamquamque nationem suum habere Deum peculiarem. Vide Gen. cap.'3I. Vers 29. Abra hamus etiam ignoravit Deum esse ubique, resque omne praecognoscere ubi enim sententiam in Sodomitas audivit , oravit, ut Deus
46쪽
24 TRACTATUS Deus eam non exequeretur , antequam sciret, num omnes illo
supplicio essent digni ait enim vide Gen. cap. 8 Vers. q)na in II P S ier znforte repetimu r Gnqi aginta justi in illacizitate nec Deus ipsi aliter revelatus fuit; sic enim in Abrahamii maninatione loquitur. I n nr In NPSan A Nasa 'R ς κ μ' mesa ae uir descendam it videam, num ux lassemmam querciam, quae a me venit fecerisui. Inoistem minus crem)sciam. Divinum etiam de Abraham testimonium de quo vide Gen. cap. I S. vers I9. nihil continet praeter solam obedientiam, quod domesticos suos ad aequum, honum moneret, non autem quod sublimes de Deo habuerit cogitationes Moses non satis etiam e cepit Deum esse omniscium, humanasque actiones omnes ex solo decreto dirigi Nam, quanquam Deus ipsi dixerat vide Exod. cap. 3. Vers 8. Israelitas ei obtemperaturos, rem tamen in dubium reVocat, regeritque vide Exod cap. q. vers a 'N, Pa
), die' es, qui mihi non credant, nec mihi obtemperent.
Et ideo Deus etiam ipsi ut indisserens, Mut inscius futurarum humanarum actionum revelatus fuit. Dedit enim ei duo signa, dixitque; Exod vers contigerit, is primo gno non credant, credent tamen ultimo, quod etiam nec sitim credent, cape thmo aliquantulum aqua futti c. t sane siquis sine praejudicio Mosis sententias perpendere velit, clare inveniet, ejus de Deo opinionem fuisse, quod silens, quod semper extitit, existit, semper existet; hac de causa ipsum vocat n) et ova nonaine, quod Hebraice haec tria tempora existendi exprimit de ejus autem natura nihil aliud docuit, quam quod sit misericorS, benignus, c. msumme elotypus , ut ex plurimis locis Pentateuchi constat. Deinde credidit, docuit, hoc ens ab omnibus aliis entibus ita disserres, ut nulla imagine alicujus rei visae posset exprimi, nec
etiam videri, non tam propter rei repugnantiam, quam propter humanam imbecillitatem: praeterea ratione potentiae, singulare, vel unicum esse concessit quidem dari entia, quae sine dubio ex ordines mandato Dei vicem Dei gerebant, hoc est, entia quibus Deus autoritatem, jus potentiam dedit ad dirigendas nationes, dis providendum Sc curandum at hoc ens, quod co-
47쪽
T: 'o La p. II. lere tenebantur, summium supremum Deum, sive ut Hebraeo rum phrasi utar Deum eorum esse docuit, ideo in cantico Exodi cap. s. vers II.,dixit n)αa, AI qi is inter Deo tui milis , et ova Ietro cap. I 8 Vers. II. IIII n να)nbes, an nunc vi, quo Jehoza major est omnibus Diis, hoc est, tandem cogor Mosi concedere, quod Iehova major est omnibus iis, iotentia singulari an Vero Moses haec entia, quae vicem Dei gerebant, a Deo creata esse crediderit, dubitari potest quandoquidem de eorum creatione, irincipio nihil, quod scimus, dixerit docuit praeterea, hoc ens mundum hunc visibilem ex Chai vide cap. 1 Gen. vers a. in ordinem redegisse, se minaque naturae indidisse, adeoque in omnia summum jus&summam potentiam habere, Vide Deut cap. IO. Verfri , s. pro hoc summo suo jure, iotentia sibi soli Hebraeam nationem elegisse, certamque mundi plagam, iide Deut cap. q. vers I9 in cap. 32. Vers 8, 9. reliqua autem nationes, regiones curis reliquorum Deorum a se substitutorum reliquisse; rideo Deus Israelis, Deus vide Libri a Paralip. cap. 32. vers I9 Hierosolymae, reliqui autem Dii reliquarum nationum Di vocabantur ut hac etiam de causa credebant Iudaei regionem illam, quam Deus sibi elegerat cultum Dei singularem, ab aliarum regionum cultu prorsus diversam requirere, imo nec posse pati cultum aliorum Deorum, aliisque regionibus proprium nam gentes illae quas rex Assyriae
in Iudaeorum terras duxit, credebantur a leonibus dilaniari, quia cultum Deorum illius terrae ignorabant. vide Lib. 2 Regum cap. 7. ver Σ1, 26. c.,Et Jacobus ex Aben HeZrae opinione, dixit propterea filiis, ubi patriam petere voluit, ut se novo cultui praepararent, meos alienos, hoc est, cultum Deorum illius terrae, in qu1 tum erant, deponerent. Vide Gen. cap. 33. Vers 2,J J David etiam, ut Saulo diceret, se propter ejus persecutionem coactum esse, extra patriam vivere, dixit, se ab haereditate Dei expelli, ad alios Deos colendos mitti, vide Stiam Lib. I. cap. 26. vers I9. Denique credidit hoc ens, sive Deum suum domicilium in coelis haberes vide Deut cap.3 3 vers et . quae opinio inter ethnicos frequentissima fuit. Si jam ad Mosis revelationes attendamus, eas hisce D opinioni-
48쪽
opinionibus accommodatas suisse reperiemus ; nam quia credebat Dei naturam illas, quas diximus, pati conditiones, nempe, misericordiam, benignitatem c. ideo Deus, ad hanc ejus opinionem, sub hisce attributis ipsi revelatus fuit ivide Exodi cap. 34 vers 6, 7. ubi narratur qua ratione Deus Mosi apparuit decalogi vers. s JDeinde capite 33. Vers I 8 narratur, Mosen a Deo petiisse, ut sibi liceret, eum videre; sed quoniam Moses, ut jam citctum es , nullam Dei imaginem in cerebro formaverat, Deus ut jam os endi non revelatur Prophetis, nisi pro dispositione eorum imaginationis, ideo Deus nulla ipsi imagine apparuit atque hoc contigista inquam, quia Mosis imaginationi repugnabat, nam alii Prophetae, Deum se vidis testantur. Nempe Esaias EZeclaiel, Daniel, c.
hac de causa Deus Nos respondit, es , di es, nou
poteris meamfaciem videre, 'uia Moses credebat, Deum es e visibilem, hoc est, ex parte divinae naturae nullam id implicare contro
dictionem, alias enim nihil sinite petiisse. ideo addit ues di
ta re quoniam nemo me videbit 2 itet reddit igitur rationem opinioni Noss consentaneam4 non enim dicit, id ex parte divinae naturae implicare contradictionem, ut res revera se laabet, sed id contingere non posse, propter humanam imbecillitatem. Porro ut Deus Mos revelaret Israelitas, quia vitulam adoraverant, reliquis gentibus similes tacitos esse, ait cap. 33 vers 2, 3 se misitarum angelum, hoc est ens, quod vice supremientiS Israelitarum curam laaberet, se autem nolle inter ipsos esse hoc enim modo nihil os relinquebatur, ex quo ipsi constaret Israelitas Deo reliquis nationibus, quas Deus etiam curae aliorum entium, sive angelorum tradiderat dilectiores esta, ut constat ex vers 6 ejusdem capitis. Denique quia Deus in coelis habitare credebatur, ideo Deus, tanquam coelo supra montem descendens, revelabatur, & Moses etiam montem, ut Deum alloqueretur, ascendebat, quod minime opus ei
es et I aeque facile Deum ubique imaginari posset Israe litae de Deo nihil fere norunt, tametsi ipsi revelatus est, quod quidem plusquam
satis ostenderunt cum ejus honorem, i cultum paucis post diebus vitulo tradiderunt, credideruntque illum esse eos Deos, qui eos ex
Agypto eduxerant. Nec sane credendum est, quod homines superstitioni-
49쪽
stitionibus agyptiorum siueti, rudes, hiserrina servitute consecti aliquid sani de Deo intellexerint, aut quod Moses eos aliquid docuerit, quam modum Vivendi, non quidem tanquam Philosophus, ut tandem exanimi libertate, sed tanquam Legis lator, ut ex m. perio Legis coacti essent bene vivere. Quare ratio bene vivendi, sive vera vita, eique cultus, amor iis magis servitus, quam e ra libertas, Dei que gratia, donum fuit, Deum enim amare, ejus que legem servare jussit, ut Deo praeterita boni ex AEgyptica scilicet servitute libertatem c. accepta ferrent, porro minis eos perterrefacit, si illorum praeceptorum suissent transgressores ,
contra, si ea observaverint, multa promittit bona. os itaque eodem modo docuit, ac parentes pueros, omni ratione carentes, solent. Quare certum est, eo virtutis excellentiam, veramque beati
tudinem ignoravisse Ionas conspectum Dei fugere putavit, quod
videtur ostendere, eum etiam credidisse Deum curam caeterarum regionum, extra Iudaeam, aliis potentiis, a se tamen substitutis, tradidisse Nec ullus in vetere testamento habetur, qui magis secundum rationem de Deo locutus est, quam Salomon, qui lumine naturali omnes sui seculi superavit;& ideo etiam se supra Legeminam ea iis tantum tradita es , qui ratione, laturalis intellei us documentis carent existimavit, legesque omnes, quae regem spectant, quae tribus potissimum constabant vide Deut cap. 7 es. 6, II parvi pependit, imo eas plane violavit in quo tamen erravit 'nec quod Philosopho dignum egit, nempe, quod voluptatibus indulserit omnia fortunae bona mortalibus vana esse docuit vide Eccl. nihil homines intellectu praestantius habere, nec majori supplicio , quam stultitia, puniri. vide Proverb cap. IS vers 13. sed ad
Prophetas revertamur, quorum discrepante opiniones etiam notare suscepimus. Zechielis sententias adeo sententiis Mosis repugnantes invenerunt Rabini, qui nobis illo. qui jam tantum extant libros prophetarum reliquerunt, ut tractatu Sabbati cap. I. sol. 3. pag χ narratur ut fere deliberaverint ejus librum inter canonicos non admittere, atque eundem plane abscondidissent, nisi quidam
Chananias in se suscepisset ipsum explicare, quod tandem magno cum labore. studio ut ibi narratur unt ipsum fecisse, qua ra- in tione
50쪽
tione autem, non satis constat, nempe, an quod commentarium,
qui sorte periit, scripserit, vel quod ipsa EZechielis verba ,
Orationes ut fuit audacia mutaverit, ex suo ingenio ornaverit quidquid sit, cap. saltem I non videtur convenire cum versu T. cap. 34 Exodi, nec cum . I 8 cap. 32 Jerem. c. Shamuel credebat Deum, ubi aliquid decreverat, numquam decreti poenitere videlib. Shamuelis cap. I S. Vers 29)nam Saulo, sui peccati paenitenti, Deum adorare, veniamque ab ipso petere olenti, dixit Deum
suum contra eum decretum non mutaturum Ieremiae autem contra
revelatum fuit vide cap. 8 Vers 8 IO nempe Deum, sive aliquid damni, sive aliquid boni alicui nationi decreverit, sui decreti poenitere, modo homines etiam a tempore sententiae, vel in melius, vel in pejus mutentur. At Ioel Deum damni poenitere tantum docuit vide ejus cap. et Vers 3. Denique ex capite Gen. Vers'. clarissime constat, hominem poste peccati tentationes domare, bene agere ue id enim aino dicitur, qui tamen ut ex ipsa Scriptu-11, Josepho constat, eas nunquam domavit ridem etiam ex modo allato cap. Ieremiae evidentissime colligitur, nam ait Deum sui decreti in damnum, aut bonum hominum prolati, paenitere, prout homines mores, modum vivendi mutare volunt a Paulus contra nihil apertius docet, quam quod homines nullum imperium, nisi ex Dei singulari vocatione, gratia in carnis tentationes habent. Vide Epili ad Romanos cap 9 ex Vers IO. c. quod cap. 3 vers 1. cap. 6 vers I9 ubi Deo justitiam tribuit, se corrigit, quod humano more sic loquatur, iropter carnis imbecillitatem. Ex his itaque satis superque constat, id, quod ostendere proponebamus, nempe Deum revelationes captui, opinionibus prophetarum accommodavisie, Prophetasque res, quae solam speculationem, 'uae non charitatem, istam vitae spectant, ignorare potuisse, levera ignoravise contrariasque habuis e opiniones. Quare longe abest, ut ab iis cognitio rerum naturalium, spiritualium sit petenda Concludimus itaque nos Prophetis nihil aliud teneri credere praeter id,quod sinis & substantia est re velationis,in reliquis, prout unicuique libet, liberum est credere, exempli gratia, revelatio Naini nos tantum docet Deum Cainum monuisse ad ve