장음표시 사용
2쪽
TIFICEM MAXIMUM IN CONVERSIONEM LIBRORVM ARisTOTELIS DE ORTU ET INTERIT V. PRAEFATIO
Munere salutate no est humanu inventu. ut quibus p dam placere uideo qui a consuetudine Persarum inter quos Regem sine muneribus adire nefas erat , ιd ema nasse putant, sed diuinae Legis institutum. Io qua casmptum st. non apparebis uacuus ante dominum Deum tuu satis declaratu letatis munera a clientibus subditis offerri fas esse eadenon debere esse principibus inlocunda. cum Deoirmn ortali con stet esse pergrata. Nec refere si snt illa pretiosa modo allata uenera hundo animo donantis facultatibus conueniant. pietatis nanus indicium. non diuitiarum argumentum illud esse debet. Haec ego cum
animo uoluissem te RURl ANE Sexte Pon T. Ma X. adire. coι ras uenerari statuissem ne ante Sumum Dei Sacerdotem .et Chiistiuitatium patia obsequens diuino pracepto inanis a patere.'uod potui. uigilias meas tibi afferre constitui. quibus Aristotelis L ihros de Oreu et Interitu e Graeco in Latinum sermonem conuerit. Quod munus si te no modo maximo et pontifice et principe sed etia singulati diuinarum humanatu reru scientia praedito ut enita esse iudignum uidebitur. mihi tamen non debet esse fraudi. qui te quoquo modo possum colo. Nam ut est apud Plinium mola salsia litant qui non habent thura. et ego ubi earum frugu quas ex meis nudus per rapi qualescunq; sunt Primitias offero. maiora si habuissem dicat, tua. Hoc cerae munusculia huiusmodi est . ut ne Isocratim quid nossensurum fium uideas .qui eoru uersutiam ferre non potetar. qui uasa aurea.argentea .et caetera humsmodi quibus.ipsi magnopere indigerent principibu eatu rerum ditissimis donabant neq; n. munerationem illam sed callidam me turam esse aieb/t. Cum pudeat magno animo principe suam maῖnis ''tram pauperu Jlhqrsitataemia et a ii
3쪽
superari nisi etimulate illis gratiam referentes .ipsorum munera ita
iotibus donis rependant. Unde illόd tui antidi de Ee eoiit hispanorii .qu fuere uel sunt amissanimi. t. a secentiacpnemini futuri secudi . si scisset tantas afii tui res ullo fieriό temperare. ut
hana simul.et scita suae parcitatis excusatio. qui h5m exhaustis lar gitate opibus paupeti munerato pari, modo tetulisse Patre inquit amice. Est. n. tam erutus aget ut rion plus ualeat riddere si seminis acceperit. At meum hoc facile a tali suspicione uel eo uendicabitu quod cum tuas opes in hoc quiny genere maxrmas. quae tibi a tua singulati diuinae atq; humanae Philosophiae cognatione largissime suppetunt. alia ex parte adauxerit meas cerrenori e renuaue in sed reddiderit potius uberiores. Ea est n. studioru facunditas ut largius sippetat liberalius eroganti. Ne uero nostrum hune laborem pro/ptet te susceptum fuistis uideri uolo. quid. n. alienitis si Pi situ se Uisunt.Athenas comportare Sed propter philosophantium noΗmalum fortasse eo modum susceptum ob id quo. dis nomrrept-m crate fas esse duxi quia eum sit munus Sumomi, Potiti fieti sepxime proprium lutetis. litterarumq; studiosis patiscinarit, ohes in partiu tanto magis esse uidetur.quanto caeteris tu ddctior es. Qu6d si Nicolaus quintus PontiMam neq; poeta neq3 admodum e mlus metho indignabatur aliquo, esse poeta, inurbe qui sibi igi
tentui.ille uero ullos ibidem bonos esse negabat, nam me ad sequi et malis patereisos non uenire e Quato iustius indignati tu mari ullos esse in urbe tua philosophos qui aliquid iraeeomune nitis titti utilitatem meditati. id in uulgus emitterentve inscio. qui ta HA
doettina singulatibus uirtutibus coluncta ad fastigium rerum clii, no quodamodo euectus suetis.Pontificatum non ob id tantum inrepisse uidetis ut quod facis clesiae lapsae subuemres sed etia urbo, narum artium studia iacentia excitares.nutantia stabili res de Aimhineipientia foueres manu portigeres. quansi non hic est taciis MLmias tuas uirtutes animi dotes praedicandi. quod muntis ah ν delegabo.qui tua facta ptiuatim dicent. qui* Caroli Caesaris DPM . . loq; gesta commemorabunt. quae satis conssat non posseHdmorsaepto di. ut ipse no magna eius historiae partem oecupes. Non solum quod optima eadem maxima illius regna uiae' fidei at prudeliae comissa in turbulentissimis temporibus. anteil ad Sumum Saterdo
4쪽
cum uoratius. tam strenue moderatus es. ut Hispania re gubernas iste ex sem quasi tem pestate qua fuerat atrociter diu iactata in eo
lumis in potium delata fuerit. sed etiam quia ut Alexandri Macedonis uicia non absq; insigni Leonidae praeceptoris eius nota uitupe tantur.se Catoli Caesaris eximiae uirtutes non poterunt sine magna tua laude comemorari. Cui a Maximiliano Casare Principe sapien/tissimo.Q te inter honor optimu.inter doctos doctissimu iudicarat. magistet moria et doctanae datus. talibus eum imbuisti. formasti motibus ut no plus malam claritate. haereditario iure. qua Optiis uirtutibus lato impetio dignus esse uideat ' Sic uidelicet deo morta/libus Ospiciete.ut sanctissimus.ae integerrimus Pontifexsci optimo
et inuictissimo Imperatore aliquando res humanas cocordi animo. usui bonus patet eu pientissimo et ad suos mores formato filio moderaretur. Sume igitur Libellum a me nec paruo labore nempe graecis expositoribus euolutis.nec mediocti cura conuersum .que si qua do libuerit cum aliorum interpretatione conferte intelliges fortasse hunc laborem non temere a me fuisse susceptum. non magis quam opus de Incessis animalium .uel alios Undecim Libros et ipsos ad naturam pertinentes animalium interpretandi, quos a me superiobus diebus emissos.quia eiusdem auethoris opus sunt in eode uolumine comperies et libros Metereologicorum a me.et couet sos et iustis Comentariis enarratos.quae magna ex parte e graecotu fontibus hauri/mus Ope die expectato. Vale. Pisis idibus Maiis An. M. D. xxiv.
6쪽
. TA tui AR Is TOTELIS DE GENERATlONE iET INTERITU LIBER PRIOR INTERPRETE IO GENESIO,SEγ
omnium pariter. quae natura gignuntur et Occidian cauta disserendae sunt a rationes. Accretio ire.et alteratio quid sit.disputandum est. Et utrum alterationis et generationis natura eadem sit intelligeda an diuersa. ut nominibus quos uilcer nuntur. Veteres ergo Partim generatione simplicem appellatam alteratione esse Ira. ciunt partim eas differre. Na qui uniuersum unu esse dicunt et ex uno cuncta gignu i alteratione generatione esse lateri couincunt et quod Proprie fit alterari. Qui uero plura si unu materia esse statuut ut Em Pedoci .et Anaxagoras et Leucippus.li differre aiunt. Qua u .na goras propria uoce ignorauit et gigni et intecire hoc esse quod aIretata statuit .cu tamen elemeta multa esse dicat ut et alii. Na Empedocles cor Porea quattuor.cuncia uero adiunctis motoribus. ex numero eme acti emat. Anaxagoras innumera. Ite Leu pus et Democritus. illena tessimillia partiuese meta esse statuit.ut os carnez medula et caetera quo tu cuius pars aequora est. Democritus et Leucippus ex indiuiduis corporibus caetera costitui tradunt et haec infinita esse tu multitudine tu erra formis. Et composta differre inter se iis.ex quibus constat eorundd potitione et ordine. Caetem quae tradit Anaxagoras.cu Empedoclis dictis pugnare uidentur. Alter enim dicit ignem. aquam aerem terram quar tuot esse elementa eadem P carne.et Osse et Getis eius genetis quae nattibus constant similibus.simpliciora. Altersmplicia haec esse ait et ele menta.Terram uero ignem et aerem composita. Siquidem holum 1, minariu uniuersale existere. Qui ergo cuncta ex uno cristituunt ii assierant.necesse est. generatione et interitum esse alterationem ut qu'i fatori cogantur subiectu semper idem unii persistere.quod quidem alterarii nuncupas. Qui uero plura genera faciunt H alteratione diuersatri eitia generatione coliteant oponet. Na coeundo, et dissoluedo generatio
7쪽
aecidit et ἰnteritus.. ob rem Empedocles ad hune modum attico ius* natura nihil est aliud.si minio.et minorum dispositio. Iracp satis intelligit hunc sermone positioni illoria esse cosen taneii. et ipsoru tale
esse doctrinam. Sed quanil alterationi regenerationi aliquid interesse fateri conuincantur.hoc tamen ipsorum decretis constare nequit. Nec ueto est factu difficile perspicere ueram esse hane nostra disputatione. Na ut quiescente substantia mutationem tamen in ipsa fieri cernimus qua aceretione et iminutione appellamus sic item alteratione. Caetetuad istoru doctrina qui plus si unu principiti faciunt. nihil valeat alte rati. Siquide affectiones. per quas hoc contingere dicimus. discrimina sunt elementotu. Verbi causa calidu et frigidii albu et nigrufecum et humidu molle et duru et reliqua. ut Empedocles dicebat. le albu ui dete licet .et calente prorsus imbre aut caliginosum et frigidu. Et de teliquis ad eunde modu statuit. nare si neq3 ex igne aqua. nec ex aquaterea fieri pol.ne ex albo side nigru nec deniq; ex molli duiu fiet. cui similis esteaetetorum ratio. At istud erat alteratio. Aut certe natuedum est una semp materia appositis adesse siue loco siue incremeto et decremeto .seu deni alteratione mutent. la hoc perinde necessatiu est. at alietatione existere. Na si alteratio e.subiectu quou elem etsi unu es stuna materia omniu.q in se uicissim traserit. Rursus si subiectu e unu .alteratio est./EM pedocles igit tu teria usui. tu et sibi pugnatia dicere ui si del. et simul elemetu alteria eκ altero fieri negat sed ex his alia cuncta gigni simul ubi uniuersam natura .excepta discordia in unu coegit.rur
sus ex uno sngula gigni affirmat. Quare ex uno aliquo aliud aqua fit. aliud ignis.cu uidelicet si busda differetiis .et affectionibus seiungant.ut ipse dicit. Sole albu et calente .retra graue et dura. His igitur discliminibus sublatis .pomunt. n. auferi uti cu genita sint.dubiu non est. quin
necessario ex aqua terra ex terra aqua generet. eralia uicissim ex aliis pari tone.no mo tuc sed nunc e du affectionibus mutant. Eius alat disciplinae cosentaneu es 'as aduenire posse et rursus secedere. psertim mognantibus ut ipse ait inter se discordia et amicitia. quae causa fuit. ut in
uno cucta gignetens . haud .n .cu eent et nu gms et aqua et terra. eent
unu uniuersum. Nec illud satis liquet.utru ei principiu unuee natue du sit. an plura. ut igne.et terra et quae sunt eiusde ordinis. Qua .ri. ue. lut mater a sabiicie id.ex quo P motu transferedo terea fit et ignis .unia est elemetu. Qua ueto hoc ex copositione fit illis coeuntibus ipia uero ex dissolutione, illa magis sunt elemetaria.et Priora natura.
8쪽
ORT US igitur et intesitus simplex dictaues in uniuersu in . snt necne. et quomodo sint. de de exteris simplitibus moribus ut de auctioe et alteratione dissetedii est. ITRU Plato de rem ortu sol u. et interitu quomodo rebus adsint disseruit. Nec uexo de omnibus. sed de elemen totum tantu generarione. At quomodo carnes olla et catera id genus gignantur reticuit. Iam alteratio et accretio quomodo rebus sol ingat. nihil docuit. Et ut semel dica excepto Democrito qui nihil uidetur neglexisse. nemo quidu praeteriuma rerum perstrinxit. In reddendo aue modo discrimen est. dia de accretione. mea quidem senteria. nihil fere
quisu statuit egregie.uel quod non esset cuiuis in proptu dicere Aiunt enim aliquo accedenre res augeri simili. Sed quomodo id fiat. nihil diReunt. Item de mistione.et caeteris nihil fere disputarunt mo magis. u det efficiendo et patiendo quomodo faciat hoc illud patiatur: in operibus
naturalibus. Democritus aut et Leucippus.qui figuras faciunt alteratisone et generationem efficiunt in his .quippe discretione et concretione ortu et inretitum ordine et positione aberatione. Idem In eo. quod ira
patet uetat conii stere rari .eu et pugnantia et infinita apparerent infinitas figuras confixerunt. Ita ide contrariu diuersis uideri ob composui mutationes .et parui temperatura mutari ac demum, etiamtino mutato uideri. Nec id mirum esse debere cum exutae litteras Tragisci
fiat. et Comoedia. i ii iii dicito potiti'. ili tu mitis, ii diu AT quoniam cunctis fere generatio ab alteratione differre. reris com cretione gigni discretione aboleti. uicissitudine aut a sections altet iuident de his rebus disserere sapieriae nudiosi patres sunt. Haec n quae/nio latissime patet. Nam si concretio generatio st .multa quae fretinest queunt .eueniant. ontra uero diuersa rationes urgent nee quas dissuetiere facile queas. quasi fieri nequeat. nisi generatio concretio sit. qu i generatio aut funditus tollatur aut hocst quod alteratioruel si et hoe.
dissicile quide est soluere.expetienduestramen. 2 P .. N tmAC psimu omnisi differendu uitia res se gignun alterantur. taugentur et his opposta patiune ut prima mincipia tindiuidtia magniis tudines flaci nulla est indiuidua magnit o. refertanae maximi. is smagnitudines indiuiduae habens.ulci corpora, ne sumi mi Deaeota tua et Leucippus opinanflari plana in i Timaeoscriptu est. Hactim. ut docuimus alio in loco. procul esta ratione. I luere cis adplaria. R deo ut corpora indiuidua probabilius assierantur. Oanet ne hoc qui deest uerisimile. Caeterum his ut supra dixi .alteracio o generatici con
9쪽
state potest.squis idem conuersone, et diuerso tactu mutauerit .lIum liguratu discriminibus.quod Democritus facit. Ita colore esse negat quippe conuersione corpora dicit colorati. Ad plana secatibus.no ite. planis . .eopositis in latitudine nihil efficitur praeter solida.haud .n ex ipsis ualeant affectione generare. Sed quo minus possent confessa. ra cosentanea perspicere pauca tia reru usus ruit in causa. dia qui plus operae. et studii in doctrina naturale cotulere ii magis queiant ea principi δε ponere quae ualeant magna ex parte colligere. isti ueto eκ multis rationi hus retu inexperti .dia pauca respiciunt facilius pionunciant.
Q UIR US facile intelligas.quantu intersit Physice et Logice disputa. Hatibus. Hi. n. de indiuiduis magnitudinibus disserentes fore aiunt.ut se paratus triangulus plura sit. Democritus aute et proprias. et eκ natura duetas rationes secutus esse uideri potest ut in Ocessu declarabir. Haud enim cottouersia meat squis statuat esse corpus aliquod omni ex patre diuiduu et hoc fieri possit. dia quid erit. quod dissectione eBugiate Quonia si corpus est omni ex parte diuiduu .et hoc fieti potest.si me est omnino diuisum .non facta simul diuisione quin uel simul facta nihil tamen erit impossibile. Ergo et pet mediu similitet. Ad suma i unani o parte natura diuidula est,etia si fuerit diuisum tamen nibi; .saciusuetit impossibile. na et si in decies millies decies millena suetint diuis nihil erit impossibile.qnansi fortassis nemo ualeat diuidere. Ergo quonia corpus omni ex patre tale est dissecetur quae tande magnitudo sinpetetit Nempe nulla reliqua esse potest . t uc. n. aliquid esset indissectu.ae erat omni expatre diuiduu. Quod s nullae corpus est futuruspelahla magnitudo.et est futura divisio. aut costabunt corpora expianctis. expetita erunt magnitudinis ea ex quibus constituunt.aut nihil pio. quare sue fiat ex nihilo sue sit copositu omne nihil erat nisi apparens Pati rationes ex punctis c5poneretur no esset quam u. di a cu in una magnitudine tangerent.et essent una magnitudo ac omnia essint. N men nihilo maius totii eiscerent sta .dissectu sum: in duo uel in plu/ta totu nihilo minus aut maius erit upsius. Quare etsi omnia puc a componantur.nulla tamen esciant magnitudinῆ. Caeterii si intre Quidendum aliqua uelut scobs fiat corporis et sic ex magnitudine eot pus quodda exeat eade sit ratio.quomodo illud diuiduu est. sn alit . quod abstinetit.eorpus non est sed species quaedam separabilis aut alsextio est magnitudo puncta aut se assecti contactu .res mira est uras gnitudinibus constare magnitudinemά At uero runcia ubi et Mns lare immobilia
10쪽
mmobilia sunt siue mouentute Cotactus aut semper unus est aliquo
tum duotu. ceu aliquid existat praeter contactu diuisione et punctum.
Quodcul igitur.aut qualecu corpus omnino duisum esse posue xis omnia haec eueniun t. Praeterea s lignia aut aliud aliud. postsi diuisetis rursis coposueri, tetii par euadet. at ianti. Ergo perinde sese res habeat uel si per omne nota lignu secueris. Cu ergo undi ιν diuisum sit potentia.quid diuisioni su per est e Nu affectio quadam e at quomodo in haec dissoluituest fit ex his.uel quomodo haec si palantur Qua obtem si fieri no pol.ut ex contactibus. aut punctis magnitudines coster.eorpora indiuidua sin et magnitudine .en necesse . Quanci qui hac statuere.iis nihilo setius accidit impossibile. De sibus rebus et si alias est a nobis disputatu HAEC tamen hoc in loco refutare est operae pre
titi. quo circa quaestio rursus est a principio tepetenda. Esse igitur omν ne sens bile corpus per quan cuo nota diuidiau. et indiuidula non est absurdu. Est . . diuiduli potentia.actu ueto indiuiduit . ut sit aut simul omni ex parte diuiduu in potetia. fieri posse uideri potest s. n. potes si fiat.non ut smul utru* st. actu indiuiduu et diuisum. sed diuisum per omne nota.nihil reliquu si .et corpus in icorporeii abeat et tu istis fiat ex punctis aut ex nihilo. At hoc qui fieri poten Caetetu diuidi coepus in magnitudines separabiles ac sem p minores et in semotas. discretasin perspicuum est. Non ergo particulatim diuidenti cominutioeetabis fine. nec ualet simul per omne nota diuisum esse.cum id sieti ne i queat. sed quadam tenus. Necesse est ergo existant corpora m diuidua. quae sub aspectit non cadant. Praesinim si concretione sutura est geneὸ ratio interitus discretione. AI haec quide ratio es quae extorquete uidetur consessione corporum indiuiduorum. Sed quomodo Democlitus circuueniat aperiamus. eiusq; de regans insulae. quia naua punctias punctui non est contiguus. idcirco magnitudines quodam odo sunt omnino diuiduae alias secus. Videtur aute cum hoc statuitur ubio et passim punctus existere. ut si necesse in nihilu diuidi magnitudine. cuubi punctus se.ac proinde ex Gractibus uel punctibus constet. Hoces .magnitudo est omnino diuidua. quia unus punctus est ubiuis. et omnes.ut snguli.quia uero plures uno no sum cum non sint coligui.
idcirco non est omnino diuidua. Nam si per medium si diuidua. per continuum quo punctum diuidua si non enim fgnum fgno. aut punctus punctui continuus est. Hoc aut est diuiso et composita. ac