장음표시 사용
2쪽
Ostendentes CORPORA etiam DuRA SOLIDA nonnulla talia, quae quis vispusticaretur in emittendis EF P LuV II s, adeoque habendis A T M o - s P H AE R I s , apta est
Hi ho s o prei scholastici, &Vulgus,dum de abstrusioribus Naturae operationibus & Phaenomenis dispiciunt , ferri solent in Extrema, quae, licet E diametro sibi invicem sint opposita, aeque propemodum ad alendam hominum in veris essectuum , quos admirantur , causis ignorantiam contribuunt. Vulgus quippe, conversari cum objectis sensibilibus, & res occurrentes rudiulci se concipere suetum , haud alia sacile possunt Naturae Agentia imaginari , quam quae in ipsorum oculos, quin & tactum, incurrunt;& quamprimdiu in Effectum aliquem incidunt, quem adscribere nequeant Efficienti cuidam probabili vel sensibili saltem , mox aquam sibi haerere palam profitentur. At licet Philoseph rum vulgus fateri nolint cum vulgo Hominum, istiusmodi Phaenomena crucem ipsis figere , id reapse tamen faciunt. Verani Schvi Philosophi e contra, non mom renuunt in Agentibus acquiescere Sensibilibus, sed ut reconditiora Nat rae Phaenomena , quin & pleraque familiaria solvant , in alterum abire Extremum non dubitant, atque ad ea Agentia confugere, quae non visum modo, sed ει captum fugiunt, eorum saltem hominum, qui nullasaiisi rationi consentane s& compossibiles invicem Notiones admittere norunt. Adscribunt illi omnes
essectas abditos cerus quibusdam Fomis bubstantialibus , quibus , eri sin
3쪽
Materiales illas vocitent, ob earum , Materia dependentiam, ejusmodi tamen Descriptiones assignant, quae nonnisi ad res Spirituales pertinent ; quas omnes Naturae Effectus abstrusores , s non producantur a Corporibus Vbilibus, fieri omninb oporteat a Substantiis I mmaurialibus : Cum revera intex visibilia Co pora & Eutia spiritualia medium detur Agentium genus, FAscula scilicet Inci. sibilia,a quibus magna pars difficiliorum Naturae Phaenomenum producitur,qu rumque beneficio explicari intelligibiliter ea Phaenomena poliunt, quae abiurde
quidem ad priora precarib autem ad posteriora resecrentur. Iam verb, methodicausa,Notas illas,quae mihi occurrunt circa Uuvia, ad quatuor reducam Capita, quorum primum commemoratur in hujus Scripti Titulo;unumquodque verb ex reliquis tribus,in totidem distinctis Tractam lis deinceps examinabitur. Corpora Fluida, ut Liquores, atque talia, quae inanitestb sunt vel humida, vel mollia,facile emittere Effluvia, omnes haud gravate,opinor, largientur: maximὸs attenderint sensibilem Evaporationem,in Aqua,Vino rina,&c,observatu o viam,nec non laxam illam partium contexturam,quae requiri supponitur ad corpora Mollia Flores puta,Balsama,& similia constituendum: At halitus quoque emitti e corporibus etiam Duris & Ponderosis, obstante nequicquam partium componentium Soliditate Marcta cohaesione,id aded forte multis videbitur improbabile,ut probationem ex prosesse mereatur. Iam verb, sive A Omicam Hypothesin admittas , sive praeferas Cartesianam, alterutra earum probabiliter deduci posse autumem,complura ex iis , de quibus nos tractamus, corporibus, posse evaporabilia, quoad partes eorum per-exiles, stipponi. Etenim , juxta doctrinam Leucippi Democriti, & Epicuri, unaquaeque indivisibilis particula materiae vel constantem essentialiter habet actualem in tum,vel inadmissibilem ad eum conatum; adeb tre,quamvis in Concretis nonnullis, complicari ea cum aliis partibus minutis ita possit , ut Avolatio ipsius pro tempore praepediatur; vix tamen fieri secus pote it,quin ex continuo hoc nona Ium omnium ad erumpendum conatu,earum aliquae usque & usque sese sint extria
Et quamvis Caraesi sectatores innarum omnem materiae motum negent , , ta eos tamen & Vegetabilia, Animalia,& Mineralia, ex minutis constant, partibus adob contextis , ut earum pori Materiae cuidam Coelesti transitum praebeant, ita ut haec Materia,indesinenter ea pervadens , statui omninb possit, corpuscula, quae ipsa componunt, concutere et quo ipso fieri aliter nequit, quin modb hae, modo illae particulae, decutiantur, inque aerem , aliudve conti Mum corpus, iis
Verlim licet ex his,aliisve sorsan consderationibus,ostendere possem, ut i quuntur , M priori, probabile esse, ipsa corpora Consistentia esse exhalabilia se loqui liceat,) putem tamen, aequὸ solidum & magis utile lare , si idipsit in arsteriori , per experimenta scilicet particularia , aliaque Exempla , Proba
Igitur larmam Corporum siccam & consistentem , non necessatili inferre in .
dispositionem emittendi halitus, qui quasi sunt exigua Paetucularum Examina b
4쪽
I uidb patet, non in foliis duntaxat Rosarum Damascenarum , sve receniatium sive siccataruin; uti & in Absynthio , Mentha, Ruta, M. sed etiam in Ambra gris ea, Musco, Storace, Cinnamomo, Nucibus myristicis,aliisque corporibus odorificis aromaticisque. Veruin illustriora in rem nostram Exempla suppeditantur nobis a Caphura, Salibusque Volatilibus, qualia Arte Chymica ex Cornu Cervino, Sanguine, &c. obtinentur. Haec quippe adeb fugacia sunt, ut quandoque insignior Salis Volatilis c vel Utinae fermentatae, vel Cornu Cervi ni masti, quam penes me habui, sensim ἡ vase vitreo, Ciberino obturaculo
caute occluso, ne minimo quidem Salis granos elicto,avolaverit. Et quoad Caphiaram, quamvis non ita facilὸ redigatur in pulverem, ideoque videatur aliqua Pollere Tenacitate; memini tamen .cum experiundi ergb,in exacta bilance eam li- orassem, etiam parvulam ejus massam, paucarum horarum spatio visibilem ponderis sui jacturam suisse pas Iam, corpusculorum graveolentium avolatione; idque factum, quantumvis ad senestram Borealern, &byberno tempore, peractum fuerit hoc Experimentum. Verdiu deposcere Te credo EHuviorum Instantias , quae ex densae solidaeque Texturae corporibus egrediantur. Quare dehinc notare pergo, Succinum , Ceram duram, multaque alia corpora Electrica,quando fricantur, Eilluvia emittere. Licet enim nunc immiscere me nolim variis illis, de Attractionis Electricae causi& modo,opinionibus, attamen , praeterquam qubdomnes ferEPhysici moderni, qui res naturales explicare intelligibiliter satagunt, Attractionem illam , de qua luc sermo est, Corporeis cHuxibus tribuunt; praeterquam etiam, qnbd brevi milii occasio dabitur Tioi ostendendi, necesse non es le ut cum Carte is admittamus eb
iubd aliqua Corpora Electrica admod)m compacta de fixa sunt, EMuvia ab ipsis affrictis emissa, substantiae eorum partem nullam facere, sed elle aliquid in eorum Poris nidulans; praeter haec, inquam, deprehendi Ego, ipsis pos Ie naribus Percupi, multa corpora Electrica, probe affricta si fuerint, insigniorem Corpuscul
rum copiam emittere; uti praecipue,nec sine attentione, in Succino, Resina, Sul Phure, &c. observare mihi licuit.
Nescio, an sit operae pretium hic annotare insignem illam Evaporationem, ruam observavi, etiam hyeme, in Fructibus, puta Pomis,nec non in Corporibus maiori tegumento obductis,ut sunt ova, quae, nequicquam obstante firma put minum compage,indies manifestb leviora reddebantur;ut deprehendi tum in ipsis, tum in aliis corporibus,quae diu in bilancibus, observato ponderis eorum decro.
Uerum , audire sorsan libuerit , me porro, ut ostenderem , quanta fieret ὁLignis Evaporatio, curasse , ut tenue Poculum, circiter capax, tornaretur
ex Ligno, quod selectum suerat a Tornatore tanquam satis solidum siccumque, quamvis non esset ex Lignorum genere compactiori, qualia sunt Lignum cita, i Buxus. Atque uti eam Poculo figuram induci jubebam , qua majorem haberet superficiem Aeri expositam, proindeque emittendis in ipsum halitibus es- sit aptior; ha succellus non respondebat modo exspectationi, sed eam superabat. Ruanquam enim Experimentum ad tempus feret hyme , tam prompta di co-
5쪽
piosa e Poculo facta fuit Evaporatio, ut non ita Acilὸ conir librare eam potu e rim ; dum quippe Grana lanci imponebantur oppositae, quibus lanx altera. reduceretur alχquilibrium, copiosa vaporum invisibilium e Ligno quod tantum Superficiei suae habebat Aeti contiguum P avolatio Lancem , cui id insiliebat, sensibilitet leviorem peddidit. Et memini, me, ut amplius mihi satisfacerem JGm ellem in Urbe quadam, ubi de materia apta & opifices suppetebant, Craterem ex ligno probe nccato conficiendum curasse, ejusdem prope cum priori in initudinis, qui suspensus in cubiculo , in quo eram, quam circumstantiam propterea adiicio , quia coelum frigidius, de medicina ob sequiorem valetudinem a me hausta, instructum ibi secum requirebant, I mox jacturam ponderis sui manu
se stam patiebatur;cumque totus Crater duas ponderaret unci u,totidem drachmum inus; idem ia. horarum spatio , nempe ab hora Io. matutina ad eandem horam
nocturnain , amittebat circiteri ana qo. excedebat enim jactura 39. 9 Veliani de hujusmodi Experimentis, & Cautelis ibi adhibendis , alibi locus erit ulterita disterendi. Haud dissicile mihi foret,continuae halituum E substantiis Vegetatilibus de Ania
malibus Emanationis Exempla congerere; at non lubet fusius ae hoc argumento agere, cum mecum reputem , alia corpora dari, quae tantb ineptiora videntur ad Eilluvia emittenda, ut pauca de talibus allata Exempla evincere, quod probatum eo,mul Q validius possint, quim si ingentem in alio corporum genere farraginem afferre. Et quandoquidem mecum expendo, illas Substantias omnium maximὸ
esse suppeditandis Eilluviis improbabiles, quae sunt vel admodum durae , vel perquam ponderosae, vel admodum solidae &durae, vel probe fixae ; si proinde Tibi Ostendero, harum qualitatum nullas emittendis a Corpore halitibus obstare,pr babile me reddidisse lpero nullum dari hic inferius Corporum genus, quod Co poreis Danationibus praebendis habitaron fuerit.. Et primb quidem mentem subit,.me non tantum Ova , hreme valde rigida, non onstante Aeris, in quo altervabantur, frigiditate, in exacta bilance, hor rum non multarum spatio , reddita sensibiliter leviora comperisse ; sed quia Glacies habetur corpus omnium, quae novimus, frigidissimum, ostendere mihi lubet, etiam hoc Corpus Evaporatione sui jacturam sacere. Librata enim commoda Glaciei quantitate in Bilance proba, eaquo Acri frigido , nocte gelante, suexpolitia, ut e Glacie, non ex Aqua fie et Evaporatio,postridie mane reperi; quddquamuis sicca esset bilanx , cui imposita Glacies Derat id quod aeque, ac tempostas gelida, argiacbat, Concretum expositum non degetas te,) pondus ejus insigni ter erat diminutum: Atque hoc Experimentum in pluribus una livemibus, inque pluribus uno locis, pari successit peregi, nec nisi biduum praeteriit , ex quo non multdin ante mediam noctem , duas serὸ uncias Glaciei in exacta bilance Aeriperquam gelanti exponebam, qua postridie mane ad me, priusquam surgerem,allata, licet ex siccitate lancium Glacies, earum uni imposita, non appareret deg Iata,ipsa tamen prioris ponderis granorum decem jacturam secerat; sic ut in hoc Experimento evaporatio facta suerit,duelici stiboreb tum Glaciei, uin'Aeris, ne quicquana obstante.
6쪽
Pergendum mihi nunc esset ad commemoranda Corpora gravia & solida, sed antequam id fiat ; ex re suerit Tibi indicare , nolle me , ut eo validior sit rei a me institutae probatio , meliusque consilio nostro possit applicari, ulla Exhal tionum corporum Exempla afferre, ubi tantae potentiae Agens ac est Ignis,inte
Veiam licet de industria ejusnodi urgere Exempla nolim, praeter rem tamen non fuerit innuere, in explicandis Qualitatibus quibusdam occultis, etiam tales Exhalationes , quae producuntur beneficio Ignis, commode posse considerari; uti deinceps ostendendi dabitur occasio. Quare observabimus in genere , Ignem posse partes Corporum in vehementem assed motum ciere, ut, ro,Vitro & per Daucis aliis exceptis, nulla dentur Corpora adeo fixa & solida, quae Illa non va-uat vel penitias vel ex parte dissipare , Cognitum est iis, qui Metallorum vacant fusioni, non mota Plumbum & Stannum, sed Corpora multb duriora, copiosos noxiosque halitus emittere. Et genera quaedam illius Ferri , quod Fabri nostri Ferrum Goli-hare vocant, de cujus, dum adhuc candebant, odore cam inquirerem, Faber omnium, quos tum temporis noveram , ingeniosissimus mihi narrabat , se pluries id deprehendille Geb graveolens , ut ullas Metalli, unde odor iste oriebatur , partes malleo suo tundere vix sustineret. Atque etiam sine inducta fusione, non modb AEs & Cuptum,probe candefacta, gravem acquirunt odorem, sed & Ferrum ipsum , ut ex compluribus Ferri repostoriis constat. Atque hac occasione non inepte possem adiicere Experimentum 1 me peractum, ut observarem,possentne Ferti halitus ipsi oculo reddi, si non immediate visibiles,perceptibiles tamen, licὰt Metallum non rubente,mul id minus candente calore esset imbutum. Sed cum id alibi fuse retuli, in Distertatione quadam, cujus lectionem imperare, quando voles, poteris, malim ebTe referre, quam in eo transcribendo
His praemissis,ad commemoranda Corpora ponderosa progredior, & circa ea mecum reputa; si admiseris, quod fere omnes Corpuscularii asserunt,& compi res ex Peripateticis modernis non inficiantur , Magneticas scilicet operationes a Particulis, ex corpore Magnetis, alteriusve Agentis Magnetici, prodeuntibus peragi topus mihi non lare Exemplum in rem praesentem anxie quaerere , quoniam
Hydrostaticὸ inveni,Magnetes nonnullos snaec quippe Fossilia impari valde gravitate comperi J adeb esse ponderoses, ut duplum Silicum , allorumve ejusdem
molis Lapidum, pondus excederent. Verum, ne Magnetibus immorer, Lapicidae nos edocebunt,Marmor nigrum, nonnullaque alia Saxa solida & gravia , facta eorum , dum poliuntur, attritionec inprimis si aquam Opifices non adhibentὶ odorem emittere , etiam sine externi caloris adminiculo valdὸ sensibilem quem multb graviorem & ingrati xem deprehendi,quando,ut talem ipsi inducerem , curiositate ducebar aliquot solidi Marmoris nigri fragmenta malleo & celte decutiendi , ictibus enim continua iteratione densatis , vehementem causantibus concussionem partium Mat moris nigri, in albo quippe, quod non est adeo solidum, Experimentum minus
rite succcssit,ὶ mox, ut inspectabam, stavis ingratusque odor sequeba: i Odores
7쪽
verb absque corporeis Emanationibus nequaquam diffundi,Te mihi concessurum sat scio. Memini insuper, procuratis aliquot ex acuminatis illis & sere Conicis lapidiabus, qui vulgo pro fulmineis habeniux, facta eorum assinvicein affrictione, facili negotio me potuisse , exspectationi meae congruenter, gravem odorem Sulphi reum excitare. Expertus quoque sui de massa quadam sessili, quae pondere suo metallum ferὸ aequabat, mihi verb inu sitatum quoddam Marcoua genus videbatur, potuissse me,momento temporis, sine calore externo,Exhalationes grave lentiores inde prolicere, quam quas commode ferre poteram. Quibus hoc insuper Exemplum subiiciam,qubd facta aliquando a me mixtura Chymica ex corpore metallino & Mercurio coagulato , quam omninb ponderosam ei te concedes; etsi hoc crama ignem adeb vehementem passum jam suillet, qui ad inducendam ei fusionem requirebatur, eo quidem fine, ut Annuli inde sormarentur; ita ta- , men erat ad emittendos efffluxus corporeos aptum , ut vix quidam ingeniosus, . Medicinam exercens,qui praesens erat, me crasin illam constante, particulam ejus a me rogitaret, in aegrorum quorundam usum, qui oculorum, aliarumque partium a manu satis dis utarum, morbis laborabant, quos & feliciter admodam sa natos fuit se ipse mihi affirmavit, dum Annulum ex hac mixtura constatum in diagito, vel paululum ejusdem, parti male affectae appensum, aeger gestaret. Si co feceris Vitruo Saturni, cum magna quantitate Minii , comparata cum Arena vel Crystallo, cujus Fusionem juvat, vitrum habebis perquis ponderosum, nec tamen Electricitate carens. Et memini,ceim aliquando curatem Ala ipsum, ligni ad instar, tornari, ut comperirem, tantane s invisibilis licet J omnium partium concussio halitus quosdam odorandos protruderet, effectas exspectationem haud et st: Veruntamen, cum ei non esset plene factum satis, camque magnum sit AEtis discrimen ob mixtum ei Lapidem Calaminarem, ex quo & Cupro illud constatur , sciscitabar opificem, qui insignes AEtis massas tornate sueverat, si iusne id postea graveolentius deprehenderet;qui respondebat, se id revera comperire, odoremque interdum esse aded gravem,ut qui Oificinam eius invisebant, nec odosi illi allueverant,non parum eo offenderentur. Progredior nunc ad Eilluvia Corporia D Solidorum Durorsimque ; ex quorum numero, ni plerique ex Pisilosophis nostris Atomicis, & complures alii, multdinfallantur , fas mihi fuerit Exempla in omnibus. corpotibus Elatii iris afferre, quae, ut jam antE notavi, juxta doctrinam eorum operari necesse fuerit substa tialium Emanationum beneficio. Observavi autem ex Corporibus Electricis nonnulla, compactae adeb texturae, ut , qua fortis ipsa, Saliique Spiritus in ea agere negent,tantaeque duritiei, ut ex aliquibus eorum, haud aliter ac e Silicibus, ignem possis elicere. De priori genere aliquot Gemmas reperi in meis de El ctricitate Notis indicatas; de Corneliana ipsa, quam Pilos attrahere deprehendi, licet multo laxioris texturae habeatur quam Geminae , Aquae forti tamen resistebat, quod in magno satis Annulo ex Ixata Oriemali huc allato in comperi, quem ex industria stangebam,riusque partem in pulverem redigebam, ut haec de
quaedam alia perimenta de illo caperem. Cris talium rupeum etiam, manifesta
8쪽
Iicὸt polleat virtute ut vocant attractiva,adeb tamen durum inveni. ut ignem prodat percussus , idque vulgari Silice insignius. Utque pateat, nullam corporis ullius duritiem Ele citati obstate, adiiciam, eriam Adamantes ipsos, tum rodes tum politos , licet omnium , quae cognita sunt , corporum durissima esse agnoscantiir,crebris a me factis Experimentis id testantibus, manifest. & qua doque satis insigniter Electi ica facultate valere. Atque ut ostendam Tibi, opus mihi non esse , ad hoc Corporum genus co fugere, ut Solidorum corporum ad emittenda Essiuxta aptitudinem comprobem; iis,quae supra de Marmoris nigri odoribus notavi,duo vel tria Exempla gemina
fibnectam. Primum desumam a quodam Concretorum genere , quae in compluribus Italia partibus nomine Cugiat innotuerunt, ex eo qudd inter opifices Vitrarios frequentem usum obtinuerint. Haec Concreta facit E agnosces esse perquam dura, scut alia istius commatis Fossilia esse solent; veruntamen cum Coniecti rae meae de Corporum Atmo. spluetis animum mihi adderent, ut mutua eorum astrictione Experimentum de iis caperem, deprehendi, prout exspectabam , ea non per
ceptibilem mota , sed praegravem odorem qui longὰ differebat a fragranti
Atque hoc in mentem mihi revocat,qubd,cum inciderem aliquando in Caticulos, Evesicis humanis exectos , quorum textura adeb erat compacta , ut non possem Menstruis Corrosivis sensibilem ullam in eorum uns , quem subiiciebam Experimento, soldtionem essicere , quantumvis , ad plomovendam Liquoris operationem,partem ipsius in pulverem redegissem; levi tamen unius hujusmodi densi Calculi sacta scictione evenit, ut odorem rancidum, vetustae Viinae laetori Persimilem,ederet. Memini, curasse me Ferrum tornati, ut examinarem , Motunc illo interno, qui actione i lla in Metalli hujus corpusculis produceretur, etiam solidum i Iaac ponderosum illud Corpus ad odorem edendum posset perduci : Et quamvis ob stusti hujus, a nobis explorati, indolem , vel ob diathesin 'uandam accidet xalem , quae tum temporis hyemale quippe erat) odoratus mei organo inerat, non-nisi valde languidus mihi videretur Odor;sciscitatus tamen opifices , Odo- emne graviorem in tornandis stustis Ferri grandioribus perciperent λ responsumtus, Se crebro cum percipere valdὰ gravem , de quandoque graviorςm quam vellenti Atque hinc mentem subit, quia attentε in tritura Ferti observavi , C plures enim Lapides atterentes ita sunt affecti , ut si instrumenta Ferrea Lapidi admoveantur, dum ille velociter subtus circumducitur, eis aqua, in ejusmodi opere adhiberi solita , Odorem ut sic dicam P absorbeat, adeoque observati ivulgari subducat; s tamen data opera ut a me factum Mile memini aquae usum p ohibueris, scelidarum sanὶ Exhalationum producetur copia, ni successus tuus Valde discrepeta meo. Et quamvis non aded semper sit pronum,dignoscere Od
tu , ex utro corpore oriantur, an emanent ex utroque , satis tamen probabile
9쪽
Metillo isto non proquant,profluere omnino a Corpore tam duro , ut momenta possit vim suam ipsi Ferro de Chalybi imprimere. Vltimum,quod sub hac Claste allegabo, Exemplum mihi suppeditant Mi
ea , quarum nonnullae,post brevem concussion ,absque calore externo, insignem Odotem Sulphureum diu satis exspirabarri , & tamen adcli durae erant , ut
malleo percussae chalybeo qui non facilE eas diffiigebat in miram stintillari icopiam nobis praeberent. Et notum est , ex hac ignem promendi aptitudine quam tamen omnis generis Marcasitis tribuere non ausim,) hoc ipsum Fossile, nomine P ritu passim apud Authores tasMiri. Atque in hoc Exemplo obseruata est,Corpus,unde scaturire Emanationes corporeae queunt, esse & perquam lolidum & perquam pon4erosum sinui polle. Superest jam ut ostendam, etiam Fiximem Corporum incompossibilem non esse cum aptitudine Eilluvia evaporandi. Allegare mihi liceret hac occasione, Antimonii Raulum, Vitrumque etiam, IcEt Fusionem ea prius subire oporteat, qua suam quodque formam consequatur, absque calore tamen Exspirationes Antimoniales Liquoribus εommunicare, quibus halitibus liquores illi faeti,Emeticam & Catharticam virtutem induunt. Adiicere possem , nonnulla Corpora Electrica admodum esse fixa in Igne; de Crystalliam speciatim, cui pluries experti fuimus aliquot ferre Ignitiones &Extinctiones in Aqua, sic tamen ut non calcinetur , quippe nonnisi in multas partes exiguas filiim: Sed quia supradicta corpora Antimonialia post aliquod temporis spatium avolant in igne vehementi: quia etiam Emuvia Cristalli non adeo sensum assieiunt ac illa, quae immediatE Oculos nostros Naresve seriunt, unam Isic Instantiam subjungam, talem scilicet, sit opus non fuerit addere pili res,de Corpore videlicet,quod ignem perquam vehementem passum fuit, quodque Chymici minus labefactari posse existimant , quam ipsum Aurum : De Vi roloquor, quod tantam,ut nosti,ignis vim perserre valet,ut forsan non credidisses, - me illud ex toto Corporum acervo allegaturum fuisse. At cum conjecturae meae de Corporum Atmo- sphaeris me eb adducerent, ut crederem, Vitrum ipsum fuga gerere mihi polle earum Confirmationem; mox deprehendi, confrictis ad invicem duobus ejus situs is solidis non quidem, quantum memini, ex genere Virri su tiliore, ipsa non modb Odorem sensibilem, sed aded quandoque gravem ut onsenderet suppeditasse. Ex quo facile Tibi fuerit causam percipere , cur supra Tubi dixerim , non acquiescere me in Argumento CartUiuris quo negatum itur, Corpora Electrica operationes suas per Emmationes ex eorummet substantia prodeuntes perficere, eb scilicet qubd Vitrum attrahat Corpora levia, quod rovera facit, quamvis languide duntaxat, & tamen fixum nimis sit ut Eilluvia emittu;cujus suppositionis contrarium,modb recitatum Experimentum,i Nobis
aliquoties iteratum,abunde evincit.
Quaenam alia sint corpora Solida, de Ignem serentia, unde vel potuerim vel non potuerim odores ejusmodi halitus obtinere . hoc loco enarrare non attinet,
eum alibi sorte id praestandum fuerit.
10쪽
. Advertis te Teptriem, irre,prout supra indicabam , in Exemplis Praegress s ab allegandis illis solidorum Corporum Esiluviis, quae nonnisi Ignis actione poscant obtinςri, abstinuille. Sed qui.i Sol est magnum Naturae Agens in Orbe Planetario quia etiam,durante AEstate,&inprimis tempore Meridiano ,' Estus ipsi in si aul.i est, qubd complura Corpora parvis Atmo- sphaeris citas intur; causam ion video , cur mihi non liceat Almo. sphaeras istis tribuore Corporibus,quae observata a me fuerunt iis circumdati, quando a Sole coli uitrantur; atque etiam exibiliniare,si inite quid adscribi,quandoque saltem, aliis istiusmodi corporibus polle. quae ea praestent,quae passim ab Effluviis peraguntur,clim tamen nonnis a calore excitentur externo,qui calorem Solis non superat.' Huius generis Corporum nonniti duo vel tria Exempla, breviteris erg5, asse ram,dehinc ad Dissertationis hujus finem properaturus. Priu in horum desumere aluim ab Observationibus incis circa Sis bricit mi quarum bEc una in , Qubd, ut ostendatur, patricularem illum de usitatum. citandi corporaElectri ea modum , pet Frictioilem, haud elle semper necessiarium; insignius bonae notae Succini frustum accepi , expertusque hora AE statisinatutina, dum Aer adhuc erat stigidiuscuius nolle illud,non ex L itatum,leve alia quod corpus, cui id exeosueram. attrahere; idem in radios Solis transtuli, coque, donec moderatὸ incalesceret, ibi relicto,deprehendi, prout exspectabam , vim Attractivam idipsum acquisivisse,idque non modb in parte una, ut communiter observare est, quando Frictione excitatur,sed in diversis ac distancibus locis, limul; in quorum quolibet attrahere tibi conspiciebatur leve illud corpus,quod ad con modam ab eo distantiam cossocaveram ta ut etiam in hoc Climate nostro sol
dum corpus brevi ac uicere Atmo sphaeram possit a praesentia solis , idque diu setis ante meridiem,& calidissimam diei partem. Proximum Exemplum sorte nonnihil mirum Tibi videbitur, quod tale est.
Cum,tempestate non serente ut geminum priori Experimentum peragerem ad calentem Solem,parvum, sed spissum. vas vitreum capiebam,idque igni, do c debitatum caloris gradum acquisivisset,admovebam qui tamen non adeo erat insigni , quamvis illum,quem Su cino impressum supra dicit, excederet, comperique, ut exspectaveram, calorem Iguis etiam huic Corpori vim attractivam concilialle, quemadmodum calor Solis excitaverat in altero. Quem vero gradum Caloris observaverim vel este necessarium , vel maxime
aptum excitandis Corporibus Electricis juxta indoles ipsorum diversu , non enim idem gradus promiscue convenit omnibus , non est hujus loci exponere ; magiique faciet ad rem nostrari. , de iis, qua hactenus dicta sunt, paucis
Videtur itaque,probabiliter ex praegressis Experimentis & Obsecvationibus
posse deduci,per magnum numerum,si non maximam. partem Cor sum Consi
sentinis,sive Animalium, getabilium , vel Mineralium,emittere polle Esiluvia, atque illa etiam,quae solida sunt, polle quandoque alicmὶ parvas suas obrin nAtin O-sphaeras,quamvis Solida vicina saepe obsutura sint, qud milius Halitu illi indequaque ambianuilla corpora.E quibu5