장음표시 사용
181쪽
isg INsTITUTION Esdeinceps in ea obligatione perseverem . (xl la autem juramentum si litigatores labire recusent, aetidir quidem causa cadet; reus vero pro confesso habetur . t 3 Si tamen hoc juramentim fuerit omissum, hoc solo vitio processus minime infirmatur. ( praestandum est autem ab omnibus,& etiam a procuratoribus nomine domitiorum, atque ab Ecclesiasticis in causis propriis suae E elesiae propositis; non vero tactis Euangeliis. ( s Procusator tamen , ut iuret . a domino de thabere mandatum (6 & pnestarur in omnibus causis etiam criminalibus, de spiritualibus , de tam in prima, quaeri in secunda instantia . (et
mipsenam , plina est , quae plenam fidem facit iudici de re, super qua agitur , quale est vestimonium duorum hominum, omni exceptione maiorum , quorum fides est rapsorata, & communi opinione comprobata . (I Item instrumemta pubsica, quorum fides non potest in dubium revocari . Unde incorruptae fidei probatione a
pellantur ( si de ipsa confessio partis in iure,
182쪽
CANONICAE . . Isssive ad judicis tribunal et (3 & jusjurandum in uno illigatore alteri delatum. (Semiplena pribatio est . quae fident aliquam judici tacit, athon plenam; ac Brius opinionem injicit . ut est
die um unius testis; & fania. & ptivatae scriptu- ' hae; probandi auterii otius incumbit illi; qtii asi rit; illide reinlariter. Incumbit a ri; non reo , qui negando ita excludit altaris intentionem, ut
illi probandi necessitateni inimnat: ( s 3 Reus
autem otius probationis . tuta labit . curii fidando; aliquid asserit: ac acuti ae or probare debet. interitidiim suam g ita de reus sumi exceptionem: (6 utide si conventus reus: ex causa mutui, heget se pecuniam accepisse . cogetur ae rostelidere; hecuniani fuisse . se datani: At si reus neget se pecuniam debere; quod sibi credita fumrit; quan o erat pupillus; tuiti reus demonstrare telietur. se acceptae pecuniae tenipore fuisse pupillaris aetatis : Meand6 tenetur: probare reus ; si horis intentio praesumtione fulciatur: cogitureliini tum reus presumtionem illimorumdsitis protiatdilibus excludere . . ' i Tertio probare debet reus ilegationem; si sponte drius probandae illius
in se sumpserit. ( S J Sed si actori probatioties
deerint; de adjuvari speret posse in umeritis . quae apud reum adservantur. tum illa reus edere cogetur, si vel utrique communia sint; ut testamentum, ex quo quis aliquod legatum vindicet. vel sint . palim et alioquin propria instrumenta
. Micesim de elah. ean. quod autem s. q.
(8 Cap. t. de restitui. spoliat. I. circa , ubi Bartolus, ocalii is de probat.
183쪽
reus in proprium damnum actori praeferre minume compelletur, ( s ) Quoniam autem nulla est probatio major ea, quae a proprii oris confestimne procedit, ideo non devenietur ad probationes, nisi post tentatam utrinque confessionem , quod sit per positiones. Succorum positiones nostr ses in locum internogationum, quae fiebant olim ante litem comestatam in jure ; sive apud Prae
orem, cum quis agere vellet actione reali, puta petitionis haereditatis, aut rei vindicatione, pestius possideret ne, aut quo jure possideret reus propria cum confessione implicabat, aut negatio ne coarguebat mendacii; atque ex ipsius ore eli ciebat, qua actione actor experiri deberet . In qua confessione, aut negatione summa totius caumis consistebah 1 & actio ex talibus interrogatio nibus oriens, actio interrogatoria vocabatur: ut Lee titulus Digestorum de interrogationibus in j re factis, & interrogatoriis actionibus. Sed quia iniquum videbatur reum ante judicem urgeri ,
atque ab se ipso arma contra se extorqueri, uperunt hujus interrogationes etiam tempore S.C exolescere, ac tandem omnino cesserunt . Undo
illarum laco institutae fuerunt positiones, sive armticuli post sitem contestatam , non totam camsem, sed facta quaedam respicietues, quae iam sam pertineant , ut iis consessione adversuti com stitutis, aue negatis pateat alteri , quia sibi deinceps probandum sit , quidve in probatis habem
--judia cy).CaP. eod. de probat. l. ni.icro Tot. titi de confessis , remis grave Cod. de testibus L Cp a. & a. eodem in c. qui accusaverit Cod. et e speculator de probationibu qendo s. 2, . .
184쪽
iudicioque institiaendo non valeant, tanten adsis vant causam adsertione factorum. Itaque eonceanis brevibus articulis , sive ab actore e suo ii: lo, sive a reo, e sua exceptione deductis, rea sponsum defertur calumniae juramentum , quod forensi lingua iuramentum dandorum appellature posteaque ab interrogato retpondetur per verbum credit, vel non credit ; ac si quis lateatur , utagebitur sua consessione tamquam re jam probata, sin inficietur , eonfutandus erit testibus, sin rea
spondere detrectet; in eum, utpote contumacem, tamquam in confitentem , vel negantem, proue
versario erit utilius; proreditur; r nisi interrogationes perplexae sint, aut dubiae, captiota. vel obseurae; vel superfluae ad eausam non. pertionentes. 'mobrem ut quis responde e redeatur in positionibus, omnia vitia sunt vitanda . (ra Ubi res eonfessione non clarescit vestiganda est aliis argumentis, atque inquirenda vel testibus vel scripturis, vel jurejutando vel praesumtionubus . Igitur primo de probatione per testes vi
Testis dicitur is , qui rogatur ad fidem dicto
tuo in re aliqua faciendam j dc quod iubi eo di citur, testinionium nuncupatur, Munere testis in judicio fungi rantum possunt ii, qui iunt fide digni, atque omni meeptione majores, (rii quiti Cationes ab eo munere non prohibentur; nitri permulti sunt, qui a testimo nio dicendo vel in totum tritauritur, vel pho ceriis personis tantum , vel contra certas per milass
185쪽
wm restium est post litem contest tam , i r lilia de matrimonii, vel elemonis . iv in
qxusinonis .iatur, aut forte de morte, istentia, ve testium timeatur; tum enim eorum produino etiam ante litem contes aram permimnu. t is Facienda vero productio est coram judica causae si tales testes sint, ur in judicium possint addu- si , alias ad eos exa Midos idoneae perlanae mittuntur. I6 Ac an uam inchoet, debet iudex non trina, sed unim monitione citare Parates; si et ) deinde intra starutum terminum testes producendi, & citatus adversarius debet ante testium receptionem vel examen, vel publicationem testimoniorum objicere, si quid eontra res o bciendum habeat. ( i 8 3 E .aminista, initio juramum est testibus, A non odio, neque V tia, neque ulla spe , aut fuero , sed unius verblatis studio ad testimonimn dicendum accessisse , nihilque aliud, nisi faeti veritatem testaturos , sine quo iuramento nullius testatio valebit s. e enim testibus injuratis , ne a quidem religiosictimi sint , in alterius fraudem fides habetiar . t is ) Quod iumentum cum Pariis adversae gratia injungitur, potest ab eadem Parie adversa
remitti, cad) postquam idem adversam ad iuri
et uli. de test- Cap. novit de judici GIost dict. C. vit. v. regulariter inlim imer dum de privit. C. si quis cesti m , in nomine Domini detesiam. i steti Dict. in nomine Do mini. ei F. i. die test. C. qui rarae de reg. iuris in s.cis3 c.quoniam C. tuis quaesti nibus C.,ium de testibus i. iurisiurandi Cod. eod.(eto Dict. Cap. tuis quaest. ubi clua . v.xemit evr
186쪽
CANO Mi ea. t 3 iamenta illorum videnda citatus, emeatum ie
suerit. ( ar ) inos testes ita admisys, juratosque judex clam de storium ah aliis debet sim
gulatim examinare, tum super artisulis a prod cente propositis, tum ruper interrogatoriis ab afversario oblatis , inspecioque vultu, & motibus eorum attentissime observatis , circumstantii que omnibus accurate perpensis, atque notatis. (m Ut autem habeant testium dicta firmitatem, n reta est scientiae causam adducant per eum cor,
poris sensiun, mi rea ea subjicitur, de qua agitur e veluti per sdrin oculorum, si-s per fidem
intium', si uitium aliquod in controversiim addu-eatur. (a3J Contra riuium autem ab a re productorum testimonia potest reus excipere , eaque eontrariis *b se produm: restibus coarguere, (r j quos actor poterit contrariis aliis te us ri r hare , atque hae debet consistere eroductio et, stium. ne lites tendant in infinitum , Ut plena vero prpretio habearur, duo saltem testes super quolibet negotio sunt necessarii r qui etiam deubent esse contestes , non vero singolares s quales habentur , qui sinisti de disjunctis , diversisque actibus testantur, Due, inter quos eodem de non convenit. (rs Numerus vero maeum ustra quadragenarium exeurrere non debet; eas irecepi, veto testimonia vulgari, sive publiearido bent , dc utrisque litigatoribus ostendi, si quiq
187쪽
.IM INs Tl TUTI OREs ad ea. objiciendum habent, s neque posthlicationem quidquam testibus opponetur, nisi reus iuret, se id non dolo facete , vel anta publicationem . fuerit, protestatus , vel ostendat se nonnisi post publicationem didicisse, quod in t stium personas obiiceret. ( ag ) Testimonia vero
in mo judicio plenario .recepta , in alio fidem faciunt pro eadem causa, & inter easdem pers nas , , sed recepta in summario non probant- in plenario. (ap) Praeter testes probationes elicium tur e scripturis, quae angustiori significatione imstrumenta vocantur et cum instrumentum latior; significatione etiam testimonia comple statui s (3 instrumentorum alia publis 1 sunt; alia, privata . Publica dicuntur, quae a persona publica, sive a Tabellione, ac Notario publico ex juris forma conscribunrur, mandato judicis, aut rogatu Pa tium , expresso anno , indictione, mense, die , loco .contrainis, & inscriptis nominibus telum,
subscriptoque nomine Tatellionis; ( 3r essectu
quoque, & minus proprie dicunmr publica instrumenta . illa , quae quamvis non sint a perso na publica consciipta, publico tamen , & authenatico sigillo sunt obsignata, veluti sigillo Episcopi, . cui creditur, donec ostendatur contrarium ,
t ga ) aut Principis saecularis , ( 33 ) vel Capu
tuli, vel Universitatis 1 vel quae de publicis T
a C. in causis de testibus. C. cum venissent, di Cap. praesentitarde testibus. as C. pervenit de testibus co endis C. serus de v. S. c so L. scripturas Cod. qui poeateriores in pignor. Novea.d .derab i. Cap. a. C. inter dilectos, ubi DD. de fide instrumen. Covat. ptactae. quas . et ad
188쪽
uiatiis, seu Archiviis extrahuntur ( 33 ) Pn
terea, quamvis nihil horum interveniat, si ta men privatae scripturae trium restium subscriptio accesserit, publicae scripturae habet ectetum . (36 Scripturae autem: privatae tantum contra seribe teiu plene promt; libris Mercatorum exceptis , & rationibus sociorum, quibus iussis tam. proscribentibus , quam contra scribentes plenam i mdem tribuit, utilitatis, & commercii causa. rem vero nullo i modo pro stribente probant i(3ZJ Nec semper tamen contra scribentem fidem faciunt l38 instrumenta domestica, sive priva ta; sed tum si causam contineant, .veluti ex ma tuo, emto, locato, aliove titulo contra his , Micriptor se scripsisse fateatur: at si causa noniae rit insita , . non probant contra scribentem , nisi semiplene..i cientibus vero aliis. probationibus, recurritur ad jusiurandum, quod maximum est
litium dirimendarum remedium . t gyi Iusjuram
dum a Cicerone dianitur elegantissime assirmatio religiosi et nempe advocatio Divini Numinis in testem ejus rei, quae promittitur, vel asseritur. Dividimr autem iuramentum in promissorium , & asteriorium . Promissorium est, quod tantine ui adjicitur, ut confirmetur, si ajias esset Mialus et nam accreente juramento, nascitur obliga-
in nomine Patris d. a . t 1s C. ad audientiam de Prinseripi.(c L. qui seripturas Cossi qui Potiores in pignor. auti si vis vult. C. cod.cidii L instramenta cum sequis Coae de probat. t Ic si C. si minio de fiae instr. I. eum indebito Ede probat. I.
generaliter L de non me merata Meaenia.
189쪽
tis, nisi actus ille jure naturae irritus
set, umore per vini, aut per haudem extortus ivel idem vitis jur ento commatus vergat in damnum inblicum, mi privata pactio non potest obesies vel nisi bonis moribus repugnet .
35 I vinentum a torium est id, quod in rendi ali jus laeti gram in judicio ad dirimem
dam litem praestatur , ' estque triplex , volunt rium , judiciale, & necessarium . v antarium est, quia nullo e nite lascipi, , vel voluntaterantum sus, cui desertur, aut refertur. ( r) D serre dicimr jusjurandum, qui disert ii iurandi eonditioncin . Refert. autem dicitur is, qui j, tandi eoial noen sibi oblatam micte in offeremeem . Iudiciale iuramentum est id, quod non e gente, sed adpr ante judice, pars parti alteri d seri in iudicio, quod vel suseipiendum est, vel resere dum, si quidem quis causae: credere nolle. Sus elotan enim est iurare nolle, nec referre i ramentum : ( 3 3 nisi adat justa eausa recusam da, puta si iuramentum deserarur actori, qui tam intentioneta probavit . ( vel is , emi deseratur, durare regatur de alieno PM, cujus non sit conscius . t s J Iuramentum nreessarium , quod dc supplatorium probattam appellatur, est illud , quod plena probatione deficiente deferraractori, vel reo, ut inde veritas in apertum proseratur . ( 6 Unde necessarium dicitur , tum
imi l 31 . in Cap. cum continuat de iureiurando, di in C. t. de pactisinis.
190쪽
Ruri necessario desertur a iudice propter inomni protationum is tum quia necessitatem subeundi illius , alias pars recusans pro consessa habetur, nisi deferatur a ri, qui plenari* verit, aut reo, contra quem nihil prohaverit actor.( inferri autem potest necessarium juramentum omnibus semiplene probantibus et exceptis vilibus, di insentibus, aut duris, pessuriique suspicione laborantibus, aut rem ignorantibus. ( 8 3 In probationum ordinem teisenda sunt etiam indicia, & cot lecturae ,-ad aliquid eredendum adducimur; nam in his oritur praesuinptio; quae definituri anticipata de re dubia oria opiniore *rgumentis, indiciis , & eonjectio quod pro veritate habeatur . donee v situm doceam . .s 3 idiantur pretiamtiones in eas, viae sunt hominu , & eas , quae sunt legis . Pra imitaminis est opinio in aliculus mente ab indiciis naiam, quae nulla ceria teste continetur, eaque vel mvis est . & temerari a , vel pro ilis . Temeraria est illa . quae nullo. prudentis animi iudicio landrum tur, ufide nihil probara . Probabilis est ea, quaeptudentibus etiam persuaderi potest , ut te sana
ratione subnixa, quae dividitur etiam in verum ementent, sive violentam, Ac non violentam, sive muriorem . Violenta est quae tam efficaci ratione subsulcitur, ut gravem probationem inducat. io Non violenta vero est ea , quae minori probabilia
et 3 Cap. sicut de probat. l. g Meraiter de rebus creditis , et iurejurando. Bariolus in I. admonendi