Jani Vincentii Gravinae ... Institutiones canonicæ

191쪽

tate nititur; unde non probat, nisi. semiplen8Hi untio iuris alia est juris tantum , alia vero uris, & do, jure. Praesuintio juris tantum est ea, quae in jure repetitur expressa , non tamen pro iure constituta, unde relinquit contrariae proba tioni locum, qualis est praesumtio solutionis, proediens ex cancellato chirographor: quae praesumtio quamvis in jure continearui, nempe in L se chiarur -- F de pro,M.; ct praes t. tamen lex non statuit, ut pro certo habratur: i solutionem intervenisse, si chirographum fuerit ea et latuitu, quia 'test doceri contrarium . praesumtio vero luris, dc de jure illa est, quae non modo conti netur in corpore ,juris, sed etiam 'o jure certo habetur, ut eadem, ipsius appellatio demonstrat squalis est opinio i melioris luris pro m , qui vicidin judicio , si sententia transierit in gem judica tam 3 sit quaesumtio juris , & de jure regularia

ter excludit omnem contrariam probationem . quia pro expressa veritatem habet . ssa ) Pn sumtio vero juris tantum relinquit quidem Contrariae probationi locum, sed onus probandi transa feri in eum , contra quem praesumtio dimicat .. qui enim juris praesumtione oppugnatur, debes eam v idioribus probationibus elidere t . . .

192쪽

De Sententia, re iudicata.

SEntentia est pronunciatio , sive definitio judicis, condemnationem, vel absolutionem continens , rei controveris finem imponens , estque triplex, interlocutoria, defirittiva, & media, sive vim definitivae habens. Interlocutoria est, quae non super universo negotio fertur, sed super aliquo emergenti inter causae cursum , puta in liubello ferendo, vel in danda, negandave exceptione, aut similibus, quae quamvis ad causam peristineant, finem tamen cauis non imponunt; unde dicitur interlocutoria , quia judex interea loquitur , nec definitive de causa pronunciat . D finitiva vero est, quae totam controversiam dirumit condemnando, vel absolvendo. Ita vero semientia definitiva ferenda est , ne quid maturi ex minis omittatur r unde primo interrogandae sunt Partes , an aliud habeant producendum , ( 33 certumque tempus ad reliquum productionis est praefiniendum , ut veniatur ad conclusionem in

causa, per quam imponitur finis productioni a. ehorum ; ita ut post conclusionem in causa nuhil aliud produci possit, neque expectetur , nifisula sententia. Otandae vero sunt Partes, ut ceristo die ad jus audiendum conveniant , ( i 3 ne inutiliter advexsua abiuitem, dc non contumacem

193쪽

pronisiicietur: nisi de facto notorio agatur . aut ubi Partes nihil sui defindendi causa possunt afferre: ( 36 3 Quibus observatis judex Christi homine invocato, soliusque Dei consideaiationem ; & respectium professus, profiunctare debet pro tribunali sedetis, atque de scripto semientiam causae Enem adferentem; (s & libebio convenientem ; ( 38J & ex allegatis . atque probati emanantem : ( sy p onunciatae autem

sententi praeter cone nationem illius; qui succubuit ad reficiendas expetitas et . qui diu nuit; maximus enectus in . quod nisi intra d ceni dies appelletur; pariat exceptionem rei juducatae . quae pro veritate habetur . nec tetractari

amplius potest; nisi agitur di causis matrici nialibus. (6o Sententi, vero iudicis; si jurie prem repugnet; nempe Canonisus ti legibus, di consuetudinibus; est nulla; nec subsistit: si Si vero repugnet juribus litigatoris; necipe imstrumentis & testibus , ac probationibus istius , valet quidem ipso jurerum sed per appellatiorirensuspenditur, & per restitutionem in integrum reis vocaturi si Nulia vero prorsus est ea senten. tia; quam tulit judex pecunia corruptus. '(63 De

Clem saepe , verum quia eue non est necise C. s. aede v. s. s. de im

. Dira l

194쪽

De Executione res iudicatae.

TITULUS xiis

SEntentia postquani lata fuerit, si infra deediri

dierum spatium non appelletur, est executi ni mandanda i ti quident exequenda est statim, si de actione reati agatur; si de person ti, per spatiunt quatuor niehum judicis arbitrio prorogandum est ex iusta causa , vel tistringer dum, quod tempus debitori conceditur a jure ad curantam solutionem, qui autem tulit sentemtiam, idem de exesiui debet , si iudex silerit o dinarius; ta nisi executio faetenda sit extri te ritorium judii tis; turri enim adeundus est j dex territorii illius . Si vero seriteritia lati fuerit a judice delegato, executionem accipiet ab ore, nario de gante ( 3 3 excepto delegato Summi Pontificis; qui dele tus , quia ratione cause illius praestat omnibus judicibus post pontificem , ideo potest per se suam sententiam exequi.aut alteri committere exequendam . ) Quoniam vero sententia inter alios lata, ius non inducit contra tertium inauditum i ideo potest ille tertius executionem impedire, ac suspendere per appellarionem, donec de suo jure docuersi . t s D ro si tres sententiae latae contra aliquem Gint . auditi

cia; siquis contra sis uita da

foro compet.

re iudie.

195쪽

udiri non debet super earum nullitate , sive gendo, sive. racbiendo , antequam executioniniandentur. ( 6 ) Si quidem autem circa exec tionem disputandum inciderit tum qua cause cognoscendae gratia executio diisertur ; si agatur apud executorem mimam, hoc est, qui cum ex ratione habeat etiam aliqualem notionem , dc propterea eas exceptiones admiserit, quae non ad mutandam sententiam, sed exemtionis modum , vel tempus pertinent. ( ) Secus vero si agatur apud executorem merum qui nullam exceptio, nem potest admittere.

De AppellationibuS.

NE sententia transeat in rem judicatam, neve pars, quae succubuit, omni spe destituatur appellationis remedio est occurrendum . ( i ) Est

autem appellatio ab inferiore iudice ad Superiorem ista provocatio propter illatum , aut imminens gravamen. Et est vel extrajudicialis, quae proprie provocatio dicitur , dc venit ab actis extrajudicialibus, sive quae in iudicio , & pro tribunali non exercetur, qualis est illa ab injusta electione, spoliatione, & similibus et vel judicialis , & est illa, qua petitur, ut sententia, sive interlocutoria, sivis definitiva, per majorem judicem corrigatur, revoreturve. Et appellare potest quilibet in judicio vi eius, sive suam, sive aliquam egerit causam , nisi

196쪽

: CANO Nicat. contumax fuerit, vel confessus , aut ita convia

ut nonnisi disserendi judicii causa videatur appellare. ri Unus autem ex pluribus cpi in inem habentibus causam appellans , si vicerit , omnibus prodest, qui non appellarunt A s3l ab omnibus vero judicibus appellare licet sive ordinariis, sive delegatis, ( praeterquam a Supr mis Principibus, re Summo Pontifice, cujus j dicium nulli, praeterquam Deo, subjicitur. (s Iure Canonico veteri ab omnibus causis , & ab . omni onere licet 'appellare, sive ante sententiam .definitivam ab interlocutoria, sive post ab ipsa definitiva , vel ejus executione. At Iure Civili ab interlocutoria non appellatur, (ε nisi definitivae vim habeat, aut gravamen contineat, quod

per definitivam tolli neque tet tet) quod obrogato

Iure Canonico veteri, demum receptum. est a

Concilio Tridentino, (8l quo illae tantum appel

lationes ab interlocutoria per truntur, quae vel vim definitivae habeat, vel gravamen per daeniativam irreparabile inducat, ut est carcer, tortura, excommunicatio, suspensio, interdictim. Ne a tem lites in infinitum progrediantur , verita est, tertia appellatio ; unde bis tantum ab eadem sententia licet appellare. (s l. Appellatur autem non

ad eumdem judicem, sed ad proxime Superiorem, sio j qui

a 3 C. Pervenit C. consuluit et cum specialiter porro de apsell.( s a L. a. & Cod. si unus ex pluribus appellaverit. n. manu can. ad Rom.

ctas. q. 3 (6 L. ahit Cod. quorum ap

197쪽

tio 3 qui tribunal habrat a pronunciante iudies di inctum, unde a vicario Generali non appe iatur ad ejus Epistoines, citin quo tribunal tam mune habet; sed ad Arsiepiscopum: (ri J Aehre ad Sumniunt quidini Principm liciet appellare, mire iudice mesto; ne gradus turbentur es tutisdictiones implictatur: tiit Tempus appellandi est spatium decem dierunt; sive ut aiunt, deeendium a lata sententia; vel eius ristitias tr 3 imrta iudex, i dud appellatur debet appellation deserre; si poenas velit effugere. (r Unde debee dehi transmittere ad ludicem ius morem intra XX c. dies; intra quos appellans tenetur Ainstolos petere . Ac si ita, dubitet; an deferendum sit appellationi; capere retia spatium XXX direma in ore appellationis interpostae ad desiberamdum , qui appellatur reminus juris Dicuntur Apostost i crate, verbo et se nos , sive dimitto et

lant enita siterae missic a judice pronunciante ad superiorem; ad quem appellatur,' ut fidem faciant

appellatio nis interpositie,' ac si testentur interposi-hun & admissam' e' appelli cicinem . nominantur dunitariae; si' vero entur j admissam. qii

dem esse appellationem , idis non ob' iustititin causae, veritin tantium ob revertentiam Superiore dicuntur reu sentiales , fi autem appestationcinquidem' essidi testentur e sed appellationi minime delaturi fuisse refutatoriae a vitantur. Aliquam si' vero judici non constat, concedenda ne sit appellatio, an d--da, & tum' concedit test,

monii.

198쪽

moniales , ae vim accipitam a pire; ut . st ex jure

appellatio sit concedenda, silendant causam de inducant attentata , . sin a iure ut deneganda, reis

solvantur in refutatorias i M Pella H. ha ut pro rejecta. 1i, autem testimqniales obtinuit sannyum lesepus A t. ad: mmmittetidat, appellationis causam ... Evenit etiam . . ut judex qvidem refutet: pars vero alia: contra quam appetiatur. taceat. lic volationi consentiat: re quia Paries convenlant stire i se super appellatione . ducianruti A styli conventionales prosequenda avitem a lationis th pius est annus. 5c ex causa taeniliam . tum ira dure : Civili i rum ex Canoniam . quae tempora fatalia dicui mr: quia eo usatio . tam am suo fato iappellario claudith: dc .extinguitur; quamvis illud possit si iusta causa et am

restringi a judice . atque ii rorogari itis; et inpiis

autem appellationis nniendae et preseribere, tantum

peliatum, si appellationem recepcti . literas compulis soriatra nuncupatas appellariti tradere debet: quibus mandet inseridri iudici : ut imita aeretum impus acta hilesinittit; si agatur de appellat ne tantuni in .evolutivo, sive 'ubi executio non timetiditur .(i dij vel tradese deset inhibiton alex literas . quiatas vetat in Nori iudicii ne quid in vel suprcausa; . de qua suit .appellatum , si agatur de v-μlia orie in devolutivo simul . . &-itum enim ita suspenditur executio, ,e inferidiis iurisdietio . ut quidquid inferior postea gesserit,

casa C. cuni sit de amellat. rc et ex insiniret. de appeta Aul. ei; qui cod. delen,p. t ca 3 L. is , apud quem , ubiae reparatiovi appell. m. Coa. de adesdo.

199쪽

INsTITUTIONE stamquam attentatum . sit ante omnia revocan

De in integrum Restitutione.

- TITULUS XTO Ui appellatione non adjuvatur , aliquando

petve opem potest per in integrum restit tionem, qua postulet , ut in pristinum statum ex justa causa rei ituatur; unde conceditur ceriis petasonis, di ex certis causis intra praescriptum a jure tempus, ac primo conceditur restitutio minoribus XX annis, ex jure communi, si sententia j dicis , aut in curis judicii se laesos. ostenderint.

ii Secundo, reipublicae . (il Tertio, Ecclesiae,

Don modo contra privatos . & laicos, verum etiam contra aliam Ecclesiam. (3 aarto, m joribus XXV. annis . ob caulin vel absentiae , vel erroris. Daturque hoc remedium etiam comira sententiam Principis, aut Summi Pontiacis , & etiani contra contractus. aut facta, ubi laesio intervenerit. Tempus petendae in integrum restitutionis est quadriennium continuum a tempore laesionis. ( Debet autem restitutio ab eo judia ce peti, cui iubest is, contra quem petitur. (s Minor tamen Magistratus restituere . non potest

200쪽

eontra Iehientiam majoris , t 6 licet idem resti tirat contra sententiam propriam. ( l At advera his sententiam delegati a Principe restituit solus Princeps , qui & solus quoque potest adversutproptim sententiam restituere. (83

Uonlam tempu, non largitur, ut e sinit a , poenasque fusius explicemus, & peculiaris . litque annua, itemque quotidiaria hie de iis dein Est instituta prileetio I ideo satis sue si eadem vobis breviter, atque summatim tradere e ut adumbri. tam saltem secundum Canones , criminum , es poenari eognitionem interim habeatis. Maximum in Ecclesia, de inter Christianos m rito erimen est haeresis, quia Deum ipsis adicit injuria; cum opinionis pravitate vel indigna ei a fingat , vel debita detrahat attributa. Dhde aec tur haeresis ab hia costati, sive seligor quia haereticiit non, quana areepit ab Ecesesiae auctoritate, sed quam suo ex ingenio sibi cFnfinxit , sententiam profitetur . Est igitur haeresis fusa. de perti iis de religione 6-pinio: non enim est haereticus, qui conscius , Madmonitus erroris paratus est mutare sententiam.( i 3 Plutibus autem poenis haeretici coetilenturis non Q Ecelesiastiuis tantum praesulibus, sed & s