장음표시 사용
2쪽
Tribuno Martiali, & in Subalpina Liguria Proregi meritissinao, Leonardus Botallus Medicus suus salutem plurimam Precatiar. Ο N eorporis robore, veIartuum dexteri atri atque excellentissime Prorex, hu--πum genu ceteris animantibis praestare sedemim 'veri sercle intelligentia ipsa, quacum moderatis Ῥmbin, Uniuersis, qua submaturae imperio posca facile dominamur, ut murq; pro ut libet ei bissit 'prile,aut quidem necessarium si item interea duobus bonae indois homines, pari sta dijs diuersis officisae artibvssa dixerunt, ita ut ad temperatam honestam,tucundam vitam nilampli in deesse videatur. At Natura Fcios non modo corpus membris munitum ad omnia terrena negotia paratis, ex mentem ad contemplationem disinctionem, os rerum elivionem nobis plus caeteris thubditis elargiri Fontin fuit: M- metiamsum haec, vilinguae integro mumeresseremur. essecit , ad nostrae mentu conceptus significati os, ct passiones es hendas, quae :pensivum beneficio nobis asserri sient. siue omnia veluti*b nube perpendens, quum adolescentiam agerem, frequenter contemplabar, nur quam e ncludens, prsterquam immeritissimum prouida Naturae
brusci, esse hominem, qui tempus desidiose conterens,praefant ἔ-mam anzm artem opalamsepultam , relinqueret,aut illam in rebus sumiιιkus,rul abiectis damna sue occuparet. Hinc euentus, ut quadam Ucendi cupidine, veluti stimulo cAcitatus abhinc annos tredecim fidenter Philo Vbiae ac Medicina me totu tradiderim,in quibussub nutu, pelpotiu auo e excelletiae tua actue asia cus 'perfor Atqui mihi interea loci quorundam otericorum catorumscripta legere accidit:
3쪽
De curandis stupenorum vulnerib- infripta, quae cum diligentiae raminaverim, oe rationis ais experientiae omnino Ῥacua esse cognoueriminore vide multis in futurum misimaui,si in re hac, quantum operientia colligere, ac ratione comprobare potui Perinde ut vires
meae jactuc ferre potuero exponerem. uodnunepeninum opus excellentiae tuae dicare non dubitaui, Jer si non humiliorem locum in tuo conclauirerum memorabiliumpossessurum, quam ego in hone-ssita magnificenti mas domo tua. Nam Regum, Principum,ma gnorums Ῥirorum domus, quales, quantq; sea re fuerint ingularum bibliothecae rerum memorabilium conclaui imitantur. β-obremm hoc meum munusculum spernas, Oa non es. Siscipe id igitur eo animo, ae tibi dicatum eQ. Vertur utique hilari, atquesnc ro. Eiquaquam ei nodilectione non itidem oblecteris, at philose-lborum eripiasvel mathematum euiuscunque generis sueposititora aut hi oriographorum, γἀ ijs omnibus, quae ad bellicam facuia rate ectantscienti',πtique tuo nomine, tuoi acutissimo 'tu visereno ingenio dignis, eirca quassie apprime te exercitatum eo compertum e Ῥeformidet gax quicunque miles, seu cohortispraeri Eus,siae architectus, Ῥelquantumuis in regendis Auitatibus in ru- λε doctoriqui de is lepraestente Polemareedigni me fit verbo Eurus: urimi tame actam hoc quandos tantum apud te Natera musitareo,ut sipaululum beneuolam memoriam mei tibido
4쪽
ON modo mitis humano generi Natura δειit, verum etiam si dicere liceat tu quampar esset munisca.Nam cum interi morales pauci admodum contra pestifera cupidinis imulaseli nitiausint,sic istapectoras mentes hominum inuasit, ut aiail γ quei ac regina dominetur, imperet, Hinc sit,ut neminuasorte contentus rivalidalius alium iugiter opprimerenitatur. Qu re maeni castra,arces,innumera, armorumgenera qui I ruerecoepit.At multorum versuta inens hominu, sprona magis in res improbas, ac immanes est rem agere, quam in ossicioses,achonsas ine ipsam exercree,nouum ataud, accinter caetera, qua hac aetate sint cognita pernicio mum armoram genus
excogitauit, quod Scupetium appellatur, hoc inquamo cum antiquiuescriptoribus cognitum nondum fuerit, vespropterea quo feciale esset de eorum vulnerum caratione scriberepotuere, quo hercle diu imperitis chirurgis, O quod magis molestum fuit miseris patientibus, negotium facessisse censendum est: quod erroris genuffacilesubterfugi poterat, si qui ante aetatem nostram fuere Medici, inscriptis Aristoteli Hippocratis, ct Galeni saeptis in-dassent,a quibmoenos, sequosiunsarum Medica actitaredesectabit, Odogmata decerpere, O curandorum omnium morborum methodum, O cauissarum inueniendarum modumperdisere oporte licetfingula,quae nobis euenirepossunt, non enumerarint,vi quarationevulnus curandumst,quod cornu bos intulit, ctasius,quod pete,quos, modo quod ab ebore, buxo,siue ma moreo lapide, aut smalis quoda quadrigae themoneseuntesse . Scientiarum porro nulla in hunc modum exponiselet, trigonum rentilineum omnem tres duobus rectis aequivalentes includere angulos: item se quoscunque in eadem circuli poretione super arcum constitutos interse pares oesue in marmore vel vire, vel alia quavis materiasuerint constitui profert, intelligiti Geometra,nulla earum rerum,quibusformari aqua ἄν potest,memoria prodita. Nomus Mysciscripsere, quum quac scaustaproptersuaprincipia magis valere, Hlhomogenea esse nutrienda, cum ijs, qua nutriunt, protulerunt: sub flentio praetereuntes in quibus hac omnia euenirep int. Nam hasribere insipientis erat,sutilial,quanquamab imperiti ac rurist
5쪽
pientes nonputarunt,sediis, qui cuin iudici osseant2 se mente, O operis; mersalia rectdeparticularibin accommodare conantur, qua via uos cc ge nus vulneris, de quo nunc tractare suscepi, curare didicimus, nec non alia, quorum curam,si nostris i tutu arriserint astra, ct gratum pluribus sapientibus fore hoc nostrum opusculum intellexero, exponere pamabo. Valete
6쪽
o tota oratio clarior reddatur, primo quid sit genus,quod irrtendimus, describere coveniet, deinde quo modo finem optatum assequi possit Medicus,Chiru
gusue, qui rem tractabit, eXponere, non dissidedo a famigeratorum scriptorum scientia non antiquorum modo, verum etiam recentiorum,ubicunq; illam ratio comitabitur etsi quicquam honi in hocgenere a nobis inuentum sit, quod non minimum fore existimamus adij ciendo, omissa omni animi gloria, ac tantum tuendae veritatis desiderio motus, patientibusque occurrendi, ubicunq; ars prodesse poterit. Dicimus igitur subiectum nostri negoti3 esse, vulnus cum contusione, laceratione, ac Cepius cum ossium fractura,asclopetiorum glande factum. Verum antequam ulte-Tius progrediamur,cum interscriptores Neotericos,qui de hac re ex prose tractare susceperunt,nomvilla sit depuluere huius instrumenti disceptatio, dignaque discussione non erit opere indignum, circa eam paululum laborare. Dicini autem aliqui, puluerem hunc venenosiim non esse, alij tauientes negant, argumenta frangunt,& contrariam opinionem leuioribus medijs fulciunt. Quare scrutandum erit,quisham in hoc negotio melius 2nserit.Nam
errantium alius ex falsis falsum,& alius ex falsis aliquid veri condidit, inter quos Alphonsum Ferrium,&Ioannem de Vigo
7쪽
Vigo in medium ducimus. Hic principijs falsis utitur,cum puluerem,ac eius medio vulnus illatum venenosum dicat,acvstum: curas vero quodammodo principijs suis contrarias,ut facile iudicare poterit quisquis cum iudicio eius scripta legerit. Alphonsius & falsum concludit,& falsa posuit 'MU principia, sibi ipsi si ius contraria dicens. Pulverem enim '' dc glandem ab eo proiectam, venenosam esse, ex cosequen-V ti&vulnus:ostendit autem id refert eius compositio, on stans ex sulphuris parte una, nitri partibus decem, carbonis parte una, sulphur ad quartum caliditatis gradum accedes, nitrum ad finem secundi,ex quibus constat totum compositum, quarto caliditatis gradu detineri. Haec Alphonsus Quis quaeso iudici j tantum expers erit, qui dicat decem partibus aquae mediocriter calidae,unicam binasue ferue iis, si addideris, totam miscellam feruentissimam reddi Certe neque Aristoteli, neque Averroi, neq; Galeno, neque alicui sapientum authorum, neq; rationi , minuSq; sensui arridet haec sententia, imo struentissimam feruentissimae, si addamus,totam miscellam feruentissimam dicimus. Sic si calidum in quarto calido,in quarto addas, in quarto calis da erit miscella,& omnino frigidam aequis portionibus scruentissimae si addideris, quis medium ex his conflari negabit, quod temperatum dicitur Et feruentissimae si dec
plum mediocriter calidae admiscueris,hanc aliquantulum reddes magis calidam, illam vero minus. Q modo igitur fatendum erit, puluerem hunc attingere quartum caliditatis gradum, si partium nulla ipsius illuc accedit,neque nouam aliquam λrmam ab ea, quae misti est,acquisierit Sed detur quod illuc attingat, neq; ex hoc deducet venenum fore:ferrum namque candens, flamma, vi uacesque carbones,piper,piretrum,&similia Venenum diceremus. Sunt quidem venena omnia in selethi fera, non hercle vice ve
8쪽
ge Lo P ET TORVM, 3 Alphonsi. Argumento etia sunt eius artifices, qui consect onis tempore ab acrib' abstinent, ut caepe, allium,& cstera, , huius generis,&experientia aute & si causam ignorentὶ ea, , sibi obesse cognouerui. Sed qd dicemus de hoc genere me- , , dij,nunadvenenositate probet aliquam pulueri messe Ab , ,
sit.Imo caliditatem. Nam ultra calore,qui motu augetur, cibis item acri b' altus artifex sanguine calidior spiritibusq; redditur: g si tundendo acria, eorum subtilissi naum polline in pulmones traxerit inspirati Ge,nemo est qui magis eas partes calefieri neget, ex consequeti laesionem aliqua sequi posse cuius causam ignota esse inconsulto dicit. Deinde ut magis si iam roboret opinionem, putrefactionem, mordi- ν cationem, rosionem, ulcerationem, & corruptionem esse ν, Venenum comitantia propria symptomata assirmat, ac fi , , putrefactionem non faciat prohibita transpiratio calido- , arum&humidorum humorum, vel alterius particulae p tridae continuitas, vel contiguitas, ut in putridis ulceribus perpetuo videmus,& alia praeterhςc multa vel non mordiacet, rodatq; bilis flaua, si ad ulcera feratur, vel mel, aut aerissos,vel aliud quippiam simile, si apponatur,vel lisc eadem bilis, &atra non ulcerent, non corrumpant, si in aliquam partem abundanter corruant.Ecce quam bene haec veneni
propria dici possint, quum ea ad bis mille Mia sequi posse
sit compertissimum, &ad hoc, quod genus veneni dicit, nec semper sequantur, nec ut plurimum subiungitia Sed, , quotum gradum veneni habeat hic puluis, siue a tota sim- , , plicium compositione,aqua prouenit, formam,quam spe- , , cilicam dicimus, non autem quia calidus neq; siccus, sed , , quia talis sit, seu vis ea ab euidentibus facultatibus prodeat, , ut dictum est) ignoratur, perpetuoq; ut existimo) ignor , , bitur. Sed&haec quis non videt inter se pugnare Dicere,, scilicet effectum alique ab aliqua poste euidente causa pro , , Venire, quae tame occulta nondum in lucem proditura fix. B b Praeterea
9쪽
Praeterea nunc dicit.Non quia calici us & siccus, sed quia talis : ac si si ra non natus misset ostendere compositione hanc venenosam esse, quia ad quartum caliditatis gradum accedere existimabat. Quantum igitur leuitatis habeat totus eius sermo, fatis patere existimo legentibus, quia rationabiliter artem tractant,ac quam deb1l S, ascopoque aberrantes sint eius rationes, Salij praeter me norunt, ut ipse insito corollario in fine eiusdem operis anneXo,ubi etiam frigidissime aliquibus argumentis contra eam factis respondet, accidentia quae huic morbo propria eme existimat, allegando. Praeterea & Venenum veneno esse remedium, de scorpione exemplum afferendo, qui proprio morsiai sit remedium. Quis quesio) adeo ingenio rudis erit, qui veneno ico ij eode veneno silccurrat ρ Oporteret iterum siquidepungere, & guttam veneni rei aculari, ut scorpius laedendo
agit, si venenum eodem veneno curare vellemus Scimus enim &rosam puncturae propriae spine esse remedium, non tamen si eade spina repupugeris cura bis. Quis iterum viperarum morsum, morsu reiterato sanare tentabit & tamen illarum pinguedo,&ex ijs confectum medicamentum theriaca dictum, prςstantissima sint remedia, verant amen re tectis extremis , in quibus magis viget venenii, mediae vero
earum corporis parte sic bene ac diuturne tota, concocta, ac cum aromatibus Confecta, ut nullum penitus prae se ferat amplius veneni vestigium. Sed ijs omissis,rationem aliquam si habeamus) in medium ferre tempestiuum est, ne nos nudis assirmationibus sententiam nostra fulcire quiL. quam existimet. Inseramus igitur primo, ac Vt axiomata ponamus nonnullas Philoiph1 propositiones. Naturam scilicet dare tantum de consequentib' formam, quantum de ipsa forma. Item quando commissilia potenti)s adaequantur,tuc utrunq; transmutatur in dominans ex sui ipsius natura nec generatur alterum, sed medium commune. Praeterea
10쪽
8CLOPET TORVM. 7 Praeterea quae miscentur adinvicem,corriImpere intentio nes necesse est, non tamen in omnino at ienas,contrariasquiransmutari. Item idem,&similiter 1e habens, semperna tum est facere idem. Ab ijs.dicamus, venenum esse, quod facultate prope occulta naturae humanae sic contrariatur, ut quantum vi Spaucum,Vel ore deuoratum,vel Odore perceptum, vel externis partibus amplicitum non possit ullo modo concoqui, adterari,nec CXpelli,sed parte potius coniuncta insibi corrumpere, reliquasique circui acentes CX On- sensia assicere tentans, donec totum animal sit extinctum: nisi virtus patientis valentior sibi, aut alexi pharmacis Occu ratur.Hispositis lucidissima erit sententia nostra. Atqui Hridebeat quicunq; cupidus nosse naturam alicuius rei,primo strutari naturam eoru ,ex quibus illa componitur,videnda erit igitur veteres scriptores sentiant de partibus, si uius . misti,deinde utrum ex mistione,vel potius ex transinutatione eoru ,vel alia causa quicquam venenosi sequi possit,perscrutabimur. Sulphur inquit Dioscorides) Optimum existimatur uiuum,quod apyron Vocant,nitedulς modo sple- , , didam,perlucens, minime lapidosum. Probatur in genere, ssiilphuris ignem experti, quod viret, ac praepingue specta- , , tur, plurimum in Melo ,& Lipara gignitur. Supradictum sulphur calefacit, discutit,& celeriter concoquit prodest , ,
tussibus, suspiriosis purulentaeχtussientibus in ovo imp- , , tum aut sumtum: praeterea partus usti nidore extrahit: lepras,lichenas,scabros Vngues, cum resina terebinthina mi- , ,stum aufert: cum aceto autem illitum ad lepras emcax est: ,, vitiligenes tollit scorpionis ictibus,addita resina, medetur cum aceto vero , draconiS marini scorpionisque plagas s , ,
nat. Pruritus toto corpore erumpentes, cum nitro deter- , a
sum, sedat regium morbum emendat inspersiam fronti cochlearis mensiura, aut in sorbili ouo sumptu. Facit ad graue, ν