Ad Petri Carpentarii causidici virulentam epistolam,

71쪽

69pto palam damnatu Hunc vero nostrum scilicet odisse, sicut tu dicisancipiebat C5daeus, quem non alio quam patris nominuad illuusque gloriosissima vitae pro Chri

sti nomine exitu raucupauit. Scilicet nun ciata illius herois morte solus hic moerentibus omnibus exultauit, ac non est potius

ipsius luctus & lachrymaru testis uniuersia haec Ecclesia, precibus etia illo praeeunte, solennibus,tram Dei Opt.Max.deprecata, Sed age, quaedam etia grauiora audiamuS. Iste, in qui s,humani generis hostis, er Gallici status mutatione moliens, publice decῆtat stdenuntiat, Regina com calubs Dis ut ipse loquitur tollenda, idque voce ct scriptis imprimit omniis animis 2 pectoribus.Quid si vero Deci hic precer ut tuam ista maledica lingua radicitus tande extirpet, sicut tui similibus imprecatus est Davidὶ Moliri istum Gallici regni mutationem l quibus id vero vectibus de ferram eiis et-t,inquis, Osriptis. Quin ergo testes,quin scriptu aliquod profers' Illa quide voce ei publice praesertim excidisse cui tandem persuaseris, qui modestissimae ciuitatis istius & leges demores cognoueririquem ex tot auditorum

millibus teste citabis qui non contrarium prorsus testetur non extanti editae precum nostratu pro Regibus, principibus', formulari illasne dicere audebis nostru Magistratum passuru fuisse subuerti non illu de-C.iij.

72쪽

bus ruentis miserias deplorautem,peccatae nostrorum detestante, Deum Opt. Max. maximo cu ardore precante ut Regum ac principum omnium metes sancto suo Spiritu regat, flectat, moderetur, Satanae &malorum omnium rabiem ac furore coe ceat, miseros deniq; & calamitosos omnes

seletuit Quid plura edit laenam inquis) ct

decreta Thalinurica, Sstbulina oracula, ut ras minaris Pten see uos ministros largit, quibus orbem terrarum inflammet. Quando

id vero quibus' per quos λ qua de re Cauit, ais, in suis decretis ut 'ri Di me sacra

mento Causae aluare recusat, anathema sit. Impudes quae tu mihi decreta narras ' non extat editi Sc evulgati Ecclesiastici nostri canones quaena in tota nostra Ecclesiastica disciplina ullius anathematis metio' &esst ne hic noster istius disciplinae vel auctor vel scriptot Sin Gallicaru Synodora canonas intelligis, quid tande in illis tale coperies Sc quorsum haec, quaeso,ad nostru Pastore tau ipse Synodos vocavit, nu exceptis postremis duabus, Rupellana videlicet &Nemusensi,vllis inter L Num illas quibus interfuit ad arbitrium suum inflectere aut Voluit,aut potuit Inis etiam, inquis, eo cccurrit Ese, ibi collectu illegitimu ex suis

con tonatombus conuentum non de Religione 4 de Ca hab- Lique cum omnium

73쪽

paulisper consiste, Carpentari.Facta pace, quude instauratione omniu Ecclesiarum,& quasi rursum iaciendis eam fundametis

ageretur, visum est Santonico couentu ad

quem tum spectabat, pro disciplinaeGallita carumEcclesiaru ratione, Synodi generalis locum & tempus edicere,hunc quoque Pastorem nostrua Geneuensi magistratu postulare, cuius sententiam Synodus multis Ecclesiasticis de rebus intelligeret. Hoc quum esset Reginae Nauarrenae, Principiabsisque adhuc Rupellae versantibus rentin-tiatum, idem & ipsi faciedum censiuerunt. Itaque fratrum literis ad lagistratu&n strum collegius criptis, postulatur ut ipse interesse velit. Ipse, quod centum testibus probari potest,quantum potuit, reluctatus est, quum hoc ipsum inter caetera quod tu nunc facis, variis videlicet calumniis sua ni hac obnoxiam profectionem fore, praedixisset. Sequutar itant Principu literae una cunutio ob hoc ipsum mista,quib' hoc idem.

magna cotentione petebat ur,&hoc etiam

diserte significabatur,c5scio & cossentiente Rege Synodum cogi, quibus permotus Senatus, profectionem nostri Pastoris decreuit. Is igitur non sine multis magnisque

periculis, pridie indictae Synodi Rupellam

Postridie ex praesentis Nauarreni ac Proregis auctoritate & cos esse,

74쪽

7 coacta Synodo fratrum ex singulis Galliae prouinciis de more delectorum, sedetibus omnibus illis Principibus, & Rupellano praesente magi stratu,rogatur noster Pastor ut futurae Synodo no tantdm interesse, sed etiam praeesse velit. Recusat ipse pene pertinaciter, ut quingetis minimdm testibus probari potest. Demostrat se quanuis Gallum, tamen veluti extraneu adesse, Gallici in Synodis moris, dc multorum quae ad id

obeudum munus requireretur prorsus imperitum:accersitu se ueuisse, non ut suffragium ferret, nedum ut coetui praeesset, sed idcirco dutaxat ut de quibus rogatus esset, quid sibi videretur exponeret. uid plura

cogitur tot tantorumque viroru consensa& precibus, hoc onus in se, no solus, ne nescias,sed adiunctis pari auctoritate aliis asesessoribus duobus, recipere. Et quodnam hoc tantum impertu esse putas, Carpetari'

ordine prςscripto proponere quibus de rebus agendum sit: sentetias singulorum qui ex singulis prouinciis delecti sunt rogare: siquis alius ex iis si adsiunt interloqui velit,

audire ad causis statu aberrantes reuocare: ex suffragioru maiore numero, excipientibus omnia delectis scribis, quae decisa fuerunt concludere:oia deniq; descripta postea in coetu legeda,&a singulis examinada,Pbanda,exscribeda curare. Haec igitur libere& sincere,palam, videlib', audietibusq; omnibus

75쪽

omnibus dicta,facta, scripta, recitata, i Data fuisse fi negas, testimonia dicat qui sui adhuc Dei gratia, superstites,tu Principes, tu nobiles, tu omniu Ordinu homines. Et si enim ego

tu Rupella abfui, nihil tamen narro quod ex idoneis restib'no cognouerim. Siquid extra causam Religionis actu est, siquis occulte coetus habitus,siquid in actis mutatu, siquod illic in pastorem nostru vel leuissimu murmur extitit, nisi deniq; libere omnes auditi, cinctaque pacate,traquille, Christiane, ut intercoiuncti limos fratres oportuit,dicta factaq; funt,siimma cu omnia etia eoru qui Religioni nostrae aduersantur comendatione, nisi culionestissimo testimonio ad nos pascor noster

rediit, causa ceciderit, turicetis. O es tame,

inquis,Ministri Galbae, qui a purioris Religionis partibus stabant, remotissimi a factione st usa,restiterui: S libru dostrina es pietate plenu appara erat P. Ramus, quo docebat intum

clanculu 2 per impluviu in Gad as venisse, Thalmia idud Sabindicii nobis pro vera Reli gione obtruderet, er incendia 2 seditiones in Galba disseminaret. De P. Ram i doctrina de pietate quid senserit haec Ecclesia, quit illum humanissime acciperet, eiq; docendi in hac

schola potestatem faceret, nemini obscuriani esse potest: quan uis muli a nobis in ipsius logicis totaq; docendi ratione displicerent. Et quum illu Dominus sit martyrio dignatus, chara sane est nobis illius hominis memoria.

76쪽

Magna tamen illi in Theologicis reb' scientia, no est sane quod tribuas, qua etia ipse sibi nunqua quod scia, arrogauit: neq; illum vn- qua nostrum quisqua de ullo Religionis vel disciplinae Ecclesiasticae capite a nobis dissidere audiuit.Scimus illu postea, no a te nihil prorsus ista curate, nisi quatum tua intererat Ecclesia, qua aliis prodebas turbari, sed ab uno & altero, quorum iam sexies damnata &cofossa deliria fuerant,fascinatum,no modo in illius Synodi canonibus quibus da non acquievisse, verum etia sublata vetere disciplina noua quanda introducere voluisse:adeoq; ut homo erat vehemens, Sc ad res nouadas,

quod sine mortui beati martyris iniuria dictu sit, paulo procliuior semper est habitus

in ratione gubernationis Ecclesiasticae multa immutanda censuisse, nec per re & pauculos

quosda stetisse quominus periculosum schisina inde exoriretur. Sed hoc omne iam tu in couetu Prouinciali repressiim, coercitumq;

certis coditionibus fuisse, de quib' postea in generali Synodo Nemausensi decideretur, cur tu reticesὶ Ad hanc Synodii importunissimis, terq; repetitis Ecclesiaru Gallicarii postulationibus noster Pastor pertractus,nu illi praefuit inii etia in illa suffragili tulitὶIbi pra sente Regij gubernatoris Occitani vicario,& Nemausensi magistratu,palam cuiq, facta dicendi potestate, perlectu, expensum, diiudicatu fuisseta P. Ramilibellii qui quominus

77쪽

adesset longitudinem viae praetexuit,tu qui quid alij duo quidam iisde de rebus ad Synodu miserant,cur tu dissimulas' Extat omnia, Carpetari, in actis Synodicis perscripta,ex q-bus de tua impudelia liqueat. Inde constabit in Rupellana&Nemausensi Synodo excepta unica Subilatiae vocula de nullo confessionis Gallicae capite, mota ullam controuezsiam, & auditis qui de quibusdam in Synodo

Rupellana mutatis canonibus quaerebantur, omnia pacate traquilleque fuisse e5stituta:P. Rami quoq; , R illius unius & alterius sententiam,post togam,placidam, accuratam m comuni omnium cosensu fuisse repudiatam: quibusdam denique fuissem adatum ut argumetorum & refutationum summas fine ulla amarulentia perscriptas, libello pro disciplinae Gallicarum Ecclesiarum defensione scripto adiiciedas curarent, quod quam diligenter & erudite sit ab iis factu, suo tepore,si Dominus dederit,patefiet. De illa vero Substantiae vocula,sic res habet. Eam nonnulli Scqui de perpauci, ut duram & ambiguam postulabat ex confessione comuni & solentas ministrationis Coenae Domini formula ex-

pugi, minime id quide quasi de ipsius Christi

in Coena comunicatione spirituali Sc mystiaca per fide dubitarent, sed quod iis fauere vibderetur qui corporale & substatialem nescio quam signoru eκ rei coniunctionem Sc manducationem a Papistis in solo transsiubstanta

78쪽

τ sintiationis delirio dissentietes,mordicus tuen-rur. Visum est autem Synodo nihil in illa cofessione vel formula sine offensione multorum utari posse, sed adiecta explicatione commoda in actis Synodicis expressa, Vocem illam retinendam. Denique hac ipsa cotrouersia in Nemausensi Synodo renouata,& perlecto cuiusdam ea de re libello ad Synodum itidem missio, & altero etiam audito qui de re ipsa ambigere nonnihil videbatur nec enim plures duobus in illo frequetissimo couentu

reperti sunt qui de hoc cotrouersiam mouerent) assensum est Rupellanae Synodi decreto, adiecta tantum cautione, sic cessere Gallicas Ecclesias sine ullo earum Ecclesiaru praeiudicio, quς iustis Sc peculiaribus de causis ab illo Substantiae voeabulo sibi abstinedum iudicant,a quibus alioqui ne tantillum quidem in re ipsa aut ullo Religionis capite Galli cae Ecclesiae dissideant. Haec, inquam, ita dicta,

facta scriptaque sunt Quosinam tu igitur ΠΟ- bis purioris nescio cuius Religionis sectato-TeS comemoras, quali unquam de Religione inter se Gallicae Ecclesiae dissenserint'& vnde tadem illa tyranica seu Sabaudica edicta' Suis scilicet de re militari edictis noller, ut tu vocas,Seba, iubet Papisias omnes trucida-ri,Monachos de sacrificulos ut tu ipse appellas reddi intestabiles mihi enim religio est,

o impure, obscoenum tuum sermonem Vsurpare. Qilasi vero no pene adhuc exaudiatur

79쪽

solentia & saeuitiam clamores. quasi no possit idoneis testibus probari, sua etiam illum pecunia nonnullos ex iis ipsis quos nominas tu redemisse.Quid amplius' Edixit in Synodi couentu secretiore, coquiri ad bessi neruos pecunia vim maxima qui in ararium GeneVese ct mensam nouissime in hos usus institutam cost retur. Quibus vero ille ediceret num exhaustis nobilibus 'nu usque adeo inopi plebi, ut multos etia greges prae egestate coacti sint pastores suis ipsoru absumptis omnibus facultatibus, relinquere' num eo ipso tempore quo inges illa Germanis equitibus persolueda pecunia,

amplius videlicet quam decies celena corΟ-

natorum millia ex Regis madato expresseis', repetitis diplomatibus summa importunit te ab unis religionem profitetibus exigebaturὶ Bellum autem istud quorsum,pace ramaequis conditionibus praeter spem, beneficio benevoli tum Regis impetrata Ararij porro Geneuesis tenuitate quis non nouit & quam tu mihi mensam in hos usus instituta narras num enim pecuniam ad usum subiti belli co- paratam,cuiquam credi Oportere, quisquam sanae metis censuissetὶ & si tantopere Pastor noster insanivisset ut ista ediceret, quis eum non risisset potius quam ei obsequeretur 'Denique nunquid etiam amplius f Vbi Rex

Nauarremo, inquis, udam Princeps, pilarem causa aduenerunt, ecce tibi litera

80쪽

ab ido funesto lacu, quibin significatur temptu

esse νε omnes seme in urbes cum armis recipiant, intra quarsi moenia contra eductu conciones habeat. Itaque omnes statim ex praetoris ve otiks dictatoris edicto csi telo adesse concionibus iubentur. De ista telorum gestatione,paulo ante

diximus,qua nihil magis ridiculum fingi potuit. Sed ecce tamen aliud multo absurdius. Conciones tum extra urbiu moenia habitas fuisse costat,ad quas ex remotissimis etia locis venire necesse fuit. Dic igitur nobis, stolidissime causidice, quina in su is urbibus ex Odicto adesse isti potuerunt, qui domibus relictis in locum remotu conuenirent Deinde quid plebs pleraq; inermis, 3c dispersum imbelle vulgus, etia si maxime voluisset,efficere potuit nisi a nobilib' vicinis adiutuZat omnes

per id tempus ad nuptias, Ut in summa pace, non ut ad bellu,nihil minus cogitateS, quam de nece cuiquam Offerenda,vel aliunde recipienda,fuerant Principes illos sequuti. Saltu igitur,Carpentari,deinceps, si tibi pergere in maledicedo decreta est, paulo cautius artem mentiendi factitato. Sed quis tandem erit istoru finis' Tu quidem desines,quii volet Dominus. Ego finem facta,ubi tuae ad ineundam tecum proditionis societatem cohortationi paucis respondero.Dehiscat mihi potius leuius,Carpetari, quam tuam imiter perfidiam. Ego quadraginta fere annos iam puram Religionem profiteor:excelsi ex Italia ut in isi Eccle-