Ad Petri Carpentarii causidici virulentam epistolam,

41쪽

illorum testes. P. Ramum imprimis,quem virum pium , dc tui exemplo a Causa alienissimum appellas. Illud tibi facile coces sero, istud prorsus nego, quoniam pius simul & tui similis esse non potuit. Cur autem illum potissimum testem appellas an non quod ab eo ia mortuo refelli non potassi Si vos mites & pacifici tam multi era iis, nemonesuperest qui haec tecu audierit cur edere seditiosi illius ministri nonae nucmetusit,qui iam tu non obscure ut inquis

in illum obmurmura rut i Sed ad testimo nium redeamus. P. Ramum de quadam sc-ditiosa cocione tecum una expostulantem

solatum esse te dicis hiitoriola de Valentiniano Iuliani praefecto, qui edituo aqua lustrali ipsum aspergenti, pugnum inflixerit. Quorium hoc, Carpetari Si factu hoc approbas, cur enim alioqui pro exeplo affcrebasὶὶ ubi mitis iste & pacificus tuus animuSὶ annon tu potius turbuletus &sediti

sus 3 Itaque hanc ipsam quam faciS artem, mentiendi videlicet, vide saltem posthac

ut paulo cautius exerceas, ac memineris mendacem memorem esse oportere. Sed

nil alio5 quospiam praeterea testes habesISane, inquis, viros bonos, doctos ct pios e ministris. Cedo quo sinam Z Spinam, inquis. At vide quam tibi conditionem feram. illute sat scio, ille te, inqua, mentiti coram de

c. iiij.

42쪽

in os dicet quum voles.Item Rosirium. Primum si velim optimo iure illu reiiciam quiram turpiter, tamque manifeste no modi, Veritatem eiurauit, verum etia illam publice ac priuatim oppugnauit. Sed alia exceptione utar. Est enim ille iam in Ecclesia Heydelbergensi insigni Dei miserico dia impiis ereptus, peccatum agnoscit, te tuique similes detestatur, nedum ut tibi assentiatur.Olbracum addis & Capellum, Utrumque, Dei beneficio, mirabiliter furentum carnificum gladiis ereptum,ieque non alio quam proditoris, apostata ampurissimique calumniatoris nomine appellare consuetum. De Hayo idem mihi audeo Polliceri, quem etiam Nemausi esse confirmat, nedum ut Causarios tecu accuset. De Mercurio plane miratus sum id te ausum dicere,qui si quid hic peccasset, in alteram potius partem peccasset, ut qui in bello fuerit assiduus, dc nonulla quoque rei militaris peritia comendatus,& te nunc CX cratur. Et adeo gnauiter es impudes, adeo desperate sceleratus, ut Regis etiam tOtiuique lesiae gentis odivi tot omnium ordinum hominibus pro Religione, pro Regis salute, pro Regni incolumitate deuotissimis, alvis exprobrare' Vndecim annos Scamplius ciuiles cotentiones in Gallia propter Religionem durarunt, Nego ullam

43쪽

η Ivllam unquam toto illo temporis spatio quoquam pallore habitam concionem, in qua Rex Carolus nonus cum tota Regia familia precibus non fueritDeo commendatus. Nego ullum Patremfamiliasaomi priuatas cum suis preces mane&vesperide nostro more, pronuuasse,in quibus nominatim Regiae Maiestatis metionem nofecerit. In ipsiusThalaisiarchi domo,cui tu non ita pridem assentabaris,quotidie Sc eo ipis die quo fuit vulneratus, imo dico etiaamplius ex certo tostimonio,quo pene momento fuit interfectus,dico,inquam, Ca pentari, dum effringerentur domus fores, quum ille ad praesentem mortem sese ex vulnere Vtroque brachio captus,& tamen quibus poterat viribus e lectulo surgens,&unica veste coopertus compararet, eo,

inq uam, ipse momento pratarute illi verbi ministro, qui nunc etiam saluus est, dico, dico illum pro Rege & pro Regno non minus quam pro seipso Deum ad quem

migraba fuisse precatum. Et tu vitriS, T bula, ad hoc conductus ut vivis & mortuis maledicasὶ Denique ut teipsum impudentia & maledicentia stiperes, censum dicis per omnem Galliam habitum eorum qui Religionem profitentur capitum, ac tam tunarum, quod, inquis, Reghm est edicere noauomm,adeo utDavid quod temere popul m

44쪽

censiri iussisset, graui 'oena sit estus. PCinum, etiam si ita factum esset a Causariis, ut tu dicis, imperitiam tuam prodis in hoc exemplo, quod, dicis causis, Opinor, protulisti. Deinde tam falsum, ineptum,ridiculum est quod de censis capitibus commi

nisceris, ut vix etiam inficiationem mereatur. De pecunia collecta vel potius colligenda verum dicis,fuisse familiis Religio nem profitetibus collationem pecuniae in dictam. Sed quid hic abs te petitu fuerit, famelice rabula, qui ut familiam habeas,

sis tame prorsus ανεπος, modo huius modb illius assecla, nullo deniq; loco neque numero, ac plane extra omne capitis deminurionem positus, ut quine capite quide censearisξIllam vero collectionem,quis nescit volente iubete Regia maiestate, ex edicto Pacis, certis hominibus, certis saepissime scriptis diplomatibus, certis legibus & cc-ditionibus, non vi, non clam, sed palam decretam, madatam,& colligi coepta, ex qua Germanis equitibus stipendium persoluereturὶ De his omnibus quum tam constare Gallis scias quam Regem regnare liqueri, nec etiam ignores Cati annium vix ulla de re alia magis solicitu fuisse, quae haec conscientia, quis pudor est, exteris periuasum velle, Causiarios nescio quos, ex praescripto, imo etiam ex edictis eius, quem,peruersistime

45쪽

uersissime nebulo, inuersis literis Sebam appellas, Tyranidem media luce in omnes Religionem profitetes exercuisset Et quis

isto tam potens est Imperator, ex cuiuSΠutu Nauarrae Regina, Nauarrenus eius filius & haeres, Condaeus Princeps, Thalasse sarchus, magna Gallicae nobilitatis pars,

tot ciuitates , populi pependerint i is est

noster Pastor, Geneuae, id est ut tuis verbis utar foedissimo tam , seditionum ρῶ-na, scelerum omnium Oficina, Pontificamm

simul ct regnum, Isachabaeorum instar cur non potius Papam, tot Cardinales, tot tapiscopos nominast iij exercens. Egregium profecto & tam stolido cerebro dignum Commentum. Quid enim aliud tibi ad istud respondero' In hac porro quae coepta demum fuerat collatione siquid peccatum fuisse nosti, cur aperte non protulisti Habuit Cause, inquis, uum Principem. habuit sane feruente bello cuius signa sequeretur,

posteantiquam: & tamen, fateor, miseri Accalamitosi in eos respicere merito consueuerant quorum cosilio dc auctorita e apud Regem quod aequum &iustum foret obtinerent. liabulisnum Cancellariam. Menda cium putidissimum, nisi Cancellarium voces magnu illum virum cui vitio tam belle imposivisti ,&nunc mortuo malediciS.Cauannia dico, cuius pietati & erudi tioni

46쪽

4 tantum tribuerant Ecclesiae, ut ad eum se re de omnibus quae ad Edicti praestationem pertinerent,&de quibus apud Regis consilium agendu esset,referretur. Quae postea de consiliariis, secretariis, praefectis aera-rij, legatis, Tribunis, stationariis, coloniis subiicis, cur pluribus refutauerim ' Sunt enim magis ridicula quam ut inficiationem requirant. Narras etiam perlepidus fabulator de Vascone quodam pauperrimo, cui mutuam pecuniam dederis. Deus bone, quid audio t pecuniam a Carpentario cubquam mutuo datam, qui plerunque nonnisi ex mutuo vel furto vivat miru ergo ni alienu mutuo dedisti, quod an iure liceat,

tibi disceptactu relinquo. Sed quid iste ta-

dem conterraneuS tuuS' Propter Veterem

stupri co uetudinem, inquis, cum Cau rii cui dam uxore, si si in Causam intromisit. Turpia haec si ue iam tu noras, siue demum cognouisti, Carpentari, cur ad presbyterium non detulisti l cur adulterum fouisti' Sed quid amplius Z Mox holosiricatus eua

sit, Cares. scilicet sis tibi ,ut ipsi tabi re-

hpondito Magnum certe prodigium narraS, Carpentari, hominem Vasconem nosti quid velim popularem tuum, in illa urbz, per illud tepus, inuenire subito rationem potuisse qua squalidos illos suos pannos in holosericu mutaret. At enim ille Causam hoc

47쪽

hoc fecisse dixit. Mentiris fortasse: sed ut quod vere ex illo audisti referas, an ille

propterea metitus non fueritὶ Aluisse quidem istum quem Causae principem vocas, adulteros, aut ad homicidium conductos sicarios,minimὶ vereor ne cui persuadeas, qui herois illius pietatem, virtutem, moreS denique ante hunc diem inculpabiles cognouerit. Illa vero quae sequitur criminatio, unde tandem prodiitὶ inquis, volebant besium apertum Hispano indicere. Ergo, Carpentari, occulte gerebaturZ Tantumne vero tibi otia esse priuatis scilicet amgendis causis cui tu scribis occupatissimo,

ut etiam arcana Regni consilia tibi scrutari liceati At nos ista mittamus quae parum ad nos attinet. Quae tu vero de nescio quibus ascendentibu s & transuersalibus ut tu

loqueris dc qu idem Regi proximis interficiendis comminisceris, cur non aperte proloqueris, Ut de tua calumnia eo magis constet Θ Saltem enim inter vos mendacis simos Sycophantas aliquo modo conueniret. Ea prosecto quae pro caedibus istis excusandis a nonnullis quasi ex auctoritate publica scripta dictaque sunt, inter se non congruunt. Sed ut inesse in istis aliquid vori cocedamus, non tu laesis Maiestatis reus es, qui tam certa totque nobilium, sui tu

scribis) testimonio probabilia, non statim

48쪽

sad quos oportuit detuleris)Sed is eras scilicet a quo quisquam de his rebus consilium

peteret, aut cuius in illo coetu quem conuenisse fingis,ylla ratio haberetur. Obsistebas illis nimirum,quorum etiam micaS famelicus canis captabas Et tamen ais etiam illos fuisse vitae tuae insidiatos, teque pene miraculo seruatum, quod cum domesticis& clientibus tuis paulo serius forte prasus esses. Quos vero tu mihi domesticos narras, illi plane similis cui iocans ille poeta, heque seruum, neque arcam, neque cimi-Cemmeque araneu, neque ignem fuisse dicit ὶ Istud tame quod narras, non est peni- tu S commentitium. Sed audi quid ille ipse quem accusas respondeat. Est enim nobisecti vir honestus ac nobilis, bonaeque apud omnes exi stimationis. Testes idoneos habere se dicit, quum tibi quem idcirco bonuputabat quod bonorum quos tu prodebas

sectator esses, causam quandam agendam suam commisisset,eam te,pecunia accepta aduersario prodidisse. Hac igitur indignitate, & magno rei familiaris detrimento, se vehementius commotum, fatetur cum fuste domum tuam venisse,ut tibi scapulas& caput demulceret. Paucis etia poli dic-bus cmeministe potes ait ide se tibi quem in publico repererat, pugnum eadem de causa inflixisse,& nasum pene tuum inter potasse.

49쪽

non esse, minime inficiatur ille, sed tua sa- Ine praeuaricatio non Causa tuis maxillis pugnum intulit , naresque pene truncauit. eadem aliquando laqueum tibi,mihi crede,afferet,ne socio tuo Prosto inuideas.

Caeterum quae postea, ineptissime homo, de bello non nisi iustis dc necessiariis de causis suscipiendo commemoras, quor sum apud me, qui de bellis vel suscipiendis vel dimittendis consilium nunquam coepi,aut dedi:& qui fortasse melius quam tu, ista fallem peruulgata & pueris ipsis decantata nouit Sed haec nimirum aliunde accersita, & ex puerili fortassis habita quadam declamitatione in quopiam Parisiensi gy mnasio desumpta, perire tibi noluisti. Cui enim illud saltem Comici dictum ignotum est,Omnia potius quam armis experiri sapientem decet Z Vobis praesertim causidicis Gallis , ut mihi paucis quibus istic fui diebus animaduertisse videor, illud in more nunc positum est ,

quod eruditis auribus Valde ingratum est, ut libroru indicibus & quibusdam copendiis inspectis narratiunculas quasdam aut speciosa quaedam ex veteribus historiis repetita nomina, siue res hoc ipsa requirat, siue minus, infarciatis: part im ut apud im-

50쪽

peritos aliquam captatis eruditionis famam , partim Vt quum Vobis rationes desunt, istis narratiunculis & iudices & auditores oblectatos a veri cognitione abduc tis. Hoc facere Vos,non miror, causidicos& rabulas in illo reFno,ubi nunc magna pars non aliunde quam ex alterius stultitia vivit.graues autem homines,aut salte grauitatis aliqua specie praedito quum viderem istis puerilibus sermonibus delectari, venit illud Atheniensium mihi in metem, α ξυ ἄχροοιμίων ,postea & illud Flacci, Nimium patienter Vtrunque Ne dica stulte mirati. Denique coepi vereri,nomodo ne, quod auertat Deus, illud Iugurthinu, de Gallis merito quispia vaticinetur, Periturum breui regnu istud, si emptorem inueneric:verum etiam ne de illo pene vaticinatus Ennius ille pater vi

Cedo, Rempub.qui amisimus tam citoὶ Prouehebantur ad res noui, stulti, adolescentuli. Sed haec sane παμργse, & omen absit. Quis

enim ex tanti Regni turbis, nedu excidio, quod utinam,Vtinam inquam, ne tui similes accersant, aliud quam horrendam tortius pene terrarum orbis mutationem ex

pectet Sed mihi, ut opinor, cui priuatim neque hic metitur neque seritur, meliore iure