Gaii iurisconsulti Institutionum commentarius quartus sive De actionibus. Recensuit, restituere conatus est, adnotationem perpetuam librumque observationum adiecit Augustus Guilelmus Heffter

201쪽

De iudieio calamniae.

Ad S. 175. a 76. 278. 163. n Liberumn inquit Gaius, nest illi, cum quo agitur, calumniae iudicium opponere. η Sed quomodo et quando λ non dixit. Utrum igitur, quamdiu causa principalis agitabatur, ita, ut co3nitio de Calumnia illi statim adiungeretur, an sinito demum iudicio praeiudiciali id licuisse dicemus Τ Εxiae

rescriptum Impp. Diocleti et Maxim. in Cons. Veti lati p. 1488. Iprud. Antei.

in haec verba: u Si per calumniam hoc eum actorem facere considia, remedio reser missionis initio postulatae, calumniae decimas pania elua, quod petit,

tibi condemnari eum desiderare Potea. nErgo in iudicii principalis exordio, litusve contestandae tempore repromissio ab actore de decima litis parte exigenda erat, deinde poena ex repromi sione petebatur, idque, ni fallor, eodem iudicio fieri debebat, sententia nondum proluta. quamvis finita iam lite piaticipali nihilo mitius de calumnia actoris agi potuisse, indicare videtur Tlieopiritus in Ilarapiar. IV, 16, S. a verbis: hi ' γαρ ἐκίνησα. cm κατά τινος οἴαν δὐωτε drωτὶν, εὶτα erri Θην καὶεisOvν σω πώντει, ἐδυνατο δ ρέος ἀντιστραφεὶς κινῆσαι κατ' ἐμου etiὶν περὶ κ&A H νέας αγωγήν, ἔχουσαν καταδiκην εἰς τb δεκατον. ών επέφερον αυτ p 0 o Saltem, ut apud eundem iudicem semper de calumnia actoris ageretur, gravissimae movere debet,aut causae.

Fortasse hinc aliquid lucis accipiet Iocus obscurissimus tu S. i63. ubi

Gaius dixisse videtur: uiti interdictis restitutoriis et exhibitoriis reum ex quorundam sententia non recte calumniae iudicium opponore, si res apud ninitrum agatur, quoniam hoc ipso confiteri videatur, se restituere vel oxhi- here debere. O Fortasse enim, qu hanc sententiam amplexi Erant, ita Puta hant et argumentabantur: Calumniae iudicium iudicem desiderat, neque arbitrum admittit. Agitur enim de certa poena ex repromissione; arbiter rei certae nota datur, sed iudice opus est. Qui igitur arbitro postulato i dicium calumniae opPonit, etsi sciat vel scire debeat, arbitrum de ea in Statuere non posse, nihil agit et causam suam deserit, neque enim Calumniam Probare unquam Potest, quia nullus eius rei iudex est; videtur igitur confiteri, interdicentis titillam esse calumniam, sive, quod idem valet, recintllum postulare. ut res sibi exhibeatur aut restituatur. Quae argumentatio,

ex discreto iudicis et arbitri ossicio repetita, etsi haud dubio non iustissima. tamen nec imp Pudens. nec inepta dicenda esti Sed Gali temporibus aliua iam obtinuit. Ρutabatur cui in generaliter, explosa antiqua dubitatioum

202쪽

querulibet iudicem, ne arbitro quidem Excepto, in iis causis, in quibus contraria essent iudicia, adversus actorem quoque aliquid statuere posse, et hoc int . quod Imperator Iustinianus in I. I 4. C. de sententi et interlocuti m Minianum est ita quaeationibias suis rito disposuisse, non solum iudicem de absolutione rei iudicare, aed et imum actorem, at a contrario abnoxius fum

CAP. XXVI.

Certum vadimoniis modum, quem litigatores excedoro non Possent, si tutum suisse. iam ex Digestis colli egerat Cui acius in Obs. libr. X, caP. Io. Verba sutit Ulpiani in I. 4. S. 5. D. si quis cautionibus. M ain et Iulianusseribit: at i icio autendi ea a Pluris, quam otastitiam est, per ignorantiam promissum fuerit, exceptionem dari debero. , Adiecit Cui actus MEt hic modus statutus est, ut si actio fuerit in centum, poena deserti vadimonii

non Oxcedat CC; si actio suevit incerti, puta de possessione vel de capite O ,

modus poenae imponatur arbitrio Praetoris aut Praesidis. v Quae unde hauserit magnus Tolosanus nescio, et puto ea ex mera coniectura fluxisse. Nul-1is enim monumentis au rationibus confirmatur, vadimonii summam in duplum eius, quod petebatur, ascendere potuisse. Unum tantum locum T Perio, quem praeterna ad uam rem Pertinuisse divinaro licet, Etsi vorrupti simum. Legitur enim in Pauli Sent. ν . lib. V, tit. s. Eo stipulationibuat S. i. Subsilaiatua herea ab Matituto, qui sub conditions aeripitia est, militer sibi institutum hac rimulationa cμDera comμellit, ne petit

bonorum Psεsessione rea hereditarias deminuat. Hoc animo su exesie interpositae a Uulationis duploa friaetus praestare compeliitur. Huius enim Praeiudicium ci austeriore ui fert, quo quGerisur, cinea res, da qua agitur, maior εit censum aestertiis, iriogus in Io giorem diem concipi ur. Lacinias hic dari sententiarum Paulianarum male comΡositas, nemo non VLdet. Egerat Paulus sine dubio de stipulationibus praetoriis; sequitur enim S. a. de stipulatiorio iudicatum solvi locus, et illa quoque, qua heres sub conditione institutus substituto tu longiorem diem cavere debetiat, praetoria

'ὶ Exposuerunt totum locum non ieeleganter hii quoniam mea quoque aetat nisi quid reprehenden Moorda in dias. d. vadimonio. Trai. ad ph. i os a. d. in esse putaset, tanti non Deerit. F. A. Zangar. Gιuexius in optiae. tiae. II. p. 33m. 358. et Bois Lebee d. vadimonium 4. R Lanclah. 826. sperrime . ne quem invidiose praetermittera videar.

203쪽

est SupeHore igitur in loco vadimoniorum conceptiones Paulum comm morasso puto, eoque sortasse Praeiudicium istud referre fas est. quo quaer halur, an ea res, de qua agebatur, maior esset C milium d M. . ne sorte vadimoniorum legitimum modum excederet. Quodsi Paulus scripsisset CC milium M. egregie confirmaretur coniectura nostra de emendatione si i8s. Quando autem vadimonia pura sus secerint, quando satisdatione vel turmiurando opus fuerit, id me cum reliquis nescire fateor. Iure novo qui indignitate certa constituti erant, itemque Pomemores rerum immobiluin, vel qui de solo conveniebantur. in exordiis litium satisdam non compellebantur, sed cautio iuratoria sussciebat . idque non plano novum fuisse crediderim Deniquo nulla haud dubie satisdatio uocossaria fuit in causis vilioribus, sorto

Sed ne id quidem satis exploratum est, quousque vadimoniorum sol- Iemnia in usu retenta sinti Pauli quidem Icti temporibus frequentari non desierant Α, eu si Ammianum Marcellinum audierimus ι Theodosii iunioris tempore nondum erant incognita; salsum igitur sine dubio est, quod ab

Aurelio Victore de Caesar. c. IS S. I i. traditum accepimus, M. Antonino Imperatore M vadimoniorum Uuemni remoto denunciandae litis operiendaequoad diem commode ius introductum esse, quamvis verum est, de nunciationes maxime ita causis hereditariis L e. centumviralibus iam inde a D. Hadriani temporibus in usum venisse.

204쪽

FONTIUM ET INCREMENTORUM IURIS ROMANI

ACTIONIBUS ET IUDICIIS PRIVATIS

od Gaia Commentarium quartum et Pomponii metiridion delineala.

A. Saee. IV. V. C. 363 -3M. Legea XII tah. 32a. Lex Papiria Itii; a de timIeta Tum aestimatione. An eadem Papiria, de qua a Festo a. v. Sacramentum et ad I. 95. supra dictumeatr Vix eredo. ea lege Censoria cyaei moribus rei militaris . . . . exle e Silia et Ealpurnia ex lego Furia testamentaria et Saae. V. a ira lege Mare in . . . Lex Papirἱa da saeramentia et triumviris e pitalibus. 7. Lex Aquilia. Saec. VI.. Lex Patilii Ia o - Faria Lex Var 3 ia .... Saee. VII. 4. Lex Calpurnia Lex Aebutia.

Saee. VIII. initio. .egea Iuliae iudiei riae.

Legis actiones gaeramenti, per icidia eis postulationem,' per Inan in rectionem, pignoris capi . - Aetiones upud collegium Pontificum

erant. Pompon. Novae uecesserunti

per pignoris capionem per condictionem, per manus iniectionem. Medio mee. V. Ita Flavianum. Lege Aquilia refraenantur manus inis ieetiones. Novae hine Iegis actiones per m nusiniectionem. Sponsiones in usum veniundi Medio saee. Vl. Sextus Aelitia Catua novas actiones

Componit. quu denuo coercentur manus iniec tione .

Medio saee. VII. Abrogantur legis actiones per iudieis positi lationem et condictionem. Per formulas litigari coepit. Praetor P. Rutilius. Reliquae Iegla actiones , paueis is tum exceptia abrogant T. Consules cum decemviria iura resedebanti Arbitri dabantur, si lege iudicem postulare licebat. 388. Primus Praetor creatus.

mittitae meemviris indieum datio in ea usia sacramentorum s. ad Ma- tam pertinentibu 506. Primu praetor peregrinus. Edieta perpetuae iurisdictionis a. aetiones in edictis urbania proponi ineipiunti Iudieia centumviralia

ordinata.

205쪽

iINDICULUS

RERUM MEMOR ΛBILIUM

IN NOTis ET OBSERvATIONIBUS PROPOSITARUM. N. B. Numeri, quibus p. adiicitur , obserpationea Gmomerans, reliqui Sos.

C Calumniae iudicium p. 116. Causae eoitietio 15. Causa veritalis 178. Cavisae eentum iratis p. 6. M. Cogntiores p. m. Condietionum iam alae 5. P.M. Da

Derisae sententiae 163. E Esse in possessionem 153. emtio litis residuae IN. Exemtionum conceptio 106. F in F etum aetiones p. 52. sqq. Falsa saeramenta 13.

Intentia 41. 6Aices p. 9. Iudieiis legitima p. 20. 97. - centummiratia p. 31. Iustam personam habere 183.

Naturalia ratio' 183. Nostri 153. πώ merus singularis pro plura

Peragere 16. 106. Per magistrarum 31. Praescriptio p. 100. Praeseriptis verbis p. 53. m. Pro praede litis vindiciarum. 91. Provoeare iudieium 31. Publiea bona I Q.

Servius Ditis 37.

Donsiones 167. p. m. in interdictis 141. T. Taxatio fit. Mitis aetiones p. 56.