Orationes duae vna. De homologia siue consensu concentuque theologiae Lutheri cum philosophia Epicuri, habita ... Ingolstadij, ab Alberto Hungero ... Altera. Continens apologiam ... Martini Lutheri, ... opposita priori à Zacharia Schiltero. ..

2쪽

ex hoc loco dicendum fuit, nobilissima & ornatissima corona illud etiam atq; ctiam studui, ut non solum tempori acdoco,vertim &professioni meae oratio esset accommodata. Sic enim existimabam, unumquemq; ut ea, quam profiteretur scientia & libentius&utilius Midiri, didum quisq; suis quasi finibus se continet, rerum ordinem multo pulcherrimum, multo etiam pulcherrime conservari. Hoc igitur obseruato more meo, decreui hodierna luce, de Philosophia quidem de Philosopho disserere . quod talem ali quam tractationem tempus atquc locus deposcere videantur , at item de Theologia & Theologo, quod talis dissertatio professionis meae rationibus maxime conueniat. Tantum vos oro atque Obsecro auditores praestantissimi, ut si quid fortassis liberius pro veritate contra falsitatem dixero , ne 4d quisquam voluntati meae potius, quam caussae ipsi adscribat. Philosopho-

3쪽

num diuersitate intes se decertauerint, dc longum seret

enumerare,&ad institutum nostrum minime videtur necessarium. Persecuti aut sunt huiusmodi varietatem

authores varij, Diog. Laertius in libris decem devita& moribus Philosophorum, Hesichius Milesius, libro de his, qui eruditionis fama claruerunt, PIutarchus in libro de philosophorum placitis,Eusebius Caesariensis

in libris de praeparatione Euangelica, Theodoreti de curandis Graecanicis affectionibus, Sextus Empyricus dedisciplinis Pyrrho nicis, Ioli annes Stobaeusin talo sis Physicis ac Ethicis,alij l; alibi.Nos vero missisAcademicis, missis Peripateticis ac Stoicis, de doctrina taricureorum ipsoq; adeo Epicuro solum nunc videbimus,atq; comparatione haud sutili demonstrabimus, Epicuri Philosophiam cum Lutheri Theologia ha consent re undiq;: ut ovum ouo vix sit tam simile, quari Theologus Lutherus Phil9sopho Epicuro. Quod quidem ita abs me, dici demirabitur fortasse aliquis. At prosecto ni planum istud fecero, fidem verbis meis abrogari omnibus haud moleste tulero. Epicuri Instrina, ut inquit lacteum illud Christiast, naecla quentiae tame Lactantius , semper fuit celebris, non quia veri aliquid afferret,sed quia multos popul

re nomen Vol uptatis inuitaret.Nemo enim non in vitia

pronus est. Epicurus ut ad se multitudinem attraheret, apposita cuiusq; moribus loquebatur, delidiosos vetabat literas discere, auarum a largitione liberabat, irr ligioso dicebat D fi v is nihiI curare,neq, gratia maiestatem cius tangi, neq; ira moueri, delicato dolorem

Proponebat ut omnium malorum maximum, qui claritati ac potentiae studeret, hunc praecipiebat Regibus adulari, qui autem molestias scire non posset, hunc

4쪽

llegiam sugere. Itaq; homo astutus ex variis diuersis θι

placitis circulum cogens,dum studebat placere popularibus, maiore discordia secum ipse pugnabat quam inter se omnes pene alij philosophi.Et haec quidem L ctantius. Sextus autem Empyricus libro primo de disciplinis Pyrrhoniorum cap. I. scribit, Epicurum fuisse

hominem in multis indoctum: & neq; in communi se mone puriani,hostem Platonis, Aristotelis,ac similium, ut multarum scientiarum cognitione praestabant, in hos omnes maIedicum,praesenim autem in praecepto rem suum Nausiphanem, cuius famam & existimationem delere contendebat, ut a seipso edoctus, suoque solius ingenio ac industria Philosophus euasisse vider tur. Hinc, ut Laertius& Hesichius reserunt, Aristot lem non D'ctorem appellabat, sed decoctorem, Platonicos assentatorem Protagoram straguligerum, Democritum Lerocritum, Antidorum Sanidorum, H raclitum simiam , Stoicos Graeciae perduelles, Nausiphanem vero suum magistrum, impostorem & pulmonem , hoc est, sensu carentem. Interim ipse ad Philosophiam suam rudes omnes inuitabat, sensibilia omnia Vera esse dicebat, &sensus veros, ct phantasiam voxam , contra quam alij, qui & sensus ratione corrigendos & Philosophiam a multitudine abhorrere docebant. Denique sicut ei principium Philosophandi chaos fuerat, ita finis philosophandi una voluptas erat, quam vitae huius breuissimae termino sic circumscribo bat, ut postea nec praemia nec poenas ullas superesse

traderet. Diuinationem, futurorumve praemeditationem negabat,& Deos hominum similes esse assercbar, ut testaturCicero de natura Deorum.Empedoclis Verius Philosophicos maximi faciebat, adeo, ut de ipsis

5쪽

Empedocle tres integros libros conscriberet, teste La

ertio. luscam autem praesertim veterem indigne auersabatur,ut refert Plutarchus in libello contra Coloten Epicureum.

Iam Lutheri Theologiam ab hac Epicuri Philosophia quantu dissidere putatis, optimi auditores e Profecto mira inter ipsas harmonia est, ac ea quidem analogia , ut Epicurei simus haud videatur esse aliud quam imperfectus Lutheranismus, Lutheranismus vero haud aliud, quam periectus Epicureismus. P pularis erat secta Epicuri, ad cuiusq; mores apposita. Quid aliud Lutheri persuasio ξ Quid populus

odisset, quid amaret,quid adipisci vellet,perdendebat Lutherus,atq; huc sua dogmata conformabat,ut videlicet libidini &temeritati, quantum posset, inscruiret. Mobile nouerat esse vulgus, & diminationis suapte natura impatiens. Ergo summum Pontificem, Caesarem, caeterosq; Vtriusq; reipub. Principes negligendos potius quam obseruandos haud obscure docuit, dum passim summum Pontificem,Antichristum vocat,dum in libro suo contra duo mandata Caesaris,Carolum V. miserum vermium saccum appellat,qui se fidei des ensorem impudentissime mentiatur , dum reliquos Germaniae Principes in libro contra epist0lam Regis Angliae, Germanicas bestias, tyrannos, fatuos,carnifices,lendes,bullas,nominat.Nouerat imperitam multitudia nem,libertatem illam carnis,qua liceat quod libeat, nice desiderare. Ergo ne in hac quoti; promouenda ib. bertate partim popularis haberetur,fecit,quantum potuit. Ius utrumq;, tum Canonicum,tum Civile expi sit. Decretum enim, & Decretales, ubi sanctorum P

6쪽

D conciliorum Canones continentur, tanquam rem di ain & execrandam fiammis viti icibus absumpsit, morea rannorum illorum Antipchi Epiphanij ac Diocletiani,qui sacros Codices,& Arrianorum,qui Nicoenos, Canones Vulcano consecrat uni, quin & noctam prae

elarst facinus edito peculiari libello perquam gloriose

iactauit. Leges autem ciuiles per libertatem Christi nam esse abrogatas,in Captiuitate Babylonica cXpresse: perscripsit: Et in reformatione ad Nobilitatem Germanicam, Nulla, inquit, est spes remedij, nisi libertatis Euangelio reuocato extinguantur semel omnes omnium hominum constitutiones. Quae porro scona-mata, quae conuitia atq; ludibria in Iut econsultos cΩsuderit,sermones eius conuiuales ab Aurifabro Lutherano descripti falli ostendunt. Noverat communem hunc esse animorum morbum, ut quam minimo labore ad vitae beatae imm=talitatem optemus conscendere: nouerat carni partim Hle iucundam ieiuni j obseruationem, peccatorum e.

homologesin, frequentes precationes, idque genus alia pietatis opera. En igitur quibus lenocinijs huic quoque imbecillitati vel potius socordiar assentetur.

Libertate omnes ea donat, quae a delicatis nostris hi qmeris has molestias in Christum seruatorem transsc rat, quae nos ab omni seueriori maiorum nostrorum

disciplina immunes reddat, quae neglecta illa aspera &acclivi virtutis semita per amplam & spaciosam deliciarum viam liberrimum iucundissimumque excursiam praebeat, quae ieiunia, Confessionem, orationis assiduitatem , abstinentiam, verbera, humicubationes. Omnem illam castigationem,qua petulantis carnis im-Pς refrenatur, pro sipocrisi habe quae lachrymas

7쪽

Lib.

re confidimus ut impias detestetur,quae deni rite omne opus quantumuis optimum peccatum cita doceat, tadem autem esse unam & sulam, quae Deum nobis pI catum retineat, quicquid alioquin vel aetamus,vel non agamus. Damnari enim secundum ipsum nullus potest, quantumcunq; flagitiosus, nisi nolit credere. na, ipso iudice,infidelitas est,quae damnat, ut haec quidem tam absurda & exitialia paradoxa tum alibi tum in C ptiuitate Babilonica valde serio assirmat. An vero hoc

non est Christi Theologiam in Epicuri philosophiam

conuertere P An hoc non est aliquem de Epicuri scho-Ia Deum, ut cum Tertulliano loquar, Christi nomine eoni. titulare,quandoquidem sic a Christo seueritates & iudiciariae vires omnes remouentur e An hoc non ea per dulces sermones, ut inquit Apostolus, seducere corda Euch. 33- innocentium &,ut inquit Propheta, consuerepuluillos e sub omni cubito ξ Quod si Tertulliano ibidem Epicurus recte dictus est Marcionis consiliarius, haud video, cur non etiam multo iustius dicatur Epicurus consilia- rius Lutheri. At est fortasse tamen, qui nondum satis perspiciat, quam prope ad Epicuri Philosophiam Lisetheri Theologia lese adiungat. Age igitur,quod Lutherus nulla cassitatis vota voluit esse perpetua, quod ad nuptias non solum admisit, verum etiam suo exemplo& doctrina instigauit sacerdotes,monachos,moniales,. imo quod Veneris usum non minus quina Cereris iac-- . cessarium docuit, quid aliud quam subantis illius por- ci Epicuri vesaniam docuit Erat indoeius Epicurus multi in rebus, erat praestantiorum Philosophorum, praesertim corum,ex quibus didiςerat,hostis infensissi

mus, negabat horum disciplinis ad persectionem posis

perveniri,

8쪽

perueniricta crepabat dogmata, haec ostentabat, uti herrima, Vti absolutissima. Ad gloriam enim,ut

scribit Plutarchus in citato libello contra Coloten, adeo rueba urenter, ut neminem unquam sapientem fuisse diceret, se excepto suisque discipulis. Vnde &Neocles frater eius dicere solebat, matrem aluo continuille tunc cas atomos, quarum concursu, sapiens naici potuerit, quando Epicurum progenuit. Luth 'rus vero annon &ipse in multis indoeius P Id quod non modo Catholici luculenter patefecerunt, verum & mox initio ipsi eius amiculi Zuitatius, Carolostadius, Bucerus, & alij mussitarunt postea vero scriptis ac viva voce apertissime & liberrimetestati sunt. Philo- phorum insigniorum, sanctorum item Patrum, & Theologorum scholasticorum Praeceptorum suorum . nui quam strenuus oppugnator: imo vero calumnia r Lutherus. Aristotelem vocat Aristultilem & , ut Germanis are cum eo liceat, Scroohcnschuscii In Expor. Nilucidor I qui multo minus de rebus naturalibus no-- 'uerit, quam figulus aliquis. Ecclesiasticis Patribus: Emi , Ambrotio, Augustino, Hieronymo, Gregorio & alijs,'Aibς x

fidei nihilo plus habet quam Sathanae : Nam huic

credit quatenus ipsius doctrina in iudicat scripturiae sa- a s 3 α. Ibid. erae consentaneam: nec aliter istis : Vnde tametfi om-hnς uno ore idipsum, tanquam scripturae sacrae conta ''' gruens doceant, id tamen ipse impudenter audet reῆ-cere,illud occinens pro se stare Euangelium,pro se stare Paulum, quasi vero prae ipso omnes hi patres trunci

fuissent, auisungi, qui neque quid Christus,neq; quid Paulus voluisset, intelli gere potuerint, & quasi non semet Christus de his vixisset, Qui vos audit me au--t, dc Paulus verborum Chiisti procul dubio non

9쪽

maIus interpres, datos esse nobis pastores & doctores,' etiam praeter Prophetas & Euangelistas, ne incidcntet . aliqua fidei controuersia fluctuaremus tanquam paruuli & circumferremur omni vento doctrinae, sed si quentes eiusmodi pastorum & doctorum unanimem consensem sciremus nos sequi scripturae sacrae legit, mum &salutiferum sensuin. Scholasticam Theologiam , in citato libro ad Nobilitatem Germanicam, calumniatur flus habere opinionum ethnicarum, quam certarum sententiarum. D. Thomae autem Doctrinam, quam doctissimi qui msemper maximi fecere, nihil esse aliud ait in capi. B bylon. quam ruditatem quandam asininam &incredi-I, resolutio bilem stuporem atque inscitiam. Denique in scholastis nibus didicisse scribit, quam ignor M

unςἰ stianae, nec quid virtus Dei, opus Dei, gratia Dei, iustitia Dei, fides, spes Icharitas sit, breuiter, non Q-lum se nihil didicisse, sed non nisi dediscenda didicisse,

omnino contraria diuinis literis.. Ecquidni Luthere , quidni etiam cruditissimo- ' rum hominum contemptu , & manifestis istiusmodi mendacijs Epicurum nobis referas, qui in alijs omnibus eius doctrinam tam emegie refers p Ex aliorum disciplina persectionem frustra quaeri deblaterabat se Epicurus. Quid aliud Lutherus e An non hanc ipsius sentei fiam in Hyperaspite suo ipse quoq; recitat Erasinus: Neminem vel tantillum moueat ut scilice doctrinaui Lutheranam non sequatur) multitudo,magnitudo,la ritud0,profunditas,miracula,sanctitas, Doctorum superiorum,omnes perierunt, si omnino ita senserunt,

uti scripsi

10쪽

vs scripserunt Mea doctrina induit in lib.eontra Rege Angliae,nolo iudicari per λngelum, neq; per ho-

nunem. Certus enim sum eam coelitiis manare.

Ad Philosophiam Epicuri indiscriminatim omne etiam rudissimi admittebantur. Et Theologiam Lutherus tam facilem esse dii titabat, ut scholis nihil opus csse credi vellet, aut certe nihil Physicis aut Met physicis scientijs, quin possit quicunque vel nudas verborum signiscationes intelligat, sine ullo interprete veros scripturae sacrae sensus comprehendere. Sensi- bus porro ita fidebat Epicurus ut quicquid his appareret, verum ipse arbitraretur. Lutherus quoque, ne longius, quam ad nuperam nostram disputationem de transsubstantiatione abea-i iis ba. mus, an non in Sacramento altaris ita pertinaciter ad-eusa, publis

haeret seninus, ut cum illi etiam post consecrationem et: 'n'. 'panis adesse substantiam renuncient, nullo modo ab respondenta

hac sententia se diuelli patiatur , quicquid ex scriptu-8 2:l 'li ris sacris testentur vςtustissimi Ecclesiae Doctores , CFAab .

ipsam Oecumenica Concilia. Sunt eum apertissimaro Gail, nue D. Cypriani verba, ' panem mutari non quidem sura HV pa cundum effigiem, attamen secundum naturam siue sinaesis De- substantiam. Est minime obscura illa D. Ille rososmytani admonitio : Et si post consecrationem ecina Do gustui panis adesse vidcatur, fides tamen te confirmet, ut credas, non esse panem sed esse corpus Christi,pro-m,ais ut etiam in Chana Galileae ipsius aquae in vinum secta ecb. ivr est transmutatior, ut videlicet vero amplius non fuerit μεῖ

aqua sed vinum. Est denique fauissima definitio in gni illius Concilij Lateranensis, plusquam mille & ducentorum Patrum praesentia & a 'ione illustrati, cui Patriarchar, ipsi quidem Constantinopolitanus de Hie- B a rosolim'