장음표시 사용
31쪽
scum o Ara ad prosessionem linguae Hebraicae & Graecae liberali stipendio conducatur ξ Quantopere & quoties optat, ut nemo ad ministerium verbi, nisi prius in pulveribus scholasticis probe desudauerit, admittatur, quod non faceret, nisi cognitionem liberalium artium di disciplinarum, quae in scholis traduntur & cxercentur, cum alijs tum verbi ministris inprimis Itilem & n cessariam csse iudicaret. Quod autem in epistolis & homilijs passim , maxime ad nobilitatem Germanicam, de reformatione Ecclesiae, spem omnem se abhcere ait,
nisi Philosophia, maxime Logica, e medio tollatur, id manifeste se intelligere ostendit de praepostero philosophiae & Logices usu, seu de spinosis argutijs, labyrinthis & praestigijs Sophismatum, quae, loco Euangelij, sub specie verae philosophiae & Logices, in scholis &ecclesius, tum temporis dominabantur, non de sana philosophia, neq; de vero, legitimoq; illius vi. Non enim vult asinum Christo , sed Christum asino imponi, neq; asinum super montem Moriam adduci, sed infra montem rclinqui, hoc est, philosophiam non domianam aut magistram fidei, sed pedis tequam&ancillam verbi diuini esse, & ad Christi genua deponi, quem asmodum literati Theologi qui 1; omnibus aetatibus roiudica unt. Eiusdem Larinae est, quod Luthero vitio vertitur, quod in Aristotelem interdum tant pere inuehatur, quem Plutarchus non immeritoriaturae lumen ac miraculum, & eloquentiae flumen aureum dictum resert in Cicerone. Nihil enim Lutherus ς λι-
suis scriptis verae existimationi Aristotelis, aut monumentorum illius dignitati derogatum voluit, si nimirum conueniens illis locus tribuatur, di tanquam
32쪽
Ite 'hilosophiam, veneni instar Colos et suoi n-
P'cipuis ecclesiaeluminibus, ut Ambrosio, Hieron
Hieronymus ipse fateatur, quod sine scriniurae r9stinionio asseritur, eadem
quam aliorum Orthodo docium si'inorum veterum scriptis, non hili quatenus di d κοιλας
33쪽
suerint, fidem adbiberi cupiant. Nec
aliud voluit magnus Lutherus, quam banc ipsam scripturae authenticar&ἀξιοπι , prae piae vetustatis dicubrationibus significare, quod citante Hyperas iste Erasini dixisse perhibetur: Neminem vel tantillum in ueat multitudo, magnitudo, latitudo, profunditas, miracula, & sanctitas doctorum superiorum, omnes 'petierunt si omnino ita senserunt,uti scripserunt. Quod autem Lutherus piae antiquitati, scripturae ductum αauspicia sectanti, inenarratione scripturae, non modo fidem habendam non negauerit, sed reuerenter candem audiendam, di studiolus eqvcnda in monuerit, nOtissimum est cum ex alijs illius scriptis multis, tum ex iis bro de Concilijs & ecclesia anno x x x v iii. edito , le Oiqne dignis imo, in quo dogmata tam vera, inde a Christi resurrectione ad haec usq; tempora in ecclesia re cepi',& praecipuorsi Oecumenicorum conciliorum d cretis stabilita, quam salsa, pseudosynodorum auctribtate ecclesiae obtrusa, continua narrationis serie pers quitur. Neq; vero patrocinatur omnibus veterum doctorum erroribus , sine discrimine-excretione, quod Christus inquit: at vos audit, me audit, Item: Paulus : Ideo datos nobis pastores & doctores, ne circum' seramur quovis vento doctrinae,quemadmodum ex his . sals6 colligit antagonista, conscnsum pastorum & do'ctorum unanimem , talpturae genuinum & salutiferum sensum esse a sermans. Id enim tantum de consensu, cum scriptura congruente, non de omni consensu acci ' piendum est, cum ςertissimum sit integras Ecclesias, di magna concilia, relicto verbo, in doctrina aliquoties
auiter & turpiter hallucinata esse, teste historia ecclς fastica.
34쪽
I utherus ruditatis arguitur a talis:b inscitiae & ignorantiae probrum,cum caeteris scholaiticis doctoribus, tum maxime Thomae, scholasticorim principi, obiectum in libris ad Nobilitatem Ge nranicam & de Captiuitate Babylonica. Sed non est hoc iudicium Lutheri de Scholasticis siue omnibus, siue Thoma tantum, ab ignorantia ves Philosophiae, vel icholasticae Theologiae profectum, in qua probe cum vertatum, nemo nisi in icetione Lutheri nunquam veriatus, ne a uerit, sed a confiisione philosophiae & Theologia scholasticis usitata, cum in alijs articulis doctrinae Christianae omnibus , tum de Sacramentis, maxime quod ad opinionem de accidentibus, seu speciebus panis & vini, sublato subiecto, in coena reliquis manentibus attinet, in qua ita misceri utrumque doctrinae genus ostendit Lutherus, in libro de captiuitate Babylonica , ut neq; ad philosophoium placita, neq; ad Spiritus sancti oracula conoruat. Quod autem in schola Leorum libris plus opinionum ethnicarum, &commentorum philosophicorum , maximo Aristotelis, quam testimoniorum scripturae,allegatum reperiatur,id quod oc ipsum scholasticis a Luthero obiectu rcprchenditur, notius est in corti in lectionc versatis, quam ut exemplis rem planam fieri neccsse sit. Postremo sycophantiae accusatur Lutherus, quod ex scholastica Theologia nihil, nisi ignorantiam peccati, iusticiae, baptisini, & totius vitae Christianae, sese didicisse scripserit, neq; quid vi tus Dei,opiis,gratia, iusticia Dei, fides, spes, colitas sit, intelligere ex illis potuerit, in primae propositionum
hic propositaruini cibi utione. Sed heus bone vir, quis ea tu, qui has Luttieri voces verissimas incndach argu
35쪽
re audes e Quis unquam scholasticorum studium & es ficaciam salutarem baptismi pro dignitate illustrauit ξ . Quis est, qui αταξ- cordis in baptizatis & rcitatis resinquam, fomitis tantum rationem potius, quam seu mili, cum lege pugnantis, habcre non contende rit ξ Quotus quisq; iusticiam fidei ita intellexit, ut sta- tueret peccatum tolli, non ut non insit, sed ut non im-' putetur, v Augustinus loquitut Θ Quotus qui'; e rum gratiam, de gratuito.D a i in Filio placati fauore,& non de insulis nouis qualitatibus accepit P Quotus quisque fidem, spem , caritatem, opera vel effecti'-nes Spiritus sancti, non motus voluntarios, & proprijs viribus effectos esse agnouit Θ Sed haec de secunda G lumnia satis putida iuniciant.
III. Gridii, TaRTIO non dubitat scurrili audacia collationis. assirmare, Lutherum ex confusione ordinis hierarch,
cinatum, Epicuri instar, confusionis horrendar in ecclesia auctorem fuisse,&scripta plena confusione,iab rinthis, & errore inextricabili, imo etiam seu contradictionibus edidisse. Non dicam autem nacde ordine & statu rei ecclesiasticae in regno Antichristi,
ipsa quae nihil est aliud, quam tristissima rerum omni um confusio & perturbatio) appellatur, quemadmo dum Lutherus in libro de captiuitate Babylonica initio repurgationis, confusionibus dogmatum in regno pontificio opposito, demonstrat. Verum quam imp dens sit mendacium , quod Sycophanta doctrinae &scriptis Lutheri confusionis crimen impingit', id potissi. 'quaeso mecum paulisper expenditote. Sunt autem cis alia
36쪽
multa , tum inprimis tria illustria argumenta . quae
hanc calumniam perspicue refutent. a. Methodus do- inae Catechaicae. a. Caeterorum Lutherii riptorum
lux &perspicuitas. 3. Proprietas & puritas translationis Bibliorum Germanicae. Scripturam hodie multi diluci oris explicationis causa , in chiliadas locorumpstiuntur, & quo quis'; plures cumulat, eo plerunq; maiore laude ornatur. Sed quanto quaeso maiorem laudem meretur Lutherus P qui summa breuitate , coniuncta cum perspicuitate non minore, Uniue
iam scripturam Propheticam & Apostolicam in sex capita doetrinae Christianae distribuit, breui libello Catechetico, Veluti περιοχῆ, κἀσωμα τοποι ri, totius scripturae succum & sanguinem complexus, imo mare Uniue
laescripturae, in quo agnus peditat, & eIephas natat, ut veteres locuti sunt. Quid enim hic confusionis, quid labyrinthorum, quid repugnantiae, ut nugatur Zoilus Θ ae methodus excogitari potest concinnior, commodior, expeditior Θ Quae explicationis potest maior esse lux, perjpicuitas, dexteritas P id quod singularum partium libelli Catechetici exemplis declarareinus,ni summa temporis nobis obstaret angustia.Sed non minorem methodicae pessicuitatis laudem merentur si crorum monumentorum a Luthero traditae, & magna dexteritate ad haec sex summa capita accommodatae, te
quibus, ut notissimum est, ita merito ni agnifaciendum nobis y non modo celeberrimis Theologis quibusque, sed etiam Erasino, Petro Paulo Vergerio, & alijs a nostra religione paulo alienoribus probatum communis praeceptoris nostri, Philippi nimirum,iudicium,his vAbii in praefatiqne a Tomi curcuum: commentaiij scim
37쪽
Iicet in Genesia: Cum Lutherὶ ministerio Deus ecclesiam repurgauerit, ad quod eum excellentibus donis i instruxit: res ipsa ostendit, ipsus enarrationes longe, antecellere aliorum interpretum scriptis, quas quidcm cXtare & ad posteros transmitti utile est, non solum uti illustrentur libri Prophetici di Apostolici, sed etiam, Vti de omnibus articulis noti sint viri tanti, cuius pelius Spiritu sancto regebatur, testimonia & confessiones, quibus deinceps pij in certaminibus dogmatum confise mentur. Quod ad seu δογμμ ιὰ scripta. Lutheri attinet, quibus doctrinam salutarem & necessariam hominibus, sine ullis salebris , labyrinthis &.sphyngis aenigmatis complexus est: Item ἐπιγκLαι tam publica quam priuata, in quibus multos pernitiosos e l. rores refutauit, In has enim tres classes διδασκαλικων ἐλιγκίοιων scripta Lutheri ab ipso Philippo aptissime distribuuntur omnia) vix possint illa maiori ornari praeconio, quam ' Erasinus & ab Imper. Carolo & Friderico Elect. sanctae & celeberr.mem'ria libere quod sentiret de scriptis Lutheri, dicere amanter
rogatus, coram & in conspectu corum, & prius strue: ptis ad Lutherum literis, testatus est, grauissimas conr . trouersias magna dexteritate iudicij ab eo in his expli- catas, errores grauiter refutatos, & scripturae testimorensis dogmata Lutheri adeo munita esse, ut quid con tra affare deberet, prorsus nesciret, nec quicquam in eo, nisi styli moderationem &lcnitalcm, sese ciuilem de terare. Sed urget Aristat chus noster τιλογίας Lumeri, caput deponens, nisi Lutherus in suis scriptis nise gis, quam Epicurus a seipso dissideat. O' Epicureum
38쪽
' intere non vereatur, quod ipse laudi sibi, & quidem merito, ducit, ingenue fatendo, se ex eorum numno esse , quis ut Augustinus de se scribit scribendo si docendo profecerint, non eorum, qui de niuiloi pente summi iant, cum nihil sint, in praelatione tota primi i d ξ quod nec Momus ipse ignorat, Luth rum, stulo lucrifaciendi Christo aduersarios, initidmulta consulto illis largitum esse, quae postea, ubi se lenitate sua nihil apud eos proficere, sed eorum rabiem
subinde magis accendi, & crescere obstinationem animorum animaduertit, vehemcnter & quidem merito improbauit, edito hac de re scripto peculiari anno x x. Denique non nescit, scripta Lutheri occasionum vari rate de diuersa scribendi intentione & scopo plerunque discrepare, quorum consideratio ad conciliandum scripta in speciem diuersa, plurimum adiumenti attulerit.
Quid porro quaeso obscuritatis Θ quid caliginis P quid perplexitatis P quid veprium & sentium P in versione
Bibliorum Lutheri Germanica, vere Germana, natiuadi genuina P an non omnia plena lucis ὸ dexteritatis P perspicuitatis P vi verissimum sit praeceptorum nostrorum, inprimis domini Philippi, de illa iudicium praeclarissimum, eam nimirum cum verborum proprietate tum sententiarum perspicuitate, multis in locis , non tam versionis, quam commentarij, & quidcin luculepti atque copiosi, nomen mereri. Contra vero , quanta occurrit obscuritas, quanta barbaries, quantae
ineptiae, quot cum in alijs libris & literis antiquis, tum in Bibliis Germanicis in papatu usitatis, prinium a quodam V0lula, episcopQ Hungariae,ad imitationem Graecae translati nis , pc a ab alijs ad Latinae
39쪽
Latinae versionis exemplum , utcunque composita esse existimantur Θ Sed de his satis. iri I. Grid' QV ARTO H tingerus, Antichristi emisiaritas, Lu-
collationi , therum Epicuro comparat propter consarcinatam e
teterrimis & graui iudicio Ecclesiae damnatis han esibus Manetis, Arh, Acrij, Eunoniij, Vigilanth , Iovini anh. ' Vuiclesi, aliarum'; pestium venenis, Theologiam Lu- theri, instar philosophiae Epicureae, quae ex ineptiss- morum philosophorum placitis, & longὰ ante explosis atq; obsoletis errorib. consarcinata fuit. Sed quid quaeso,vspiam in sanctissimis Lutheri lucubrationib iis reperitur, quod vel Arianam vel Eunomianam contra filium Da i blasphemiam sapiat Quod Manichaeam si', rei impietatem aut Vigilantij vel Ioviniani deliria r doleate Quis maiore, quam Lutherus, luce illustrauit doctrinam de persona, de duabus naturis in Christo, de maiestate filij hominis a Sacramentarijs ex parte obscurata, de ossicio & regno CR Ri s xi , barbarico coeno & sordib. disputationum scholasticarum prorsus Obrutam&sepultam P Quis beneficia Christi dicendi
facultate ornando,esserendo, amplificando,& particu-α lam, Sola, summa contentione propugnando contra iustitiarios, υπεριι στις ς gloriar CH Ri s vi eXtitit acrior . . quam Lutherus is unquam ad CH R 1 s r v xi , tanquam unicum Bibliorum subiectum di scopum, tanto studio & cura omnia retulit, quanto Lutherus, qui somlo CR Ri s et o commendando totus occupatus est, in
hoc immoratur, in hoc immoritur, in hoc vivit, in hoc triumphat, Vt propterea ab aliquibus φιλι σῶς κώ, Ioha es Euangelista , non immerito appςlle
40쪽
. Hieronymo sectator Lutherus sinecesumnia dici non potest, nidi quod cum illo, coniues una virginitati non pos onendum, & virgines, viduis& maritatas in Christum credentes, ei dem meriticum hoc verδ, sanctos non inuocandos esse, contenderit, quorum utrumque haereseos crimine indi nisimum esse, nemo est, qui non intelligat. Quod autemta eLutherum Epicurei delirh de communi animae hominis cum corpore interitu, oblique minutat, pro-
p erea quod in disputatione de distincti e persca
rum diuinitatis , anno xi. v. habita, animas ex anim Dus, non minus, quam corpora CX corporibus, propagari statuat, rimo dum scilicet propagationis peccati
verbo Da i contrarias, tum propter opinionem de an rnae hominis interitu, acerrime contradixisse, cum in aliis scriptis, tum in eo, quod Nobilitati Germaniae d icauit. Ad naec quod Sycophanta vociferatur, Lutherum Epicureo errore dementatum, omnium rerum veritatem ex sensu tantum iudicare, idque solius trans- substantiationis exemplo declarat, cui a Luthero non aliam ob causam tam acriter contradici assii mali quam quod Lutherus, quomodo substantia panis per cons crationem in corpus Christi transeat, & mutetur, sola specie seu accidentibus reliquis manentibus, ut illi somniant, oculis non percipiat, tetrum mendacium est. testantur enim omnia scripta Lutheri nihil minus pro-ari illi, quam non modo οφον, sed etiam impiam iliam Serueti vocem: Nihil venit in meum intellectum,