장음표시 사용
551쪽
Esse loco. Iulius Caesar Soliger epistola ad Sγluham filium iniistio Poetices prae fixa In notis ad Diogenem Laertium quas patri obtulit.
filium sist ιι ere, sis issum Hylam docuisse. Et O iussim . de seipso:
Heu mihi cur didici, eur me docuere parentes Et nouissimis temporibus viti gratarumi morem illum antiquum imitati fuere: Iulius Caesar Scaliget filiorum suit praeceptor. Ecex hae schola prodiit Iosephus S ger. vir san E maximus, si modestiam cum doctrina coniunxisset. Isaacus Casaubonus tria gravir ille nominis parenti suo Arnaldo acceptum fert quicquid literatum hausit h. libris. Nihil maioris momenti in domo nitis: tu haereditate de patrimonio quocumque, hi dignitatibus de diuitiis
pluris sunt faciendit eorum enim institutio cum maximo bono vel malo reipublicae coniuncta. Assentior ' Alcinoo ex Platone dicenti politicarum le-- nugas esse praeferendas iis , qua de inmorum dis plina ct inmixtione trauant. Eam ob rem voluere Lacedaemoni j, ut educatio puerorum, cur1 8c studi' reipublicae neret, quod hoc operis omnium intererat. Neque diuites aliter ac pauperes instauebantur. de qui olim huic puerorum institution irrτ- positi, - ,δογίμι dicti sunt. Gratum est quod patria ciuem populique dedisti. Si facis ut patria sit idoneus, utilis agris, Vtilis es bellorum , O pacis rebus agendis. Plurimum enim intererit quibus artibus, Ur quibus hune tu Moribus instituas. inquit Iuvenalis R. Haec in animo habuit Rollandus Bignonius, edin ullum per tele instituendum suscepit. Et quis non credat genio eum Galliae ad id ossicii ergι filium fuisse inductum, iam tot inde emolumenta perceperita vix autem credibile sit quantum profecerit filius hoc domestico de familiati praecepto te. Tanta vis in eo fuit ingenii, tanta memoriae felicitas , tanta iudici j solertia , ut anno aetatis decimo Terrae sanctae chorographiam ediderit : anno decimo tertio , libros duos, alterum de Romanis antiquitatibus , alterum de electione summorum Pontificum scripserit: anno decimo septimo in Aurelian et i urbe theses Iuris uniuersalis summa cum laude propugnauer coram praesente Academia Aurelianensi in Iuris prudentia tunc temporis hodiique celeberrima: anno aetatis decimo nono Hispano Valdeno librum de iure , id est , prase sonis Regum Galliae opposuerit : anno vigesimo tertio , Marculsum cum notis luci deder et in quibus Iuris de Romani de Gallici arcana exposita . Conciliorum loca difficillima euoluta, multa Histociae Gallicanae obscura explicata , tanto cum iudicio , ac La- Iin i sermonis elegantia, tanta cum sapieutia & eruditione , ut a
552쪽
sene multos annos in omni genere librorum versato nihil aec ratius, aut elaboratius prodire possit. Id aetatis ergo, qua vix alii librorum auctores nouεte, sciuit ad eb multa Bignonius noster, ut clarissimus Thuanus Praeses inter literatos insignis , εc litera- torum cultor celeberrimus diceret, numquam se Bignonium nisi doctissimum nouisse: id est, numquam illum iuuenem , se ersenem vidisse. Re vera tanta tamque praeclara sciuit, ut dimcilius sit inuenire quando didicerit, quam quando scire incoeperit. Haec autem ingenij acies, iudicij grauitas in adolescente, de euiusuis scientiae c pax animus in causa fuere, cur ab illustritanis viris, qui tunc temporis floruere , plurimum dilectus sit. Domunus Iueteaeus sub Henrico I v. Delphini s ut vocant) postea L DDAιmum do uici XIII. praeceptor , itidem & Principis Vindocinensis natu grandiotis, existimauit utriusque Principis e re futurum, si Hieronymus Bignonius sepius in eorum conspectum se daret. Post hunc Faber ille. maximus, Regis quoque praeceptor singulari Bigno-
nitim amore prosecutus est. suntque hodie qui asserant, ab eius ore in audiuisse, Regem Ludovicum XIII. adhuc iuniorem saepe de Bignonio cum eo locutum. Neque tamen propterea maior Bignonius factus est, aut opes suas auxit. Sed habuit unde moderationis sitae maiora daret argumenta, dum arridenti sortunae, dc quasi occurrenti . ne nutu quidem respondere , aut facilem se praebere voluit. His adde Cardinalem Perroninm, Galliae decus maximum , Praesidem Thuanum iam ὶ me laudatum , Casaubonum inter literatos nobilissimum, Pithoeum 'atronum clarissimum, Sirmondum cum optimum tum doctissimum , qui Bignonium de iuuenem,& virum , de senem vidit, amauit, laudauit; Leschasserium in Senatu Patisiensi, dum vixit, celeberrimum, post autem quim mortuus est, toti Galliae sitis scriptis notissimum, alibiaque multos , qui adolescentem Bignonium non tam exhortatiqi iam admirati, eIque gratulati sunt. In Italiam prosectus, quotquot illic celebres erant viri eruditi, Florentiae , Romae. Paduae, Venetiis, eos sibi devinxit, S. Susannae Cardinalem Hieronymum Aleandrum, D. Pignoriam , alios denique , qui sitis in libris Bigno iiij meminere omnes, dc quanti illum facerent testatum relixere. Vt mittam Paulum V. qui ut eius indolem nouit, de caninorem ingenuum magna cum eruditione coniunctum , illum dilexit plurimam. Hos tamquam seniores, & in literaria palaestra emeritos veneratus est. Uir autem factus iuniorum vii literis operam dabant, neminem l se reiecit, perbenignἡ & cum amoris testificatione domum ventitantes excepit, grauissimis monitis adiuuit, per se ipse saepissime docuit: dc, ut de me taceam , huiust
553쪽
modi multi sunt qui ab eius ore documenta praeclara excepere Nubleus , Launoius , Menadus, Valesii & Alverni fratres, Cha miliatdus in Consilio maiore regius & publicus Advocatus, Bi-gotius iunior,
Estrat . - nima, qualci neque eandidiores
Terra tulit , neque queis me sit deuinmor alteri Quorum doctrina in libris, in coetibus, in foro, in conuersatione
omnibus innotescit. Vt hic mittam illustrissimos clarissimosque viros de Boucherat, de Lamoignon , d Ormessen libellorum supplicum Magistros , & in literis optimὸ versatos , qui eo us sen: perquam familiariter. Praeter illos autem habuit veluti socios lititerarum, dc in eodem stadio decurrentes Thuanum Praesidis filium, quem nulla res e memoria aequissimorum hominum fugabit umquam , Puteanos fiat res , Rigallium, Sarrauium , Hugonem Grotium, Iosephum Scaligerum, Salmasium, plurimos alios ut hisce temporibus Musas coluere & ornauere. Vt quisque stula, sic Bignonium amabat, solo aliquando de nomine cbinitum.
Nec abs re erit hic referre qua aetaLe, quaque ratione Sirn.on
do innotuerit. Tractabat nescio quid librorum in ossicina Cramosana Sirmondus. Illic fortἡ aderat iunior Bignonius annum. decimum tertium vix superans, & ipse etiam libris intentus. Venit quidam Sirmondo notus, qui de re quapiam dissicili eum interrogauit. Quaestionem audiuit Bignonius , eique extemplo respondit summa cum eruditionis nota, & abiit. obstupuit Sirmon-dus : quaesiuit quH esset, & admiratione plenus dum se domum recipit , inuenit Fabrum de quo anth dixi, narrat quae audierat ab adolescente. Ad haec Faber : itane tibi hactenus ignotus fuit puer ille doctor , vir duodecim annorum , in adolescentia seia ex di maturus, annis suis grandior pi oculdubio si vivat, illum doctissimi,& sapientissimi viri scientiarum Dominum habebunt. Quae sane cum viris magnis consuetudo licet ditiorem Bigno. . ,-nium non reddiderit, neque honores auxerit, certissimam tamen αι, inquit Alist. τι immortalitasem cum perpetua laude acquisiuit. Et hoc plutis polit. . ni. s. est apud me quam si amplificata patrimonia, adaucta praedia, cu-Vsurpare potuit niulata beneficia in eo praedicarem , quae nunquam in uno con-: - liorum detrimento,&saepe ex spoliis eorum... --i, Nihil charius libris habuit: dies noctεsque cum illis versatus, ne-
cuiusquam voluptatis absque his cupidus : sic ut vigilias ad . secundam usq post mediam noctem horam perducere Ibleret vG- ει ρs m. quibus tame orbus grauissimus anno aetatis eius quadragesi- . m. quinto, modum coegit adhibere. Cumque extra paupertatis incommoda natus , facultatibus non indigetet, amabat studia ut
554쪽
sunt pauperes, sicut de Cornelio Minitiano dicit Plinius. Infini- tλ .r, istarum autem propὶ est hoc quod ex libris omnis generis hausit. 'Geographiae peritus ad unguem atque Chronologiae, quae scire non tam floriosum existimauit, quam nescire, rurpe viro literis dedito credidit. In rebus naturalibus, diceres Aristotelis animam accepisse, ad eb illas eallebat. Hippocratem, Galenum , Aretaeum, ita meis
moria tenuit, ut cum medicis disserens, eorum Graeca verba proferret , mentem aperiret , effata & aphorismos commendaret.
Nulla pars Mathematicarum disciplinarum illum fugit. Geometriae elementa, aut Arithmeticae mechanicorum instruis menta, syderum cursus, phaenomenωn ortus & occasus , Perspectiuae pyramides & puncti , Optices angulorum varietatem , &radiorum confluxum ac inflexionem, aquarum pondera & eleuationes, ignium frena & impetus nouit, & in promptu habuit. Ni- mis vlico. hil in historia Ecclesiastica varium & obscurum quod non explanaret, nil ut in Graeca insigne quod non Ere nata proferret, nihil in Romana scitu dignum quod non teneret, nihil in sacra invium aut dissicile quod non perspectum haberet, nihil in barbarica remotum quod non penetraret, nihil in Gallicana implexum quod
non euolueret. Norunt id qui illum loquentem audierunt : ut inde effata, hinc exempla, aliunde argumenta frequens assumeret, personis, temporibus, locis designatis. Et ex hac accurata historiae cognitione venit illius prudentia in rebus tractandis & in iis quas saepe coram Rege & Senatu augustiore habuit orationibus. Sciebat exemplis virorum maximorum, & sapientissimor uiri . Magistrorum consilis & praeceptis, quae cauenda, quae reticenda, ubi audendum , ubi flectendum , quis finis rerum , quis modus
verborum tenendus : ne animi altitudo in contumaciam excederet, ne illius submissio in adulationem degeneraret. Iani quid Theo logicae disciplinae, quid Sclipturaram salictarum sciciatiam reseram Quis id de illo qui insolensi exercitio si1dat & inter Iutis ciuilis spinas, perpetuos dies distinetur, credat, ad sublimiores eum, diauin 1sque lueras pertigisse, ut de quacumque materia Theologica redhε dissereret, & de omni Scripturae loco egregie displitarer: Patrum Ecclesiae, Aut horum Theologiae . Interpretum Scripturae, quia qui illi essent , censor esset fideli ilimus acerrimus , & omnes in numerato habetet ὶ in Sacerdotum Ecclesiae illum de rebus Ecclesiasticis loquentem audiuit, quem non sui ipsius puderet, Mignorantiam suam prae forensi illo Iurisconsulto non agnosceret .Quis Doctorum de diuinis & Theologicis eum tractatuem vidit sine stupore Quis virorumque Patres Ecclesiae allegantem Graecε& Latinὶ animaduertit sine admiratione ὶ nisi ego expetie
555쪽
eia didicissem, lite non afferrem. Ad haec humanioribus litetis ita
imbutus fuit, Authores Graecos & Latinos , Poetas & oratores ita possedit, ut eorum verbis, sententiis, floribus, acuth dictis, figuris , aliisque ornamentis Actiones suas quotidianas intexerer,ac veluti astititiis coloribus condecoraret. Denique facilius mihi est diacere quid nesciuit Bignonius eorum quae in hac vita sciri possunt,
quam quid sciuerit : adeo omnia illi erant praestb , & ad singula
Sed lue mirari subit cur multiplicis scientiae sons ille ubertimus, nullos, aut paucos admodum a se riuos manare passus sit: hoe est, cur non multos libros ediderit : cur post annum aetatis vigesimum tertium nulli operi cudendo manum admouerit 3 Quidni cum Plinio sensit , ut quatentu nobis denegatur diu vruere, relιnquamus Hi quid, quo nos τιxisse testemur' Sed cum eodem authore huic iustae admirat:oni respondeo :Ο-eruiuiorum, aut modestiausorum , a/u quies, operat , ct subtrahit fama. y Α ut sentiens cum huius auunculo, curas spreuit sollicitae sedaque numquam desinere mortalitatis. Considerauit vir sapientissimus inepto tum M inutilium librorum editione operas librariorum gemere ad oblectanda otiosorum ingenia, tempusque illorum absumendum: frustra melioribus operam daret, quae nec legere vellent homines, nec intelligere possent. Aut satis esse Iibrorum existimauit iis qui sana doct. ina.& pietate christiana imbui volunt i altiorem & sanctiorem cogitans , quata quae libris editis comparatur, immortalita
Tot dotibus ornatus Bignonius debuit non sib, sed toti genitum se credere mundo. Post aliquot annos in causis agendis, auatendit que in foro Parisiensi transactos, primum in Consilio maiore Galliae Advocatus publicus, tum Consistorianus Comes, deinde in Se natu Parisiensi Aduocatus regi ut & publicus factus est, quinquo supra triginta annos natus. So in gradu tamquam in theatro amplissimo totus emicuit. Atque imprimis non omittendum, hoc eodem anno qui erat a Christo nato millesimus sexcentesimus vigesimus quintus, Clerum Galliae in comitiis suis generalibus Parisiis coactum, cum morte illustrissimi Seruini locum illum Advocationis regiae vacas Ne resti uit, decreuisse suis supplicationibus ab Rege repetere illam dignitatem quam olim Clericus obtinuit. Verum ubi certior factus est in lacum Seruini Bignonium suffectum, omissis supplicationibus gratias egit Regi, quod praestantis sinum virum ad id muneris delegisset, qui Religionis & Ecclesiae res non minore zelo ac pietates retur, quam si clericus esset. His sub auspiciis ab Regia aut horitate
556쪽
ritate, de sacrorum Pontificum assensu petitis, coepit eorum quae collegerat apud se praeclaros fructus edere, hinc priuatorum ut bus discutiendis, inde publicis commodis procurandis intentus. Atque vi de priuatis paucula dicam , nulla ipsum adeundi molestia, pauperi bus maxime, & miseris, quos semper praetulit, huiusce memor quod dixi t Menander, Prorsus Dei sunt vocantur pauperes ,& huius Senecae , Res sacra miser. Nulla eum alloquendi dissicultas : patentes aures pra fuit res suas narrantibus.Nihil in eo rugarum neque supercilij, nihil versutae simulataeque tristitiae, qua ementitam fingeret virtutem. Non importunum in forum vultum.& nimia grauitate tetrentem detulit, non supplieibus ac clientibus rara vel dimidiata verba protulit. In legendis autem causarum instrumentis,& examinandis singulis schedulis. schedulatumque puta ctis, & articulis mirum quam diligens, & assiduus esset, imo quam religiosus. Dicere enim solebat, cum aliorum interest, nos esse negligentiores, licEt in propriis negotiis quisque Argus si, & solertissiimas: nee sine scrupulo in hanc potius quam in aliam partem inflectebat, aliorum iudicio stans magis quam suo: quod nempe in utramque partem
acutum videret, id alterutri nocere formidaret. In publicis autem rebus, Rege ipso pro tribunali sedente in Auditorio Pari sensi, Principibus,&nobilissimis aulicis circundato, vel toto Senatu coacto, cum illius muneris esset basilicas edictiones,populique commoda inpendere atque librare, quis eius in disserendo eloquentiam , in expendendo prudentiam , in Regia aut horitate tuenda fidem, in populorum pace & utilitate procuranda constantiam reserre possit Ve exorditur apte , narrat Verte,pugnat acriter, cingit fortiter, oreat excesse, po Demὸ docet, delectat, a re. Si probat, nihil fortius; si demonstrat & exponit, nihil clarius; cum Ornarsenihil pulcrius. Dictio pura. sermo elegans, rotundata periodus, sententiae graues, multa acuth dicta, pliarima ad nobilem politiam accommodata , pronuntiatio clara: quibus adjuncta fuere incredibilis memoria, iudicium acre, robur mentis inuictum, attento Rege,stu pen te aula, laudante Senatu , mirante consessu. Nihil in eius oratione quod reprehendere, nihil quod desiderare posses. Veneratio Regis iumma, amor populi sincerus, verba eius dispensant. Gloria Regis , pax regni, quies populi, aequalibus librantur momentis. Majorum exempla saepe in medium asseruntur:similitudinibus aptissimis, aes quasi ob oculos potamitur: Optata quaesitaque bona cum malis rimendis prudenter admodum comparantur.
Verum in his Actionibus, dum Regem inter & populum, hoc est in Iublico,&dissicili loco positus, moderate dc animosὸ tamen agis,
557쪽
dc quae suarum sunt partium ea praestat, saepe illi monstra expugna
da occurrunt. Monstra autem l Et quaenam illar Tigrides, leones, pardi & ursi, eiuscemodi ferae, quae sensui ne humano pascuntur. aurb.t. -st 3 sed in quosnam memet heleam fractus adeor ne diis inuitis, inac& sacratiora ise --M adyta penetrare videar , iuro hie 5 hominis appellaci. M M tm primari j, MinistrIque potentissimi, vestram me authortiarer . . tatem, vestram dignitatem, vestram potentiam velle intactam , dc Psal. Lxxv - Ι- 'bi undequaque inuiolatam. Liceat mihi cum bona vestra venia, in prolata praedia, in amplificatos hortos, in rusticana praetoria, in sonistiliat Deum all2 xes operosos, quorumdam hominum vilissimorum, qui subitberuia quitur psaltes pcre in lucem, declamare. Liceae gurgites illos sanguinem reipubli-
'ndi cae heluatos, iusta indignatione persequi, qui ex visceribus populo-
,- -, ibus comitatus & dominationes emunt, magnificas domos ad coelos euis . id est, prae Usque exstruunt, montes terrae adaequant, fluuios in usus suos detor- potentibus illis qui quent, camporum planities coaceruatis, & decurrentibus aquis cor
ea rapina vi m. rumpunt: quorum libidini & voluptati orbis ipse cedere videtur. Lia Maiores nostri ceat mihi ea quae ' Rex, quae vos ipli in animo detestati, odio habetis, διμπιε δ mν- dictariis, probris, maledictis sicut meruere insequi.
Haec inquam monstra habuit Bignonius contra quae decertaret, eo expugnatu difficiliora, quod saeuiunt viserae, loquuntur ut hominen fingunt se Christianos, & tanquam archipiratae latrones fuerunt, v stant, incendunt. Nihil in eis humani praeter fisuram ιυγο ι ἀ--hori. . In quibus nihil pietatis nisi simulatae. Urbani ceteroquin, Maliquando litteratorum amantes.Αnimalia congeminata intus brutae ωὶ . A animantes, foris homines, & iccircis monstra. Euenit ergo anno amου λέγων οὐ δἰ Domino millesimo sexcentesimo trigesimo quinto,ut coram praese βουλο λις ενιον te Rege, audiente aula, adstante Ssnatu aliuersus improbum hoc ge-oiam πός γ nus hominum verba faceret Bignonius,pauca quidem sedessicaei L-ευήἐν ε Θάιν. lna, Feruatem eorum Regi exponit, & inexhaustam sanguinis huma-
558쪽
eius calamitatis non adiutor tantum, sed socius esset. Ait quod olim Sataran.Li Pisis pauperes magistratus diuitem rempublicaran habebant: nunc autem diues potestas pauperem facit esse rempubiscam. Aua autem insania, inquit, aut qua cacitas, vi menssicante republica diuiti vi posse credant stare pri- natas i enim sunt non modo urbes , sed etiam municipia atque vici, ubi non quot curiales fuerint, toturanni sinit . . . Edis locus est, ωbι non a principalibus ciuitatum, τι duarum, spvisiorum viscera deuorentur nee vllin admodum prater summos, a vastatione latrocini' populantis ιmmunis ; imo in hoc scelus res deuoluta est, vemsi quii malui fuerit salum se non possis. His magno quidem ani- Multi sunt Antic Ino, sed modeste tamen pronuntiatis,iram non miserationem in Aulicis, & ministris commouit. Quos tamen non ausim asserere, seris his homines vorantibus oblectari, probatasque illarum de uastatio- boni audite Voluntnes, ac vexationes habere. Sed necess tate quadam adacti, has grasi iuxta illud Demo-sari sinunt, donec dies & tempus earum aduenerit. Non existimauerim, Auditores, Regni ministros, plebis miseria & calamitate tam Igraui, tam longa, tam diuturna recreari. Homines sunt, atque ho- N-το minum rectores&principes, non e faece plebis euecti, qui ciuium suorum ruinis , & prouinciarum vastitatibus magnitudinem suam v extulerunt. δέ-
uales ex humili magna ad fastigia rerum Extossit, quora es voluit fortuna iocari. His enim nihil arrogantius, ac miniis ferendum. In eis nihil modera tum aut aequabile: vix quicquam loquuntur nisi lictores, carceres, catenas, exilia, eruces. His inquam non accenseo Regni ministros ac principes. Patiuntur illos technis ac latrociniis suis vacare, non pro-Dant; eorum auaritia uruntur, non laudant: Deum imitati, cui proximὶ accedunt, qui pessimis utitur hominibus, quamdiu libet, tum illos interficit. Verum aliquando fit ut dum in has pestes publicas inuehimur, nimiam principum M ministrorum patientiam incusare videamur. Quamquam aliter habet. Eam quidem conuenimus, non lacessimus, non incusamus. Amorem populi non quasi nullum in clamamus, sed quasi sepitum excitamus. Imitati illos qui ad Deum confugiunt, qui clamant, instant, obsecrant, conqueruntur: caetera, ad serendum quicquid euenerit, se componunt. Hoc itaque non animaduertentes Aulici in Bignonio, de illo vel in carcerem coniiciendo, vel in exilium mittendo, vel Venetias legationis specie abi
Teste Aristot. ibi. dem loci. Claudian. in E
Asterius nihil .s humili, erumsurrit
559쪽
in nostris consiliis, lice isti
inter abruptam ia-tumaciam,' his
pergere iter ambiistione 'ruulis
e, ex mediocritate forιuna pauciora peruulasunt. Taiacit. Ann. l. xiv.
In hae tempestate quae Bigiloni j n stri capiti imminebat, amicum sentit
potissimum D. Bel Ieuraeum Prineipis Senatus patrem, Praesidem Insula-aum, qui pro ami- eo sito id liesciente in aula egit, ut eius vita & tranquilli
cape mitSeruitium, numquam liberim gratior existat.
Clat dian. l. 3. de Iaud. Stilich.
gando, cogitauerunt. Bignonius in exilium proh superum hominumque fidem l Bignonius, cuius pudor, fides, religio, innocentia,
integritas omnium iudiciis, omnium testimoniis,omnium aut titatibus comprobata. Et quid est exulisi crimen abest,no calamitatis non tu it suis. Bignonius in carcerem cum sicariis, cum proditori
bus , cum cruciariisὶ prohscelus gement boni in carcere dum perditi praedones , & patriae parricidae sub auratis tectis, re in magnificiscedibus luxu ac conuiuiis dissiuunt. Scire debuerunt quod olim in Pompeio, heic quoque futurum, ut Tam malia Bignam' quam prostera m dus adoret. sed quamcumque rationem ineant opprimendi viri optimi, vel honoris specie, vel calamitatis horrore, non nisi per honorem authoriabus turpissimum , aut per calamitatem serenti non estissimam exscin. detur: neque enim hominibus sed virtutibus hostes se profitentur: neque hoc iudicium putandum : sed vulnus, sed dedecus, sed turpitudo rei & salutis publicae. Vel um Rex Christianissimus Bignoni j fidem & innocentiam compertam habens, ac veteris sui erga illum amoris memor , consilia illa repulit: Principis est virtus maxima πυμ suos. Nam iniustitiae Bignonium accusare; perinde sit ac Herculi timorem exprobrare. Non desunt quidem in aula,&in comitatu regiam ganeones cincinnati, laruati Politici, qui integerrimorum hominum vitam, fidem, mores traducant. Sed Cor regis in manu Dei est : nee ad cuiusuis maledicetitiae auram sinit illud coni moueri. Lenta ira deorum est. cumque melioris & diuinioris si1bstantiae animam reges sint sortiti, tarda manu fulmina vibrant, licEt steropes adsint multi Broiitesque igni accendendo paratissimi. Nouerint aulicae illae pestes se non Constantinopoli, sed in Gallia versari, ubi regis amor in subditos non sinit animum eius contra illos facile exacerbati. Fatendum eo illum tempore disseruisse. quo dicere quia veri, periculosum. quod nolles miserum. Sed Ius Ciuile proselsus erat, gratia , neque perfrangi potentia, neque adulterari pecunia possit. Adalia propero. Sedata hae tempestate, non multum pbst genero suo Briquetio, viro etiam optimo,&prudentissimo munus hoc Regiae Ad uocati nis, cum Regis consensus radidit, de Comitis Consistoriani ossicio functus e st sed decedente eodem Briquetio, locum repetiit ut dignitate ni silio suo conseruaret. Quando vero Ludovicus XIII. illum nouo quodam honore postea auxit, assirmauit se obtrectatoribus eius aurem non praebuisse, & de fide ac amore illius ergi se num- qu .iai dubitasse. Gaudebaudi gnonius, quod Domino suo post Diqitig , OO le
560쪽
Deam summὶ colendo probatum se gratumque agnosceret: dc hoc pluris habebat , quam si diuitii, S: muneribus Rex illum cumulasset.
In reuocanda pace tum Parisiorum, tum Prouinciarum, quas bella ciuilia turbauerant, quia pauci in his reipublicae tenebris cacss. que nubibus, ac procellis acutum videbant, P aniata odios cupidine mutationis suis q-que perieulis Diabantur: ipse omnem τε sa curam, operam, studium adhibuit, ut regia authoritas inuiolata, populorum vero concordia firma esset: & magni ponderis erat Bignonij nomen , tam apud Regem & Αulicos, quam apud Senatum di populum. Quandiu in Consistorio Regis fuit, & postea, dissicilioribus negotiis decidendis a adhibitus est, & a Cancellario in
consilium vocatus: eius enim αoctrinam, virtutem, aequitatem cum
modestia summa coniunctas magni fecit. Itaque quae de successione Mantuanorum Principum diu agitata suere, in quibus plurima erant quae Galliae statum, regiaque iura concernerent. mandato Regis ab eo discussa sunt in qualite quae diu mansit incerta, norunt omnes quam implicata multa, quam obscura, &in dubium utrimque reuocata: quam multi viri doctissimi, & iurisperitissimi pro alterutrat arte laborauerant. Sed ipse ad fund imenta prima reuocata causa, iaccessionibus euolutis , perspectis assinitatibus, iuribus distinctis, facultatibus domus expensis ,regionum consuetudinibus admissis,liti perpetuae finem imposuit. Anno millesimo sexcentesimo quadrage-hmo quinto, eo agente scedera Galliae cum Batavis renovata : alia anno millesimo sexcentesimo quinquagesimo quarto cum Antiaticis urbibus peracta: quibus in rebus sapientia eius, industria, veterum morum Icientia, legum peritia, cautionum adhibendarum diligens obseruatio mirum in modum enituere. Praeterea commissio fisci Regij,tum altera edicti conuocantis secundarias clientelas,alia denique ad solutionem beneficiasiorum praediorum a lege caduca Bignonici creditae sunt, ut iudicio illius, de sententia tranugerentur, quod i ges Galliae, & iura, & consuetudines, de conditiones, & rei magnitudinem,& dignitatem perspectas haberet: & quia paciscentes pecuniae summam in aerarium publicum referre debebant, cauit cum primis, ne quisquam grauaretur. Et aequitatis suae negotiatores a gumentum habuere, quod ex mente Bignoni j rem totam confecissent. Sic olim aliquis dixit sesapienti me agere, quia licet sapiens non esset, sapienti mis tamen consiliu utebatur. Habuimus in Gallia , nora diu est, viros magnos, & regni primarios, qui negotio m ximi momenti praepositi, in simultates incidere publicae silutis perniciosas. Horum studia conciliare, magni littererat: quis autem id operis aggrederetur, aut cui id Regina tunc temporis Galliam regens, mandaret Delectus est Bignonius qui scientiam animorum