장음표시 사용
21쪽
'omne malum ex uno alterove peregrino alendo ortum fuerit. Nimius iste laret patriae amor, si quis institutum aliquod, quia a Peregrinis originem traxerit, minus utilitatis patriae ferre contendat; imo sane magnopere Cavendum est, ne in peregrinos, qui quidem industila et opificiorum artiumque scientia pollent, ita patria recipiendos gravius statuamus; ut olim e caeco quodam religionis amore magno opulentiae Danicae detrimento factum est ). Ab altera tamen parte, fabricas, ut recentiorum modo breviter dicamus, e physico et politico populi statu perso oriri debere, et, aliam quidem alia conditione, prout major seu minor sortis summa Et manuum numerus huic usui relinquatur, orituras esse non dissimulamus; nam secus si fiat, solerti rerum domesticarum curae, Bgri cultioni et commercio in ira terra E sines Bgendo sortem suam et opes viresquo nocessarias ablatum iri patet tum etiam certissimct sperdri potest, in ipsa terra homines non ita P Rucos fore, qui sortem ei. industriam , si novi earum usus necessitas
inciderit, libenter Di impendant. Accedit, quod plurima eorum, quae in fabricis sunt, non iam difficilia sunt, neque tantum exercitationis flagitant, ut populus, in opificiis et artibus ninplane cessans, inter suos cives invenire nequeat, Io Quum multi Ηngenoriorum, rege Christiano v, in Daniam immigrara vollent, Bagersii episcopi ot Μasii confessionarii studiis prohibiti sunt. Diuitigod by Gorale
22쪽
qui ista fabricari possint; sicubi tamen hoc eveniat, fabricas ab hominibus alienigenis instituendas curare, artificium appellari debet admodum dubii eventus. At si forte peregrinum ad opera,
quae ante in civitate confecta non erant, mon
stranda advocari necessarium fuerit, dissuaderi non debet, multoque minus contrarium ut patriae unice conducens probari potest: nam, ut mittamus artis peritiam, quae civitati divitiarum instar immaterieller Reichthum) est, opes ab eo acquisitae in ipsa terra permanent, Cum, PTospero instituti successu, majore earum parte pro fixa
sorte stehendes Cayital) utatur; et haec quidem
non tam facile pecunia mutari, et in alias terras transferri potest, quam peregrini mercatoris in loco aliquo considentis hona. Sed, quicquid fiat, fabricae non e paucorum impulsu et contentione, sed quasi sua sponte oriri debent; ot tum quidem Pro necessario progressu industriae, quam incolae in mercibus ex Eorum, quae natura apud se gignit, copia conficiendisponunt, recte habetur; hinc etiam intelligimus, eos, qui ad sericorum fabricas parandas, antequam lanificia in perfectione quadam erant, EX hortabantur gρntes boreales, studio praepropero
neque recta ratione terrae saluti consuluissa. Vectigalium leges sententiis, quas de mercatura facienda Conceperant, convenient a in hoc tempus sanciverant: ea imponendi potestas tribuebatur , prout commercium in hac sivo illa urbe institutum augere volebant; merces ab ipsis
23쪽
opificibus seu a primis possessorihus petere impexabatur ; hoc enim semper et ubi quo utilissimum es&e; sed vecturae compendia et cum loco, ubi merces a secundis possessoribus accipi poterant, nam nihil ibi venditur iis, a quihus ante allatae sunt e re sua negotiandi occasionem istud mercaturae rationibus statutum planissime rejicere, non reputabant; nisi sorto solam invidiam urbium, merces a primis possessoribus ad alios traducendo opulentiam adePtarum, in causa fuisse dixeris; verum nΘque tunc damna, ex aemula-
tione et invidia aliis inflicta, ad ipsos auctores, ut in mercatura fieri solet, esse reditura senserunt. Igitur plurimae istas leges, quibus importari merces vetabatur, tantum aberat, ut fabricas adjuvarent: ut illicitae mercaturae, quae justam iurbabat Et aerario publico vectigalia subduc hat, Iocum daret. Quaevis vero commercii ratio, quae mercaturam vetitam, ut inevitabile malum, civitati inscrt, quod usu veniet, ubicunque partim littora longe porrecta diligenter custodiri nequeunt, partim grandia ob multa mercium genera, quas Lazile abscondi possunt, Uectigalia mercatotibus imposita ad legum violationem .invitant) non solum populi mores corrumpit, sed honos etiam cives et industrios, qui malarum artium irruentium 'vi se abripi non patiuntur, omnes ad inopiam redigit. Nam qui in mercium
pretiis statuendis vectigalium, quae xeligioso ii v. Constitui. die 4 Augusti 17 a edibam. a.
24쪽
pendit, rationem habere debet, is cum aliis, inhonesta via eadem sibi comparantibus, contendere non potest: ita nimia vectigalia planct eadem ciunt, ac tributa, si quorum descriptio iniqua facta, multis justo gravior, itidus riam Et prohi- talom tollit, et dolis malis fallaciisque senestram aperit. Deinde certarum rerum in labricis consectarum invectio plane vetita, cum fabricatori bus toro earum monopolium tribuat, vel singulos quosdam cum dispendio omnium locupletat, vel, ut Experientia docet, palam impune fit, E. c. contra edictum B bombyce, lana et ecloxylo a peregrinis facta ante omnium oculos, constitutis auctionibus, vendita sunt Sed quid tandem de mercatura fieret, si istis traderetur, qui leges migrare non dubitant, vel si hominibus justis, qui lucrum sibi quaerentes patriae simul addunt, perpetuum esset Periculum, ne. ab aliis furtivorum itinorum ope callide sibi eripiatur pomnis commercii flos ex securitate nascitur, probitate et integritate nutritur; nam has si abstuleris, pro valida arbore, quae iruges salubros demittat, gratamque disiundat umbram, plantam ales, quae humi serpens omnem. civitati succum
Totam, de qua modo diximus, machinam, artificiose conditam , mensa hancalis impulit.
25쪽
Hinc Bernstorsus 35): Mensa, inquit, progressuum nostrorum auctor est. Nequo in filias ire Possumus, eam velut magica arte opes ad Consilia do mercatura et fabricis EX sequenda necessarias attulisse; quam diu igitur illa omnium plurimam terrae utilitatem praestare videbantu', tam diu, quae per mensam fiebant, effuse debe-hant laudari, neque eo respici decebat, quibus illa in rebus agriculturae, piscatui Et Commercio intra terrae fines faciendo usui esse poterat, neque eo, quae et quanta mala ita regno imminerent. Nam ad hunc usum cui ab initio, et utiliter quidem , quam diu modus tenebatur, mensa destinata erat addebatur alius, isque civitati periculosior; exemplum enim eorum, qui sub Christiano VI mensae praeerant, octaginta 'imperialium millia mutua se daturos regi negantium, Uatequam certum pignus. auri vel argenti accepissent ), per breve tantum tempus imitabantur. Ad annum quidem 1757 civitatis administratio pecunias non oppido multas mensast debebat, Bi a. 1765. a Iocio importalium millia; nam illis temporibus universum aes alienUm, quo regnum Premebatur, quadragies Centena millia non multum superavit, scd a. 1765. adllo,ooOOOO impp. accessit.
26쪽
Instituti istius, ex quo mensa nummorum loco signa edi curabat, ratio Constitutione die G. Octobris 1757. promulgata ita immutata est, ut cives signa ista in negotiationibus sine ulla tergiversatione accipere juberemur, redemtio vero eorum dissorretur. Ita schedularum a mensa Edi rarum pretium inde potissimum pondere videbatur , ne totus earum numerus eorum, quae Per
petuus usus in ipsa terra postulabat, modum nos: Circulationsmasse) excedat; hinc exportatio Brgenti, quam non solum Constitutio illa peperit, sed aurei etiam Danici, tum male eXcusi, quibus emciebatur, ut nummi argentei vel in manus adulteratorum, sub nomine: Kiner undmmer nobilium . perveni ront, vel, utpote melior moneta, in alias terras transferrentur: argenti,
inquam, nominibus apud peregrinos dissolvendis adhibo' di exportatio impedivit, ns schedularum ratio Cours) plane to) jaceret, quia ita pecuniarum in perpetuum usum necessariarum summa tantum excres Pre non poterat, quantum si et . nummi et schedulae in terra permansissent.
Quaevis enim terra ad negotiationes in ipsa faciendas summae cujusdam indiget, quam populus cognito, quae et quanta omnibus Comme cita emolumenta paret pecunia, aegerrime desi- i5 v. Tabelle des Coura fur 756. F. in Schusiola
27쪽
fierat. Ea pecuniarum summa facile moneta naturam exuere et, si Verum pretium spectes, nihil nisi vilia signa continere potest; nam dum Ea non superat, quibus ad solita in regno commercia sustinenda opus est, opinioni . de eorum pretio vix aliquid detrahetur. Qui enim tale signum, hodie acceptum, cras alii, cui non nisi ejus ope res ad vivendum necessarias satis facile sibi comparare liceat, tradi posse scit, is non curat, quando ista Cum veris nummis permutentur. Sed si schedularum numerus eorum, qhi-hus subditi ad perpetuum usum egent, modum excedit et reliquae peregrinis ad nomina expedienda offeruntur: tum exteri homines pro redemtionis spe, seu Pro nescio quo usu, quem, alienum a vero earum sint, in Commercio cum Istis faciendo sperant, soli fera pretium iis statuunt. - Quam diu argentum in terra invenis tur, necdum omnis civitatis administrationi fides abrogatur, ita, ut quisque Sua ad rerum adversarum praesidium abscondat: tam diu istud peregrinis in Dominum solutionem cedit; nam non. tantum hi, quantum indigenae, partim more, partim usus in commerciis Cum popularibus la-diendi spe ducti, schedulis pretium Constituunt. Ita igitur factum est, ut, cum a. 1767 schedularum numerus magnOPere auctus esset, omne argentum E Dania necessario eXPortaretur, neque
interdictum ullum hunc rei eventum prohibere posset; ipsa civitatis administratio lassa est, niliuo necisse Constituonem satis acrem die a 7. Maji
28쪽
I762. publicatam 36 , - imo ne potuit quidem, quia temporis conditio auxilium Ionge aliud, ac
vetitam nummorum exportationem postulabati Et quomodo edicto inter aureos et argenteos num mos et chartam cusam constitui possit pretii aequalitas Pari , cum, ut experientia nos docet, nctinter ejusdem quidem aeris ejusdemque pretii nummos lege sanciri queat, quin semper vel ab hominibus hoc sive illud eorum genus concupiscentibus et lici tione sibi parare studentibus, vel pro majore sm minore terrarum tractu, ubi in pretio habentur, aliquid de lege illa mutetur pNonne istud etiam edictum, quo poena sancita cautum erat, ne quis collybo pacto nummos in
regno tesseris emeret venderetue, Burum et argentum, istinc aversum, ubi signis incertis e jam labentibus aequabatur, eo Extrudere debebat, ubi verum iis pretium tribuebatur PUt tesserarum, nimium in modum praecipue post comparationem earum, quae imperialem unum valeront) I), numero adauctarum pretium paene jacens restitueretur, m Sa bis pecunias in Batavia mutuo sumendas curaverat, quas reuera civitatis administratio debebat, nisi quod X ejus aere alieno septuagies centena imperialium millia in mensam transscripta erant. Pro his mutuo acceptis nummi argentei secundum
16 Cfr. Oxordium Constitui. die . Septembr. 376a.
in v. Constitui. modo laudatam.
29쪽
veterem monetae rationem, e pura quidem libraii impp. vulgarium Courant in excusi et tesserarum pars redemtae sunt. Sed, licet pecuniam a. 1765. in majore pretio esse facile animastver-tcretur 8 , ratio tamen, qua aestimabatur, jam per proximum annum indicia malorum ostendit, quae consilia, in aureis a. 1757. et minoribus nummis B. 176 I. Excudendis Probata, genitura sint. Isti
enim cum ad duos impp. Vulgares 56,b assium auri continerent, quadrante in Pr. Cent. meliores emittebantur, quam pro diri pretio in foro usitato ossct debebant LM; et in his E centum speciebus, ut Ioquuntur, 18, 299, in iis vero,
qui a. 1686-I756. excusi erant, I 2, 579 Comparahantur so . Nonne igitur necesse erat, ut novi nummigraviores aut idem paterentur, quod leviores, madigitio praesecti et ad improborum trutinam exacti aut cum vilioribus commutati a perigrinis conflarentur Θ Tum propriae utilitatis cupiditas majorem in homines vim exserit, quam quodcunque edictum: ' siquidem invisa verbi sententia ad Eum etiam pertinet, qui, optione data, mercem e. c. centum imperialibus emere velit, an quinquaginta aureis, his quidem malit, Centum imperiales planissime valentibus, quam nummi
30쪽
argenteis, nomine quidem centum imperialibus, at revera pretium 51 ὲ aureorum Continentibus. Ita evenit, ut ob argentum pridem male excu- sum utilitatis, quam civitas a pecuniis istis mutuo sumtis capere poterat, bona pars Periret: tam inevitabilia sunt mala, quae e falsis opinio-nthus, primo quidem Iucri quadam specie .m Entes obCaecantibus, postmodum exoriunturi Novum igitur hoc damnum ad vulnera, per sex annos discriminum plenos Daniae rebus inflicta , accessit. Magnae quidem tempestates per breve illud
tempus in Daniam irruentes, neque solum tranquillum et quietum ejus statum aC2rrime miscentes, sed omnem quoque de rebus suis consulendi potestatem ei eripere minitantes, publicas pecunias magnopere conturbabant; dissimulari tamen non potest, Pur hos annos non ea, qua B rerum
conditione decebat, peritia prudentiaque, neque e satis rectis rationibus reditus publicos administratos esse a ).
Ut istuc redeamus, non modo pecuniis, da quibus diximus, Et decies centenis imperialium millibus, quas Hamburgii mutua acceperat, sed tributo etiam Extraordinario, Constitutione a5. die Septembris a. I76a. edita indicto, civitatis administratio aps alienum tollere studuit; sel