Laur. Iouberti ... Medicinae practicae priores libri tres

51쪽

D MED. PRACTI CAEhumido ellychnij proprio cuius opexa iterrenae partes cohaerent.

sium. Incipiens b istica non 'acile deprebe ditur, cum possct sicilius cur ri: vlt rius

progressa vix aut nunquam curatur, cognoscitur autem AZillime. Consummata est cum totius corporis squalore, cutis a- Inrtun. speritate & in cic extrema Hippocrati descripta secies adest: oculi concaui. nares acuti,collapsa tempora, frontis arida cutis: ungues sere nudati acuti & adunci evadunt,pedes aliquando tument. Calora cibo luculetior non aliter ac calcis dum. liquor superinfunditur, alioqui toto compore aequalis a fibriolante ipso non per cipitur: quanquam si manum admoueas, senties paulo post acerrimu mordace in- . que calore. Semper vero mani stior est in votis & plantis pedum: cuius rei rationem antea explicauimus. Nullus percipitur dolor, via iam squalis est intemperies. Quod si sorte is sentiatur & s oxeni se pati aeger intelligat, alter haud dubie subest affectu nempe febris in humore consistens , aut visceris alicuius phlegmone.i.tumor praeter naturam calidus. Pulsus est calidus,infixam solidis

partibus intempericin demonstrans : dii '. Tuisa siccitate arteriae: dcbilis, paruus ac

52쪽

LIBER SECUN D Vs. nfrequens ab intemperie & imbecillitate

cordis: seequentior tande & velocior ur gente necessitate euadit, cum a cibo scruentior calor excitatur. Nonnullis frequens. est syncope plurimi metuenda, ex spirituum paucitate & prauitate. . Proxima huius affectus causa in cor deest, quod & aliarum quarumvis febrium. fomes est, miseram vocant: hinc enim uniuerso corpori fit communis. RemOtior causa est, quicquid tantum tamque acrem suscitat calorem , ut solidas quoq; partes depascatur.Vel primo statim neq; alio ullo praegresso morbo nonnunquam corripit hectica, quanuis id rarissime: in terdit diariam fibre mox excipit,quando nimirum corpus ia aridius,calidius &pauci sanguinis fuerit.Alias,&multb freque-.tilis, ardentes Dbres.aliasve diuturnas si quitur. Aliquando eius principiu ducitura thoracis partibus male affectis, pulmo ne ulcerato φθου proprie vocat Attici)tumore aliquo praeter naturam viscera Occupante, phlegmone, erysipelate,scit rho. Nascitux quandoque a vetarriculo, pancreate, intestinis, hepate, renibus vel

utero. Curatu difficillimam aut impossibilem esse praediximus eam quae sit confirmata &cuidetissima. Quin ne ulla Fb

53쪽

3 MED. py. ACTI CAEdem salutis spes ei relinquitur quae febris

comitem vel authore habet phlegmonem internam, φΘο , aut adenum mesaraei scirrhum. Cur xio, Curationem instituenti primum dili genter obseruandum , an heisticae alter copuletur affeetus: quippe tum huius curatio seorsim aggredieda foret, non prorsus neglecta febre. Vertim simplicis & litariae curat1one tradamus. Poterit enurimi tum huius tum aliorum sigillatim anfectuum curandorum raso11em nouerit, quado ij implicabutur,omnibus certa Iatione mederi, qua & nos absollata simpli cisi Θ εραπεί- postremo loco tradem'. victus x - victus sit refrigerans & aliquato ma- ,'' . gis humectans: hic enim praecipue sicci tas corrigenda est, quantum fieri poterit.

Aer & res caeterae non naturales vocatae

ut se habere debeant, ex superioribus repetendunt: quibus pro tanto asscis tu quaedam alia sunt adiicienda . Aercalidior re' frigerari debet,frigidior qualis est hyeme calefieri, sed vapore seruetis aquae potius

aut leui flamma, quam accensis carbonibus:humidior enim conuenit aer cum te- ctis πι pido calore. I ac muliebre aut asininum

ex prscipuis alimentis sit: caprili um quoisque usui esse potest: neque vaccinum ne-

54쪽

LIBER SECUNDUS. 3 gligi debet, cum suo butyro expurgatum fuerit. Notis suis commendatum eligaturin vel e mamma fugatur, vel recens mulctum bibatur, nempe primo die ad quare. j. atque ita sensim augendo quantitatem, dummodo ne in ventriculo cor

rumpatur , idque donec ad 3 viij mensuram peruentum sit,quam integrum mensem continuare fuerit ex usu. Corrumpi, tur autem in ventriculo alias acescens, alias velut assatum: quod distinguetur nidoroso & acido ructu. Si acescat,parum mellis aut sacchari misceatur: si uritur,aqua dilutum lac sufferuefiat ac ita propinetur.Exhibendum id est: mane saltem horis ante prandium. Si ex eodem prandere velit aeger, mica panis saepius lota indatur. Ex idoneis etiam alimentis est cancrorum & asiacorum fluviatilium caro ex aqua hordei cocta. Marini etiam cancri proderunt, si prius testa liberati diligenter laventur,hordeacea diu macerentur,& in eadem coquantur. Praeterea testudines nemorales unice commendan tur clim aliis modis praeparatae,ium in electarij solidi forma, quod nostri Tortu-gaturi, Latine diceres testudinatum ap- rellant.Sic vero describi solet: τὸstudi ta earnis testudinum nemoralium o- natum

55쪽

3s NED. PRACTI CAEptime totarum & elixarum in aquae d eoctionis hordei m si.farinae hordei optimi Mart.i. amygdalarum dulcium & pineorum recentium an . j j. seminis melo num & cucurbitae recentis an. J g. Somina minutissime incisa naacerentur deco'ctione carnis testudinum contusae: carni misccantur cum serina. Deinde omnia excipiantur praedicto iure,addedo saecli.

albisse. 3 iiij.si. pasta de qua formetur bo 'li ad instar pineolarilique in furno tepiridiore coquantur.

Ex iam dictis colligere licet couenien itiora hecti e febris alimenta esse duorum plane diuersorum generum, nempe eorum quae facile & quae dissicile concoquuntur. Ac priore quidem loco lactis genera Varia numerauimus quae facile &mox alterantur, sed liquiditate sua & t nuitate citius distributa sui corruptio nem anteuertunt, cum nullibi diutius immorentur. Nam etsi alimentorum id genus celer quoque sit dissipatio , quia tamen vires eadem subito recreant '& instaurant non quod attractricem vim imbecillam habeant febre licetica laborat tes, uti quidam existimatmam satis attra- hunt calefacta corpora, scd mox absti-

56쪽

niunt. Sed quoniam aliis praeterea opus est quae solidius praebeant alimentum, uti quae dissicilius coquuntur & ubique maiorem moram facietia sui corruptioni resistere possunt, talia etiam posteriore loco recensuimus, nempe testudines, &c.

Reliqui cibi his,& intemperie calida simplici laboratibus fere similes conueni ut: hordeatum, ius pulli gallinacei altera' tum pestulaca, lactuca & aliis quae restigeradi simul & humectandi vim habent. Motus frigidiusculus esse debet, non item frigidissimus, ob viscerum imbecillitatem: aqua nimirum & sympus aliquis refrigerans hurnoctansque.Somnus etsi humectando restigerat, tamen febricitantibus non ita conuenit, propterea quod sanguinem dc spiritum circa cor magis detinet, unde calidius ipsum semper euadit,quod refrigerari potius debeat rei calidae auersione facta , ut per vigilias fit. Verum hae alia ratione plurimum nocet, scilicet dum in functionum animalium exercitio multum absumitur spirituum, proindeque sanguinis tenuiores melioresque portiones exhauriuntur, humores suadunt acriores, & corpus factum aridius calorem longe mordac orem experitur. Itaque vicissim dormiendum & vis. C iij.

57쪽

Ad alui

fluxuma

38 MED. PR ACTI CAEgilandum est, atque nis interna aliqua inflamatio subsit, prolixior somnus con- rt in hectica vero maxime si unquam alias, quod in ea siccitas caliditate no

centior animaduertatur. ' .

Si est alui fluxus qui non raro acci dit parcendum humectantibus: & tum demum rcfrigerantibus modice astringentia misceri debent, donec symptomacessarit. Eam in rem conueniet Syrupus de rosis siccis, myrtinus, cydoniorum &similes, piissana colata ex hordeo torrefacto,vel oryza codem modo praeparata, & imprimis auenatum quod alui fluxio nes egregie supprimit. Ad hoc tempus conuenientissima crit gelatina ex pedi bus vitulinis, hoedinis aut suillis, addito tintali rubri momento & aceto rosaceo quantum vix gustu deprehendatur.Sino- nihil gummi tragacathae iniiciatur,multo praestatior erit. Conceditur etiam caseus recens minime salitus, & panis bene lotus sui fermentum &sal amoveantur iuri extremitatum gallinae vel capi inco

ctus.

Virium ratio est habenda in grauissi mis quibusque morbis,qualis sane licet,ca merito censetur. Itaque instauratia vocata, destillata, colatilia, & expressiones carnium

58쪽

LIBER SECUNDUS. 3' carnium negligi non debent, praesenimi quando prostrata penitus est appetontia& morbus ad extremum inclinarit. Fient vero instaurantia & iucundissima & uti lissima modo sequenti: Viuxis gallin s aut capi persecte cocti Iustra λ - 1b si. aquarum bugi. acciosae &ros. an. 5 ij. cons. viol. nyphaeae & stor. cich. an.

3 j pulu. electi tria fantali 3 si . diamaret. Din. 3 iij. solia auri incisa N. vi. misce: distilletur in balneo Marte per alembicum vitreum . Aqua stillat tia propinetur intes duos pastus ad quantitalcm 3 iij. Si frequetior est syncope, ob spirituum syncope

paucitate videlicet, ea imminente concedatur vini oligophori parum. Alias vinum ex malis granatis expressum conuenici dulcacidum: quod si natura e uonaodi non fuerit,sea acidum, saccharo

dulcoretur.

Porro eum prςilietis symptomatis co- Curatiosulimus, interim febris negligenda no est, cuius ratione proderit uti praescriptis sy- rupis, optatis & tabellis refrigerantibus: atque si aluus astrictior fuerit, ut plerisDque esse solet prae nimio & assiduo calore intestina & vnivcrsum abdomen to refaciente ) clystcres qui refrigerando humectent praescribemus. Fuerit hic C.mj.

59쪽

ca ster. Topica.

. MED. PRACTICAE eiusmodi: γ .herbarum emollientium,id cst, malus altharae brachae ursinae & violariae an. 1.i. si . l. borrag. & lactucae an. M. i. prunorum dulcium paria viij. s. me lonum & cucurbitae an . S ij.ssor.violae &bu'lossi an . P .i .fi. decocto. In colaturae

quart.v. vel st j. 6.dissolue mellis viol.&facch.rubri .an. j si .olet amygdal.dulciu& chamaemel. an. j ij. vitellos ovorum recentium N. ij.si. clyste iniiciatur bis nhebaomade, vel quoties opus videbitur. Hic a catharticis abstincndum,qubdvires ea non serant, verendumque sit ne ab alui constrictione fluxus maxime formidandus contingat. Postremo topica nonnulla instituantur, quorum cer

te. praecipuum est balneum quale initio praescripsimus: sed paulo minus refrige rans & humectans magis. Id vero tepiadu esto, eiq; ut melius assuescat aeger, Vapore primum experiatur linteo impliciis& aquatuor robustis homini b. supra i brum detentus eo sita ut facile respiret,& corpus reliquum bene obuolutum per lintei raritatem balnei vaporem sentiat: quum id aliquoties repetitum fuerit &intermedia quiete homo vires satis resumpsisse videbitur, aqua immergatur &

m ca

60쪽

in ea pro virium ratione moram trahat.

Obsortient diligetissime minis ri,ut nulla corporis agitatione aeger fatigetur,sed ita molliter tractetur, ut nullus ei sit labor dum aut e lecto surgit, aut labrum quod lecto proximum esse debet) ingreditur,

aut ab co exiens lecto sese accommodat. Sudor nullo modo excitetur,sed cum primum linteamine ebibita est aqua corpus Hauiter inungatur rosaceo aut nenupharino: FqDlea satis ad praesens negotium poros coarctabunt, ne a balneo maius contingat effluuium. Neque opus esse video hac praesertim nostra tempestate,

ut in stigidum solium a tepido immittatur aeger. Quippe Egida neruos non satis carne munitos pessime assicit, nec misi bene carnosis ac iuuenibus aestate media quando affectui competit) vnquam praescribi debet. Denique solus, unguenta& epithemata prius descripta

ad lumbos,hepar & cor, unde etiam relis quae partes consecutione quadam restia gerentur, hic apprime couenire possunt.

febre diaria. Cap. II. O s Υ hecticam simplicissit

reoris ea eit, quae

ui duratione Graecis εφφος)