장음표시 사용
42쪽
professioni congruum,& ossicio: id occurrit potissime offerendum ue ut Regi librum de regno conscribere Vin quo & regni originem,& ea,quq ad Regis ossicium pertinent, secundum scripturae diuinae auctoritat Philosophorum dogma; & exempla laudatorum Principum diligenter depromerem,iuxta ingenij pro-Pxij facultatem : principium, progressum, & consummationem op ris ex illius expectans auxilio, qui est Rex regum; & Dominus domunantium: per quem reges regnant; A Deus
43쪽
Deus magnus, Dominus, &rex magnus super omnes deos. Quod. necessc est homini ut ab aliquo gubernetu cum oporteat ipsum in multitudine vivere ι ubi distinguitur multiplex dominium. siue regimen . CAPUT PRIMUM. R IN CIPI VM autem
intentionis nostrae hinc sumere oportet, Vt quid nomine Regis intellige- dum sit , exponatur. In omnibus autem , quae ad finem aliquem ordinantur 3 in quibus contingit sic, Maliter procedere; opus est: aliquo dirigente, per quod directe debitum perueniatur ad finem .:Non enim nauis, quam secundum diuertorum ventorum impulsum in diuersa moueri contingit, ad destinatum fin perueniret; nisi per gubernatoris industriam dirigeretur: ad portum.
44쪽
LIB. M CAP. I. Hominis autem est aliquis sinis, ad
quem tota vita eius, & actio ordinatur, cum sit agens per intellectu, cuius est manifeste propter finem operari. Contingit autem diuersimode homines ad finem intentum Pro cedere. Quod ipsa diuersitas humanorum studiorum, & actionum declarat. Indiget igitur homo alia quo dirigente ad finem. Est autem unicuique hominum naturaliter instum raticinis lumen, quo in suis actibus dirigatur ad finem. Et si quidem homini conueniret singulari-iar vivere, sicut multis animalium, nullo alio dirigente indigeret ad finem ; sed ipse sibi unusquisque eLset rex sub Deo si immo rege: inquantum per lumen rationis diuinitus datu sibi in suis actibus seipsum dirigeret. Naturale autem est homunt,ut sit animal sociale, & politicu,
in multitudine vivens: magis etiam qua omnia alia animalia. Quod quidem naturalis necessitas deci
45쪽
tat. Alijs n. animalibus natura prγparauit cibum zlegum eta pilorum: defensionem: ut dentes; cornua; Vngues: vel saltem velocitatem ad fugam. Homo autem institutus est, nullo horum sibi a natiara prSpar to: sed loco omnium data est ci r tio,per quam sibi haec omnia osscio manuum posset praeparare: ad quae omnia praeparanda unus homo non sufficit. Nam unus homo per se susscienter vitam transigere non po siet. Est igitur homini naturale quod in societate multorum vivat.Amplius: alijs animalibus instata est naturalis industria ad omnia ea, quae sunt eis utilia, vel noctua: sicut ouiS naturaliter extimat lupum inimicum. Quaedam etiam animalia ex naturali industria cognosciit aliquas herbas medicinales; & alia
ad eorum vitam necessaria. Homo autem horum, quae sunt suae vitae necessaria, naturale cognitionem habet solum in communi: quasi eo
46쪽
LIB. 1. CAP. I. 3Per rationem valente ex uniuersalibus principijs, ad cognitionem singulorum,quq nec inaria sunt humanae Vitae,peruenire. Non est autem
possibile quod unus homo ad omnia huiusmodi per suam rationem pertingat. Est igitur necessarium homini quod in multitudine vivat, vi unus ab alio adiuuetur:& diuersi diuersis inuentedis per rationem occupetur: puta unus in medicina: alius in hoc, alius in alio. Hoc etiaeuidentissime declaratur per hoc, quod est proprium hominis, loc
tione Vti, per qua Vnus homo alijssuum conceptum totaliter potest exprimere. Alia quidem animaliamprimunt mutuo passiones suas incommuni:vt canis in latratu iram:& alia animalia passiones suas diu uersis modis.Magis igitur homo est comunicativus alteri, quam quod cunque aliud animal, quod gregale videtur: Vt grus, formica, de apis, Hoc ergo considerans Salamon in
47쪽
ecclestaste ait: Melius est esse diros, quam Vnum. Habent enim emolumentum mutus societatis. Si ergo. naturale est homini,qubdin soci tale multorum vivat , necesse est in hominibus esse, per quod multi tu do regatur: Multis enim existentiabus hominibus et, Se unoquoque id,
quod est sibi congruum, prouiden te, multitudo in diuersa dispergeretur, nisi etia esset aliquis de eo, qd ad bonumomultitudinis pertinet, curam habes: sicut & corpus hominis, & cuiuslibet animalis deflu rer, nisi esset aliqua vis regitiva comunis in corpore, quae ad bonum
intenderet. Quod considerans Salomon dicit: Ubi rio est gubernator, dissipabitur populus. Hoc autem rationabiliter accidit: Non enim ideest, quod proprium, dc quod commune. Secundum propria quidem, disterunt:secundum autem commune, buc: diuersorum autem dia
48쪽
LIB. I. CAP. I. Auerss sunt cauis. Oportet igitur priter id, quod movet ad proprium bonii uniuscuiusque, esse aliquid quod
moueat ad bonum comune multorum. Propter quod & in omnibus, quae in unum ordinantur, aliquid inuenitur alteri' regitiuui . In uniuersitate. n. corporum, per primum corpus, scilicet caeleste, alia corpora
ordine quodam diutias prouidentis
reguntur 3 omniaque corpora per Creaturam rationale. In Vno etiam
homine anima regit corpus ; atque inter animae partes irascibilis, &concupiscibilis ratione reguntur. Itemque inter membra corporis, unum est principale, quod omnia mouet, aut cor, aut caput. Oportetigitur esse in omni multitudine ali quod regitiuum. Contingit autem in quibusdam, qiis ordinantur ad finem,& recte, & non recte procedere. Quare & in regimine multitudinis & rectum,'& non rectum inue nitur.Recte autem dirigitur unum-
49쪽
qRodque, quando ad finem comi ni iatem deducitur: non recte autem, quando ad finem non conueniencem. Alius autem est finis conueniens multitudini liberorum, Mseruorum. Nam liber est, qui sui causa est: seruus autem est, qui id quod est, alterius est. Si igitur luberorum multitudo a regente ad bonum commune multitudinis ordinetur, erit regimen recturn, & iustum: quale conuenit liberis. Si v ro non ad bonum commune multitudinis, sed ad bonum priuatum regentis regimen ordinetur, erit regimen iniustum, atque peruersum.Vnde & dominus talibus rectoribus comminatur per Ezechiele dicens:
Veli pastoribus, qui pascebant f metipsos, quasi sua propria commoda quεrentes.Nonne greges a pastoribus pascuntur Bonum siquidem gregis pastores qu rere debent: ω rectores quilibet bonum multitudinis sibi subiectae. Si igitur regimenini
50쪽
LIB. I. CAP. I. sthiustum per unum tantum fiat, qui sua commoda ex regimine quFrat, non autem bonum multitudinis stahi subiectς, talis rector, tyrannus Vocatur, nomine a fortitudine deriuato: quia scilicet per potetiam opprimit; non per iustitiam regit. Unde & apud antiquos potentes quique tyranni vocabantur. Si vero iniustum regimen non per unum fiat,
sed perplures; si quidem per paucos; Oligarchia vocatu idest,prin- Cipatus paucorum : quando scilicet pauci propter diuitias opprimunt plebem , sola pluralitate a tyranno differentes. Si vero iniquum regi;-men exerceatur per multos, Dein cratia nuncupatur,ides potentatiis
ropuli : quando scilicet populus plebeorum per potentiam multitudinis opprimit diuites. Sic enim &populus totus erit quasi unus tyrannus. Similiter au tem & iustum rogimen distingui oportet: Si enim administretui per aliquam multitia