장음표시 사용
61쪽
REG. PRIMeegimen fugiendii esse sapiens m
net dicens: Longe esto ab homine potestatem habente occide di : quia non scilicet pro iustitia sed per po testatem occidit pro libidine volim talis. Sic igitur nulla erit securitas: sed omnia sunt incerta , cum a iure disceditur: nec firmari quicquam potest,quod positum est in alterius voluntat ne dicam libidine. Nec solum in corporalibus subditos grauat; sed etiam spiritualia eorum. bona impedit: quia qui plus pxsesse
appetunt, quam pro desse, omnem profectum subditorum impediunt; sitspicantes omnem subditorum
excellentiam suς iniquς dominationis prasiudicium esse: Tyrannix enim magis boni , quam mali, si specti sunt et semperque his ali
na virtus formidolosa est. Conantur igitur pridicii tyranni ne ipso rum subditi virtuosi effecti , m gnanimitvis concipiant spiritum , α eorum iniquam dominationem
62쪽
non serant r ne inter subditos etiami citiae fidus firmetur , & pacis
emolumento adinvicem gaudeat: ut sic , dum unus de altero non Confidit, contra eorum dominium
aliquid moliri non possint. optet quod inter ipsos discordias semi- l
Dant: exortas nutriunt: & ea quε ad Φderationem hominum pertunent, Vt connubia, & conuiuia .
Prohibent: & c tera huiusmodi , Per quq inter homines solet familiaritas , & fiducia generari. Conantur etiam ne potentes, aut di
uites fiant: quia de subditis secundum sue malitis conscientiam su- 'spicantes, sicut ipsi potentiam, de
diuitijs ad nocendum utuntur: ita timent ne potentia subditorum , ει diuitiae eis nocuae reddantur. Vnde & Iob. et s. de tyrano dicitur tSonitus terroris semper in auribus
eius: & cum pax sit, nullo scilicet malum ei inietate; ille semper in- i dias suspicatur. ES hoc autem co-
63쪽
tingit, ut dum prindentes, qui seiaditos ad virtutes inducere deberet, virtuti subditorum nequiter inuident; & eam pro posse impediunt; sub tyranis pauci virtuosi inueniantur: Nam iuxta sentetiam philosophi apud illos inueniuntur fortes
viri; apud quos forissimi quique honorantur. Ei;ut Tullius dicit 'I cent semper , & parum vigen aquς apud quosque improbantur Naturale etiam est, ut homines sub timore nutriti in . seruilem d generent animum: & pusillanimesitant ad omne virile opus, & str nuum. Quod experimento patet in prouincijs, quae diu sub tyrannis fuerunt. Vnde Apostolus ad Co-Iossenses. a. dicit: Patres, nolite ad indignationem prouocare filios Ve si ros; ne pusillo animo fiant. Haec igitur nocumenta tyrannidis Rex Salomon considerans dicit : R gnantibus impijs ruinae hominum: quia scilicet per nequitiam tyran-
64쪽
α LIB.L CAP. III. Ianorum subieciti a virtutum pers ctione deficiunt. Et iterum dicit: Cum impij sumpserint principatum, gemet populus; quasi sub les uitute deductus. Et iterum: Cum surrexerint impij, abscondentur homines ; Vt tyranorum crudelitatem evadant. Nec est mirum: quia homo absque ratione secundum animae suae libidinem praesidens, nihil differt a bestia. Unde Salomon: Leo rugiens, de ursus esuriens Princeps impius super populum pauperem. Et ideo a tyrannis se abscondunt homines, sicut a crudelibus besths. Idemq; videtur, tyranno subsici Mbestiae seu1enti substerni. Quod variatum est istud domini uapud Romanos : & quod interdum apud eos magis est aucta respub. ex dominio plurium.
V1 A igitur optimum,& pes, simum consistunt in mona
65쪽
ehia, idest, principatu unius: multis quidem propter tyrannorum malitiam redditur regia dignitas odiosa. Quidam Vero, dum regimen re gis desiderant, incidunt in quitias tyrannorum: rectoresq; quampli res tyranni dem exercent sub pra textu regiae dignitatis. Horum quidem exemplum euidenter apparet in Romana republica. RegibuS. n. a populo Romano expulsis, dum regium , vel potius tyrannicum fastum ferre non possent; institueriit sibi consules, & alios magistratus, per quos regi csperunt & dirigi: regnum in Aristocratiam comm tare volentes. Et sicut resert Sal sti': Incredibile est memoratu quantum adepta libertate in breui Romana ciuitas creuerit. Plerunque nanque contingit: ut homines sub rege viventes , segnius ad bonum commune nitantur : Vtpote extimantes id, quod ad commune bonum impendunt, no sibi ipfis conferrei
66쪽
LIB. I. CAP. iste sed alteri; sub curus potestate
vident esse bona communia. Cum vero bonum commune non videndesse in potestate vilius, non attendunt ad I bonum commune ; quasi
ad id, quod est alteri usuesed quilibet attendit ad illud; quasi suum: Vnde
perimento videtur,quod una cuuidas per annuos rediores adminiam ala i plu&potestiinterdumἰ, quam rex aliquis, si haberet tres vel qua, tuor:Ciuitates o Paruaque seruitia exacta rubregibus i grauius serunt , quam magna onera, si a comm nitate ciuium imponantur : Quod in promotione Romana reipublicae seruatum fuit u i 'Nam plebs ad mili tiami scribebatur νεc pro. milia tantibus stipendia exsoluebant, Accum stipendus exset uendis no sufficereti commune aerarium , hi ivssi publicos opes venere priuatae;adeciri praeter singulos annuloS'aureos,
singulasque bullas , quae erant diu gnitati s insignia,nihil sibi auri ipse B etiam
67쪽
etiam Senatus reliquerit. Sed cum dissensionibus fatigarentur coni nuis, quae usque ad bella ciuilia ex o euerunt; quibus bellis ciuilibus eis libertas, ad quam multum studuerant, de manibus erepta est; &sub potestate Imperatorum esse clperunt , qui se Reges a principio appellari noluerunt ; quia Romanis
fuerat nomen Regium odiosum. Horum auremi quidam more regio bonum commune fideliter procurauerunt,per quorum studium Romana respub. & aucta, & conses uva est. Plurimi Vero eorum, in subditos quidem tyranni,ad hostes vero effecti desides , & imbecilles Romanam rempub. ad nihilum redegeruntis i Similis etiam processus sint iii populo hebriorum. Primo quidem, dum sub iudicibus regebantur, undique diripiebantur ab hostibus: , Nam unusquisque quod bonum erat in oculis suis, hoc fa- ebat . Regibus vero eis diuinitus
68쪽
datis ad eorum instantiam propter Regum malitiam a cultu unius Dei recesserunt & finaliter ducti sunt in captitutatem.Vtrinque igitur pericula inmmen siue, dum timetur etyrannus , euitatur Regis optimum dominium; siue, dum hoc desider tur, potestas regia in malitiam tyrannicam conuertitur ..
Qiiod in dominio plurium magis
arie contingit dominiam tyranni ex dominio unius:& ideo regimen unius melius est .
V M autem inter duo , ex quorum utroque pe- riculum imminet , elige-
re oportet; illud potissime eligendum est, ex quo sequitur
minus malum. Ex monarchia aui,', si in tyrannidem conuertatur , Inia anu S malum sequitur,quam ex re miue plurium optimatum,quando - . B ii cos
69쪽
plurimuna si ii ixtur ex regimine plubudo pacis,quod est praecipuum iv. multitudine sodali quod quidem bonum per tyrannidem,non tollitur ; sed aliqua particul xjumi hominum bona impediuntur, nisi fuerit excessiis tyrannidis , quod ini totam' communita tem deiquiat. Magis igitur praeoptandum est unius regimen, quam multorum: quamuis ex utroque s
quantur pericula. Adhuc illud magis fugiendum videtur ex quis pluries sequi p0ssunt magna pericula.
Frequentius autem sequuntur m Tima pericula mRltitudinis ex multorum regimine, quam ex regimine Unius. Plerunque enim contingit i ex pluribu baisquis ab inte tione cymunis honi deficiat,quam quod unus tantum. Quicunque autem ex pluribus praesidentibus duuertat ab intentione communis bo
pi , dissensionibus periculu in sub
70쪽
ditorii multitudine imminet: quia dissentientibus principibus,cons
quens est, ut in multitudine sequatur dissensio. Si vero unus praesit , pistrunque quidem ad bonum commune respicit: aut si a bono com muni intentionem auertat, non si atim sequitur, ut ad subditorum de pressionem intendat : quod est excessus tyrannidis ; Sc in malitia r giminis maximum gradum tenens, lut iupra ostensum est. Magis igitumi
niunt ex regimine plusum a quam Ca, quae pro ueniunt gubernatio nevolus bi Amplius: nono minus contingit in turannidem verti regimen multorum quam mim psed; forte frequenti Irr Exomae nanque dissensione por regimen re , Sc sibi loli multitudinis idomi cnium usurpare : Quod quidem . his, quae pro tempore fuerunt m