Johannis BuxtorfI Thesaurus grammaticus linguae sanctae Hebraeae, duobus libris methodicè propositus, quorum prior, vocum singularum naturam & proprietates alter vocum conjunctarum rationem & elegantiam universam, accuratissimè explicat adjecta, pros

61쪽

Duae consonae in fine vocis, inter quas Germanieth intercedit vocalis e , hic simpliciter une nota vocaliueonjunguntur. Consona nulla in media voce gemina scribitur, ut in geminaren qualis geminatio Hebraice per Dagesch sorte perficitur, hic unica litera indicatur, cujus geminationem linguae peritus facile cognoscita

a geminum pro Germanico ae servit. Iclquando vocati v aut o praeponendum, tun Cvocali isti praemittitur ri: ut Dinii mochen ' mil mirdit os isti m Φeren.

Pravum est, quando Vox sine ulla nota vocalis alicujus scribitur, quomodo N pro a aliquando omitti solet: ut, ido pro lania lagen pro tragen. Prothesis literae I ante Verba ab ere inciapientia: ut, IJ'am der xl,len lvj I derio . Apocopa fere perpetua in atri pro Ial H d. Resectam literam virgula adjecta indicat.

Syncopa in in pro riis alij I uκ pro irin olla. Enallage literae v pro ' , 'pro' u Nir.

Similia quae ad lectionem & scriptionem pertianent, linguae Germanicae gnarus,facile per se animad

vertet.

. Nunc usum per exempla quaedam declarabimus, utroque charactere descripta.

62쪽

gus tu vel em I postularet pNprie tanquam vocalis e indicem, praecedere, sed certi discriminis causa a praemittitur. Nam V divisim leguntur: ut, bω

De pro ait vel ami mox dicetur plenius. Pravum est, quando pro eii usurpant o v vel A vel , & pro ii solum Hae en i in duae si c usurpatae, vocalibus descrubendis inserviunt, ut ante ostensium. Et omnino Orthographiae in vocalibus & diphthongis exprimendiS, non usque adeo accurata constansque lex est, quae tamen a linguae perito facile percipi possit. De literis 'ua. Ex his tantum tres diversimode usurpant, nempe naa, quae quando aspiratae sunt, tum habent supernea scriptam transversam virgulam, quae Grammaticis Raphe dicitur, & notat lenem literae pronunciationem

per additam aspirationem: ut I est bli, id est v vel f consona : a sine virgula est , simplex, valer Φ: at asine virgula esset ii pro quo usurpant p. Sed best pli de D purum p. a & pro at Sc d simpliciter usurpantur. Tr raphatum non usurpant.Cum enim illud per f H braice proferant, substituunt hic pro ipso literas veri s. Literae finales I & etiam sine Raphe aspiratae sunt. De S stata se modo legendi. Syllaba a quavis consona inchoatur, a dextra sini

stram versuS.

Vox a vocali vel diphthongo incipiens, praemittit sibi spiritum tenuem N: in easdem desinens, postponit sibi N. Saepe tamen etiam solum ' vocalem e in fine denotat, & interdum l.

63쪽

x a M.

p p t. s. addito Vauusurpatur ut q.

Hujus usus in Germanicis nullus est, sed in Hebraicis, in idioma Germanicum insertis, tantum usurpatu T. Pro t enim semper adhibetur ut ante dictum.

Litera finales.

De Hocalibus. Vocalium figuras tantum quatuor habent: u o. ige. e. a.

guntur. De Diphthongis. i. evitae: si ὁ au vel am. yy vi =ι

64쪽

LECTIO M

Hebraicae, etsi non omnibus ad vocabula Germanica D tantur, sed quibusdam ad Hebraica tantum, quae Germanicis in eruntur. Figura plerarumque nonnihil immutata est, & ad celeritatem sicriptionis accommodata. Potestas quarundam alia atque alia, ut ex sequentibus videre est. Figura. Potestas.

N is nunc vocalis A index, nunc ut spiritus lenis vocalibus ac diphthongista quibusdam praemittitur. v ta a b Cum transversa virgula superne, est consona v vel s

u vocalis, &o consona. f lene, ut Hebraice. nullum habet usum in Germanicis. t quodcunque, tam tenue quam aspi

ratum.

' i consona& vocalis. a P Cum transversia vi Gula est ch: alterum

in Hebraicis vocibuS tantummo. do usurpatur.

ta Μ ma a n

o D f durius & fortius, ut facti vast has .

65쪽

s 3 HEBRAEO-GERMANICAE '

paradiso, cum luculenter fabulosa istorum locorum

descriptione. anas 'n'A qn Historia Davidis temporibus Persarum. Complectitur triplicem historiam: una est de quodam Rabbi Baslenai: altera de decem tribubus ultra fluvium Sanbasson habitantibus: tertia de rege

Vidi quoq; apud Judaeos Iosephum Hebraeo-germanicum, multo plura continentem, quam in nostro Graeco vel Latino reperitur. Excusus est aliquando Tigui i a Froschovero. Sic quam plurimi alii Hebraeo- Germanici libri apud ipsos reperiuntur, qui si ex Hebraeis translati sint, interpretis & commentatoris loco nobis esse possunt, ubi meliore interpretatione aut L xico destituimur. Sciendum praeterea, ut in omnibus aliis linguis, ita hic quoque versiones pravas fieri: Judaei in Moravia, Bohemia & Polonia viventes, multa transferunt Germanice, sed pessime. Melius multo, qui ortu&educatione Germani sunt. Hoc tamen incommune omnibus est vitii, quod quae eX Hebraeo transierunt, nimium-ἡ ρητὸν vertant. Adeo Hebraismi tenaces sunt, ut Germanismum obscurent: adeo in externa ac literati dictione servanda superstitiose haerent, ut se sem quandoque nullum,quandoque obscurum,quandoque insipidum relinquant. Quo quisque indoctior, tanto est in hoc stiperstitiosor. Quicunq, tamen nunc paulo accuratius edocti sunt, elegantioribus & clarioribus versionibus student, ac ad linguae Germani

proprietatem se accommodant.

DE LITERIS.

66쪽

ba' π ea a id est , inrant*iegel Liber est Ethicus,

Continens Varia praecepta bene vivendi, hortans ad pietatem & omnis generis virtutes colendas, & vitia fugienda. t 'ra mis id est, Semita vitae. Liber ejusdem argumenti, sed brevis & succinctus est,apudJudaeos magis laudatus in scripto quam ObservatuS Opere.

praeceptis Sc ritibus omnibus mulierum Judaicarum. Non enim ritibus Mosaicis, ut viri, subjiciuntur. Accendendis candelis sabbathinis destinatae sunt, quo opere tantum praestant, quantum in totius Legis Mosaicae observatione. Ad ablutiones etiam obligantur post impuritatem ordinariam vel partus: tum ad officia culinaria, & imprimis ad nendum, juxta illud prisc0rum, nurn PN idis Non esis pientia mulieri nisi in colo, Joma cap.6. l. 66.ad EXO. J.2F.; rent Cata S.Ieb et Jehuci live Tribus Jeh udae. Liber est historicus, continens varias tribulationes Judaeorum in variis exiliis, disputationes cum Chriltianis habitas in Hispania S Italia, ac omnino multa a cana & rara, sed pleraque rarae fidei. Tino 'I' Iaap id est, Circuitus Rabbi Peraclijae. Itinerarium quoddam est, quo describit author iste, quid in circuitu totius mundi viderit. Sed fide non est comparandus cum Itinerario Rabbi Benjamin. Nun Isse Liber de Timore Dei, cujus author Rabbi Jona Gerundensis. , v 'ri 'is o Liber vitae seculi: continet praecepta bene vivendi. Umd mo Secretum animae. Liber est describens statum animae post hanc vitam, tam in inferno, quam

67쪽

Psalterium Davidis Hebrae Germanicum, cum Commentariis brevibus Kabhvenalii. aetra Liber precum annuarum,Hebraice & Germanice.

uῖ an Miniasin, id est, Consuetudines. Liberrimum, & ordinis precum quotidianarum & festorum

anni.

iunn Machser, Germanice. Liber precum est, quibus in tribus anni festis solennibus utuntur.3 ri Selichoth, vel Selutis, juxta Iudaeorum pronunciationem, Germanice. Liber precum est. Hi duo libri in sermone Hebraeo dissicillimi sunt, &a paucis Judaeis intelliguntur. Ideo in Polonia Germanice redditi sunt. mri A Benedictiones menta, Hebraice &Germanice: Preces & Gratiarum actiones sunt, quae ad mensam dicuntur. Has Judaei corrupte Vocantinens oeia / a Benedicendo. Sic quoque dicunt Dren id est, orare. 23Σ rist, id est, Doctrina bona. Est Dictionarium Biblicum, explicans voces universorum Bibliorum Germanice, adjectis pallim Gloilis Hebraicis ad loca obscuriora. Explicatio fit secundum ordinem librorum Biblicorum.

tinet explicationem Germanicam vocum Biblicarum, sed multdest brevior&succinctior, quam ant

cedens.

continet historias varias & jucundas, ex Variis Judaeorum libris depromptas, majori tamen parte ex ip Talmud.

68쪽

LECTIO 64ose, non solum ad Germanica legenda prodest, sed Scad Hebraea ipsa manu scripta. Testantur id Bibliothecae Principum, δί via una maxime Illustristi mi Electoris Palatini, aliarumque Academiarum inter Christianos, in quibus aliqua manusci iptorum Hebraicorum copia est: testari poterunt id singuli, qui manuscriptos libros Hebraicos habent. Hi non tantum quadrato biblico, sed & Germanico charadiere eXarati sunt. At quotusquisque inter nostros reperitur, qui eos vel legat vel intelligat φ In talibus autem , quin multa arcana contineantur, quae historiam Hebraicam mirifice illustrarent, ii a peritis legerentur, nihil est dubitandum. Sic Judaei in literis quotidianis familiaribus & quibuslibet scriptis suis, communiter hodie eodem charactere utuntur. Ilia legere nemo poterit, nisi hujus scribendi rationis peritus..d uitis sit pulvis, qui tales libros ubertim operit. At Germanicam linguam characteribus Hebraicis describere, hodie est usitati stimum. Sic inter se non tantum Vulgaria quaeque Germanice scribunt, sed&plurimos libros in Germanicam linguam conversos habent, &in dies plures convertunt. Horum aliquot declarandi usus causa apponam, si erunt forte, qui istorum lectione delectentur. Sequentes ad meas ma

nus devenerunt.

Quinque libri Mosis cum mphtaroth sve Lectionibus propheticis, item cum Ruth, Esther, Threnis, Ecclesiaste,& Cantico Canticorum, Germanice a Judaeis versi, additis etiam Glosiis Rabbi Salomonis Germa

Libri Exodi, Jehomae, Jeremiae, Ezechielis, Dani lis, Cantici Canticorum, paraphrasi ice redditi.

Psalteis

69쪽

DE PROSO DIA METRICAE

iis constituimus, & ad ea singulas formas revocavi mus: Quantitatis & pedum rationem, quam exquisit l& perspicue ex usu ipso exposuimus, ita ut juventus studii hujus amote inflammata, imitationis viam hic planam & expeditam habeat. Sic poesi Hebraica e plicata, sequenti Carmine binactris membris inciso,

hunc Tractatum claudere placuit:

LI sus& exercitatio. EG1 Α vox est, Illo ma D a' ἡ Liberalis liberalia

considit, Iesa. 32.8. Et aVarorum divitiae, uvit post occasum,non tantiim neminem mora talium oblectant, sed di egenis nocent. Verum enim& illud apud eundem Prophetam x . Ω'yd v, a Avari instrumeuta mala sunt. Ne itaque, dum in absoluatiore linguae Hebraicae tractatione versamur, parca manus concludat, quod liberalis usius i inguae vult reia cludi & eminere: non abs re erit, si usum modum quo legendi ac scribendi Hebraeogermanica, breViter quo que ostendamus. Neque certe & haec res suo fructuearet. Etenim characteres ejus scripturae accurate noso se, non

70쪽

Dillonam coram te laudem desiderabilem. Denique est aliud adhuc insigne ornamentum in metro p mn incisio, sive si triplici sive composito, obse vandum. Etsi enim per se pulchrum sit, tamen culta factum est ornatius. Sic utique omnis pulchritudo non tantum forma, sed & probiore cultu commendari solet. Hinc deliciae aurium sunt, si ultimae voces fiant re nae, hoc est, quarti cuiusque incisi spondeus uitiamus finem praecedentis dictionis, suavi reperculsu, re-senantis instar echus, repetar. Tale praefixum est libro PUS et τῆς cujus primum & ultimum tantum speciminis causa apponam. Membra sunt trimetra, ex

Jambo & gemino spondeo.

Tom intesigentiae corruptus eis, omnui prudens attritim est Hentilabro aut vanno, ct conquassati sunt populi. Roboret Deus Legem syam, suscitet misericordiam tuam, per populum pascui sui, pro amplitudine miserat umastuantium. EX eodem genere est, quo nostra Epito me Radicum Hebraicarum & Chaldaicarum, lectorem alloquitur, cujus lusu tunc forte sic oblectabamur. Hoc modo poetis Hebraica popularis, numerosis syllabis vel diductior vel contractior, in varias & muntiplices formas transformata est. Eas non omneS, 1ed praecipuas & usitatiores adduximus, atqueeXempliS variis declaravimus. Certa etiam quaedam genera iri