장음표시 사용
11쪽
. III. De partibus fructifcationis, ipsaque frumficatione, ac generatione Plantarum. 44oε. M. De Plantarum divisione. 433C UT III. animalibus in genere, eorumque divisone. H. De fructura corporis animalis praecipue
III. De gemeratione animalium. Io IV. De variis animalium funditonibus. Ios
12쪽
De Mundo universo aspectabili.
De ideis , sub quibus per communes observationes nobis Mandus, o
I. Uotquot sensu utimur , certissimo novimus praeter tellurem, quam ineolimus , dc corpora, quae tellus in se complectitur , alia plurima dari cor pora per totum , qua late patet caelum ita nempο voeamus immensum pene spatium illud, quod extra terrae superficiem quaquaversus dis-Α ' sun-
13쪽
a Pissica specialis Sectio. I.
sunditur hinc inde distributa . Corpora haec
passim in genere, vel astra appellantur , dividunturque in Solem , Lunam , ac stellas. Cuncta autem inter partes Mundi hujus aspectabilis referri debent non minus, ac tellus nostra pars universi hujus censetur. Atque exinde colligimus equidem universum hoc non esse aliud , quam compagem eη corporibus cais , ac rellure contentis compositam ; videndum autem ante omnia, sub qua idea ac imagine per oculos nobis exhibeatur. Σ. Dum caelum noctu intuemur, omnia sidera aequaliter a nobis distare videntur , idque quovis tempore , ac quovis loco. Quare mundus universus repraesentatur nobis tanquam sphaera cava , in cujus centro tellus collocata
est, superficiei autem sidera adhaerent. SCH. Ex principiis Opticae eonstat, quae in in gni distantia conspiciuntur , ea ut vicina videri debere , tametsi a se remota sint . Licet ergo fidera omnia videantur nobis ipsi supersiciei adhaerere, cavendum tamen: ne ex hoc continuo iam iudicemur, idipsum re vera ita se habere ς contrarium sane infra ostendetur.3. Stellae non eundem perpetuo locum occupare videntur, quae enim nunc vertici nostro
imminere observantur , post aliquod temporis intervallum multum versus dexteram ab eodem . recessisse deprehenduntur , succedentibus aliis, quae versus sinistram distabant, facie nempe illuc versa ,'ubi Solem circa meridiem conspicimus . Sic quoque versus dexteram prius visae disparent, ae versus sinistram novae continuo ap-
Parent, donec quatuor , & viginti horis elapsis
14쪽
De Mundo universo aspectabili. 3
sere in eodem ac ante loco eaedem conspiciantur . Eadem interdiu de Sole , noctu de Luna observantur . Itaque mundus apparet nobis sphaera esse, quae circa tellurem in centro ejus collocatam rotatur , vi cujus rotationis ipsa quoque sidera in ejus superficie defixa intra 2 . horas revolvuntur , diciturque hic motus siderum motus primi mobilis, itemque motus raptus. SCH. Cavendum 9 hic, ut ne quod nobis apparet , re i a esse. Judicemus. Nam pariter ex principiis Opticae eertum est, se Use oculus spectantis versus sinistram feratur , eυenire debere , ut objectum, quod conspicitur, versus dextram moveri videatur. 4. Cum sidus aliquod , quod ante latebat, apparere incipit, oriri id dicimus. ς dicimus autem id occidere, cum disparet , posteaquam ante apparuerat . Hinc per ortum recte intelliges appareritiam sideris ante latentis., per occasum vero laccultationem sideris ante conspicui; quanquam voces hae ortus , & occasui ad loca illa, in quibus sidus oritur, vel occidit, indigitanda etiam adhibeantur. F. Si noctu stellae notentur, penes quas Luna conspicitur, nocteque sequente eadem observatio repetatur, Luna penes alias'stellas ortum versus deprehendetur ; acciditque haec mutatio quotidie, donec elapsis 27. circiter diebus penes easdem stellas, penes quas primum conspicieba-riir, iterum appareat . Similiter si paullo post Solis occasum stellas notemus , quae in ea caeli parte, ubi Sol occidit , conspiciuntur, Observa. ionibus per plures dies continuatis animadveriemus eas stellas , quae in anterioribus observa. rionibus vertici propiores erant , in posteriori-A 2 biis
15쪽
bus Oeea sui esse proximas, donec tandem annuo spatio 363. circiter dierum elapso idem caeli
Igitur Luna , & Sol interea temporis dum cum sphaera mundana circa tellurem rotantur, ad alias, aliasque stellas versus ortum progredi, sicque motu contrario circa tellurem moveri videntur , Luna quidem intra 27. circiter dies, Sol circiter intra 363. Uocatur hic motus ab OcCasu versus ortum motus proprius.
6. Praeter Solem, & Lunam etiam quinque stellae situm suum quotidie mutare observantur, 'ita ut ab occasu versus ortum progredi , alii Dque, atque aliis stellis versus ortum sitis propiores fieri videantur, dum interim caeterae stellae eandem perpetuo inter se distantiam servare notantur. Hi ne duplicis sortis stellae sunt, quarum illae , quae situm suum , atque distantiam quotidie mutare videntur , Planeta , vel stellae erratica , eae vero , quae eandem a se invicem distantiam servant , stella fixae appellantur. Nomina , & signa Planetarum haec sunt: Saturnus, Iupiter , Mars , venus, Mercurius.
Saturnus revolutionem suam ab occasu in ortum absol vit intra annos 3o. circiter, Iupiter intra annos Ιχ. circiter , Mars intra annos a circiter : venus , di Mercurius eum Sole intra annum unum, hi enim duo Planetae Solem ita constanter comitantur, ut Venus nunquam ultra q7. circitet gradus, Mercurius nunquam ul
16쪽
De Mundo universo aspectabili. s
tra 28 a Sole digrediatur . Sequuntur autem Solem , vel praecedunt . Venus praecedens Solem
Phosphorus, sequens Hesperus vocatur. I
a Inutile sorte non erit hoc loco duorum Sur morum Philosophorum opinionem degenesi Planetarum eX ponere, & consutare. Primam somniavit Buisonus , Solem tantum, Cometas, & Stellas hxas immediate a Deo esse creata. Cetera unde λ a quo sorte ne ea su 'Reponit Buisonus, & fingit, Solem esse Corpus a vitro iussi nullo modo diuimile; & inde liquidum. 2. Cometam unum, a sua orbita stupiditate enormi d viantem, magno impetu in Solem esse praecipitatum. Quot hinc Solis fracturael quot portionesto affirmat citatus Auctor , unamquamque portionem vitri fusi Solaris effectam esse Planetam. Si igitur enumeras Planetas , Sole excepto, habebis portiones , quas Cometa errabundus suo praecipitio in Solem fabricavit. q. Frisgescente vitro fuso, e* distantia a Sole, primum ter ra nostra cooperta est .aqua, & in hoc statu per mille annos permansit: deinde una pars evasit arida, altera
Μare. .id mirum erso esse debet, si in Montibus altissimis reperiantur pilaes, & conchylia marina y Sunt
haec corpora primorum piscium reliquiae, antequam terrae pars una esset arida. s. Post mille annos tandem in terra apparuit unus Homo. Unde efformatus est hic, Omo' sorte ut alia.Αnimalia, nempe ex fortuita par tium attractione Haee ignorat Buisonus. Non ignorat tamen laudatus Auctor quid egerit primus Homo. ut primum oculos in tam mirum spectaculum convertit.
id ergo egi ty in laudibus Creatoris cor suum essu ditὸ Creatori ratias reddidit maximas e dilexit Bene iactorem suum s nihil minus. oculos direxit in Ani malia, in Plantas, in Terram, & stupore correptus dormivit. Postquam somnum coepit suum, evigilavit,& Μulierem sibi similem in eodem loco conspexit; &inde genus humanum coepit propagari. Hoc est Bulla
ni de ortu Planetarum Somnium. λ. Ego puto operam ct oleum perdere, si haec por tenta. & paradoxa velim multis impugnare. LeSatur
primum, oc secundum Genes eos Caput divinum, &
17쪽
. TN sphaera mundana , qualis per communem I observationem nobis exhibetur , varii cir
consutata habebitur Bussoniana imaginatio. Praeterea quo impetu Cometa in Solem praecipitavit λ quorsumolares portiones a Cometa saetae non sunt in Solem relapsae a quo Solares portiones acceperunt vires, ut circa Solem moverentur st Nihil solidi responderi potest. Consulantur Epistolae ad Americanum datae ; in hilae enim infinita propemodum notantur incommoda , ruae ex Bussoniana hypothesi chimeriea necessario con-
Si haee delira sunt, non meliora Leibnitiana de senesi Planetarum dignoscuntur. Putat Leiunitius, uti refertur in Epist. prima americana pag. 22., omnes Planetas, iri quorum numero etiam Tellus nostra continetur, fuisse a Deo creatos totidem Soles; at modo esse extinctos. Quid magis contrarium narrationi Μω
is quid sabulonus y quid ineptius δη. Aliud portentum ad senesim hominum spectans r seram hoc loco. Adam omnium primus homo , & primus Pater totius humani generis semper est habitus unanimi sententia nedum Catholicorum, verum etiam Hebrae Tum, quemadmodum testes nobis sunt Philo de Μundi opificio, & Iosephus lib. p. Antiq. iudaicarum cap. 2. Sed ab hac communi , perpetuaque omnium consensi ne unus aliquando resilivit Isaacus Petrerius natione Gallus, sectaque Calvinianus, qui anno 16ys. duos e vulgavit libellos, quorum alterum sic inscripsit: μα- adamitae , seu exercitatio super versus 12. 13. I . Cap. s. Epist. ad Romanos r alteri autem hunc titulum d dii: Systema Theologi eum ex Prodamnarum hypothesi. Duobus vero hisce libellis conatur omni studio, &arte Petrerius novos, antiquissimosque homines in Mundum inducere, qui ad Gentes pertinerent, atque a Deo
18쪽
De Mundo universo aspectabili. 7
culi, qui eandem secent, peripheriamque suam in ejus su perficie habeant, concipiendi stini eum in finem , ut loca siderum melius definiantur, Α 4 minsuerint creati ante Actiam , quem Iudaeorum dumtaxat Protoparentem statuit. Verum cum inaudita haec opinatio, turpissimulque error non tam scriptis , quam sibilis exploderetur ab omnibus . ipse demum huiusce fabellae Architectus resipuit, poenitentiaque ductus Romam accessit an. I 6s7., & supplici libello, quem Pontifici maximo Alexandro VIII porrexit , palynodiam sincero animo ς init, & Praeadamitarum sabulam, &Calvinianam Sectam ejuravit. s. Contra istos Fabulatores iaciunt sequentia. Ubi que passim divinis in litteris unus, idemque homo vocitatur totius humani generis caput, ex quo uno hOmines universi originem duxerint: sic Sapient. Io: qui primus scirmatus est a Deo Pater Orbis Terrarum a Sie &actor. II: fecis Deus ex uno omne genus hominum inhabitare super universam faciem Terrae quae omnia non nutare modo, sed & omnino ruere necesse est, si duo ponantur humani generis Capita, ex,quorum uno Gentiles , eκ altero Iudaei seorsim propagati sint. Praetermittere non posuim S. Augustini disertum testimonium
tract. 9. in S. Ioannem: In ipso exordio , inquit, Adam
Eva parentes omnium gentium erant, non tantummodo Iudaeorum .
6. Solvamus levissimas Praeadamitarum argutiolas. I. Homo a Deo creatus, &l a Mose cap. I. Genelaos descriptus, non est Adam, sed alius: capite enim pri mo Genes. universalem orbis creationem enarrans Moses creatum quemdam hominem, ejusque conjugem scribit obiter satis, ae desunctorie, eorumque nec nomi na, nec sortem, nec Posteros notat. Creavit , inquit,
Deus hominem ad imaginem suam, ad imaginem Dei crea vis illum ; masculum seneminam creavit eos , ae nihil ut x' praeterea: tum subinde capite x cujuspiam hominis, ac mulieris sermationem describit prolixe admo dum, atque distincte; formationis apparatum, ac pom pam ; imposita utrique Adae , & Evae nomina; ut plane Videatur duos istos ab iis, de quibus cap. I. dixerat, secernere voluisse. 7
19쪽
motusque eorundem in ordinem redigantur.
Quorum quidem circulorum haec praecipue erit divisio : ut alii dicantur maximi , alii minores;
7. Rela. Non advertunt nugivendi Fabulatores, quantum mosaicae narrationi repugnent , dum Adamum, Iudaeorum Protoparentem a Deo conditum dicunt post illum hominem primum, cujus formatio cap. I. narrata est. Enimvero seκ priorum dierum operibus absolutis, conditoque homine illo primo, deinceps Deus a creatione cessavit , ut nullus subinde alterius hominis creationi detur locus. Immo dc Sιbbathum ob illam cessationem instituit a Judaeis religiose servandum. Adamum igitur Iudaeorum Protoparentem, ut vocant,
post illam diem teptimam Dominicae quietis conditum fuisse, Fabula est. Ecquid enim attinebat, dominicum illud Sabbathum tanta religione a Iudaeis observari, et imitatione dominicae quietis ab ea Gente tanto cultu celebrari, sit Adamus ipsorum Pater, & Caput ante sabbathum illud conditus non est; sed novo subinde operi Deum indulgere necesse fuit, ut illum de limo formaret Certe ii res ita se habuisset, ad Gentiles potius, quam ad Iudaeos observantia sabbathi pertinuisset. 8. Ob. a. Apostolus Paullus Roman. F. V. in quit: usque ad legem peccatum erat in Mundo; peccatum autem non imputabatur, cum lex non esset. Εκ hoc paul- uno testimonio Praeadamita sic poliet argumentari et Lex , de qua Apostolus, non est mosaica, sed ad amica. Nam Apostolus loquitur de lege, antequam pecca tum non imputabature atqui ante legem mosaicam peccatum imputabatur; uti patet clarissime ex diluvionenoetica; ergo loquitur de lege ad amica. Si ante legem ad amicam extabat peccatum; quis dubitet ante Adamum alios extitisse homines 9. Resp. Apostolum loco laudato de lege mosaica loqui, non de lege adamica, res est legenti caput viillud apertissima: probat enim ibi Apostolus extantiam peccati originalis in iis, qui non peccaverunt eo m do, quo peccavit Adam , quasi diceret: ante legem datam Moli peccatum erat in Mundo, licet peccatum
20쪽
De Mundo universo aspectabili. 9
alii mobiles, alii immobiles , idque ex rationibus mox speciatim subjungendis. Interim universim notandum : circulum quemvis sphaerae duo ha
tunc non imputaretur, idest vix cognosceretur ab hominibus solam naturam , & Concuplicentiam sequentibus, nec legem, quae peccati foeditatem ostenderet , habentibus ; tamen peccatum tunc fuisse in Mundo clare demonstrat omnium hominum mors regnavit enim mors ab Adam usque ad Moysem. Io. Ob. Ex Cap. 4. Geneseos multa profert amgumenta Perri rus, quae ego breviter proponam. l. eXVers. 2. Aiel erat Pastor o Dium , O tam Agricola. Si alii non extabant homines, a quibus Abel defendebat oves, re cui bono Cain terram colebάt h. vers. q. Dixit Do
minus ad Cain: nonne si bene egeris , recipies; sin autem male, tim in foritas peccatum aderrty Hoc loco vid tur indicare Scriptura judicium quoddam solemne de peccato faciendum; quod ludicium nonnisi a multis perfici potest. 3. Postquam audivit Cain maledictionein a Deo contra ipsum prolatam, dixit ad Dominum :Ecce ejicis me hodie a facie terrae , ct a facie tua alcon- vir , Ο ero vagus, o profugus in terra; omnIs igitur qui
3nvenerit me , oecidet me . Denegatis Prae ad amitis a quibus poterat Cain occidi vers. I 3. Posuit Dominus Cain signum, ut non anterficeret eum omnis, qui invenisset eum. Si alii non erant homines. hoc signum videtur inutile s. U. I7. Cognovit autem Cain uxorem suam, qu
concepit . er peperit Enoch; criaedificatis Civitatem, vo cavitque nomen ejus ex nomine Hii sui, Henoch. Henochi ista Civitas a Caino aedificata, a quibus nam incolen da erat a tribus Personis, nempe a Caino, ab ejus Uxore. sorore nempe , & ab ejus filio . Congruentius igitur non Ci Uitatem, sed Domum Cain aedilicasset. 11. Res p. ad primum. Pastoris ossicium exercebat Abel, non ut oves ab aliis hominibus defenderet, sed ut oves ad pascua dirigeret, ct alia praestaret, sicia. Cain vero agros colebat, atque in opere rustico lacten do duras & callosas manus 1 as reddebat; at no' uc nunc vario instrumentorum apparatu , sed methodo iam pliciori, uti fuerat a Patre edoctus, ad vitam propriam sustentandam. Λ a