장음표시 사용
101쪽
Nunquam cucurrit hic celerior virtutis in stad Io, quam cum compeditum habuit neruo pedem. parum fuit,quod tot damna, tot probra tandem desierunt indecora, nisi haec etiam tu i sie n t numerosiora, quam illa rnanismiru qui dictus est simplex,accepit duplu; sed geminata sunt bruta, non proles, quia haec non perierat more brutorum, quam superstitem seruabat aeternitas. tres illi a calamitate natae sunt filiae; nempe ut perpetuo ageret numini grates, monitus est numero Gratiarum: at indidit eis nomina pulchriora , quam Graeci rVnam appellauit Diem ;stilicet vaticinatus erat vere, cu dixer lii
post tenebras sperare se lucenm pSol igitur ipse dicendusili Pater Diei; desiit Iuppiter dici Diespiter : bquanquam praeferendus heros hic Soli, quia dedignatus est superstiti Osε intueri Solem, , cum fastu luci1 clorior fulg*ῖ.
noluit erraticum oculis sequi, ne erraret mente. indidit alteri filiae nomen Casiae i. . ab odorato fruticς ii , mΙrare i iacuerat graveolente subsimo, . gemit ex se fragrantiam iatetriae nomen abundantiae fuit, . appellata videlicet est Amaltheae cornu,
nihil tamen in his fabulose dictum
. quale commigristitur Graeci ,
nisi quod stygius honu victus, ac spret vere ab ijt in fabulam .
102쪽
Agnam planε habent ambo hi duces inter se eognationem virtutis, S gloriae. Moses elementis imperauit, tomesCcelo. cum enim ille totuhoc spatimn,quod insta Lunam est, implesset prodigijs, siquidem aquae sunt in sanguinem versia ἰ terradest dit, ut invidos sumeret; igniS erupit,ut absumeret; aer aut .in tenebras horruit, aut in grandinem saeuijt; cum, inquam, inserior hic modu Mosigitisperio paruisset, exortus est Iosues, qui boli quoque, Lunaeq; hoc est astrorum principibus iura datet. Sentio me magnitudine rerum ab utroque gestarum pene obrui; haeret admiratione defixus animus una cum Sole. Sed in tanta tamen triumphantium gloria. inter tot acclamationes, ac plausus, nullam iactare vocem quanimnuis abso nam, S nconditam, inurbanum videri Potest, atque agreste. SeiIicet nondum Roma Capitolium extruxerat , cum hi opimis pia iis incedebant onusti, ac Pulcherrima suspendebant trophaea, quae nulla Consum oret Uerustas. Ac nisi mihi esset propositum, nostros heroes cum ijs tantum conserre, qui coalui suerunt; ostenderem profecto uniuersis illis Romanorum triumphis,qui nume rantur in lastis, longe inustriores se ac praeclariores certzdum fuisse, morum alterum Mosts de Aegypto retulit 'tenebris inductis, alterum Iosues de Gabaonitis luce pr. ducta. . i ' i . α' Κ Σ ΑARO-
103쪽
AAronem Mosis fratrem paullo natu maiorem in au
guratum rite hierarcham opportuno tempore diu 1-na prouidentia protulit terris, scilicet tunc indigitamenta, rituS,ceremoniae,ac hierurgiae vero numini sunt institutae, cum accipiebat incrementum superstitio. tunc e gemmato pectoris sacerdotalis logeo edi vera coeperunt oracula, . cum varijs e cortinis vana coeperant responsa peti De
Themis, rum . Erat ea tempestate in primis nobile Themidis Deae oraculum , quod omnium primum fuisse Orpheus cecinit. nibri arbitrabantur ab illa bonam mentem inijci mortalibus, ut id peterent,quod fas esset; nam graece fas dicitur. habuitq delubrum in Boeotia apud Ciphisum amnem. ex ea porro nata δεκην ait Pindarus. hoc estiuilitiam, legem, S pacem. eandem ut est apud Ammianum in cubili. solioq; Iouis uiuifici collocabant, quod fas esset euenta rerum, &quae Graeci themimen a vocant, per ipsam praesentiscere: ab ipsa item essici, ut pacta, conuentionesq; praestarent,qui iniissent, Phornutus dixit. Themidis huius simulacrum asterri consueuit oli in ijs,qui caussas agebant,apud quod sederentiae verba facerent, ut innu rent non nisi quod AS esset, se decernere.quin etiam Senatum Deorum ab ea cogi dixit Aristides. ad huius igitur Deat oraculum Aaronis, ac Mosis aetate undique populi confluebant accessit in primis Deucalion, qui tunc vivebat,ut Ceam consuleret quid facto opus esset, ut hominu genus, quod immenso diluuio uniuersae Thessaliae demeris sum, ta extinctum putabat, restauraret. id autem responsu- tulisse dicitur, ut velatis capitibus una cum coniuge ossa matris post se iaceret: admiratus primo diu haesisse, quippe id di erat factu dissicillimum, cum omnia limo essent vibducta, & vero videbatur impium, si maternum sepulchrum moueret,atque estoderet; tandem in mentem venit communem omnium matrem elle tellurem, saxa illius
ossa. quod certe Theruidis oraculum illis ipsis lapidibus
104쪽
appetendum erat, de quibus inepte loquebatur; sed nimirum a lapideo simulacro alia magis idonea edi non poterant te sponsa quam saxea . praeter autem istud saxorum pondus, nihil habuit oraculum illud nisi ridiculum S leue. at opposivit Deus ea aetate Aaronis Oraculum , quod e I gei lapidibus, sed pretiosis edebatur, ut esset verae tantum
religioni pretium. atque illud quidem Τ hemidis qui potuit
incorruptum esse, di integrum, cum ipsa a Ioue corrupta suisse dicatur aut qua ratione poterat fas praecipere, quae commiserat ne se Sicum contra Aaronis oraculo nihil esset integrius, quod certe candida ipsius Pontificis byssus mgnincabat. Iam ad hoc Themidis accessit alterum etiam
Raronis aetate, Delphici videlicet Apollinis oraculum c Apollonam Cecrops , qui proculdubio Aaroni, ac Mosi coaevus Delphi-suit, cum Athenarum urbem condidisset, antequam illi cus. inderet nomen, cum sorte in arce enata esset olea, misit eo Iegatos sciscitatum,quid arbor illa portenderetpresponsum vero suisse aiutiolea Mineruae propria esse, proinde usebi imponeret nomen ipsius Mineruae, quae graec E A'tam dicitur. Itaque eodem tempore,quo profana illa,& impia celebrabantur oracula, Deus instituit, atque opposuit sua, cuin logeo pontificio, tum inter aureas alitum caelestium pennaS,quae legis armarium in umbrabant, unde tanquam
e solio ius dicebat: nihil autem hic erat ambagibus implicatum, quod irretiret mentes. loxias dictus est Apollo is, quem Delphis consuluit Cecrops, hoc est obliquus,quippe nihil inde erui poterat certu, ut ita & consilientibus imponeret, & argui non posset, si falleret euentu: contra vero quae ex Aaronispectore edebantur oracula, non potuerunt Iosephus. esse non clara; serunt enim sacrificis tempore intermicantibus gemmis & inusitato splendore radiantibus diuinitus edi solita. Praeter haec sunt qui putant, hac ipsa aetatea communi hoste religionis a multa duo monstrata suist oracula in duabus columbis ex Aegypto prouolantibus, Hammon tu scilicet in Libya, S Dodonaeu in Graecia,quae Hamon proinde vetustissima omnium dicit Herodotus . nam et Dodona. Hammonis vocabulum factum videtur ab Ham siue Cha Genebr.
Noa filio, & Dodanis nomen in sacrae genestos habetur
105쪽
libro. ita, qua tempestare Deus religionem in Abrahae familia, ac gente proseminabat, hostis seperstitionem aliis nationibus inserebat . adeo duobus Hebraicorum oraculorugeneribus illa responderunt, quorum unum erat in lo meo ponti iacis mutum, perinde ac Hammonium , alteria aeque ac Dodonarum, vocale e viva vel Dei, vel batum voce: ut enim veram resigionem oppugnaret.&quasi recens exaggeratos elus mur.Sarietaret In terram, arietinis se corni.
bus e finxit iuppiter Hammonau &cum accipitris more de mortalibus hostis ageret praedam , per columbam tamere sponsa dedit: quanquam e collo, Unde dabantur, fictis fucato coloribus, ut fit in columba Sole aduerso, vanitas oraculi satis intelligi poterat. Raron Veria cum victimas mactabat ut pontifex,arietem maxime, tum Hammonium Iouena quodammodo iugulabat; Scum columbas roto to collo phimis emit siS,S DamsaliS arae Imponebat, tunc de Dodonae columbis garrientibuS poenas sumere videbatur. Opportune etiam eodem sere tempore quo excolebat minationem det misei quidem ex insomniis, Cares ex astris, Phryges, S lla ut ij ex auium volatu, Cyprij ex animalium fibris,opposuit his Aaron cerimonias, ac ritus diuinitus acceptos. quamobrem non immerito quas superstitionem ubique gentium regnantem superasset relimione lacrorum, Pro triumphali trabea ipsum induit Mundu. Vivebant autem adhuc Aaroni S, ac Mosis aetate Prometheus, S Atlas fratres, quorum alter homines effnxisse dicitur, alter humeris coelum sustinuisse et atqui Moses hoc' iiii sibi sumpsit, ut rudes Hebrsorum mentes lacris institutis,ac legibus insormaret, melius qua Prometheu Min aron vero non coelestes modo orbes, ut Atlas, sed Munis dum uniuersum in sacro indumento gestabat; atque in hit. meris quidem lapides duo ex Sardoniche gemma sulaebae, quibus duo significabantur hemisphaeria quorum lapidumas, quem dexter serebat humerus, inter ipsa sacra diuinitus instar astri clarissimi exsplenduisse dicitur. ita sub idem tempus duo floruerunt Atlantes, alter inclutus fabulis, a
106쪽
Moses magnus ille nomothetes, atque HebNi populi
ductor eo tempore natus est, quo eam gentem ii mani Minus Aegypti rex Amenophris Pan amas Phamanophrim appellae intoleranda seruitutis iugo premebat;& ut durior esset calamitas, duratis igni lateribus exercebat. Sed illud monstro simile, quod ve grauiorestet latinricolligendis laborare iussit in paleis. v aute robustior esset impietas,is utebat in mares. non satis erat ferro,quassi falce amputare gentem, nisi euelleret radices ipsas, ac fibras, quibus niteretur. at quia tandem hic tam crudelis, di se reus Amenophris nempe is,qui se Memnonem esse dice- bat,& Aurorae filium,qui cum ad periti sculptoris. eram Memno, aestigias addidisset, simulacrum habuit huiusmodi. E nigro lapide id erat, scilicet quod atratos uece t iberorum facit et Hebrim; quanquam Zeetes instar colum nae fuisse di- Chiliad. 6- cstlapidem num vocalemrabri coloris, ad omen videlicet
eudis. potuit autem aut non unum tantum, aut non
unius Brinae monumentum fabricari magicum: sed ei co- iam a opposita postea sirit illa Hebr*orum Ionge prae clarioriquae igni explendescebat. dux salutis. non mach natrix exiiij . illud vero alterum sit lacrum, quod Mem nonem resti at,atque hunc Aegypti regem, Aethiopi si inito impubis livue ais specie erat e rictum , cum tamen instorente m maxime saeuisset aetatem, Me est in infantes. exciriente araem Sole, ac fimulacrum radijs attingent ι reponte esus Deuti hilares apparere, os licet marmore unias iamnites cantari erumpere,ac sonum edere quasi lyrae, vehoatham. id maliς arxibus sectum nem ci negauerit qui i ii uenalem lagma appςillantem magicas Memnonis e horridas: praesertim cumi Magis, ac praeitigiatori tuis abundaret Aegypt . iat Mia aDuq me inviam onuavia absurdum quam ut timui duloe melos edebat inuemare oraui Morra a dimenta sic ros i illum gemitu etillatus di qui nνε semnem 1 mu gratulabundus er ret
107쪽
natis infantibus primae lucis usuram denique ut qui λAurorae filium dicebat,e e lectaretur n n rore, sed lacrymispdedit hoc simulacru in magicum diu responsa, quibus ca- Micron, peret mortales blando illo cantu delinitos, sed oriento vero Sole, hoc est liberatore nostro, ac vindice saturis, is qui ad Solis exortum canere solebat, obmutuit: scilicet ubi ad illius cunas lyristae coeleste, ac citharoedi, ceteriq; symphoniaci uni cum pastorum fistulis auditi sunt, evanuerunt omnes illae praestigiae, magiciq; concentus. Hoc igitur Amenophri, siue Memnone in Aegypto regnante ortus est
Moses, sed eius filiae gratior suit huius vagitus in scirpeis
cunis,quam patris cantus in magico marmore. iue unda est,quanquam non ignota rei gestae commemoratio: nam is
Cum cod tra immane regis edietiim obstetrices Mosi reces nato beneficae pepercissent, mater eum tres sere menses a in penetralibus domus aluit; tande metus incessit, ne savagitu puer :e proderet suo, cum tota familia ad suppliciutraheretur.itaque eius vitam numinis prouidentis pietatiq; committit; simulque ipsu viminea cistabitumine oblita includit, ac proxima Nili alluvione deponiti vehebatur secu-do fluuio fatale superstitioni onus, atque adeo ipsi fluuio, quem videlicet postea reddidit virga cruentum . tum regis filia, quae sorte cum aequalibus multis circa Nili ripam puellari lasciuia errabat,alucum conspicata, ut est humanus animus auidus scrutandi, si qua in occulto sint, iubet cistulam apprehendi puerumq; intuita omni lepore amue tem,plausu gestiens in ulnis excipit, uet. eblanditur, tum indigenae mulieris mammis admoueri at eam puer alim niam omnino repudiat, di velut aliena fastidit ubera. hie Mosis soror Maria quasi diuersum negotium agens, ceteωrum occulte a parentibus ad id submissa. ut totius rei exploraret exitum . monet regis filiam, uti tribuli sceminae alendum tradat, quod infans sit peregrini sanguinis et auisnuit illa, atque haec statim accurrens ad matrem rem nunciat. eam ubi filius agnouit, arripit auidd ubera, ac mate
no lacte in regia nutritur; quem eum in deliciis haberet
regis filia; ferunt blandimenti, ac Iudi eratia aliquando ili in pucri caput paterno diademate ornas luerum vero
108쪽
regium in signe teneris manibus arreptum humi asaixisse, Abul. ac pedibus proculcasse, praesertim cum falsorum Deorum imaginibus ut aiunt esset ornatum, aut potius scedatum. id vero prorsus ominosum visum est ijs, qui aderant; ac
fatidicus quidam Sacerdos, ct fanaticuS temperare non potuit, quin regem fatorum admoneret, apertaq; praedica.tione assirmaret, videri si bi fore, ut puer is Aegyptijs clade in inferret, ac Diis illuderet; proinde ne illum in publica
pestem, exitiumq; aleret, immo extingueret potius, ac de medio statim tolleret; ad haec Deorum, hominumq; testatur fidem . pene iterum maternis uberibus subtractus est puer, pene iugulatus, nisi indulgentia regis in filiam, quae aetatis excusationem obtendebat, praeualuisset: sed nimirum noluit Mo es aptare fronti coronam auro, ac gemmis illuminatam, ne inde potius, quam ex congressione cur a Deo radiatae fronti splendorem accersivisse videretur. Iam
ille inter Aegyptiacas disciplinas, & regias opes enutritus
adoleverat, cum sastidii e coepit aulam, nempe ad rerum praeclarissimarum molitiones a numine praestitutus: itaque in desertum Iocum se ah dit, ab ij cit purpuram, induit meloten fit ovium pallor ante luam populorum. Interea obuersatur oculis mirum ostentum virentis rubi. quem citra omnem soliorum cladem innoxia comprehenderat sana-ma ; ac bene de suae gentis reditu sperare iussiis, prodigi is ad id confirmatur, quae quasi prolusio suit: nam pastoralis
baculus repente conuolutuS in ira Sanguem induit, tum violentus, ac tumidus linguas in ipsum vibrat, ac ceruice ex aduerso iubatam tollit, mox horribili illa specie ultro remittente baculus pristinam recipit formam. manus ad haec sinu exerta inficitur. atque obducitur lepra. postrem aqua humi affici rubescit in cruorem, quo tamen serati Ostento, ac mortis imagine animatus ipse potius est ad rem
strenuε gerendam. Omitto cetera multa, atque praeclara νὴ volui tantum au picia rerum gerendarum commemorare.
Pori o i Moses non insignis solum fuit virga, sed calamo: ag gressus est enim Mundum ipsum e tenebris obliuioni S e X- trahere, ei uSq; cunabula deducere ad adultam usque velut aetatem , ut opifex tantae molis, O architectus obscurus
109쪽
vulgo, i mn o etiam ijs , qui se sapientes haberi vo'ebant,
agnitu6 colere tur. Regnabat ea ten pestate Cecrops is, qui ' Athenas condidit, hoc est illam omnium bonarum artui, ut Graeci iactabant, inuentricem urbem, Philosophorum,
di oratorum matrem, & poetarum alumnam, Vnde humanita S,doctrina, iura, lege Si ac no trugalitas modo, sied fuges ortae dicebantur, atque in ceteras terras distributae I de cuius vibis possessione propter pulchritudinem inter Deos ipsos certamen proditum est; quae auctoritate tanta fuit,ut etiam posteaquam stactum est, ac debilitatum Graeciae nomen ,eius unius urbis gloria niteretur: domicilium igitur sapientiae parabatur eodem tempore, quo Moses vir sapietissimus vivebat in terris, disi alibi quam Athenis degeret. atqui in Graecia non suit indigena sapien ia, sed aduena rquippe ab Abrahamo, ac deinde a Mose edocti Aegvptii,
atque Phoeniccs Graecos erudierunt. nam Cecrops ipse co-ditor Athenarum ideo biformis est dictus, quod Aegyptia,&Graecam lingua optime calleret; tametsi id ipsum alij eo quoque reserant, quod connubij leges sanxerit, & certum
virum cum uxore coniunxerit, cum vagaretur antea tibiado, S ignoti essent genitores, nothi filii. ac Moses quideuon modo adulterio proposuit poenas, etiam diuinitus imssigendas; sed ut certior esset toruri sui S quaeque connubiatii bubus definiuit. de sapientia vero quid dicam cum s crae ipsae literae testentur futile eruditum omni doctrina Aegyptiorum: ipsum autem adeo admiratus, Saemulatus est Plato, ut Numenius Pythagoricus dixerit, nihil aliud stlle Platonem,quam Mosea Atticum eiu silemq.doctrinam in multis secutum esse Pythagoram, & cunctas Graeciae disciplinas a Syria, ct Aegypto manasse , qua de caussa fortali e C Iearchus peripateticus scripsit, Aristotelem misso Iudaeum; ac Demctrius Phalereus etiam ipse peripateticus Alexandrinam bibliothecam non satis instructam putauit, quod videlicet Hebraeorum libris, hoc est omnis sapientiae ista te, atq; principio careret. Ceterum quod ad religionem attinet, vide qui in suerit oppositus Cecropi MoseS, nam ille primus suisse dicitur, qui in Graecia simulacrorum cultu in lituit; Iouem indigitauit, aras extruxit, atque delubra,
110쪽
immolari victimas iussit, denique omni superstitioniim genere eam imbuit gentem; cum interea Moses totus esset iaveri Dei cultu decernendo , & sacris institutis, legibus, ritibusq; condendis: in primis vero augustum illud extruxit tentorium, quasi una cum Hebriorum gente, vel peregii-nantis, vel militantis Dei, simul cum oraculi cortina, penetrali sacrario: idq;opportuno plane tempore iactum , quippe tunc diuersis in locis extruebantur fana Deorum
non modo a Cecrope, sed ab eius filio superstitionis hqre de Erisisthone,praesertim Apollinis Delij;in cuius limine
scriptos suisse narrant versiis, quibus edocerεtur homines, qua herbarum compotitione aduersus omnia venena uti de berent,cum interim impietatis veneno mortalium metes multo perniciossus inficerentur . sed Stygio veteratori fraus postea constitit multo: nam cum Menophanes MUthridaticae classis praesectus Delum euertisset,expilatis donarijs,& Delijs in seruitutem adductis, barbarus quidam ex eius exercitu ligneum Apollinis ipsius simulacrum in pelagus misit, quod diu post: ε naustagio eiectum, fluctibusq; iactarum ad Peloponnes littora iacuit: mari videlicet opus fuit, ut tama superstitionis labes elueretur. Op portune igitur Mosis vera religio, qui ab undis impunccuaserat, se opposuit impietati. Huc etiam iacit, quod nors . multo post natum Mosen Epidaurus est condita eastilicet '.' urbs, quae a Graecis dicta est, hoc est cruenta, quod ru ibi Aesculapis ara esset, quae plurimarum victimarum sanguine redudaret; α ιρια enim cruor est,eademque μειλισσια Euse
dicta, na μειώσσει' sacrificare est. in quo illud quoque animaduertendum, opportune latis tuo Mosen editum terris, quippe qui vim diuinitus accepit in edomandis' virga pre ,
Rigiatorum anguibus: siquidem h pidauri in Aesculapii
templo anguis est cultus: qui ut latius venena distunderet, ea urbe nisia contentus, postea, uti suo Ioco dicemus, in Romanam, quae arx erat Omnium gentium , quo nationes omnigenae consuebant transferri voluit. Adulto vero lain
Mose Memphis exadificata est Aegypti metropolis, nec Mepnii minus superstitionum,nuam reaum sedes ibi operois illa: suςre pyramides, obelisci, mausolea, Sprincipum busta .