장음표시 사용
1쪽
tis Asiae Antistites seriberet, Angelos eos appellans, sueis Dbs Eecisa seriae, dre. elatissimE ostendit, sua in sede velut in Caelo, Episcopum, caelestem veluti Amentem esse, ad euius arbitrium certis legibus eius motus temperentur . Quapropter , si Platonis As Iectae in ea sententia fuerunt, ut assererent, totam hane uniuersi Molem supremis illis mentibus, quae cplorum cursus moderantur, subiacere,
quis pariter aequθ prohibeat, ut asseramus, ex Episcopi moribus veluti a primo
lo, populi mores ,& Cleri potissimum dependere ξ Adeo ut, si se ipsos ad pia
stinam dileiplinarereuorarent Antistites, facillimθ suorum morum exemplis afflictum Cleri statu ex arent, moresque Perditos in veterem. dignitalem reuocaia Isid. Pelus tent, ex quo spes inst es, ut ait Pelusota, haurirentur, ut umqtlaque eorum i si vestigiis ad hirente, a vitiorum sordibus Vrbes omnes abscederent, virtutes Christianas excolerent, suaeque saluti tota animi eontentione eonsiderent :CM. Tita Hinc Trideating Synodi Patres ad totius orbis mores corrigendos anhelantes,. V ,- l ac potissimum basi tanti molimen operis statuerune, & singulare veluti medita
' ' mentum ad vulnera Witiorum undique grassantium obducenda: Eorum verba pr Bferre liceat Ad νestituend/m e/llapsam admodum Ecclesiasticam visciplinam depνauarosique in clero, o Fusio Cbristian more; emandavidos , se accingere υolem , ab νι, qui malaribus Ecclesiis ρυ ra, saevium censet esse Amendam . istegritas enim prodentium saIEs es subditorum : Nisi persectissima morum imago prius coleretur in Praesule j frustra populorum componendos motas ad normam pietatis arbitreris i ex illis enim isti dependent, cum bene se habere membra non valeant, si ea , put ipsum eIangueat. DB. , a Quapropter Antistites simul ad Synodum coactos alloquens Diuus Bernardus
Incommoda, vitiaque, quibus populorum animi tam sede sordescunt, non alia potentiori vi destriiuntur, quam Praesulum sanctitate: audiantur hie rursus Tride distinae Synodi patres , qui sermonem de hoc alibi habentes, sic etiam statuerunt.. ιξ τὰa Nibiis , qaνι alios m gis adpiraatem, o De ιtum aspidaὸ instruas, quam eorum με . . e, vita, or exemplum, qui se diuino minisseris delicaruxi r cum enim a νebas saeali in Ceerelara . . Iriorem sublati locum consZictaarur , in ees tamqviam speculum reliqui oculos con3ιians: publicum quidem speculum Antistitum vitam esse dixeris, in quod omni uinoculi consipitant; si ergo nitidum, &cristallinum fuerit, omnibus suas maculas explicabit, ut eas deleant, & eradant . Mentiar, ni ex uberrima Diui Chrysostomi vena hqe omnia Doctissimi Patres ac-eeperint: hie enim ea Apostoli verba declarans ad Titum Cretensem Hyera ream
Ad iii. x. . scriptas In omnibus te Vsum praebe exemplum bonorum operum, ere.Hoc dicendi mo- Chris ib. do ea illustrat; Sit doctrina, or exemplar U1rtatis tua speculum vita, qaod omnιbas propositaν ad imiιandam veluti archei us , or primitiva quadam ιmago, omnia in se
habens, qua bona, o honesta Iunt. Illud etiam tantus Reipublicae Christianae Magister voce identidem usurpat , quod si suae aetatis Christi fideles ad orthodoxae religionis leges suos mores attemperassent ,& quam profitentur disciplinam opere expleuissent; nullus e tot mD.chesses. millium numero cultor Idolorum superesset, Nemo Arofecto gentilis est, s ipsi υthomae in voνιρι Chyistiani esse cararemus : Sed quis credat ξ Hebraeum virum audiamus,lisci'' 'ci eadem de Prisulum pietate confirmantem: si namque par in ipsis esset morum Sane itas, di praestantia dignitatis, certatim omnes reiectis mendacijs ad nostrae veritatem fidei amplectendam accurrerem: eum enim Roma redeuntem sciscitarentur eum aliqui, an adhuc Cardinalis Bellarminus viveret, & adhue eum vivere aifirmasset, hae e addidit, quod si Praesules omnes, omnesque Lithurgi, quos Orth doxa fides enumerat ad Cardinalis Bellarmini exemplum mores Sanctissime insor marem, ne unus quidem ex Hebraeis superesset, qui sponte a Bae legis licentia abhorrens, permutata voluntate ad Christianae fidei legem animum, operamque traduceret: adeo nullus potentior, & esticacior ad populorum trahenda, & emoru. iienda corda magnes est, quam Sanctita S Hierarcharum : Eo enim innato quodam instinctu ferunt ut Populi , re Principis, seu Sacer, seu profanus ille sit, mores imi-
2쪽
tetur: validitis ille moribus adhortatur, quam vocibus , dc potentius imperat pie-Α tate , quam legibus: Iure igitur merito ille cecinit, componΛων Orbis Regis ad exemplum ; nec sic inflectere fasus
Humanas edicta Valent, quam υιta regemis.
Moderatoris mores perpender ex illis enim, qualis sit populus innotescet.quapropter graue illud effatum Romanus pronunciauit Orator, inales in Republica Francipes fuerint, tales o cives. Sapientiis mus omnium quotquot ea aetas afferret Principum Carolus Quintus dieere assueuerat, se Populorum, Urbium, Prouinciarum mores agnoscere e Pre su Ium, Praeceptorum, de Moderatorum moribus: Sacra pendent a Praesule, Iuventus, quae Reipublicae quoddam Seminarim est a Praeceptore, Urbs tota a Moderatore, ut enim Traianum Caesarem monuit Plinius, Vita Principis censeae . est , eaque perpetua , 4d banc dirigimur, ad hanc coaxaemimur, nec tam imperist nobis opus , est, qu4m exemplo.
Quin apud Cassiodorum exaggeratius loqui videtur Theodosius, sed re vera ea, circa quae versamur illustrat, hoe est fieri ne lius posse, vi suis in rebus erroris nescia natura fallatur, qnam ut Princeps, aut Praesul dissimilem sibi populum fingat. Fositim es quippe m dicere Di est eνν. e naiaram, quam dissimile οι Princep/ρ.ssiis mare Rushticam.
Cum Samuelis ore Regi Sauli praeeepit Deus, ut Amalecitarum Turbas exit ma internecione deleret, absque eo , quod ne unus quidem ex eis , vel vir fuerit, aut Remina siue animal, superesset, ut Dei mandata populus faceret paratissimus erat: verum ut Saulem Regem aspexit Regis Agag vitae consulentem, & pretiosa nusque sibi seruantem,Principis exemplum sequutus celeriter fuit: Eι pepercit Saul, cst populus fgog, ct optimis gνegibur ora iam , ct armentorum, o arietιbus , Uni uess , qua plura erant. Ex aduerso Regis Nini uitartim poenitentia toti populo dolorem incussit , & uberes intulit lacrymas: Regis ieiunia adeo populum ieiu-C num reddidere, ut tenuis quicumque cibus suisset, ei piaculare flagitiu n videreis tur . Vι tota Ciuριas ieiunaret, famem sibi Rex primas indicit, sic eleganter Ambrosius. εAd idola Hieroboam i Regis statim populus totus aeeutrit, ut euiporatis thuribus ea veneraretur: ut autem ad veri Numinis cultum deceptus populus reuerteretur, Ezechiae Regis exemplum pro duce suit: cum Dionisius Tyrannus Platonis discipulus,ut habes e Plutarco,ad Philosophiae artes addiscendas Iblertet incumberet , ad Geometriae studia tota aula simul cum urbe mentem suam conuertit: vel Plebeios scientiarum amor occupauerat: in Theatrum sapientiae Regis auIa concesserat. & suam Academiam Athenis Syraculas transtulisse Plato videbatur: vix autem Principis amor erSa Platonem defecerat, ut protinus luxu desidiaque tota aula affluente, scientiarum amor euanu crit,&quae domus Mineruae videbatur , Circiana referret domum , ubi bellu inos quisque vultus induisset. I i Promissus Seruator expectatissimus Hebreis erat: ni I aliud ab eis tam serio, de contentiose agebatur, quam de eo perquirendo e in perscrutandis antiquis vaticiniis lolerti stim semper e tant, ut, in eius aduentus tempus adhuc aece uerit indas arent i quid tamen ut trium Magorum Regum ore,quos stella duxerat,excipiunt .hristum Seruatorem accessisse, & eodem prorsus loco, quem diuina oracula significa iteraniduci iam datum ,& natum , ad Regis, imo Tyranni Herodis aspectum ad lime nunc in m fer E insanientis in lanit fit populus, eiusque imitatus exemplum ingentem concepit de eo tristitiam , quod maximam gaudij segetem asserebat I Aud/ens autem Herides Rex ιυνιaius est, ct omnis Ure solyma cum allo. His alijlque permultis,quae stippeterent exemplis, illud Aegesippi acroama eonis firmatur, scur ιoni Pyιncipis Uita , probitam quadam praesicriptio , o per univosos D mendi foνma est; ita Imperaιoris colIuoiou ex flagitiorum est. Suae aetatis infortunia, iure quidem merito Firmianus Lactantius non sine gemitu memorabat et obsequij enini loco erat, Regum, & Principum vitia venerati,
adeo ut Iesae quodammodo Maiestatis reus videretur, qui vitio calcato se virtuti Fars Secunda. A a nia,
Ph. in Pan. ad Traran. D. Ambra
3쪽
mancipasset, Φαιηiam moνes, Ar istia Regιs imιι xi, genas obse σιν iudiears , aιie. ceram omnes ριetatem, ne exprobare scelus Regi viriνentur, A piὸ υivexens . Nee Alongh ab his ea distant, quae Sanctus Ambrosius de Episcopo , qui criminibus in quinetur,dolenter exaggerat: honoris enim dignitate, qua fulget, illustrat vitia, crimina exornat, adeo ut peccare nullus timeat, qui peccantem aspectet Episco pum. Nalli tamqae allicitum esse videatur, quod ab Episcopo quasi licite μορι- trator sed imum magis credunt bomine/ esseilaodabile , quicquid Discopos hah.8. Hi delectabile; nec qui quam quod agere Ponrt sex non dubitaι, se indabiιanter age
DEo sit lausi Nostra enim hae aetate, si umis ego excIpiar, omnes quotis quot in partem sacri Regiminis vocantur Antistites, ea morum integritates Bsplendescunt, quae ad populos erudiendos quam maxime decet: Ccelorum instaris sunt, qui populos ad motus sui legem trahunt, & e vitiorum sordibus eos excitantes, ad tua querenda vestigia suauiter eos impellunt i ad hanc sane mentem ea Regis Vatis scrba Chrysostomus aptat. Crti eaaννant gloriam Dei. Caeli, saeest, Sa-
terrores enarrant, non dicentes tantum , sed vita exemplo addaιentes
Nulla potentior potest dari lex, quae subditatum gentium corda validius ab erroribus auocet, quam Episcopi pietas, qui vel tacens loquitur, hortatur. praecipit , & sanctis operibus arguit, docet, obiurgat, uiuendique formam, normamn K-s que morum sit bditis impertitur, Prae stsitorum bonitar, sabiectoνtim falab νis est ν/ dedieri s. gata, haec de Pontificia Sede Gregorius: populos perficit sanctus Antistes , &ce .c.ο. virtutibus suis artes omnes, quibus mali Dce mones in fisum gregem seruntur,ex , superat. Opportune ad haec roboranda perpenditur a Diuo Leone Pontifice, quod cun Apostolis Christus significauit, in votis suisse Sathasis, ut eos crebris tentationi-
I i τ ilio iis vexaret, de quodammodo cribrare r. Fece Satanas expetivit vos, Ut crabrarer - Ucisi t=incam Licet facultas, quam Doemon obtinuit, ut in Apostolos squiret, adosnne, referietur , omnesque in certamen adduceret, conuersus tamen ad Petrum PQ Sibi Christus Dominus, sic eum ille alloquutus est . Ego autem rogaus ρνο te Prare, Σι'nsu demias sides tua. Si tentationum aculeis Omnes crucianui, cur pro uno tantum Pe: ro rogat Christus sibimet interroganti Magnus Pontifex respondet, quod cum in Petro Apostolici Collegis caput statueretur, eius saluti consu re, omnium beneficium erat: si namque optime conualuerit caput, totum corpus incolum eis otiis; . ore quis neget Z audi iam Magnum Pontificem. Commune e ι omn/ιus ηρ ιlis
mino P. tri cura susipitur , cst pro Perri proprie supplicaιον ιamquam attoνω- status certior siu futurus, si meas Principis υicta nan fueνιι. Fortior erit acies leporum si ducem Leonem habuerit, quam Leonum acies si leporem ducem sortia lotur: si contra inferorum pugnas ardore pietatis inuictus steterit Praesul, nil opus est quod timeat populus: seruetur Petrus, qui caput est: ex huius enim salute pendet membrorum omnium salus .
Si mysticum veluti eorpus Eci Iesia tota est, in tribus eius partibus Antistes exispi imitur, in eapite sci Iicci, in oculo, & in stomacho . quam bene autem tria haec: his te doctrinae subserumni t si enim Antistes vi e fancti Leonis sententia diximus
caput est, quis ac sciat e capric , velut e fonte in caetera membra spiritus , di vires omnes dei tuai adeo ut e Principis salute populorum salus oriatur: Hac eadem comparatione Traiani laudes cxplicans Plinius utitur, ut enim suum Neronem in- sene. lid. stritur Ct, haec habuit. .s ιapite bona Ualcitiis , ιδε de Omma vete a sunt, aut languo ten me. re demissa sunt.
DDieant membra extera necessὰ est, si caput elangueat; non in Antistite solum vitiosum morbus immoratur, contagione quadam seipit etiam in populum, eum.
4쪽
Aque totum tam maligno tabo inficit, viti atque , ut integras Vibes, i rigeque lata Prouincias spalsa lue depascatur. Cu0a Sacerdotam νuιna populi est. habes haec a
Diuo Paschasio. Sacri huius corporis oculos imo pupillas Religionis, quae Dei populus est, Antistites est e,ab ipso Deo docemur, cuius oraculum fuit Z rccharia ore prolatum iuxta omnium Sanctorum mentem. Qui rei erit vos,tangitpupillam ocata mes . vel ut
legum Hebraeus Codex Chaldeus, Graecus, Complutensis Regius & Divus Hieronymus , Tangit puριllam oculi eius, idest Ecclesia. quis enim nesciat idem prorius ab Episcopis munus esse praestandum, quod corpori oculi praestini recta igitur tu. taqtie via tunc populi incedent, eum nitidae, christallinae nullaque prorsus vel Ie-ii istima labe vitiolis pupillae suerint: verum si prauarum perturbationum ne nulis istiae caligaiierint, di vitio tum graui morbo fuerint adeo obdit , ut lumen praestare non valeant, quid sane aliud expectes, quam ut in transuersiam acta membra omnia corruant & lucomposito motu praecipit enicipsum audi Diuinum Magistrum B egregia similitudine haec eadem explicantem . Lucerna corpoν is tuι est oculus tuus I
lus simplex fuerit, hoc est si nullo prati itatis humore maculetur, totum colpus hoc est populus eius lumine illustris adeo erit, ut Argus oculatissimus videatur: at si qu Vrbis, & Prouinciae pupilla est, tenebris obnubatur, qui per inuta S vir tuus vias deambulare populus valeat, di tenebris occupatus assequi CCesum . Cymmerijs tenebris circumseptus cadat, & miserrime ruat, necesse est: sed audiariit Diuus Ambrosius ea Christi Seruatoris verba pro re nostra, sua eloquentia illustrans . Si Malus taar simplex fueris, totam corpus suum lucidum erit: idest, s O cvas , qai lumine promerati praeesse in eo cre, simpticitate est sancta, ct ιnnoienti .
lox adempta est Ocalorum: idest, quid faculari actura est mali. tuis ρ θ:. I . mquod hoc eodem in corpore, stomachi vices gerat Antistes, D. uus Chrysostumus docet,dummodo fuerit ipse Imperfecti operιs Auctor: sicut enim in il omaeho vel .li in humani eorporis ollicina cibi recipiuntur, & excoquuntur , ut eos in caetera membra distundat, sie Episcopus Caelestia Sacramenta , Doctrinas, & saera omnia alimenta recipit, ut ea populis enutriendis impertiat: huic ergo Metaphorae nixus tantus Magister ad illius considerationem progreditur,quod Christus Dominus triu- phantis in morem Hyerosolimitanam rbem ingrediens peregit: statim enim hane bibem accessit ea mente, ut si fieri posset,eum populum ad Dei cultum,a vitae prauitate conuerteret, templum protinus adijt, ut Saccrdotum mores graui sermonis asperitate corriperet: Optime hoc iuxta medicae iacultatis leges pei actum ipse docet ; ut enim ςgrotum corpus sanitati restituat medicus, omnes in eo neruos artis in pen iit , ut vitioso quovis humore stomachum expurget, ac soluat; Medicas L, quanto primum sngrediιar ad infirmum,statim deflomacho eius interrogat, ct eam sempeAeνe priusfεριμαι Nos uide allocuens vir sanctus sic statuit . Videte ergo bace ν dotes , quomodo vos componam in πινόν, o vere: quoniam sicut in cavore si iquodfoeνιι ιμβνmum membram , non omnino unguetio stomachus : si autem famae .s langueret, omnia membra in aemuntur instrinaisic si aliquis Chrasianorum pecca- aerit , non omnino peccanδ ct Sacerastes e si autem Sacerdotes fuerint in peceatis, rotas rvvlώs conueνιitur ad peccaιum . An non validissimus iste sermo est,ut mores nosti os componat, di ac vi turis amussim actiones nostras adducat
Arbori etiam populum Sanctus idem Magister confert, cuius radix Episcopus sit, e qua vigor omnis in omnis eius partes sit diffundendus: eo igitur modo, quo, si s iniis undiqae porrectis arbor ditescat, si densa soliorum pompa se circumuestiat,s floribus verna tempestate se exornci, si seu stibus Autumni tempore coronetur, satis ostendit vegetam , di valIdam et iis esse radicem: sed ex aduerso situm sol ijs, thm tauris arei cat, exucca & vitiata esse radix creditur, sc prope, si piis motibus fuerit imbutus populus, sacri r Opetabus vacet, virtutemque omnem industria tota
5쪽
manciparit, Quoniam moνes, O vitia Regιs imitari, genas Οιβ au talitatur, Mis..cerunt omnes ρι etatem, ne exprobare secetuι Regi viserentur, si ριὰ vi exent . Nee longe ab his ea distant, quae Sani tus Ambrosius de Episcopo , qui criminibus inquinetur,dolenter exaggerat: honoris enim dignitate, qua sulget, illustrat vitia, crimina exornat, adeo ut peccare nullus timeat , qui peceantem aspectet Episcopum. Nulli iamqae illieiιum esse v/deatur, quod ab Discopo quasi licit. pe/ρetrator in sied ipsum metis credωnt homiues esseita ada ιι te , oicquid Episcosas hae uerit desectabale, nec qui quam quod agere Pontifex noa dubitar, se indubiιanter age
DEo sit laus t Nostra enim hae aetate, si umis ego excipiar, mnes quo quot in partem sacri Regiminis voeantur Antistites, ea morum integritato splendescii ni, quae ad populos erudiendos quam maxime decet: Gelorum instarii sunt, qui populos ad motus sui legem trahunt, & E uitiorum sordibus eos excitantes, ad sua querenda vestigia suauiter eos impellunt i ad hanc sane mentem ea Regij Vatis verba Chrysostomus aptat. Crti ea. ννa,r gloνiam Dei . Gelι, ois, Sa
terrores enarrant , nstra dIcentes tantiam , sed vita exemplo adiacentes .
Nulla potentior pote st dari lex, quae subditarum gentium corda validius ab erroribus auocet, quam Episcopi pietas , qui vel tacens loquitur , hortatur. praxi pit , Se sanctis operibus arguit, docet, obiurgat , uiuendique formam, normam inn Α-ς que morum subditis impertitur , Prae νHorum bouιωι, μειectoraιm falabνii est ν de distri .s, gata, haec de Pontificia Sede Greg0rius: populos perficit sanctus Antistes , αος .c.ο. virtutibus suis artes omnes, quibus mali Dcemones in situm gregem seruntur,ex luperat. Opportune ad haec roboranda perpenditur a Diuo Leone Pontifice, quod cum Apostolis Christus signifieauit, in votis fuisse Sathan , ut eos crebris tentationi-I iis vexare t,de quodammodo cribraret. Fece SaIanas expetivit vos, VI cνι braret Ii-cωι t=i ιcam . Licet facultas, quam Doemon obtinuit, ut in Apostolos seviret, ad omnes refertetur , omnesque in certamen adduceret, conuersus tamen ad Petrum J'd: ibi Chiistus Dominus, sie eum ille alloquutus est . Ego autem rog4ur pro te Peιre, υν-sv d fiat sides tua. Si tentationum aculeis Omngs cruciandi, cur pro uno tantum Pe: ro rogat Christus sibimet interroganti Magnus Pontifex respondet, quod clim in Petro Apostolici Collegis caput statueretur, eius saluti consulare, omnium beneficium erat: si namque optime conualuerit caput, totum corpus incolume Diabari sese quis neget audi iam Magnum Pontificem. Commune eνat omnis iss 's.lis 3. m anit. periculum de tentatrone formidinιs, στ dιutna 8νεIectionis auxilio taν iter indig/ba si βψ yy qaoniam diabolus, amnes exagitaνe, omnes castebat elidere i est tamex hecratis .i D inino P. tri ιών. suscipitur , est pro Mi Petri p/ερυὰ supplicaιον; tamquam alioνω- stat si certior sit futurus, si meos Princi is victa non fuerit. Fortior erit acies leporum si ducem Leonem habuerit, quam Leonum acies si Ieporem ducem fortiatur: si contra inferorum pugnas ardore pietatis inuictus steterit Praefui, nil opus est quod timeat populus: seruetur Petrus, qui caput est: ex huius enim salute pendet memhlorum omnium salus. Si mysticum veluti eorpus Ecilesia tota est 3 in tribus eius partibus Antistes ex-pi imitur, in capite sci Iicet, in oculo, & in stomacho , quam bene autem tria haee. hitic doctrinae lubserii unt f si enim Antilles vi e sancti Leonis sententia diximus caput est, cauis aesciat e capi ic , vehit e sonte in caetera in embra spiritus , & vires omnes dei tuai i adeo ut e Principis salute populorum salus oriatur: Hac eadem eomparatione Traiani laudes cxplicans Plinius utitur, ut enim suum Neronem in-s ne i ,de siriterer, haec habuit. Λ sati e oona υβι ιοήν, inde omnιa υege a sani, ast languo-
Doleant membra caetera necesse est, si caput elangueat ; non in Antistite solum vitiorum ciuibus immoratur, contagione quada in seipit etiam in populum, cum- , - que
6쪽
Aque totum tam maligno tabo inficit, vitiatque , ut integras Vrbes, li3ngeque lata Prouincias sparsa hie depascatur . culpa bacerdotam ν uisa popuIι est . hanes haec a Diuo Pascliasio. Sacri huius corporis oculos imo pupillas Religionis, quae Dei populus est, Antistites este,ab ipsoDeo docemur,cuius oraculum fuit Zrcchariae ore prolatum iuxta omnium Sanctorum mentem. ασι tetigerit vos, tangi Ipupillam oculI mra, vel ut
legunt Hebraeus Codex Chaldeus, Graecus, Complutensis Regius & Diuus Hieronymus , Tangit ραριllam oculi eius , idest Eccle . quis enim nesciat idem prorsus ab Episcopis munus esse praestandum, quod corpori oculi praestant recta igitur tu. taque via tunc populi incedent, cum nitidae, chris allinae nullaque prorsius vel Ie-nissima labe vitiosae pupillae fuerint: verum si prauarum perturbationum nebulis istae caligauerint, de vitiorum graui morbo fuerint adeo obductae, ut lumen praestare non valeant, quid sanὸ aliud expectes, quam ut in transuersum aeta membra Omnia corruant & incomposito motu praecipitent: ipsum audi Diuinum Magistrum B egregia similitudine haec eadem explicautem. Lucerna corpoν is tua est oculus tum :ρ oculus tuus fueriι simplex, totam cavus tuum Iacitim erit; si autem Mutur Ious
aerit m quam , t tum corpus laam tenebrosam erat . Si. mysticus Urbis oculus simplex fuerit, hoc est ii nullo prauitatis humore maculetur, totum corpustio et est, populus eius Iumine illustris adeo erit, ut Argus oculatissimus videatur: at si qui Vrbis , & Rouinciae pupilla est, tenebris obnubatur, qui per inulas νι Hilis vias deambulare populus valeat, es tenebris occupatus assequi Coedum, Cymmerijs tenebris circumseptus cadat, &miserrime ruat, necesse est: sed audiatur Diuus Ambrosius ea Christi Seruatoris verba pro re nostra, sua eloquentia illustrans . Si ocalus laus simplex fuerit, totam cor's tuum lucιdum erit: idest, si Epi copus , qui lumine promerast praeesse in covcre , s piscitate est sancta, ct in menti.
decoratas : omnis Ecclesia olendore taminis radiatur: si autem νον las tuus nequ/ mest, rotam corpus taeum tenebrosam est , idestsi Episcopus, qui vidi batur corp/νι fωb- diis lacem praebere , obnubiletat nequitia c uate: quid citer a fac em m mlν 1 quibωι
V lix adempta ess oculorum: idest, quid cuiaris facturas miatuuia ' D. lnus quod hoc eodem in corpore, stomachi vices gerat Antistes, D uus Chrysostomus docet,dummodo fuerit ipse impersecti operis Auctor: sicut enim in stomacho vel . ti in humani eorporis ossicina cibi recipiuntur, & excoquuntur, ut eos in caetera membra diffundat, sic Epilcopus Caelestia Sacramenta, Doctrinas , & acra omnia alimenta recipit, ut ea populis enutriendis impertiat: huic ergo Metaphorae nixus tantus Magister ad illius considerationem progreditur,quod Christus Dominus triu- phantis in morem Hyeroiblimitanam Vrbem itigrediens peregit: statim enim hane Ut bem accessit ea mente, ut si fieri posse eum populum ad Dei cultum,a vitae prauites e conuerteret, templum protinus a dijt, ut Saccrdotum mores graui sermonis asperitate corriperet: Optime hoc iuxta medicae facultatis leges peractum ipse docet ἔ ut enim qgrorum corpus sanitati restituat medicus, omnes in eo neruos artis impendit, ut vitioso quovis humore stomachum expurget, ae soluat; Medicas I ruanto primum ingreditar ad infirmum sarim de stomacho eios interνogat, Hr eam
ct Neμere primi furiat: Nos inde alloquens vir sanctus sic statuit . Videte ergo
'acerdotes , quemodo vos comenam in veνbo, Hr opeνe ἰ quoniam sicut in corpoνesia ιquod seνιι ιAstymum memινam , non omnino languet,cst stomachas : si autem stoma chtis langueret, Omma membra inaemuntor anstrina sic si aliqπis Chr ιanorum pecca-oeνit, non omnino peccant se Saceraotes: si autem Sacerdote serint in peceatis, rotas populus conuemι ν ad peccatum . An non validi Isimus iste sermo est,ut mores nosti os componat, di ad victu iis anuissim actiones nostras adducat
Arbori etiam populum Sanctus idem Magi ster confert, cuius radix Episcopussi, e qua vigor omnis in omnis eius paties sit diffundendus: eo igitur modo, quo, si ramis undiqtie porreetis aιbor ditescat, si densa soliorum pompa se circumilestiat,s, floribus verna rempestate te exornci, si fructibus Autumni tempore coronetur, satis ostendit vegetam , & val:uam eius esse radicem: sed ex aduersedi tum sol ijs, tum tam is a re leat, exucea de vitiata esse radix creditur, sic prope, si pijs moribus fuerit imbutus populus, lacria operibus vacet, vir tutemque omnem ladustria tota
7쪽
assequatur, qu Is dicere prohibeat,hane bonorum copiam ex Antisti iis sanctitate , in eum derivari Θ verum si voluptatibus, otio, & languore ad omne nefas corrum- Apendum se tradat , Episcopi desidiae tribuendum iure merito est, eo quod nullo labore illum excolat, & discipli nis utilibus instruat, Sι Saceνdοι iam sate νώm fuerit,toa Eutem g/νer: si autem coν raptum faeνit, omnium sides ma eida est. Proh quan . ta florum ubertate sedes haec mea Eugu bina vernaret, o quas fructuum delicia ferret, is quos odorum thesauros funderet, si eius in ramos vegetos ego spii itus , di
Rbibus etiam, quae montium fastigijs impositae suerint, nos diuina sapi entia confert, ut nos edoeeat, quod sicut omnium oculi ad nos intenduntur, sic populorum mores ad nostram vivendi formam construuntur: cum enim a Balliduis obtutibus ad nos inspectandos adhereant, fieri non potest, ne mores nostros imitentur et haec Diuus Hieronymus obseruans, sapienter Heliodorum D. Hiero Antistitem admonuit hac forma dicendi. In te emotum acuti dirigantur οῦ domus sis , p . t x o converseti/ tua , quasi in oecuta cons=ι tuta, magistra est publica disciplina taph. Ne. quidquid feι eris , ιουρ ιι omne aciendum putant: caue nὸ committas, quod aut qui Ox reprehendere volunt dignὸ lacer spe videantur ἔ aut qui imitari, cogantar delinque ye. Dignitatum omnium potissimum hoc est, ut nos ad omnium aspectum collocent, & gentium censurae subijciant, ut presulum errores, & tenues quascumque
labeculas sibi usurpare possint,& ex eis , eos imitandi sibi facere facultatem. Singulare tamen nomen, quo nos tirm Apostoli, tum Apostolorum conditor Christus donauit, illud maxime est, quo nos Pastores appellavit: ad nos enim IA. , 5 4. spectat gregem preire, & Ducis Ioco viam pietatis ovibus aperite, ut ipsae vestigias up b, nostra pari pietate sequantur: verus Pastor sic Cluillus ait , cam troprios ε- em ,, ii . ' Τ feru , ante , σ eues illum se saniuν , quia sciunt vocem ei s . Quae ver i. I ee 1 f. ba Ru Pertus Abhas hoc planὰ sensu explicat, ut scilicet oves pre ire nil alinii sit, Gquin viam nouae vitae integritate & nostris operibus, veluti quibusdam passibus i. 3e.: 11. Uiiζ0dς ς ν quam postea illae iucundius & facilius premant . Hoc idem e sentcntia Principis Apostolorum suit, docentis , ut nos simus,frma facti gregu, der leviuendi moduni,tanquam ab Idaea & estemplari quodam pijssimo,sequaces oues addiscant plui. duos Ad hoc illustrandum egregium quid affert e naturae penu Plutarchus: Helbaei'ieisdςh- enim speciein quandam,ouae E=kigio, Wocatur,e solo germinare t statur, in qJa. ἡ ' comedenda, si forte capta .na immoretur, statim illa , & cum illa totus grcri ina 'mobilis sistere cogitur, nee viteticis procedere potest , quoadusque illam cxeu D ς Pastor eduxerit. Sic si .i, essendat virtutem magistratui, multis tr ut urum lc
Quam bene deperditos & profligatos Cleri Veliternensis mores sanctitas ct ardorPetri Domini composuerit scribens ad familiarem Archiepiscopum Damianus Dipse testa iur , & tecenti hae aetate in Mediolanensi Clero quanta eum utilitate Carolus Boto meus labora uetit,quis ignorat e . . Profecto quanta venustate, quantoque fulgore con bicua esset Christiana Religio , si riae set ibus omnibus mens esset, ut statum totius anteactae vitae corrigerent,ta ad pristinos mores Christianam pietatem reuocarent, ut leuissimas quascunqua labe culas absiargerent, earumque omnium virtutum studio flagrarent, quae Pastoris nos en populis venerandum ericiunt. O si nobis omnibus Thomae Cantua apta at lieniis Antistiti, animus religiosus inesset, de quo ait Petrus Blesensis, quod esset Vita speculam , pinnatentia forma ct sanctιxaιis exemplum , & quod tota eius couner Dito erat νεgula hsar fatis , morum aedificatio, o staιera salatis. Vtinam eo pieta Am tis ardore fi gratemus, quo Metensis Episcopus Theodoricus sancte aestuabat: hie enim v cum , vr Sicebertus narrat, primo eius sedis Antistiti Clementi a caelestis riritu libet darei ut, ut quo futurorum Antistitum nomine primis eorum chara-- cieribus
8쪽
cteribus InserIprasgnabatur , cum alia aureo , argenteo alia , nonnulla plumbeo, A aeneo aliqua charactere scriberennar,suum Theodoricus nomen inspectans non au to sed a agento desigriari , minorem suaς sanctitati l speciem dedignatus, constantisi me deereuit, tanto se labore virtutibus desudatur m , ut ex argenteo in aureum
. Sic pariter nobis isto animo eontendendum est, ne sancti nostri praecessores Empiscopi, qu3 greges nobis commitas, tam opimis de salutaribus pascuis saginarunt, an nos assurgant irati, suarumque sedium possetares indignos quaerimonia iusta redarguant. hoc sanE Pappulo Lingoniensi Praesuli euenit, de quo Diuus Gregorius Milonensis refert, quod suam Dioecesim inuisenti spectandum ei per nocturna a bist Ba quietem se dedit Diuas Tetricus eius praeeessor de & superellio minax ψerboque 'R Fintonans, sic eum interpellauit. Quid hic tu Pappule i ita ne meum macular solium audes t ita ne in meas oves tua inertia es iniuriosust Apage, cede loco , sedem hanc delere, haec ille pronuncians, virga,quam manu tractabat, eum pectD QB verberauit. Eκpergefactus ad haee Antistes, dolore non leui prae verbere cruc, a batur r eum autem magis in dies dolor ingraueseetet,de dolorem maxima ciborum nausea sequeretur, tertia die sanguinem per os assi uentet eructans, evomuit cum sanguine vitam. Tantonos exemplo erudiamur, de ad effusum Pappuli sanguinem eruditi, pericula nostrae uitem usi illud aeternum nostiis animis insculptum inhaereat, quo sa plantissime sanctus Caesarius Arelatensis Antistes, Antistitzs .mnes admonuit; sicut ille υaιήὸ admira.das ess, atque Ladaadus, cuius cursus bonus hora I matrarum preficius est, ita meνu. Me lugendar est, cuius υira mala multorum ru sas: ideoque tres marissimi, qaa ad ad carionem peνιinent, ea in medio positi agere studeamas , nec υim nostνa alιoram υirtatibus noceat, ne aliorumferustrem torporaeoster debilitet. Ut suturis artat ibus consulam , haee ego subscribo
Episcopum suae potissimum in virtutum studio
persectioni vacaturum. Cap. II.
IN aureo Decansideratione libello, qtiem Diuus Bernardus ad Eugenium Pontificem suum olim in virtutis palestra discipulum inscripsit, eum in eo Patris Se Magistri munus exercens, & filii simul de subditi reuerentiam exhibens, ad abs
lutillimae virtutis metam attingendam adducere eum tota mente tendat, ne Po tifieii Saeerdoli1 iubar beatae lumen aeternitatis ei raperet, e quatuor potissimis quibus pertractandis suum ulum exercet, primo loco statuit, ut sibimet primum perficiendo desudet, A te tua cossideraιi inch/et, nefastra exudes in alios , re u R 'ς glecto: aliorum enim eomparare salutem, suamque neglimre, idem prope est, aemolem absque sundamento iacto sustollere, quae non aedificio, sed ruinae inseruiatiarenas congerere est, ventorum flamine dissipandas, de Eliaritatis ordinem lataeis D que in uertere: hare enim primum exigit, ut nostrae prius quam alienae saluti eonis .sulamus: hoc demiam ab sanctissimo Magistro statuitur, ut uni huic operi semper intentis oculis adhaerentes, veluti primum de yltimum illud habeamus , Taprimus
Cetera profecto omnia inanissima sint, nullumque aliud mentem debet nostram Occupare; caeteris hoc praeponatur oportet, omniaque semper alia comit tur : recti Antistitis partes numquam obibit, qui mediocriter se gerens in exerciatatione virtutum, in se ipso vel nullam,vel leuissimam operam impendit ι quod si de Politieo Principe sermonem Cato habens pronunciatiIt, Pespinos es Princeps, qui regere seipsum nequit, quid unquam de Principe sacro dicendum , qui cum prouincias de gentes pro sui muneris dignitate ducturus ad coelum sit, sui ipsius curam omittens, se relinquat in terris ρAd Episcopatus culmen Antistes quidam nomine Ardutio euectus fuerat, qui Pratiis captus cupidinibus, solutiore vita primos adolescentiae annos egerat: validissime igitul his ad eum Diuus Beta ardus scripsit, ut eum ad illam morum dis- ep. irisIu- Di
9쪽
solutionem coercendam admoneret, uitiisque relictis virtuti se ad Qtibendum . vehat monico quodam concenru , mores simul &dignitas sibi sanctissimh eonsona Arent. vera Laostrat nos prace sit, sequatur salum: quod si secus secerit, E fastigio
Pro Deto qui alienum lotum virtutibus excolens, sui negligentissimus laboris aratro relicto perini seri t, ut si suibus totum vepribus obruatur, populis sibi eo m- mistis non aequisitis, se ipsum deperdet ἰ nee enim utilis aliis erit , qui sibi inutilistic ' bi neqisum est, ctis binas erit e Solon quoque apud Laertium pronuncia,uit , fieri non posse, ut populorum mores corrigat Princeps, qui suos primum non composueritέ eo prorsus pacto, quo quis curuae virgae ductu umbram rectam facere hon valet, ni prius vitgam ipsam suae rectitudini donauerit Addit Seneca, quoa si nauis Pia: eetus ad n aris aspectum pallear, clauoque e manibus excussis congestos cibos nauseabundis faucibus evomat, quonam unquam modo animum nautis exciat ire valeat, eosque ad maris agglomerata discrimina impavidos reddere; do eius B
Quapropter sacros Praesules Apostolus instruens sie eos alloquitur. Attendite - o,bis θ υmue o gregi, in quo υνν 3ρινιιώs μαctus ρὐuia Disicopos regere Ecclesiam Dei, sam acqαί uit DVMne 6o. Naturae simul & gratiae ordo hic est ; tam exaggerito loquendi styio nobis lignificauit Apostolus, quanto pretio depositum Deus habeat, quod nostrae custodiae commendauit; quanti momenti opus illud sit ad quod nos Deus et iocauit,& quantae integitatis de virtutis vim, ut rite a nobis exer-ecatur, illud effligitet; anima cum salus, quas maximo sui sanguinis pretio De ipse redemit, penes nos est , ad hoc autem, ut aeriori stimulo ad id peragendum s cordiam nostram impellat, haud quidem Apostolus dicendi forma pronuae lauit, Christum Dominum sanguinem au eas redimendas persoluisse , ne in humana ta tum Christi natui a inhaerentes ulter iis non progrederemur, sed Dei dixit, qua se monis inurula instructus Beda nefariam Nestorij proterviam coni odit & iugula-l- d- uit; vides, inquit, ut Apostolus , Non dubitat santuinem Des dicere propter υni Cncm per na io duabus naturis Iesi. Christi, ρνα ui est in Gala. Celseι igitur Nestortur strium homimi a stio Dei sepaν. e, dr duos facere Christos et Ad eum igitur po- λε in Iai- pulo iam nobisco. ninis anim .e spectant, qui ad eas redimendas sui ranguinis pretium perioluit, ait Dilius Cyri lus. hina quis haud colligat,quam sollieit1 diligentia ad tam uin bene munus eYplendum, nostram simus operam daturi hoe autem quis ab eo faciendum sperauerit, qui rerum caelestiuin indiligens a recto studio virtutis abscedat ' Hoe autem ex Apostoli mente fuisse arbitror, quod vi E- τώ . Desini Antistitis sui discipuli animo validius insinuaret, ait Aliende tibi se doctriana ; insta ιη ιιιιs ; hoeisi acie,s, ct ρ ι -m saluum facies o eos qui re a diant. quot verba tot acutissima calearia dixeris, quibus ad Antistitum latera appositis cogit eos ad virtutis sentitam in se ipsis perficiendis deuorare, & Diogenis lampade apprehensa ad vel ba, opera, cogitationes ipsas expendendas & accurata operaeopoliendas: si namque labor iste desuerit, di sibi & alijs salus ipsa deerit, quam . enim irritus eorum labor est, ut alios aluce donent, qui maxima sui incutia, meo Mtem sua ni virtutum radiis illustrare detrectant. ci Si autem tepetito sermone,styloque tam valido,hac in re somnum omnem a Timotheo Paulus conatur excutere,quem vita, famaque spectatissimum adeo nouerat, ut maraeviis patrandis clarus mortuos ipsos e tumulo reuocans recenti spiritu donauerit, quam aptius usurpare nobis illa eadem valemus, quorum adeo men-hom. 3. In tes hebescunt i . a suscepta religione tanta socordia declinanti in Timotheo nosa. ad Tim. eerte Paulus instruxit, ut docet Chrysostomus; Ita profect. dum rimothea Iogaliti omnes salabriter admoηeις quod si ei ' i morauas excitabaι, haec monita dedit, quida. Rer ν. nam nos miseri dιctari sumus t ut Regem Saulem inungeret, Samuelli Vati praec pit Deus, ea mente ut populi incolumitati consuleret: verum Rex ille miserrimus
alios. feruans , se ipsum praecipitem dedit: Saulem Praesules illi imitant ut, qui populorum salutem diuino ardore praeser uide anhelantes, nullam sibi ipsis perficien
10쪽
Vos estis lux mundi Sed aquis potius conferre isti se volunt, quae lanarum sor- A des & maculas abstergentes easque recenti eandore donantes, sordes illas sibi seruant turpes & maculosae: cum econtra luculentis & eoenosis in sedibus immoratus Sol, ipsasque putridas cloacas radiis suis occupans, sordes eas absumit, mephiti m exhalantem dispergit semper nitidus, ubique aureus, nullaque prorsus ullius la- his amicitia denigratus . habes haec e Diuo Bernardo. Uuid enιm erubesceret, qui inn. In inlla nos ianit . peccatis I non quidem ut aqua diluens o retinens sordes, Od velata ra- ξοληg dius Solis desiccans ct retinens puritatem Quin huiusmodi Praesules a Magno Gregorio sacris ijs aquis comparantur, qua rum ablutione corpore asperso purgatur animust his enim nostra peccata diluuntur , & caeli aditus ablutis reseratur, cum tamen e conceptis sordibus in cloacam ipsae pro ijciantur . audiantur eius verba immanem nobis formidinem incussura . Ingrediuntur electi Sacerdotum. manibus expiati calorem patriam, or Sacerdotes 'si per vitam reprobam ad inferni supplicias rina,ι; cui ergo rei similes dixerim Sacer-B dotes laus, sisi aqua batim iis, qua peccata baptizatorum riuens, illos ad regnum
calesse mittit, ct Espνssea in cicas dessendit '
HAVD tantum nobis Pastorum munus Deus imposuit; eultores etiam suae vineae a Christo praeficimur, ut sedulam ad eius cultum nauantes operam uberes ei fructus reseramus. quam tamen potiori:nobis titulo commendauit, vi
nea nostra est, quae vel prorsus inlaeeunda fuerit, vel in fructibus reddendis auara, non habet Deus, quo de illis gaudeat, quibus aliae populorum vineae onerantur- Quapropter si otio socordiaque laborans permiserit, ut urticis & vepri bus dominantibus, hoc est prauis affectionibus horridi nemoris instar occupetur, ingentem lacrymarum materiem habebit,quibus una eum sacri Epithalamis spon-
Quam sane erubescere deberent huiusmodi viri ait Diuus Bernardus , & quam digne essent a sacris sedibus amouendi, tanquam iniqui rerum sacrarum usurpatores, qui suae desidiae vitio, cultu omni neglecto inter vepres & dumos miserrima condi.
tione squallent. Miror audaciam plurimoram, quos videmus de suis vineis non Serm.ῖα ineolligere nisi opinas ct tribulas; υineis tamen dominicis etiam se inrarere non Uereri. Sic ille . Ex aduerso autem, qui suae tantum vineae deditus, reliquas alias a Deo sibi commissas omittens, s pinis & vepribus ubique enascentibus, ab earum labo in xediscederet, deturbandus a tanto Sacerdotio emet, utpote illi exercendo notis aptus. Idoneas υero dr dignus, qui ponatur custos in vineis, quem proFria caraminea d commissarum diligeotia ct sollicstudine non impedit ast retaνdat, non qu
rit qua sua Dat, neque quod sibi utile est, sed quod multis ; rursus audisti Ber-
in Quam sanὰ erubescerent ulmi, si huiusmodi eis sensius inesset,eum racemis onu-- stas & recuruas vites fulcientes, se steriles cognoscerent, nulloque fructu praeno-hiles t optime illi Antistites ulmis exprimuntur, qui fructuos caeteris, inutiles si-himetipsis existunt, vitesque populorum fructibus onustas gestantes, suis meritis sterilescunt . Totus ipse horrore persudoriquoties tropologicum sermonem de tribubus Ru hen, Gad & Manasses ab Abulens Magistro conlcriptum, mecum ipse perpendo: cum enim caeteras tribus ad promissam regionem acquirendam ipsis adiuuarent , trans Iordanem immorari sibi elegerunt, eo quod ad greges pinguibus pascuis nutriendos regio illa accomodatissima esset. Tres istae tribus tres Ecclesiς status ex Num. ii primunt. a Ruben enim,quae Hebraeo idiomate filius sonat, Antistites &Praesules, qui filij visionis speculatores sunt, describuntur: Gad omnium forti Diimus Principes designat, Manasses ver qui iuxta Hebraeum stylum obliuia signi. ficat, Monachos adumbrat, qui terrenis cupiditatibus calcatis, earum obliuione capiuntur. Tres hi, quis credat, crans Iordanem immorari cupiunt i quam plures