장음표시 사용
31쪽
illud haee est , quo Christus Seruator voluit adeo intime tuos amelas imbui, ut h
ipsum plane commutaremur, Vos e s sal ie, Wis. Hanc demum iuxta Diui Gre. Rgorij mentem pallium illud exprimebat, quo supremas vetem Synagogae Sacer. oos ad pectus obtegendum serebati in eo namque velut in scrinio quodam discre. tionem prae set re debet Antistes, di rationis magisterio facienda statuere , Debe: νector Femper sobtili examine bova malaque issice ere, cy qua, veι quibus, υeι quan do, Dei quatite' congruat, stadιo se cogitaνe Sic Pontifex disertissimus.. Ad hunc animi conuentum faetendum, tres potissimum Consi liarii aduocantur, quos thm naturalis tum Diuinae scientiae Magister, tanquam tres prudentiae partes acturos appellat Memoriam, stilicet, In te Ilectum , Praesagium. ad praeteriata resertur memoria, ex quibus experientiam ad futura deducit : praesentia tantum librat & trutinat in teste citust piaesagium vero, quod etiam prouidentia dicitur, futuros euentus expiscatur, nec inopinata aggressione patitur se illis eireumueniri, enucleatum de his sermonem habet Aquinas Maaister, & ad hune se- cundum prudentiae actu in simul a Caietano reseruntur, quae omnia breui comple- 3xus Seneca fuit docens, Si prudenssuerit animus tuai, tribus temporibus ris enserant praeterita cogita, praesensia ordina o tura provide. Nullam autem admirationem pariat, si tam oculata prouidentia in Antistite animarum medico a nobis exquitatur, cum in ijs, quibus curanda corpora committuntur, tam accuratam Hippocrates postulauerit, eam illo carmine deficiens, Qua sint, qua fuerunt, qua mox vestaνa trahentur. Rerum omnium,quae cogitatione comprehendi possunt, thesaurus quidam memoria est, ubi innumera collecta documenta & exempla seruantur, quibus ipgenij vim quisque potest acuere ad bona diligenda, malaque reiicienda , ut enim refert ε Philosopho Aquinas , Experimentum sit ex plurabui memorijs. Cum ergo prudentiae munus sit ad res singulares uninersalia praecepta referre fit, ut rerum praeteritarum exemplo ingens memoriae beneficio campus apertatur quo tum prae sentia, tum Iutura possit aequa luce perspicere. Memorare qua ante i Deruuia . is caeli oraculo habetur; de ex aduerso ingenue Seneca assirmat, stu sit de praterita cogitat, vitam predidit.
Iani fabellam hi ac enatam vides; Noe quidem in illo exprimebatur bifrons C
biceps , sed ad prudentiam significandam accommodatus: e posteriori coim vul tus parte praeterita considerans, ex istis ad praesentia discernenda progreditur, ut horum futuros euentus illorum exemplo praespiceret. Quid ergo mirum si tanquam utilissim lege Principes instruantur, ut ad opti mum in stituendum tegimen , in peruoluendis histori , a Giescant, ad quam res
apte Cassiodorus ait, Titius prudentiae compendium in luteras c utiners. Iam vero Intellectus est earum rerum, quae in dies faciende occurrunt apertataeognitio de illustris perspieaeia, euius vi ipsa rerum faciendarum viscera invadimus , expolita demum meatis sermocinatio est, qua, si opera nostra de stituantur fluctu atri, incertoque motu vagantur , imo periclitantur ι qua de causa Diuua Bernardus docuit,aliud non esse prudentiam, quam boni & mali cognitionem, acram nostros mores in hoc vitae cursu componere debemus . adeo igitur ad noram statuendam prudentiam intellectus iste necessario requiritur, ut pene si isti Ddesuerit, nulla prorsus eu dat.t1nquam Logicae praeceptor intellectus est, cuius stilogismos veluti con si tuens, vn i u er l,lium rerum cognitionem ad singularia re se, rens,certam & inconcussam conclusionem ad se derivat. Minerua haec est,quam vates e capite Iouis enatam tabulantur,hoc est ex humana mente, quam idcirco a flere. hant ingeniosam eme nostrorum actuum Magistraminumanaeq; figlicitatis originem.
Eximie hae in re Thueididis de Aemilii Probi laudibus commendatur Summus bellicae Atheniensis diseiplinae Praefectus Themistoeles; hic enim de instantibus verubime iudicabat, or defuturii callidissime condiciebat. . Tertium iam conuentus huius Consiliarium adeamus, & audiamus,hoe est Prouidentiam. adeo haec prudentiam ipsam adiuuat & souet, ut ab ea suum v lurpassi nomen Prudentia Tullius exi stimet, eui tum Diuus Isidorus, tum Magister Aqui nas suffragantur hanc ethimolopiam afferentes Pνadentia quasi, ρινυ videπιτ su enim mcnii. Rcie incerta ipsa rimatur, dc videt, futurosque rerum exitus Q pi ae i teritis
32쪽
i . terIlIs perspicacissime comprehendit . ad hane sententiam Atheniensium Princeps Timotheus E Stobaei narratione asserebat, opus esse exercituum Praefectis, quod de Christianae militiae Ducibus tu pariter dixeris, Qua ante Usum, stuaque uterg. sunt, 'frict e ; nusquam prudentis laudem , imo imprudentissimi notam assequetur , qui siue publicam , siue priuatam, perficiendam rem susceperit, absqueo quod prius ea , quae inde consequentur, mentis acie peruaserit; sortuitis enim potius ab euentis quam e suis consilijs pendebit opus & frequentissime labyrinthiis ambagibus adeo se inueniet irretitum, ut frustra vulgari illa paret mi a se i
crepet & sui censor obiurg it , Tuve est dicere, non putaram. tunc igitur commendatissimus erit nobis Antistes, cti m de eo usurpare valemus, quod olim de Principe coecus illustriissimus assirmauit. Sι d ιeeto paraιer cr uironte M oca latus . Me- Homer. rito igitur Seneca , ubi nihιlde futuro praemeditatur , in omnia incautus incedιι, cum ex aduerso futura praeeogitans, facile ac omnia destruet, quae suae sunt icta.ti
incommoda voluntati , facile prouio remediam , qui prauidit. Sic Apollinaris
B Sydonius. Oculata haec perspicacia duo alia ad se trahit, quibus prudentia e Macrobii sententia honestatur & perficitur, haec autem sunt Ciucumspectio Ur C4utelar harum vide D. Prima circumstantiae omnes loci, temporis, personae respiciuntur, quae si despician, T n. tur, res caeteroqui commendabiles & optimae in transuersum ruant, necesse est, Occasionem oblatam haec rapit & sistit, dataque opportunitate ad sui libitum utitur: illud enim idem ad sacram militiam accommodare nobis licet, quod AntigOnus de re bellica dicere consueuerat, temporis id est magis esse bellum quam armorum , magisque occasioni, quam virtuti tribuendum. Cert E Polybis mens ea fuit, ut diceret, maxima omnia quae in re bellica contigerint, non ferro sed tem- lib. ν. pore, non robore, sed occasione confecta . Cautela autem ad hoc potulime inseruit, ut scilicet incommoda ea praenosean. tur, quae nequitia alterius e bono caeteroquin consalio possent enasci. ut enim ad Maximum Sa Ionensem Praesulem scribens Diuus Gregorius ait, Tanto caalsas δε-C bemas ambulare, quantὸ nos scimus inter Dei isimicos υiuere. obiices ipsa praeui det , quibus praepediri retundique nostra consilia possunt, eaque repellere anticipata virtute contendit, pulchram virtutis personam vitio detrahit, fraudes destruit, eorumque etiam mentes invadit, qui pietatis obtentu speciosis mendacijs e vetitatis studio eum remouere conantur, quae insidiae,ut Romanus Orator ait, eo periculosiores sunt, quo speciosiores: nullae sunt oculatiores insidiae, quam hae quae latent in similitudine ossicij. Hine veteres, e Pierio, in Prudentiae symbolum Gruem Hraroα igilantissimam omnium auem describebant. 17. Demum sinistros inter euentus, si alterutri malorum necessati 5 subiiciatur, perniciosius & grauius a se auertere studet, iuxta Diui Gregorij monitum, Cui in Horati
murorum ambιtu Undique ne graι clauritur, ibi se in fugam praecipitat, ubi maras reaior ι uenitur. Quid ultra' Huius cautelae magisterio modus ipse prudentiae adscribitur, quo se suaque componat, Prudentia sua pone modam. Ouaer, Salomonis verba Diuus Ignatius Loyola interpretatus ait, Neque enim decet siue modo eam virtutem esse is q4a reliquartim υirtatum modus o me υνa est. idqQ am ad rem scitu dig iissimum illud est, quod de quodam Galliarum Resto P '
narratur: hic enim cum de subiciis sibi populis optime gubernandis instrui a sapientissimo viro postularet, illic intactae paginae solium arripiens, hanc tantum in eo voculam exaraus e modus, ut postulanti Regi significaret optimi regiminis formam in eo haberi, ut modum in operando haberet, omniaque cum debita te minperantiae mensura peraSeret. Extremum
33쪽
Extremum iam prudentiae munus inquirendum remanet, quod in ImperIo de
executione versatur: quorsum enim expendere, examinare, librare, statue-
ire, ni operi postea manus adhibeatur, sed otiosa tantum mens in anteacta consideratione persisteret; prudentia autem ex Angelici sententia non in consideratione , .... Tantum, sed in ipsemet acti me perficitur ἔ ad Prudentiam pertinet non μ α ιοψ m. . ' Minato ratιonis, sed et am avticatis ad opus, quod est sinas practica rationis. Hoc unum ε monitis fuit, 'uo Principem filium Leo Caesar instituit, Lentos in delibe.νando M, sed sui lenitus deliber alti , e. delib/νara celerias exeqaere ut enim Philo sophua doluit, prudentiae est diu facienda cogitare, sed cogitata cito conficere .
. . t Asiae aiunt , celeriter qua deliberata, esse agenda, cum mora auιem confitendam .
Quin e Diui Thomae sententia potissimum prudentiae actum executio ipsa com
turan p. Tolle πιε ars semier noe.it disseννe ρμνa ij. Hi,c Quam vulgaris Octauio Cesari suit illa paremia, ut Suetonius resertfestina Dus... ti M. sed iterum in mςdium prostramus Sycomorum, qua ad describendam pru-
- dentiam fuere veteres usi , non ea tantum de causa, quia lento stetu sua erumpie in germina, sed etiam quia, ut opportuna tempestas accessit, celerrima in fructibus educendis est , uniusque interuallo noctis eos maturat, ne proximi ardoris inclementi, vitientur ; ex quo colligas velim, quam merito suerit omnibus comisse orat. in mendatissimum Salusiij acroama: antequam incipias constulto ubi consulueris ma-
ἡ- , , facio opus est ἰ huc pariter collimasse visus Apostolus fuit illa de Episeopis o. asserens, Riρras i sollicitudine. Quid enim aliud sollicitudo est iuxta Aquin i,'- natis & Stagytitae definitionem, quam eorum, quae lente deliberaueris alacris e , . . I r. pcditaque cXecuti Velax executio ιaώὸ consiliatorum. ani3 Hinc ad prudentiam exprimendam , manum aliqui descripsere oeulis aspersam, ocuIis sellicet deliberationem, manu vero executionem signifieante. Si huiusenodi prudentia nostra suerit, eadem ipsa erit, qua ad Isacidum moderandam gentem GPnnri: Maximus Regum utebatur, Eι pauit eos suintellectibus massam suarum: eius itis manibus mens immorari videbatur ; quae enim omnia matura deliberatione eoa ceperat animus, parati stimis artibus manus exercebat. Quis ex his non agnoscat,
quam imprudentes sunt illi dicendi, qui de statuendis rebus fluctuantes inter inarix nes ratiocinationes tempus absumunt, lentaque hebescentis an inti segnitie ducti nexibus appositis expedire se nesciunt, suspensoque gradu semper incedentes, aesi vepres inter ac dum os iter haberent, nulli parti firmiter adlinent, di ad manum operi porrigendam adec morosi sunt, ut sceminis illis comparandi videantur, quae proximi partus doloribus laborantes , numquam in emisso foetu requiescunt: Ve. nerunt M. que ad partum, o Oνius non est parrendi . Magnum sibi prudentiae decus hi arrogant, cum bractea tam sollim umbratilemque prudentiam possideant; quae enim prudentiae laus in illis esse valeat, qui in potii simo eius munere exereenis do deficiunt, populisque gubernandis impares se ostendunt illud interim praete- Drire nefas est, prudentiae quidem opus esse, ea omnia media adhibere, quae tanis quam idonea instrumenta ad nostrorum operum finem assequendum breuiori vi 1 conducunt a haud tamen dicenda perfecta prudentia est, eum ea Ibitim perfecta prudentia dicenda sit, cuius ductu & auspici js ea discernere; statuere, & adhibere valeamus, quibus huius humanae vitae finis, hoc est aeterna beatitas nobis unde , .,. 'o cumque donetur. Sic docet Aquiuas. Prudentia υera ct perfecta est, quς ad bonum stri. I i. ' totius inι sinem rem consiliatur , laricat o pracipiι. Sed Aquinati Maerobius ipse praetuit, Prudentia est ad rationis normam, quae quis cogitat, quae quis agit uni
34쪽
A Docilitatem in Episcopo requiri, qua suam
opinionem exuens sententias aliorum libens excipiae. , Cap. VII.
INTER primarios actus prudentiae tertium sibi locum docilitas poscit ex Aquinatis doctrina i huius autem munus est, ita operantis animum flectere, ut suae Opi iooi nequaquam adhaerens, ubi ardua & grauia limi peragenda, alios consulat, eorumque suffragia requirat; Neeeffaria haec omnibus est, sed quam maAime Praesulibus de Principibus , eo quod tenues nunquam dici possint horum errore , i se- . nim subiecti etiam populi maeulantur, & principalis dignitas obsolescit. Quapro pter ad Senonensem Antistitem scribens Diuus Bernardus, egregiis cum laudibus D incit, eo quod ad suam prouinciam optime administrandam duos sibi tonsiliarios dς egerit, quorum opera in rebus deliberandis v tetetur, Prudenter igitur cumsti S sc dotalepsus, is pate usi, eaνamgae Pastoralem non digna administrara posse e consilio. Quid ρ ipsamet Caelestis sapientia doeum sibi: inter Consilia posuit, o Suientia labata sis Cois Πιο. illudque eommendatissimum Ioannes Sarisberien- Prou. g. si pronunciauit, fieri sciliret numquam posse, ut recti regiminis partes opportu- H i ne dc utiliter expleat, qui sapientum consilia audire detrectat . Hae de re Salomon apprime instructus, cum liberalissime Deus eius quaecumque munera votis offerret, cor doeile postulauit, quo nihil utilius de Walidius aestimauit ad subiectos populos grato regimine temperandos, Dabιι ergo se o mo cor I Reg. I. docile, vel ut ex Hebraeo fonte habetur, Gor audiens, υι populum tuum iudicare possit ct discernere ister bonam est malam; quis en ιm poteraι iudicaνe ρVulum istum , popatum tuum multum e Dei solius est, nullius egere consilio ; sons ille lucis inex- 'haustae mutuatam lucem non quaerit. verum homo, cum e primaevi veneno flagitii ' facultates eius fuerint vitiatae noctuarum instar lucem adeo fugit, ut tenebras ament, de in ipsa meridie caligantes foedis implicentur erroribus, docentem haec audi Gregorium . In peccars paeaa in mundι peregrinatione or exilio , tanta carcitate a. Moras. percussi sumus, υι nobis Q ignoti simus . Molestius etiam illud est, quod i cilicet c.it. an nostris magis quam in alienis operibus ealigamus: frequentissim 2 cnim voluntas vel ignorantiae tenebris obuoluta, vel prauae affectionis aestu turbata, & simu latis rationibus decepta veram rationem oppugnat, exhibitis sibi obiectis fallitur, di mentis consilia praeueniens insidias in se iplam molitur, peiora eligens dum credit eligere meliora. quis voluntati non ea accommodet, quae de femina Caesa res Theodosius de Honorius olim protuleret Cum plerumque o Vsius foemina aduer- l.si λω, .
Aptus me igitur Interamnensis Antistes Campanus asserit eos, quorum tanta sit fiducia est, ut alijs in conlultis sibi solum aliorum regimen fulciendum tribuunt, i. de me. D alterutrum ex his necessiarium eme vel ut inter mortales Deus, vel ut inter homi
nes bellua sit; eum autem fieri possit vi Diuinitatis apicem nunquam homo asse quatur, bellua sit oportet, eo stolidior aliis, quo sibi prudentior: Diuini spiritus . oraculo quam bene hi auguuntur, mastulti recta ιn oculue ι, qui aurem sapiens Pisu. iis, audieι ιansilia . Quis credat i imprudentissimum se praestat, qui se prudentem opinatur; Vatri statis homini placet, qui sibi placet, sic olim Hypponensis Antistes.' , qui eonsilia aliena despieit, sie cum Hesiodo Aristoteles, despicabilis vir est, de Himprudentiae magistram docet eme Caietanus, vel socordiam, vel despicientiam. in consilijs alienis audiendis, indoctissimum omnium te probas, quia nullo te iactas egere consilio. opportun8 Menedemi egatum ad hoe roborandum Diuus Maximus refert; Athenas quamplurimi pergunt, sie ille, olim sapientiae, breui sapientiae amatores fiant, inde oratores, demum Idiotae. vides, ut quo magis PalladiiIs artibus. studiis, aetate,experientia sapientior quis euaserit, edi sibi insipientior sit.. Sapientissimum Regum ad hoc idem nos excitantem audi. Ne sira sapitns, vel , i νι Secunda. E ut i
35쪽
.t septuaginta legunt , Ne sis pradeos apud emetipsum; boc ipsum accipe ex Azo- ά stolo alii e pra entei esse apud υσι metipsos, hoc est ad Diui Chrysostomi & Theo odoreti mentem ., ne vobis persuasum animo sit , quod alieno lumine notia
P Lurimae adhue suppetunt rationes , quibua tum alieni consilii neeessitas, inm
utilitas elarissime innotescit; primus ex his locus detur , quod perdi ieilo alicui sit, ut in rehus obscuris te arduis omnia unusquisque mentia acie assequator, cum econtra alterius auxilio ea serutari & tenere facile sit, ad quae solus perueni. te non valebas : consiliatores Urimimur in masaea visere enus aestuum velaι πιαμ uatib.r digum me. sic Ari sto teles i u ., re ,iri iciti . . i. t. MqLi bea e hie ad scribere quae Pa usanias de quodam Erynno resert. Nobili gimus Bhie E Megalensibus erat, & Delphicum Oraculum supplex postulauti, ut viam aperiret, qua proin ν rerum ιuarum euentus sua mitia sortiretur ι postulanti molino re spondit Ora Ium ,itu emipem inh acta peracessura, cum plutes Comsiliarios ad sui regimen patria ad uomuel. Quorsum tameta Moi Delphicη oracula aecersire, eum resa oraculum prae Q. Sados arerem tibi πνυεν sesia cn et 2 De Rege Consiliarios:ad sat auxilium frequenter adhibente sermonem habetis Synesius ait, hoc incido caducitarem humanam ab eo compensari, seque ex uno multiplitem reddere, plurium oculis videntem pluriumi auribus' dientem . Hunc igitών nam a defectum sv lens. amicas l. sas em natia r commanionem a i scisicit, Dim quodammode suem mulavi c/na si tuerim het , wl ct omnium eculis
Altera ratio est , euius experimento quotidi8 erudimur: inter enim tot incommoda, quibus humana natura per primae iram labem vitiata conficitur, non. pias Ie- mum illud est, quod musquisque cipientior di petii deaeiorinia lienis quam incita propriis rebus eurgitata. Haraanxque de rebus Usttis agitur, offuscantur nostraeaeonii lia, de uel ex effitaenialiqua cupiditate , νel E coeco nostru in amore , vel ε tu bulento animi fili an is motu diversa longe specie nostro. Obiscuitur aspectui ea, prorsus modo quo iucundum Neroni spectaculum cra , Romam videre suismet flaminis aestuantem. eo quod illustri smaragdo ad eas inspectandas uteretur. BaNharum virum audi hac de re barbare sermocinantem . Natura in latiam boe φων, que nomine praua ct Migra dici ρotest, quod is β. qiasi .e negotio hebetior D qu usu a ιι-o. Taybida fant rariam constra qui sibi μαμ est I e AEt olys meras, at s evin
: De Iulio Caela se narrat Seneca, quod ubi corruptos,pronigatosque mores quibus suum nomen impurauerat Iulia filia ab alijs cceperit, descire impotens marilem eam abeg t, saeuiit in adulteros L suaque opprobria ineautus aperuit; at via Rautor resedit, suasque erubuit explicare ignominias, AEnitentia tactus de tam *- Dda nota suo noniim suaeque familiae inusta , frequentissime ia illa erupit, Horan. .nιθιι mιώι areadasset, si Mecaeaaν aαι Agrupa υιxissetis Aequiori enim consilio ei animum M aecenas Be Agrippa flexissent, & in re tam graui perferuidos eius au tus salubriori consilio temperassent. Quis iam prudentiorem se Caesare fecerit, quem ad terrarum orbis dominium sua prudentia evexit. Naaman etiam Syrum hie libens omiserim, evius sapientia ea suit, ut Syriae Regis amorem oecuparet filii e tamen inter Elephantiasis sordes adhuc squaleret, nisi consilii sui eompressa
superbia , famulorum monitis adhaesisset. Ad tertiMniam rationem efferendam accedo I eum enim superbis resistere dicatur Deus & humilibus fauete , non raro accidit, ut aura propitia eorum negoritia in amicum portum vehantur, qui sibi nimium confidentes aliorum consiliai lolenti fastidientis animi arrogantia resiciunt, eoque superbiae deuenerunt,ut Del. phicum ipsi se esse oraculum credant, in promptu Basilius est. Sueisia magna habetur
36쪽
betuν existim νe, se ualitas egeνe consilio, ae sibi ipsi penitius aequiescere, η' - - - , i, Astas βρμι, veι aia 'sima in medium consulere valeat. PI e b. Christianam demissionem hae in re sapientissimis etiam a viris exigit Deus; quis enim ea aetate Moyse sapientior, eum Aegyptia in aula sapientissimos habuerit in stia i re Politica praeceptores, eumque Diuino ealculo Deus ipse tanquam sui administrum elegerit hie tamen annoa Iethri consilio se accommodauit, eiusque m nita licet barbariem redoleret, &.Idola coleret, paratissimus excepit & ser
Quicunque igitur sibi soli regiminis moderandi vim tribuerit, superbus quidem audiet non sapiens , audax dicet ut non prudens: in hac olim lententia Liuius fuit , Ωui des. vulsi sententia amata geriι, saperbam bane magis iudicabo tib- εὐσηam sapienrem. Quarta etiam ea ratio sit, nempe ut maiori quadam honestate faciendum opus effulgeae, tum quia, eum populi non subito quodam violenti animi motu , sed ma-B rura grauique consultatione prius adhibita deliberationem aliquam derivatam a Principe animaduertunt, facilius illi adhaerent eamque alacrius prosequuntur a i , Prive es meliores astimanta ν, si asn amata seu praμmaat , sic E Cassiodoro Α- thalaricus. tum etiam quia si res peragenda , spe omnium elusa , malε cessierit , quis eum de sinixero euentu damnauerit Z eum tot sapientum virorum consilium adhibuerit, sibique eorum mentes subsidiatias adiunxerit i eorum dicteria ille declinabit , qui res non ratione sed euentu Rpe fortuito metiuntur : usitatum nempe hoe erimen est apud homines ait Plinius, Est omnism in receptom , b nesta .ria, ideonsilia veι turpia, praua maia vel prosterὸ cedana, ita laudamar vel reprehendun- Ruffam.
ιυν. in hos subirata Phillis Ouidij v e sic intonuit.
Exitus a Ga probat, careat occessibus , opto , oi uis ab ea-ι. facta notanda putat. ep. Postremum claudat agmen quinta ratio,numero quidem ultima non dignitaten
hare autem ea est , ne fi infelici ex eventu fine frustreatur suo , sera postea & inuti di poenitentia erucientur. Si Episcopus, qui erecti animi sit, &conseientia benefactatum suum nomen sustentare contendat, opus arduum & lubricum, suo tantum eonsilio fretus, agendum susteperit, dissicultatibus implicetur, & plura sortiatur, quae illud faciendum oppugnent, quantum nam, Deus immortalis, animo cruciabitur, & quaenam eum subibit sui operis poenitentia sed inutilis i eum eeontra si prius litteris & experientia illustres viros, &ad dissicilia quaeque in uestiganda idoneos in sui consilium accersierit, nulla tristitia laborabit, magnoque ii: i solatio erit suae mensura prudentiae,qua omnia temperauit. Non ipse unus errauit, suorumque oculorum lumine non contentus alios etiam clarissimos adhibuit, ut rerum humanarum ambages agnoscerenti Deoque demum rerum omnium authori operis exitum commendans,ex eius arbitrio qupcunque licet improspera & tristia hilari manu complectetur; E Dei voce hoc audias. Mi sine consilia nihil facias, ct ia.. postfactum no a paenitebi m Magna ei de securitate conscientiae tranquillitas erit 'Diuxta Hugonis Cardinalis explicationem, Et past factum non proitebit, idest profacto suo non tenebis paeaam. Eorum haec magis animum exhilarant recre antque, qui suis in operibus infelicem plerumque exitum nanciscuntur, cum frequentissime, ut Sanctus Pater Chrysologus docet, in usu sit, ad stliciter explicanda negotia imprudentiam quam prudentiam maiori eme adiumento. Quidam omnia impνadenis sermst. υν agunι, ct Vm ρνο υο esuccedant, qui am amota consilio dispoσσορ, cst semper is
E xplicatis iam rationibus, hoc idem congestis exemplis roboretur, quae tot
tantaque sunt elariis mis 8 viris excerpta, ut ruborem cuicunque in serre valeant, qui aliorum consilijs acquiescere detrectant. duo notatu perdigna memo-
tantur a Diuo Ambrosio, primumque horum in Regum Magno Davide versetur. pq '' i' 'Drs Secunda. E a quis
37쪽
lu:s ignoret, quam eompositus ad Dei voluntatem hie fuerit, & quam prompto Dei suis agio ad Dei populum gubernandum fuerit approbatus e tantus tamenta' hic vir lonathae adhue adoleseentis sententiam requirit, exeipit, eique subscribit, Dauid eam essera prudentiar, Ionathg rameas lauioris caninais acquiescebar. Iam Pauius A postolus prodeat ι annon hie ad digeminandam Christi fidem, aurea veluti tuba per mi it annon sapientiς e testis aerarium pius animus erat, Deo loeupletante ditissimum i hic tamen Onesimum sibi adesse cupiens, Phi Iemoni professus hab . ., , non bifluc eiu consilio aliquid praestiturum . Sine consilio a Mem ius albile.. h. ωιtu acere. Adserte , ait Ambrosius, gaum sedulM persa μν, qui cum esses vas
De Maximo litterarum omnium Magistro quid nobis dicendum grandi iam
hic aetate confectus, cum Antistitem quendam aegri aliorum eonsilio acquiescere .pia. s id animaduerteret, ad eum scribens ei significauit, uosenex a iuri/νe, o Episcopas
virum utpote in aula Caesarum, Honoris, δe Areadis educatum, tum mentis acu- ra uiuis. mine , tum rerum peritia insignem, Metaphrastes refert, non tantum expertos
Anachoretas ad sui consilium aduocasse ι sed ipsosmet ilIitetatos & rudes: apte hic
Diuus Bernardus,cuius ingenio persectissimi Pontificis Idsa io libris de Consideratione admirabili suit stylo deserim, hoc breui moriturus sibi tribuit,nunquam se ilicet suo sudieio se adhaesisse, sed aliena semper suffragia prosecutum, βemper
bed praeo innibus ad sacros Antistites instruendo suffieiat Diuus Hago Linco l: '. niensis Antistes, de quoiic apud Surium eius vitae scriptor habet, Suscepto itaque Prastarn , prima cara se μιιicitudo ei fuiι, in viνοι Horia o scientiu i να-
xilio fretu pastoraleosnus perquam frexae exuvia, est. Nulla quidem alia in re tam uri liter suum opus opesque suas Antistes impendit, quam in probis Consi-bar ijς sibi adsciscendis. verum ut innumeros prope Sanctos Antistites hae in re prae- Cter eam , superiori saeculo Diuus Carolus Borro meus tanquam p jili morum Anti iussin, in stitum absoluti sina imago nobis illuxit. quanta hie in rebus agendis dexteritate, & perpendendarum rationum prudentia excelleret, ex EeeIesis Mediolanensis actis posteritati relictis collisi satis faei IE potest. Quis tamen eanti viti pietatem & m destiam absque admiratione non memoret, cum in quaeumque re alienum consilium postularet, adeo ut plures ipse conuentus institueret, quibus ipse praesens drarebus agendis instrueretur. Sed di illud de Paulo Tettio Pontifice memorandum mihi parite occurrit: hac Annibi enim magnanimos semper viros adstate sibi voluit, ut eorum consit io in rebus ar-τ- ό. ' chira pertractandis uteretur. hine postea factum est, vi ambo hi praesules, non tantum illustii prudentiae & Delicitatis fama, Supremo totius Ecelesiae Regimini Paulus, Mediolanentis Carolus praeesset, sed etiam ut ex eorum Collegijs tanquam ex equo Troiano illustrissimi viri proditent, quorum opera plures populi eorum II
patrocinio commendati foeticissima aetate fruerentui. Uides igitur tum rationibus, tum exemplis abunde satis probari, vetam eam
esse prudentiam, quae imprudens sibi aestimetur; quicunque igitur facilem alienis
consilijs animum non habuerit, magno eum dilata e tam mo, fiam alieno, populorum administrationi praeficitur: quapropter sapientiisi mo Grget illius effato Diuus Hieronymus adliaesit, qui elicissimum eum ex hominibus phimum dicebat, qui vera prudentia excelleret, tum eos qui prudentium virorum consiliis acquie iacerent;econtra vero tum sibi, tum alijs eos futuros inutiles, qui neutra ex his ani-ibe i. vii mi dote praestarenζ. Graci Poeta laudabilis iιIa dr admirauda se aien ιιa est , Pri .mum es beatum, qui per se sapia , flavodum qui βριentem audiat: qui autem υtroque careat, hane lautilem esse tam sibi soam omnibus . Et sa te quid hoe verius dici potuit ut enim temperati & prudentis animi est suae nimis non assigi sententiae, lic palmari mentis arrogantiae tribuendum est, quod non tantum sua in opi
38쪽
uionem nimio Praesul amore depereat, sed obdurato animo velit eam tueri οῦ ne H qul:sima, ut ita loquar, ianitrix haee praesumptio est, euius prauitate salutari a consilia excluduntur, absque eo quod ne νni quidem aditus pateat, illud e flagitiosae politicae latebris eruens Diminutio maiGaiis, focis muranda , e quo quaa ta pernicies quantaque incommoda deuoluantur in populos, quis unquam Orati O- ne assequi valeat i
Quatuor mihi Antistites innotescunt magni eaeteto quin nominis, & eximia sa-ma consipicui, qui sui consilii superbb quodam tigore nimis tenaces, eo quod ad
saniora consilia luam flectere sententiam nollent, tantis perturbationibus & incommodis se aliosque immiscuerunt,ut a sua Dice ee si diu eogerentur abesse, inhonori penitus & inglorij: Deus ipse, euius voluntas immutari non potest, sit avramentis acie ,.a primo caeli apite ad extremum inferorum marginem nullo obice eluctante percurrit, non semel ad nos erudiendos ostendit suam immutare sententiam, Moysis aliorumque desiderijs adh*rens; an ergo nos homunculi ab opi-B nione nostra discedere erubescemus , ne minores eo, quem eonsulentem sequimur videamur e Diuina ipsa sapientia totiusque prudentig fons ad humanam infringen dam arrogantiam,suae Matris,fabrique ii nardeonsiliis aequieuit , cum postquam eis significauerit, se caelestibus legibust inhaerentem quaerendum ab eis non essω, animum tamen ad eorum arbitrium flexit, dimitaque inchoato opere passius fuit ad patrias aedes adduci, ubi litiginta amorum spatio ad eorum signum & nutum
mandata omnia exequebatur, Et eris subdisas istis audi adhge Diuum Beraardum,aesis iam non eraebescat esse obstin tus in suo consili/, quindo suum sapientia ina δε- seruiti Sic motani3 consilium ouum, is quod iam taucrapeνει, ex tunc isque ad trigesimum Matis auras prorsus dimiserit. Nos igitur qui dubiis semper irretimur ambagibus de incerto rationum hinc inde feruentium motu fluctuamus, qui perturbationibus et stuamus, adeo nobis arrogamus, ut ne videamur errasse, inera veis
limus errores , & consilia nostra fulcire Sapientis hoc sinὰ non est, sed amentis, nee suum decus hac ratione seriatut at vitiatur, populos non regere, sed perdere Cesti egregi E iterum Bernardus , Sol , qua ex Deo sapientia salataris est opae scalisba abundam in sensu suo, sed aιιeus magis aequiescens consilia vel isdicio. Licet autem aeque vituperanda in moderatoribus sit nimia in sua fulcienda de- Iibetatione imbecillitas, ac pertinacia , cum tamen e re nostra vel e populi uti Iitate arbitramur indutam opinionem exuere, tunc leuitati non et tribuendum at virtuti, non vitio at laudi, si ab incepta sententia recedatur ι fidem tibi de hoe dantem accipe Diuum Ambrosium. In melius mutare ρνopositum, nos Iealtas sed gratia est, non cu0a sex Viri . Superbiam intolerandam fastumque molestissi inum redolet Diea illa sententia, Nanquam sapientem facti sui pauitere, nee υΛ .am emeadare said fecerit, 'ec mor/re consiliam. ipse idem Stoicorum Princeps Seneea pronuneiare non dubitat, incerta hac de re Stoae studia nuctuare; nec mutari dicendus est sapiens, si rerum circumstantiis immutatis, ipse illis inseruiat. m. est Iealias a cognito ct D s to errore discedare,ct ingenuὸ fatendum. est,aliud putaus,
Draevius 6m ἔ aeam est tur e re morare consiliam. commendandus sane omnibus
ille viator est, qui longiori dimissa via, breuiori vel securiori studet, si haee illi re-eenter ostendatur . Diκtinctionem hanc a Diuo Augustino habes sic loque ut G. Turpe est mutare sententiam, sed υeram ct rectam , nam ct galιam ct uoxιam laudabiιe ct salubre est. Hi ne autem apte deprehendas, quam hi omnes aberrent, qui suam vulnerarisamam existiment, si a proposita sententia, ac si errassent, abscedant; in suo igitur proposito obdurati pro suo scopo habent vel voluptatem in sua fulcienda deliberatione perceptam, vel molistiam, qua eandem abiurantes vexarentur: quibus de causis rudes di ignaui a Philosopho appellantur, eo quod debita honestate posthabita genio suo indulgeant, & feruidae suae mentis arrogantiae blandiantur: eadem igitur ratione , qua sapientum sibi nomen comparare contendunt, deeipiuntur ut ignari, dum Diuini Spiritus Magisterio docemur, nihil ip sa sapientia mutabilius esse, Omnibas m/bilibas mobιIιον est sapieulia i nulli bienim
se . 3 de Resur serra. p. denat. Dom.
39쪽
enim facilior& flexibilior haec est quam in animo sapientiri qua propter non . veritatis amantes se praesta ut at sui. eamque solum amant, ii suis tantum con siliis adligrescat, veterem igitur paraemiam.pro capitis coronide usurpemus, Sa- p /ientis est malaxe c usilium,
Quales suturi , quos in sui consilium adhibeat Episcopus . Cap. VIII.
AD eorum iam dotes explicandas properemus , quos sibi Consiliatios adosei stat Antistes, ne venenum pro medicamento ebibat, lupumque ean inllub pelle latita Mem nanciscatur; quo enim facilius est , ut magno numero Conmliarii reeenseantur , eo dissicilius , ut probi spectatique sint omnes: siquidem . quamplurimi sunt, qui optima suggerere consilia vellent, at ea ignorant, alis non. Bignorant, sed nolunt. Magnum quidem discrimen, ut diximus, est suae opinioni se committere aliis inconsultis; Ionge tamen maius esset, si aIiena consilia requirentes, perditos consiliarios sortiamur. Hinc Diuus Bernardus ad Antistitem Se-v nonensem seribens ingeniosissimE expendit, quod cum Diuinus Spiritus τna ex parte eonsilij alieni necelsitatem deprehenderet &ex alia eorum paucitate aeta, quorum eonsilio aequiescere valeamus ait, Μηιιι ρες ci fiat tibi, ct cassiliarior' tibi υuus de inive . vix e mille qui prudentes habea citur, eligendus tibi unus erit, Vidi in multitiaine bomisam υuum reflorias in utra ae 'apte consaematum ;haad facile si uidem veι prodenti .enesolantiam , vel Heli laesse rapidariam depreheudair sint numere μηtem μοι, quos inrissique mane it evertes esse c-flisexis. εQuamuis autem optime mihi innotescat, quam in huiusmodi fructibus progeε- minandis nostri soli nequitia sterilescat, adhuc tamen, quia plurimi Deo fauente non desunt, placet hic ea illis suggerere, quae ad fidelem probumque Consiliarium constituendum postulantur, vel administer, vel Canonicus, vel qui- Ccunque alius ille sit . ain Gl6ss. Quatuor a Rabano dotes adscribuntur: Prauidenda est cissilia ary prudestia , M u 37 9, sides, voluntas, Religio. quintam & nos superaddimus, hoc est Experientia. Prudens igitur,amicus, probus ridetis Consiliarius sit. Probum autem esse, quod illa voce Religio tignifieatur, idem prorsus est, ae moribus integerrimis prestare , virtutes excolere, Deique legi firmi ssime adhaerere. Puelle instar florentissimae prudentia est: an igitur haec inter vitiorum & scelerum sordes possit cum volupta- . re versari ρ quis probum ab eo consilium expectet, qui sibi probus ipse nodi si te Ex ipso Lycaeo salutare hoc monitum liceat n/utare & roborare: Da illud. Pateιgitur ex dicris fieri non posse, υt sine ρrudenti sit ἡνων ρκυνιebanus, ct abisse '' - Τ m. m υintile prodeat. an mel saluti consulet, qui negligit tuam licet aute via. rectit limis me velit consiliis erudire, longiis Me.in iis impetrtiendis aberrabit; cum enim diuinis rationibus posthabitis, humauis tantum stadijs vacet, an recta un- r. quam ea negotia possint esse, quae ab unica eorum norma dilaedunt, hoe est 1 Di- Muina voluntate; fontem quis credat se Chrystallinum hausturum e coenosa sordentique palude quis ergo flagitioso ex animo clarum sibi effulgere consilium posse
confidat. Adserra mas iritur, quod in acqui eσdi3 coomyi Alurimum adiungar υita probitas, virtutum praerogatisa, beneuolentia υμι, fragalitatis gratia ; quis eat fontem in caeno re aιrat, quasὸ turridu a si polom quarate Ambrosium dedi; mihili raecori ne consilio suo salutaris erit, qui perniciosus sibi ipii est, an mihi prudens, qui motibus imprudentissimis sordet Quis υtilem, sic pergit idem Ambrosius , ιοι cet causa a ιιena quem υidet inutιιem cauca Da . An .e eom idoneum putabo, qui mihι det eo Ulιum , qui non dedit sibi f ct mihi eum υ care credam , qui sibi non
Per picacissimus quidem erat Achitophel & eximie in rebus pertractandis in-ἰ
40쪽
istructus: oraculi instar eius vox exeipiebatur, & velut ad caeli tripodem populi &
, est cum esset cum Assalah. Verum quia pietate ea rebat, filium in parentem Prιncipem in subditum irritabat, ade5 ut ni Chusai diuersa jonge prudentia veluti clypeo eius ictus retudisset, Dauidis tum vita, tum regnum, filii ambiti ni immolatum, misertime inter compedes & vulnera periisset . ut similes conderet Consiliarios quam foed8 studuit Macellia uellus, eui pro Euangelica fide Politica ratio est. non igitur Hyeraretiis tantum, sed proiano cuicumque Principi usurpandum illud Iacob effatum est, In consilιum eorum non venia/ anima mea.
Memorandum omnibus illud est, quod de Carolo Octauo Galliarum Regenae- Genes ηρ. ratur. amice suum pincernam perconctatus fuit, an paucos ipse arbitraretur o Re gibus aeternae felicitati donandos, simulque rationem traderet qua sibi illud suaderet. adhaec cum venerabundus Proeer ille taceret, ipse sibi respondens ait, uri -
. B que verum hoc esse, nullaque alia de causa id derivare, quam eo quia paucissimi sunt, qui in suis consilijs aperiendis honestatem tantum de Deum intendant. illud hic etiam referendum mihi videtur, quod olim 1 meo patruo accepi, qui diu tria aula Hispana suam operam praestitie; Regem Philippum Tertium semel alloquens
eius concionator, ait, se Doemonas plutex inter somnia aspexisse, catenam tra- hentes, qua bini obstricti erant Consiliari , Confessarius, ipseque omnium po-uremus Rex ; hunc interrogatas Concionator, ino Veha μι as υadit, respono ponsum ab eo aecepit, Quo si me trabant. Ad regiminis igitur foelieitatem,ad seeutitatem salutis, ad sui nominis famam maximi momenti est, spectatos Witos ad sui consiIium quaerere de habere; merito igitur Interamnensis Antistes Campanus , Permagni refert, quoram consilio υtaris
si bonorum, olbiu ecisus est 1ranquiuias agi posest; nibit faelius cst turbatias, si
- Quod secundo loco requiritur fides est , quae in eo versatur, ut in ea re de qua flagitur, nulla praua cupiditate turbetur, & nec amoris, nec odij, in eos quibus cum agit prolequatur et Magni hoc est aestimandum, ipsiusque Diuini Spiritus ore docemur, quam plurimos eos esse, qui dum alijs consulunt, sibi consulunt, de
charitatis obtentu sua commoda venantur. Omnis Consuarias ρνodis consilium, ες. I sed est consiliaritis in semer 18 .hιs autem incommodas obnoxios potissimum Princi
endens υνιlitatem, o non mos icit bonι eius cui dat consilium , at bo requenter contingiι in consiliariis Principum est Prataιδνam. Quam sane miserandum , ut eius qui tuae sapientiae se eommittit exeidio magnus fieri viderique coneris, eiusque infortunijs sortunati; in Deliciis mus ille fit necesse est, qui fraudolentum sibi experiatur quem maxime putabat ingenuum, adeo ut sui superioris authoritate vel suis commodis amplificandis studeat, vel superbiae suae sue que perfidiae nutriendae. cce lesti igitur eruditus oraculo caute procedas precor, nec temere tui pectoris arca D na explices, priusquam accurate perpenderis, an aliqua ipse necessitate prematur , qua venalem suam famam prostituat, suumq, commodum tuo praeponat. eius animi fibras introlpice fi potes,ut cius areana tibi pateant, & serio perpendas, an tuis ipse sumptibus suam sibi sortunam mercari sciit A Goοβιario serua animam Eeel. 3 tuam et prias scito, qua sit illius necessitar, is ipse enιm a sima δε- cogitabit. vel vi ha- di sy. het Tigurina Caue ριbi ipsi a Consilια io, o cuius υβ ιωdgeat rei cogita , nam i se sibi consuler. Usitatum erat Friderici Caesiaris effatum, tunc suas alienis consiliis aures praestitur uin i cum certo sciret, quod ad suae vestibulum regiae res duas sui consiliaris exuissent; quaenam hae duo essent rogatus respondit, si alatio est digi- malaiio . Sapientissimὰ die uin, cum enim priuata aliqua ratio ae Consiliarii simu- Iationem induunt, veritate dimissa, fucatis tantum rerum nominibus innituntur, vitiatur finis, media corrumpuntur, minimoque pretio Principis de Praetulis fides venditur; sed audi Salustium . Omnes h/-ιnes qui de rebas dabys consultanι, ab ossis, amicitia, irή, atque misericordιά υacaos esse deor. Haad ensis facιlὸ aisi is, iR Odi