Curiosora et selectiora variarum scientiarum miscellanea. In tres partes divisa. Quarum primam continet curiosas dissertationes physicomathematicas. Altera curiosas ephemerides ac curiosas rerum variarum observationes. Tertia. Diversas synopses chron

발행: 1691년

분량: 710페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

261쪽

DISSERTATIO OCTAVA,

CURIOSA MISCELLA NEA,

RERUM NOVARUM INVEN

Novus orbis.

INter ea quae veteribus fuerunt incognita . primum ' notati quam maxime dignum merito portat Panci roQu, Orbem noetum postremis his saeculis a portum, S repertum. Certe veteres, Tonam Torridam, hoc est pactum illud terra que globi, quod intra Tropicum incri Tropicum Vari cor i Comprehenditur, iique medium ab aequinoctiali linea interiecatur, ab hominibus incoli non poste fir- in iter crediderunt. Antigoaeti, hoc est homines contra ita vestigia nobis obverrentes, pro fabula conflanter tenueiunt. Imo omnem terrarum immensita Cm, Ut Iantici faris, sive Oce.tus ambitu codrceri, ac unicam Inlulam cum alijs minoribus circa se sparsis, esse censuerunt. Et quidem Aristoteles Lib. 2. Is eteororum Cap. s. Ex eo Torridam Tonam prorsus inhabitabilem existimabat quod putaret calore illam , propter Vicinitatem solis exuri aqliisque carere de pabuli omnis impoten- rem cisci, ob alii vos perpetuosque solis ardores atque calores quo pertinet, O ille de Zona Torrid. Ovidi Versiculus i. A clamorphosis.

arum, qua media se, non es habitabitis . stu,

De Antipodibus vero ipse S. Augustinus Lib. ii, de Civitate DEI, Cap. 9. sic scribit: Uuod vero cte tipodas esse fabulamur id est homines , a contraria arte ιm a , ubijol ritur, quando occidi nobis , a iversi citui nos is calc.intestes gi.r,nusia ratione credendum e L Et Cicero Lib. 2 De natur.: Deorum : Nos quanda in magnam Insulam incolere ait quam Orbem terrarum vociamus. Acin sumn Sci- Irom, Omnis terr. inquit quae colitur, quae aerm Insu es, circumfusa, o mari, quo A. AtDI1 Dm,cuod magnum quod Ocea m Zye m . 'erum a m Magisti experientia contrarium docemur; nam Tonam Tor ridam inhabitari ab hominibus, S ultra Oceanum maximos Orbis extare tra bas,indubitatum est Antipodes, qui olim fabulosi putabantur, nunc Europaeis globo -

262쪽

hane terram circumnavigantibus, familiares esse,' sint ' Primus vero in-entor hujus novi Orbis fuit istophisinu Columbiu, qui Castillic Regum Cerdinandi&Isabellae, Anno I 492 auspici js, de solvens,, se ventis ac fortunae committens, prima sua navigatione devenit ad Insulam miti, quam Hi fatii, iis nuncupavit. Mox secunda navigatione totum Antillarum archi pelagus. Dein tertia navigatione, cibam, iamiacam, Pariam, ac postmodum occidentalis Indiae Isthmum attigit. Post hunc Americus I effusis Florentinus, Anno 497 etiam terram occidentis firmam, continentemque detexit, nomenque ei a nomine suo imposuit. Tanadem Ferdinandus Magellanus, Anno i Di 9. Jussu Caroli V. Imperatoris, ad Occidentem scitem declinando ad Austrum navigans, prirnus Fretum inter Americam. 5 Australe mundi latus permensus, in Molucas Insulas delatus est , Fretumqtie illud a no in ine suo sagetiam cum vocavit. Hos securi sunt postea complures ali)Archithalassi, ac redivivi Argonaurae. Est autem novus hic Olbis communi iam nomine. dictus America pars terat orbis vastissima, Asiae, infricae objecta lateribus, cui tantum ab utroque ardua- totis latere pacti obvenit, Ii ob immensam sui magnitudinem, quartam partena Orbi; de quidem maximam constituat, utpote quod veterem orbe iam, Europam scilicet, Asiam, dia Africam complectentem pene exaequat, est si quidem illius Longitudo in lter duo Frcta, Anianum, AL gessitaricum, milliarium Germanicorum 24oo Latitudo vero maxima milliarium do o.

Reliquarum partium Orbis Terra major notitia.

MAgnitudo Orbis Terrae, desumitur ab eiusdem Latitudine, tonstitudine. Et quidem Cosmographi tractu in terrae, ab occasu ad ortum, Long tudinem appellant a Septemtrione vero ad Austrum, Latitudinem , licet pari spacio distent in spha ra Oriens ab Occidente & Septemtrio ab Austro, cujus Ratio est. Quia non consideratur ab iisdem si terra secundum se, sed quatenu ea

habitabilis est, it cognita Magis autem porrigitur habitabilis terra, ab Occasu ad ortum, quam a Septemtrione ad Austrum , indu terrae tractum ab occasu in or

tum, vocant Longitudinem.

Porro Cosmopraphi,4 Geographi ut maonitudinem orbis terra indagent,circumferentiae circuli maximi terra tribuunt, Milliaria Germanica s4oo. insulis siquidem gradibus coelestibus qui sunt ejusdem aequales partes correspondent i s. illiaria Germanica, qui numerus , si ducatur naso prodibit produci milliarium summa circumferentiae maximi circuli terrae. Jam vero a veteribus Ge ographis initium Lonoitudinis summebatur ab Insulis Fortunatis versus occδ sum gradibus ito. seu milliaribus Germanicis 27oo protermino autem Latitudinis e-Ptemtrionem versus, ponebant Insulam Thule. vindein virgiliuari Georgicor-

263쪽

vers. o. apprecans Caesari, dilationem summam imperi canit Tibiserviat ultim Thola Signaturus scilicet locum longinquum, quam maxime remotum. ridiem Uersus vero terra veteribus, vix ultra i Gradus nota fuit, nempe usque a Prassum promontorium, ubi hodie est, I imbirum. At vero a Neothericis Geographis, ultra terminum i Ptolomaeo constitutum o gradibus itur, Orientem versus, ita, ut terra secundum Longitudinem ad ortum, jam pateat 24o gradibus id est 36 o. milliaribus, occasum, veri, versus ultra Inlulas Fortunatas, ad Extremam Americae partem, se extendit, ita, ut in longitudinem Orbis terrarum prospectus sit, gradus io ac desint tantum o Gradus, ad explorandunt totum terraru in Oc'bem in longitudine. Ad Septemtrionem autem, a modernis perlustratoribus orbis, itum est ad 3 .gradum . ita ut novem tantum gradus iam rellent ad Septe intrionalis plaga integram pei vestigationem, meridiem verbus autem perventum es primo ad Gradin s. ad Caput Bonae spei dem usque ad Gradum ad Fretum usque agellani cuni, ac domum ad Giadum 7, ad Cabo devio orn promontorium.

. III

Galli Indici.

I vento novo orbe, multa ad nos pervenerunt animalia, plantae M opera priuiis Europaeis plane incognita inter quos lunt etiam Galli, quos a loco indicos arpessamus. Novus si quidem hic Orbis india occidentalis etiam nuncupatur, quia eodem quas tempore, quo india Orientalis in Asia,hic etiam repertus fuit. Porro Gallinarum similium, magnam in America esse copiam, scriptores illius Regionis tradi int. Esto autem Ainericani candidas plurimi faciant, ut plumis avulsis , rubroque colore tinctis exornent se itque vestiant. ab esu tamen illarum sibi temperant. In Mosambica insula, qua nigris plumis sim Gallina hujus generis, cὸrne quoque ac ollibus adeo nigri cant, ut coctae in atramento elixae putenturi Sapidissimae,tamen, & reliqiii, longe mcliores esse credunt tr. Americanis praetcie nullus ovorum in cibo est usu g quippe cum haec pro venenatis habeant, insuperinlinime fetendum et sescenseant, ut quis gallinam in ovo comedens, pulli lionem antevertat. Nec magi tamen de Gallinis sui, sunt sol liciti, quam de avibus, quae vitam in Sulva agunt, patientes illa subicunque sertimpetus, ponere,in excludere ova. At G illinae vicissi in pullos e dumis, lepribas dotrium deducunt ita ut ea molest in careant Ainerica muli cres, quam Europaea insultis educandis subii e coguntur:

. IV.Αves Paradisii acae .

pulcherrimae, ac rarae, di inusitatae formae iunt hae aves, quas Moluccarum in

264쪽

olae vernacula lingua Mantico ditas, id est, aves Paradis sive DEI appellant Zeb latini quoque avem Paradisi vocant, pulchritudine plumarum, aliarum avium plu- rnas decore exsuperantium Carent vero pedibus hae aves, quod vetus iis ignotum &fortasse incredibile. Nami Aristoteles in avium genere, ullam reperiri negavit, quae pedibus destituta sit. Adversus solem volant continui , nullo terra dum vivunt contactu in cum Apodes sint, seu pedibus carentes,eorum loco pennas fulvas, hispidas tenues oblongas, crinium crassorum instar, a natura sortitae sunt,quibuet ubi defessae fuerint, tenuiorem arboris surculum amplectentes, pendulae conquia escunt. Neque vero dissicile est, in tanta parvitate, tennarum amplitudine, in tenerioribus arboris ramusculis, imo, in ipso aere eas conquiescere. Ut enim Carduelem vincunt magnitudine, cum pennarum ambitu quae duas spiramas, sianiplius prolixa sunt, aquilis non cedunt Dorso maris natura cavitatem induxit ad quam foemella ova sua ponit ijs demoue incubat,in sic pullos excludit. Rore vivunt, a potibusque.& fortallis animai culis parvis, si tamen qliae in parte aeris excel- ore, in qua perpetuo haerent, providente natura reperiantur, vivae vix , aut sorid nunquam conspiciuntur, mortuae duntaxat, e X animes ex alto decidunt ac in venatae apud illos populos, in magna habentur venerationes, in Europam saltem , una quam nisi mortuae deportantur.

Plantae Saluberrimae

cimultis, quas no Viis orbis veteri subministrat, quaeve huic ignota prius fuerant, paucas enumero b Quarum praecipuae sunt civ acum leui ignum sanaestium, Radix ine, areta parilla, di salsa iras.

Hacum nomen quidem est Indicum, sed per universum orbem jam nolunt,lstque arbor vel potius planta, ad fraxini proceritatem, ad hominis mediocris crassitiem, plerumque assurgens Usus hujus igni maximus est in medicinis, sed

comprimis in curando morbo Gallico, nullum medicamentum est arae praestantius, aut certius.& miranda sane erat Divina providentia, ut cum haec lues maxinio grassaretur per Europam, iurationem illius Cutpote morbi prius ignoti Europa

is Medici nostri prorius ignorarent, eo ipso tempore vires ejusdem Ligni Europae

innotescerent, cujus virtute innumera miserorum curaretur multitudo.

Rudix China, i vastillimachinarum Regione, in qua nascitur Ob Excellentiam China olerumque dicitur. .Hac primum Anno Gentibus Indiarum inno otitit, ac inde ejusdem notitia, ac usus in Europam pervenit, vi unquam tamen viribus integris sed semper fere emarcida, ac cariosa echinarum Regione ad nos invehit ut, de cujus vi, potestate, qui edoceri cupit, medicos consulat, quorum multi de ea copiose scripserunt. Sir ipara laeti planta, cujus tamen radi duntaxat ad nostrum orbem de se

265쪽

M. Historiae Naturalis cap. 76. sequentibus , ubi etiam virtutes illius enumerat. Sarga par illa inquit nobile Medicamentii in ventriculi calorem roborat renum, urinae incat iis expurgat, urinam ciet, articulorum. Gallica luis doloribus medetur sudores ei ocat,tumores praeter Naturam ortos dispeliit, dei que vix est morbus aliquis incis varia numerosaque illaru in sylva cui opem neget ferre. t istis est arbor Indica, nascitui que in Florida novi orbis Provincia. Exadem saluberrima est radi κ. dein rami tertio truncus sed . rtex omnibus prae se tui . Indi etiam recentia folia trita vulneribus appotant. 5 sicca in alios medicos usus reservant. Commendatur illius deco lum in omni morborum genere, praesertim tamen in obstructionibus partibus internis roborandis ac ad tertianas febres antiquas curandas illiu , fiagine litum risi .lue gestare odorari, a Xime prodest adversas pestis com gia. Sin aut .ari, eicientia probatum est hujus decoctum propinatum i)s, qui pede, ac manus sic ex Podagra, vel chiragra contorias

habent, utilli uti non possuri utili illinum fuisse.

g. VI. Ficus, di Nuces Indicae.

Ficus Indicae in multis sunt diu miles Europaeis, arbor ipsa viri staturam aequat,

folia ulnae magnitudine, tres dodrantes lata habet inter folia, es arbo iesur gentia, flos enaicitur magniti id ine ovi Struthionis colore purpureo e quo longiore incremento ramus prodit, non ligni quidem materia , sed caulis brais cae, ficus coii servatas abunde proferens, quae ut uvae ii modum racemi aguntur. Hatalis arbor sive planta, unicum tantum similem racemum profert, quo decerpto,MOX inta arbor detruncatur quae justis denuo incrementis adolescit, ac Ducium novum rursus producit, atque sic vicibus iteratis perpetuum toto anno fert fructum, tantis abundantia, ut communiter Indis, in cibi usus serviat. Nuces Indicae sua nuclei fruictuum quos indigena Cacos sive Coquo Pp PVllant. ibo in quo hae proveniunt, proceritatis et eximiae palmaeque ad formam valde similis. Folia non nisi in cacumie generat, sub quibus racemos decem , aurduodecim in quandoque etiam plures producit, ac in quolibet racem O, Otros uvarum in si ir, sed mille tegminibus vellitos. I aria.& maxima est huius arbori, utilitas. Nam e cutimo illius cortic utpote qui villosa materia est contectus, uni rudentes,i navibus necessari sun es, qui in aqua marina incorrupti manent. Erceodem suppa loco naves cibiurantur ac stipantur , ad que commodius quam stuppa quo putredini minus sit obrio Xius quin, S Galeros, capitis teguarenta, X co conficiuntur insigni aestimatione tenuitatis expetitos aestivo praeter tim tempore, ob levitatem. Ex cortice vero illius interno &praeduro, vasa in tenuiorum sum formantur, stetiam Carbones fiunt aurifabris perquam utiles. X rami Se

iusdem fiunt aedium tecta, o navium Tabulata ac opercula. Ex folij praeterea te X-untur cla, de Lusitani adstoreas etiam, doteginina illis utuntur. Materia ligni,ca, na

266쪽

sit arbor haec procera, ad Plii rima perqyram est titilis, ita ut interdum naves ex ea fabricentur. Fructus pene maturiis succo liquore que plenus est, ex quo suavissimus copiosissimusque conficitur po us,5 siliquor hic distilletur, evadit in usualis, in laporem ac mox ex altera distillatione, in vinum adustum, aeqtis ardenti seu aqv.evitae permnite. Atque idem liquor expositus soli in optiminia convertitur acetum. Iam vero ipsius Nucis cortex medius, cibum praestat, qui Amygdalis sua-υiti te non cedit, medulla vero Nucum dum hae adhuc recentiores suillo tenera valde ac dulcis est, muli6que adhuc sapidiorem gustum praebet, ubi autem exsiccan- tuc castanearum, vel avellanarum saporem reserunt Demum ex putaminibus, fragmentis Nucum,limpidissimum oleum magna copii torculari exprimitur, quod si triti in edendi vim admirabilem habet. Tot, 'antarum commoditatum posuisit DEUS in hac arbore compendium. Uterque autem praedictus fructus , pristis saeculis erat ignotus, ac primo reperto novo orbe Europaeis innotuit .

s. VII. Cultri Lapidei.

PErseruntur hi in Europam es nox o orbe ani ea irobis incognit; ira enim es

in novo orbe quorundam Lapidum acies , ut ferro aeqCe itur, quippe qui securis, gladiorum, acres iquorum initiumentorum fabrilium, quae apud nose ferro consciuntur, ministerium praebeant, imo. novaculas ex illis confici, Miaine trahendis ferarmia corijs gladij acuti uiam lapides eos memorat Maiolus Die in Canicularium Colloquio. 7.

s. VIII

Porcellanae.

SU perioribus saeculi s nutiquam visa fuerunt Pondemne , ait superius citatus par

ciro Du iunt aut ei a Porci P. n. preciosillima vasa fictilia , aspectu pulcherrima & tralucentia nec non fomit i colore vario, ac perelegam tincta, quorum ea infignis est virtus quod si venenosum quid ipsis imminum sit, illico rumpantur in am qua raro haec vera, genuina ad nos perpentant sed satis adulterata vendan- tui . praestanti: tirna siquid: n, atque pulcherrima, e Regno Chinarum ibi ea conficiuntur' cura canitis periculum evehere non licet, utpote Regis, Ic Magistratu

m usui dicat'. Materia autem ex qua Posice, .rna conficiuntur, est Massa quae dani

gypso . ovo inito, puta:tiine locustatum natanarum. alijs speciebus composita. quae postquam iii ara sit id probe condensata suerit, sub terra in locum aliquem secretiorem reci nditur quem Pater liberis suis . ab alijs enim hunc sciri non vult designit, ubi octuaginta annis sic recondita manet quo tempore elapso, si ij, vel nea etini eruunt. itque rursum ea subacta, de ad laborandum idonea reddita , proti, Id ilia vasa conficiunt. IX. Lam

267쪽

32 et Oarqu6que Lapis, superior aetate fuit incogiti tu . Est velo hic Lapit: mirabilis ei licaciae contra venenum. Nam si duodecim giana illius in viiii , lummantur, omne veneni genus subito, ac penitus dispellit. Ejusdem effec3us est si stipi a serpentis morium ponatur facitque omnino ut nullia eo utenti ranen uni voceat. Juvat etiam contra pestem pitui num, ubi es' s pestilentes vocant, ac in alii quoque morbis, Si infir initatibus, admirabili sis ejus usus unde Hebrai-

e Aele o. tr hoc cli veneni Dominus irin upatur. Nascitur in venti culo ce t generas Caprarunt, clua reperiuntur inicis, te . ac in Montibus Indiae supra Gangem, Chinatum Regioni sinitiinis i nonnullis Moluca locis ac tiam in 'erii. Constit lani inulis sive involucri , in stir unicarum nostratis caepae . alia aliam amplecten-ribus splende nitibusque, quasi polita issent in toti ore dcmpt. ibsequens mult5 splendidior invenitur quae tamen facile . braduntur. me licinis adhibentur , in in editullo cax u est, de pulveice ju dem cum lapide subsi. uitiae plenus, qui marei me commendantur atque ipsi quoquc lapidi, quoad efficisci .im prae se itur. Disserunthii pides inter se non olu inriguri, di colore, sedi nonnihil pondei etiam in eadem quantitate uti ἴc substantia lex virtute, quam non aliunde acquirunt, quam exilubetriinis herbi, quibus haec animalia vel cuntur ac p. scuntur, ex quarum iucio, optime naturali calore ventriculi animalis digesto, generantur.

f. X.

Vsus Rhabarbari in Medicinis, casii Dissolutivae.

Hi .irb. iraim, de quo hic est sermo, in interioribus Chinarum R. egionibus

scit ri utque inde ad Urbem Canta Nohil illimum totius illius Regionis portum, Imporium, a Lusitanis inhabitatum reportatur inde vero navibus in Indiam advehitur, ac demum in Europam transmittitur vel alia viae X ijsdem Chinarum Provinciis Camelis desertur per Tartariam Asiaticam in Ormuet isque,d itide in Persiam Arabiam Sc Alexandriam unde postea univcrlae Europa com-

ira unicatur. Multum autem dissert hoc Rhabaibarum recentiorum , a Rha barbaro cupis veteres mentionem faciunt, loco, colore, odore, pondere,vi facultatibus, ac virtute in inedicamentis.

Casti fructus est arboris, quae nascitur non in India tantum sed in AEgypto quoque potissimum tamen in America . Dicitur Cissi. solutiva , ab esse isti quempiae liat. Qua proinde diversae si ab illa, cujus aliqui scriptores Graeci mentionem faciunt, non solii in forma, sedi usu in medicinis, ac viribus, unde haec veteribus fuit plane incognita, cum nec ipse Ualentia ejus meminerit.

268쪽

sacchari Confectio.

SAecharum quidem hoc est mel arundinatum, sive siceus melleus, in esamis arundini similibus concretus, olim, que fuit sed non magna eius erati titia, nec alium in finem, quam in medicina facienda usi Attin . Posti semis autem his saeculis invenissest consciendi inius modus. Jam vero ad eam subtilitatem, deducta est ars ista, ut pleraeque species aromatum. fructuum Saccharo in erustentur. Estormantur etiam ex Saccharo, figurae olerum, animalium, plant rum, ac cunctarum fere rerum. Porro planta ex qua Saccharum exprimitur, exteriori quidem specie arundiani magna similis est, sed interiore subiuntia valde est dissimilis, pulpos enim est. raris, mollis, sisecet plena, cum arundo sit levis dura, de vacua. Ex hac igitur

Hanta bene contrita, succus exprimitur atque hic calore ex eoquitur,flava illius pars secernitur,& Saccharum remanet sed minus adhuc perfectum,hoeio itur rursus excoquitur,ac sic magis purum,ac elaboratum iit, magisqu6que cande cit,dcc arescit,

atque hoc modo diversos etiam bonitatis gradus recipit, proux magis, magis per excomonum operitionem depuratur atque sic jam praepuM .ia M u iarisi uias in sauras foraratur.

XII. Clivmia Inventa.

Cf., i de Alchstim, nominaeonfundunt plerique iam autem usus obtinuit. ut solum opars Comia dicatur Aufinia opuae se iactat eiustis quibusliber,

aut aliquibus saltem alijs metallis, aurum posse conficere, atque haec passim tanquam fallax 4 impostoria exploditur. ImA . multis ars hujusmodi pro impose sibili habetur. Sed quidquid sit de illi is possibilitare qu.im hic non impugno, cuin applicando Activa pals vis constet multa per artem posse fieri,&naturam rerum, rariem perfici certe essectus illius, a vixis etiam doctissimi rebus desi eratis adnumerariiridi straneis,aeirritis conatibus, ars ipsa adscribitur, ippe cium toties,dotam anxies se tam multis ingens illud bonum, quod ars haec pomeetur, fuerit inda

garum, nee tauten inventum, imo constet, quosdam opulentissimos . hac vanit He ad extremam paupertatem esse redactos eum e conti a non sit Exemplum ut quis hac arte ex mendicitate, vel egestate,vel ad mediocres divitias pervenisset. . Unde

est tritum illud, ut i sermone proverbium. Nunquam vidi Alcumistam divitem. Et aliud Nehyina, nihil habet in cista illud tamen non approbo, siquis eoiiario, quo ichmistis oderit, operationes qu6queci' in eis omnes spernat,& conismo x. Est enim vini ecadplarim medicamenta rum

269쪽

D IS SERTAT IO VIII. et

das rerum naturas, ae proprietates, perquam idonea. Multa etiam postremis his temporibus per artem Chymicam ingeniose inventa sunt , quae antea phine tuerunt incognita. Inter quae . Panoroa resertur, primo Lais sive aes i lud coronariuin,

quod est aes illustratum certo aliquo pulvere, qui splendorem metalli, quod revera est, eidem indit. Secundo Saphyri Galbatis, ita, ut Adamas videatur, qui sic

praeparatus, ita annulo solet inseri, ut nemo,quantumvis peritus,saphvrti in eum possit dignoscere. Tertio Stanni Praeparatro, quod ipsim mei argentum putes. Quar 'to qua fortu, qua res ab auro leparatur, orgentum victi sim ab auro, quod utique

antiquitus fieri non posse udicabatur. Quinto, acupera sive telis, vaseuluin intrabit e bubulo osse factum, in quod aurum, Margentum pellucidum, de ab inniniacula expurgandum, nituitur, ut nihil praeter aurum, ibi remaneat.

S. XIII. Distinationes.

Distillationem Neotericorum appellat inventum, Ioannes a Porta in Pro m

mio libri io. Magiae naturalis. Praestantem lanc artem ait Panorostin inventam esse Imperio Romano jam conitituto. Est vero ea ars comprimis

utilis 4 qua etiam aqua vita promanavit Aquae autem, olei liquores, ac tales, quorum usis in medicina est irequentissimus, substantus rerum, hac arte, in halitus, ac vapores resolutis, in quibus est maxima, proprietatum uniuscujusque rei virtus, Messicacia. Ex his vero infiinae sortis est Aqua,quae praesertim ex stirpe viridi ed citur, efficaciae virtus eth in oleo albo, dein in rubente. demum sex qu6que ubi exis uitur, donec prorsus albescat,i in calcem reducatur, proprio hum re dissoluta, eximiis viribus pollet. Sic perinde iam evenit, ut omnes illae aquae, in liquores iniimnerabiles, de maximi essectils, herbarum, stirerum , ata sim eremur, quae qualis praestantiae esse solent, hodie distinentur, uni antear medi uini decoquet remur altem, sic aegrinis adhiberentur.

s. XIV. . Quinta essentia Rerum.

Extrahitur hac eadem arte, Quinta essentia rerum. Huius enim artis benes

cio, ex unoqu6que herbarum, stirpiumoenere, extrahuntur quatuor ηbstantiarum genera, primo Aqua, deinde olium, illudque duplex,unum tenue

ea icans, alterum siccius derubens, praeterea se omnis lubsidit instar cineris atri, di xusti, atque sice citis rerum primordia,quae in ortu earundem natura peruit 'erat sejunguntur. inqua scilicet in vapore concreto, actinassescante oleo inrubente ignis, iniecitcrra. Iam vero qui praetermittunt quatuor harum sibstanti

270쪽

esunt, hIc deinde feces respergunt, & secundo humorem extrahunt, sicque septies repetita respersio ite, reces torreri non sinunt, de ex his vim, facultatemque omnem exhauriunt, aquae, maximinue oleo iiiiii cam, quae ad milia utilia accomodataquς est,h-cque quiniam Egentianivocant. -- . .

. V.

Campanae.

CAmpanae reperta sueriinteirca Annum 4oo. Christi, araulano Episcopo Nolano. Est autem Mia Gampaniae in Italia oppidum,undee iam sonora haec Instrumenta, Campana sunt di Ehi, quia in Campania inventa horum minora vocantor Nola, a loco in quo primum fit erunt factae. Quarum quantus sit usus aeutilitas, in ordinandis actionibus de occupationibus humanis, sive privatis sive pu

3. XVI. morologia.

SI cui Italis Campanarum, sic Germanis Horologiorum Rotatilium te nantuum debetur inventi . Veteres ad dimetienda, Sc commensuranda tempora, prim5 excogitarunx Clepsydras aquaricas per quas guttatim defluebat aqua inclusa, stillicidi6que exhauriebatur inpium primus inventor fuitscipioNasica Anno ante Christum 19. Deinde cum haec Horolosi aquatica minus commoda essent, nare & hyemali tempore tardius profluebat, quam aestivis horis, & aqua facile motu attenuabatur, de sic exhalabat substituerunt eisdem Clepsydras arenarias, seu vitra tenuissima arena replet/, qualibus&nos hodie utimur. Horologium vero sciatherieum sedibure, per umbras styli horas ostendens, primus Lacedaemo . iiij monstrWit maximen. Mius . Unde Plinius,eundem facit primum imventorem horologijsciatherici. Verum ut scriptura testatur, Achai ac Mer Ezechi lis Regis, diu ante, aliud constru Xerat, qui roo. annis vixit ante Anaximenem. A-Pud Romanos autem, primus in AEdem inirini posuit sciathericum Horologium L. Papinim, ante Christum Anno sy. Sed haec ipsa umbratica Horologia, meras bra fuere,ac rudia valde, eomparative ad illa,quae nostro saeculoartificiosissii scribuntur, in variis formis, fisuris, ac in qu inque positum destu. stilor logium rotatile, horisonum, inventum est acermanis,Anno is 3 o. Cui saς Lsu temporis multa addita sunt, interquae est,ae illud, ut qua velis hora te excitenti.

SEARCH

MENU NAVIGATION