Galliae antiquitates quaedam selectae atque in plures epistolas distributae

41쪽

EPISTOLA V.

DOMINICO PASSIONE IOPONTIFICIO AD KSAREM LEGATO

CV M probe sciam , praestantissimum ingenium tuum duas res aegre

ceteroquin consociandas omni tempore perfecti siniae conjunXille, miram nempe rerum agendarum solertiam, Macerrimum studium literarum; cumque inter omnes constet, gravissima , in quibus perpetuo versatus es, negotia ab amore disciplinarurn, a perpetuo librorum consortio te numquam avellere potuisses liceat mihi, in splendidistima qua fungeris summaeque Legationis munere occupatum paulisper a rebus a ximis avocare δε ad antiqua monumenta , quibUs praecipue delectaris, traducere. Inscriptionem reperi eXtra hujU Urbis muros, prope Turrim magnam quam vocant, a septo, sive mobili Alisoni hortos Liudente maceria obtectam, atque occultatam , quam si ante oculos tuos nulla inter posita mora sisterem , operae pretium me facturum putavi S VLPICUUS COSMUS RES T

LA RIBUS AUG

SACRUM ET MINE RV A ENEMAVSO URNIAE AVI ANTOT CASSIVS TLFELICIO EXSVOTIgnotos, atque epichorios eos, quos municipes vocavit Minucius pelix, Deo Decuriones ludicre Tertullianus, quod ortam honos 3 auctoritas C. 6. extra unius oppidi, aut territorii fines non extenderentur , multos depre ApoI. c. a hendimus variis in locis dissa, iusianus in Academiae Veronensis nitin se conspiciuntur sed tres confertim occurrere, nisi in isto lapide non memini. De Urnia, avicauto conjecturam Idciet qui volet meum Ne

42쪽

mausum antiqui lapides non ignorant, sed minime in eo spectatur , quem

Fri' pag. ipsi dicatum Reinesius, ponius opinati sunt, diminutum asserentes, s ultra quam sit decurtatum monores enim continebat Vlpio Nervae Trajano Nemausi habitos. LXtat marmor ad Coronae portam, inscripti ophori speciem praebens ab utroque latere mutilati.

literarum vestigiis suspicari possumus, scalptum fuisse 'υ- ζῶ,ε σω,

sed multa dictiones desunt, fortasse prior versus totus Percrebuit apud omnes rumor, Herculis filium Nemausum fuisse urbisque hujus conditore1

atque aucto rem nominis. Si me audis, non απο εμαωου, ρακλει est , Ut te

phanus item tradit, sed a fonte denominata urbs es, qui prope muros, Scolim intra muros, e terra largus exssilit, ac in morem fluminis nobili aquarum copia latim fluit Plurima ab fluviis, fontibusque nomen oppida accepisse, pervulgatum est Aquileiam quoque cum illis numerandam esse, Veronam meam Vomodocumque illustrans, adnotavi qui enim in Plinio Natis , apud Zos in civi Aquilo est. Scimus pariter fluviosin fontes pro Diis D . . olim habito. cujusdam fontis delubrum memorat Cicero de natura Deorum in Augurum precatione plurium, exiliumque fluminum nomina Iocum habuisse , ibidem docet. Fonti autem, de quo verba facimus, quid Imria urb. esset antiquitus nominis , ab Ausonio discimus, qui Burdigalensem celebrans , haec habet Non Aponus potu, vitrea non luce Nemausus

Purior 'quoreo non plenior amne Timaυus.

Praeter incognita Numina, inter quae in posterum Urniam recensebi mus, Scin vicantum notiora quoqUe insuetis quandoque prodeunt cognomentis aucta, quae ive a regione , aut loco, sive a gente, aut nobili etiam viro aliquo, ut plurimum desumebantur. Nondum innotuit, quam heiCtibi describo e Diocses Lingonensi Inscriptio accepta Numina Augustorum quae praeseserant in Italia nulla , quod modo succurrat, sed alia ha ct enus in Gallia vidi epigrammata duo. Magnum quid Diis suis appingere, misellis Paganis videbatur, cum ab Imperatoribus coli nunciabant quod Acta Martyrum testantur pluries. In Passione S. Epipodii, & Alexandri Deo venerari jactat Praeses, quos etiam sacratusini Principes vene

43쪽

Antimadvertisti, puto, Viri clarissime, singularem illam ante priorem titulum notationemri Sulpicius Cosmus Restituit. Quem T. Cassius Felicio ex voto it in aliis, or, tot e empla dedicaverat, perierat forte casu aliqmo lapis, aut commode legi non poterat ; quapropter religione ductus consimilem alium Cosmus poni jussit. Habemus ergo nos quoque in re lapidaria versantes restitutiones nostras, nec tantummodo , quibus adeo sibi placent, numismaticorum hominum filii suas. Perrara haec o mula in lapide itidem, quem Viennae ante S. Petri portam nuper exscripsi, occurrit mihi

MATRIS AV V STIS D DI MARIVS MES VLVS RESTITUIT EX VOTO

Chorierius praenomen omisit mruterus ita pro tulit IMA so iaRIVS perperam emendarunt Pighius, Scaliger, Matribus , Q. M riuo dicatos Maiias in his regionibus Malios inspeXi. Veruna funere quoque heic loci deprehenduntur tituli restituti. In Caecilii Nundini epigrammate, quod apud Gruterum solennibus verbis claUditUr Vivens inuit, 13. 6. marmor, quod in hac urbe adhuc vissitur, haec subjungit

CAECILIO NUNDINOSYNTICHE UXOR RESTITNarbonensem , quam ruterus incipit L. Cornelius, Optimae notae O gQ. 6. dici sic consignatam invenio

I . CORNELIVS L . EUGENIAE L . COR . GR ATVS RESTITUIT DE SUO

IN FRO . P . . ubi non Luciae Eugeniae interpretari te opinor, ut fieri solet, sed Libertae;

cujus funebrem lapidem Cornelius cum restitueret, minus faustum menaVertens , superare se, aethereaque aura vesci pra mittit, quod Narbonae solenne erat. Jam vero detinere te amplius non decet Ne in publica commoda peccem Si longo sermone morer tua tempora. Istra Da operam ut valeas, utque de tua erga me benevolentia spem, dique opinionem confirmes.

44쪽

α8 EPISTOLA

EPISTOLA L

MDCCXXXI

Una sigduni siem ranter humanitatis ac singularis benevolentiae argumenta , quibus me devinxisti, ad S. Irente te mihi comitempi albens ac ducem , hires ostendisti inscriptiones veteres , quas privato muro prope Templum infixas museoli cujuspiam speciem habere, jure optimo dicebas. At quodnam ego mus eum amplissimum, quodnam an liquariae theca novum genus, alibi non videndam cinaeliarchii rationem ac modum Narbonae reperios publica quidem urbis moenia ex antiquis,

qua inscriptis qua figuratis, lapidibus non minimam profecto portionem

constant. Summa murorum pars hujuscemodi marmorum serie circumun

dique coronatur, duplici etiam interdum ordine. Propugnacul Ortam praeterea facies, Ut Ocantiar, cimelia id genus fere omnes in medio congesta ostentant , ad aliquas oppidi portas aggerata pariter, 3 cumulata. quidem haud leviter perfunctorie singula dinumeraveris. Verumtamen chei moerorem potius quam laetitiam tantae opes Acitant nihil enim aliud ut plurimum nisi frusta , fragmina , deformes truncos , informes reliquias intueri est. Quemadmodum si post atrox praesium complet a stra ge campum percurras, ac multiplicibus mirisque modis mutilatos homines, Armaque , corporaque , se permixtos caede virorum obtruncatos eqUos, avulsa humeris capita pedes, manusque decisas, galeas. clypeos, gladios, dimidiata omnia , confracta, lacera aspicias jodem prorsus aspectu haec tibi monumenta, sive monumentorum insignia occurrunt. Vas, DeUs bone, vetemna aedificiorum subsistentes adhuc prae nobiles partes subruisse apparet, qui sub rancisco I Regem aXimo, hos muros construXeres Ouamvis autem literae, ac tituli divulsiones, mutilationesque easdem subierint, non paucos tamen Segulerii mei, atque ob altitudinem teles copioli ope in commentarios retulici eorum aliquos pagella continet, quam Epistolae adnecto. Sepulchrales quidem sunt, sed ita saepe concepti, ut a vulgaribus formulis recedant, Maliquid doceant.

Inusitatum, incredibile ni vidissem , terreni spatium monumentum

45쪽

29 sibi vindicat, δ sacrum facit, in cujus epitaphio pedes in ronte CCCXXV,

in agro CXCV consignantur. Comprehendi ea mensura puto , quidquid agri culti δ fortasse etiam aediliciorum , monimento ob tutelani cedere jubebatur. Vinetum , d area cum horreo rac cisterna ad jugeri amplitudi I . p. a 3nem Cheruste sepulcro devoventur apud fabretium Gentes Caenileiam ac Telliani in lapidibus, ut puto , non habebamus. Manli Clodii sororiantes inspicis, cum pedibus qua ratis totidem rimam praetereuntibus adversam, aversam alterana stetiti opinor. Quo , 8 in quod hospitium e niundum nobis de trium sit, admonet postrema in ea hoc scalptum est pro huc populari prolatione Praeclarum lapide in apud me servo , in qua hoc Mans uni en legitur nimirum hac ut perpetuo i, aneam Propere ac raptim scriptam epistolam eXcusatam habeas. Doctissimo P. Fouciet, ceterisque de quibus verba fecimus , si forte eos per literas aliquando convenis, quanta eorum doctrinae eXistimatione tenean, quantumque eos alloqui cupiam, praenuncia Vale.

IVLI OM FIL TESSILIA PRIMO G ENIO DOMICILIUM SER DOMINI SIBI ET SUIS AMANTISSIMO BAEBIUS O FT ERT IUS RI Us IN SUO REQUIESCITOLIA Q. L. IUCUNDA LOCUM STI VIT V MAT

D. L. FRONTO

HIC EST SEPULTUS VJ V PTO CR ASI AMAX SUM V X SOR

46쪽

... L NAPE VIVA FECIT . . . CATIONERE VIRO ... CATIO INGENUO FIL ΕΥ ...HILARIO CONTUBERNALI. LICINIO SEVERO SODALI ... LICINIO PRIMO TU TORI . . . ADLAT COMMVNI

V T ME . . . . . . AM ILL . . . . , .... RELLI ARIO

. ES ARIS N QV . . VNT NARBONE . .

47쪽

In Pal. Archiep.

. . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . .

E PISTOLAE VII.

IIII Kal. Decembr.

an. MDCCXXXII. Teloneo

in excidit mihi , sed penitus insidet, te advectorum e Stiria ad Caesaream , cui merito praees , Bibliothecam milliariorum lapi dum epigraphe diligenter exscriptas perhumaniter ad me inbsisse Ut vicem aliquam rependam tibi, atque Ut eXimiis item monumentis eruditionem demerear tuam e milliariis cippis, quos in hoc itinere studio singulari perquisitos inspicere mihi contigit, accipe electissimos. Africanum praemittam , cujus exemplum comis mihi juvenis Natoerius tradidit nuper lapidem conspexit ipse anno proxime elapso, graphice repraesentavit Mirum non est in lucem nondum venisse , nam in vinario receptaculo dimidia a Tuneto leuca , sub doliis jacet Literae L inferior linea in marmore valde producitur δε eodem prorsus modo sinuatur incin Africanis illis Inscriptionibus, quae Mus et Florentini vestibulum decorant. Milliarium numerus XLIX a Carthagine, vel ab alia quapiam civitate

distantiam indicabat, neque enim ibi olim cippum stetisset, putandum est.

48쪽

EPISTOLA

Jam vero quos in Narbonensi Provincia contrectavi egomet, atqUeeX- scripsi. Horum aliquos rasterus, ac Bergierius eXhibuere, tum X eortim libris alii pluresci sed vel non sine discrimine, vel τερις eis ει minime admo nente , quas nonnihil intererat novisse.

49쪽

Augusti teres columna, integra omnino & Incolumis, sex pedum altitudinem habens, diametrum duorum, in ecclesia visitur Milhaud vici, cujus nomen e milliario videtur esse, a Nemauso milliariis quatuor. At 1ciendum, columnas quatuor alias itidem haberi , eadem prorsus Inscriptiones mensura eadem , in vicis Margaritae , Caveirac Teillani, ubi duae servantur in Montholii viridario, a Nemaus leuci quatuor oranslatae omnes, atque ex antiquo loco dimotae. Cum numeralibus notis careant singulae, conjicere possumus, id moris sub Augusto nondum inva-Iuisse. Uniuscujusque milliarii terminum lapide signare , consueverant quidem jam a Punico bello Romani, ut Polybius docet sed quot a pro Lib. ιxima, vel a primaria regionis urbe millia passivum numerarentur, insculpere, argui videtur ex his Augusti ippis vetustiori aetate non consuevisse. In iisdem hortis cippus Tiberii extat septempedali altitudines, latitudine bipedali haud rotundus siquidem, sed quadratus, cum basi, tabella, in qua Inscriptio est. Horum iterum in Nemausensi territorio quatuor reperiuntur alii, eadem prorsus specie, tituli quamvis tribunitiae potestatis extremae notae in duobus fere detritae sint semel scilicet viam muniri

50쪽

34 EPISTO A

Tiberius iussit i subiectus tantum milliarium numerias in unoquoque versus est qui eodem itineres, dimidia a Nemauso leuca, in via stat LXXXVI praefert, etiamsi litera L parum perspicua. Hi duo quantum

Narbona abesset, designabant. Verum e Coronae porta si quis eXeat, leuca confecta ad pontem Carti persimilem inveniet, a loco suo numquam forte dimotum, corrosa quidem admodum inscriptione, sed notis IIII ad calcem conspicuis. Progredienti per antiquam viam alius occurret ad Vandueli vicum integro titulo, cum nota V. Demiam haud procul a Beaucaire ni mero consignatus XIII conspicitur Via haec Arelatem ducit millia passi

suum a Nemauso compUtantur.

Claudii eodem prorsus Xemplo undecim apparent adhuc in milliariis Iapidibus Inscriptiones Nernaus una, Narbonem essus illi audi Bernis, ubi duo , Teii Iani, ubi tres in Viridari, Arelatem versus ad pontem Carti, in ecclesia Couloures, Mandueli d Redessant, ubi sacrae aedis limen milliaris columna susscit. Consimiles sunt omnes, teretes, cum inscriptione in tabella Prope Cartum quatUor eadem forma conspexi stantes columnas aediculam siquidem quamdam S. Martini fulciebant, an tequam corrueret' idem ut videtur ossicio prius destinatas, sed quae adhibita numquam, neque inscriptae fuerint. Suspicabimur ne adhibitas qui dem , ac collocatas, sed Reipublicae tempore , propterea nequaquam in scriptas quod is usus nondum obtinuisseti ante Augustum certe genui nam milliarem epigraphen habemus nullam mec Plutarchus, qui colum-In Grace nas a C. Gracco κατα μιλιο dispositas, aut Strabo, qui in via Egnatia ere-D ctas memorant, de inscriptione addita quidquam innuunt non Praesidum, aut Consulum , sed ad viarum aggeres, vetustis D Prop. Nomen Caesareum nitet columnis, canebat Sidonius. Ex praenominatis quaedam aegre ob abrasionem eguntur. Numerales notas illarUm ne De tenet, neque tenuit Ullaci sapervac

neum, opinor, eas addere dUXerunt, quod hi lapides apud Tiberianos collocarentur, a quibus intervallaciam docebantur. Ceterum haec assentationis potius quam refectae viae monumenta existim, quis enim labefactata jam credat Claudii tempore itinera a Tiberio restituta, Tiberii tempore ab Augurio instaurata: Appiana viam admirabatur Procopius tot secula in si nitis propemodum plaustris, umentisque insessam commenter, atque de- cur1 ns, tam integram etiamniam esse, lapides Ue omnes tam firmiter in

ter se cohaerere, Ut non arte sed natura coagmentati viderentur, cum ne

IIis'. Gotb. minimum quidem adhuc a compagine recessissent δευδε τὰ ἄρμονLο παύα Antonini Pii rotundas columnas quatuor inspexi cum quadrata basi p-s11sissima Inscriptione Xaratas. Vae ante Nemaus portam propUgnaculo

infixa est, sub titulo milliare prae se fert II. Numero I consignata haud procul ab oppido visitur quae III ad . Caesarium quae VII in vico inhaud adhuc stans. In eodem tractu viae , quae Narbonam tendit, Tibe-