De curandis hominum morbis, epitome praelectionibus academicis dicata

11쪽

Parum aegrotant, que naturali instinctu re guntur, animalia, victuque simpliciori contenta, corpus in qo 'em quaerendo exercent, labo re non exhauriunt , passionibus animi neces artis, salutaribus concutiuntur, et quae inter' diu detrita fuerunt, ad noctem quieta compO'nunt . Eadcm quondam felici late et hominem gavisum fuisse, traditio, historia populori md Ocet, quos pridem, quos nostris temporibus Vitam prorsus animalem duxisse vidimus. Pau ca certe hominis aevum animalia attingunt; nulla sub coelo adeo diverso, sub ardenti ZO na non minus, ac sub gelidissimo septentrio' Π , Victu penitus conitario, sanitatem aeqVa l Πτ, ac humana facit species, diutissime Con

12쪽

Homo, Sic consideratuS, vix aliis, nisi decrepitae aetatis , incommodis Videtur primum succubuisse; alia vero externarum laesionum ratio est, quibus audax progenies, terrarum imperium tum caeteris animantibus, tum propriae speciei disputans, mox subjecta fuisse debuit. Chirurgiam igitur Medicina forsitan seniorem csse, concedimus lubenter; sed vix serii quidquam ex hoc .pso inserendum esse putamus: nobilitas enim scitantiarum non ex eaerundem antiquitate majori, sed ex necessitate, ac utilitate eruenda: qua quidem consideratione ars utraque pari passu ambulat, eadem dignitate gaudet, et iisdem principiis superstruitur. Nec minus Chirurgo Vedicina, quam Chirurgia Medico opus est; ut male ex hominis superficie vel interna, vel externa, unius scientiae desum pia sit divisio. Primus audem vel Medicus, vel Chirurgus, fuit natura , alter, casus erat, et experientia, necessitatis filia. Primos ab animalibus remedia didicisse homines, fabula est. Qui morbo prehenditur, cibos fere nunquam appetit., fac pius eosdem abhorret, ab assumptis Plectitur,. absti:

13쪽

9 abstinentiam sponte colit. Qui dolet, jactatur

inquietus, et in varias corporis Se volvit, revolvitque positiones: quarum meliorem, quo usque haec fuerit, retinet. Qui vomiturii, hic digitum s primum forte mortalium emeticum faucibus in trudit, et ad sui exonerationem ipsemet ventriculum provocat .. Qui sanguinem cae Vulnere profundit, plagam, quam citissime potest, obturat; atque sic omnis Medicinae rudimenta in ipsius doctrina naturae, et in eo

rum, quae aut nocuerunt, aut casu, Vel con silio profuerunt, observatione, Sunt quac renda. Hinc nunquam non Medicina fuit, et expulsis Roma Medicis, haec ipsa expelli sine covibus non potuit. Cum vero cuivis natura non suppeteret, nec experientia suggereret remedia; quicunqze pietate commotus ad expositos in triviis Iectulos praetereundo , vel accersitus adiret : hic , si

quid nosset, quod sibi, quod aliis in similim .aelo conduxisset, medicinam proposuit. Fen' Sim vero sensimque vel seniores, quibus vita longaeva majorem experientiam cCncesserat, Vulpdtresfamilias, vel proceres viri, qui filiorum,

14쪽

affinium , servorumque maiori numero praesidebant, frequentiori observandi occasione instructi, cognitione caeteri S medica antecellebant. Hinc veneranda artis, et regia, et divina fuerunt incunabula. Quemadmodum vero artes , et scientiae ex Aeg=pto cum coloniis in Graeciam transvectae

fuerunt ; ita haec ultima princeps Medicinae, et Chirurgiae puerascentis theatrum sistit: Sed iam in Aeopto, cum in morborum curatione diυini aliquid esse videatur, quod mortalium imos non injusta admiratione percellit ; qui Deorum cultui dicabantur, his ipsis Medicinae

adminiculis, ut populorum in sese reverentiam, et fidem augerent, usi fuerunt, nec Sine humanae mentis cognitione in his versati sunt. Infensi Numinis placare iras, favorem implorare, Sacerdotibus populus commisit. Hi primam morborum originem, quam ex legum naturae neglectu debuissent, a Iove offenso derivarunt, atque holocaustis redimi salutem docuerunt. Fiducia aegrotantium in Sacer olem medicum, ineptissimis rebus virtutem ; remedii virtus , majorem Pontis ci aestimationem dederunt : ut

15쪽

Medicina Aris, Araeque Medicinae sulcrum sibi mutuo concesserint.

Sed ipsa scientia a Κλῖna Pathologia non parum obfuscata, vix alia sub Sacerdotio me iis habuit incrementa ; quam quini hoc ipstim , Deorum effata, et consilia , experientia hinc inde comprobata, in futuros usus con Servaverit; sacrificia vero tarn ab impuris, Deorum nutu indignis, secernendo, et attentiori oculo perscrutando, prima, tum sani, tum morbosi corporis Splanchnologiae , deperdita aliis , fundamenta; et victum, coelo, temperamentis congruum legibus definiverit divinis: quae ulli mea tum apud Indos primum, tum apud Arabes, aget prios que datae, non parvam Sacerdotum ter Alat ortim his in rebus perspicaciam mani se Siant . Cadaverum condiendorum pro pria, et a certis, publicisque hominibus suscepta solicitudo, variis circa morborum caUSas,

vel e flectus observandi occasionem dedit: ita ut Anatome pathologica, prae I serie logic , hQminum attentionem sibi arripere debuisset; ni si fatali iterum influxu , qui cadaver tractare uaciperet, hunc impurum declarasset Sacer otium ,

16쪽

Principiis vero hucusque destituta Medicina, scientia non fuit; sed morbi sibi aspectu similes aut remedio eodem curabantur, aut nullo :ita tamen, ut certae familiae majori pollerent remediorum catalogo, et restituendae aegrotantium saluti prae aliis constantius invigilarent . Sic res haec constituta fuit: donec Vir, hum)no major elogio , Hippocrates, prima et solidissima artis fundamenta ex disjunctis admodum materiis construeret, morborum decursus si deliter adnotaret; futurae Saluiis, aux mortis indicia colligere, causarum, remediorum actione succincte, ac vere enarrare, et attentissimum ad singula observatorem agere, indefesSUS continuaret . Vix autem extincto novissimae scientiae fundatore; Philosophorum deliria, quod ante His

pocratem, Uthagora duce, jam fecerant, Platonis nunc auctoritate, Medicorum capita in-Vaserunt, atque divina Medicinae vix nascen iis lineamenta absurdissimarum hypothesium fuco inquinaverunt. Erosiit rati tandem aevo, in tres partes divisa est Scientia: quarum una quidem diaeto, phar-

17쪽

pharmacis altera, ac manu tertia, morbos oppugnaret . Singulas has partes temporum in Sania, ac indelebilis ratioc: nandi pruritus adeo infestavit: ut, Ptolomaeo tantis major deliramentis Empiricorum pater Serapio , ratio cinio cuivis in medendo valedicens, ad Solam hac in arte provocaverit experien: iam. ima ticorum Secta, hujus quidem auctoritatem ne gare non ausa , subtiliorum tamen rationum

abrepta ludibrio, iubentius huic ipsi , quam lentiori, ac ingeniis Ardentibus nimis fastidio-So Observationum studio , adhaesit. Ex Graecia Romam nunc profecta Medicina est: quam tamen, ut crudelem, cum Archoga

io rbs citius expulit. Asclepiadi , eloquenti, sed vanissimo homini, faciendae Medicinae jus

nunc impertitur; et, sub Auiusto, a Themisone, Metho icorum Sectae fundamenta ponuntur, Mox vero magnum Romanis lumen Celsus ad paruit: qui, nisi ipse Medicinam utranque exer'cuerit, dictionis elegantia, ac veritate eandem

fecisse merci r .

Sequitur hunc Uir Graecus, stupendae Cru ditionis, Hippocratis ultor, mox invidia Admo

18쪽

expellendus, sed inimicorum victor, glorio ei terum rediturus,i Clauditis Galenus. Subtilii oris interim ingenii illecebris nec hic sibi cavit satis, quin arti suae gravissimos errores intulerit, per multa secula, quibus solus hic Pergamenus legem imposuit, duraturoS. Incertae quidem , nec tamen facile Galeno prioris, aetatis Medicus , Aretaeus, fidelissimus, post Hippocratem , morborum pictor, quam Graeca tellus, nisi posterum neglecta, Medicinae favisset, ubertim ostendit. Aliorum reliquias hoc ex solo collegerunt Aetius , Paulua Aeginoa, Alexander Trallianus , Oribasius , Palladius , Theophilus , iittimusque Graecorum , A

ctuarius .

Nunc Barbarorum incursiones , ut scientia rum omni Vm, sic et Medicinae culturam suffocant. Quae chartis diligenter consignaverat an 'liquit as, ca cum his pro maxima parte consa

grant ; reliqua supellectili potiuntur Arabea , inter quos Nob Abbas , et Rhases, et Aviceπ-no, et Hab , ejUsdem filius , Avenzohar de mum, et Averhoes , et Albucaris , obscuritate , garrulitate, ineptiis, ac superstitionibus incla-

19쪽

ruerunt. Nec tamen, cui patientia non deest, illi ex Arabum ruinis hinc illinc pretiosam gemmam erruendi negabitur occasio; nec Populus in 1eger in re iam Setia, et in omnibus, quae salutem concernunt, perpetuo, tot seculis, delirare consuevit . Copiosas nierim Scriptorum hac ex gente nugas, Arratotelicae insomnia Philosophiae auxere, ac tales quidem, pro solidissima Medicinae basi, ad praescntis usque principium aevi, in singulis Europae Academiis interpretabantur . Sic fere de scientia salutari actum erat, cum in aeternum sacra hominibus t=po raphuae ariis inventio, codices ex Byzantino pulvere aliquo eduxisset, ei major iterum Hippocrat 'cae doctrinae haberetur ratio; licet et tunc temporis Interpretes, Galeni cartim Subtilitat Lm, et loquacitatis Arab: cae quam plurimum intersererent. Accesserunt Chemicorum , Alchemicorumque deliria; donec cognoscendi corporis humani pz: Specta satis necessitas , ad meliora excitaret immortalia a tin in i , Lerenantii Carpen is , Ver alis , Cottin ci , Et stati ii ingcnia . Cliculatio Anguinis, non prorsus adeo incognita, ab HAr

20쪽

veo nunc demon Stratur; quin iamen hac ex doctrina emolumenti tantum , ac praevideri debuisset, in Medicinam redundaret. Deteguntur tandem, Asellio duce, va in lactea, et mis abilis hodiernae de vasis lymphaticis doctrinae inruuntur fundamenta, Interim Hippocraticae studium doctrinae a U-getur ubique, ac Ddenhami, Uiri insignis, labore pristina dignitias Medicinae restituitur. Hac luce praefulgente, majores in arte progres sus fiunt: superaccedit Sinhlii , Nost anni , et

demum Boerha avii immortalis sole reia, qua sa luit serae artis incrementa giganteis mox Pr SSi bus promovebantur, nisi mathematicis rem medicam argumentis fulcire nimis tunc ' Scholae conarentur. Tandem collatis populorum omnium laboribus, et observatorum ubique crescente Du mero, antiqua, et ab Hippocrate frustra inculcata filiis veritas Medicorum . imo affulsit,

et , vanam es e, quoe ex observationibus non deducatur, doctri am, uno nunc ore profitemur coacti.

Nullum vero non tempus fuit, in quo Me dicorum ab arte aut salutis praesentis conSer