장음표시 사용
11쪽
ambigere mee nomen I confundanti eum novo lenis ortu intes
qui certe non demonstraturis eo duntaxat, quod evahescente ab ocu lis ahulo , novus is novus ignis Xurgat quum unus idemque
ignis esse illud possit , quod in flammae speciem , novas semper ς novas partes corporum dissipat ac proinde sola harum dissipatio sit illud tandem phoenomenon . quod in accensionibus quotidie inis tuemur . Quod si reponant probari ab iis fortasse quidem non posse
ex phoenomenis, flammam esse novam ignis productionem M veis ram pabuli destructionem ; sed neque etiam ex phoenomenis nos Probare obpositum; ego quoque reponam immediat quidem ecph Domenis ne hoc quidem postremum fortasse ostendi offeci mediaiν ramen Eutra rhaavio etiam visum fuit L consecutione satis ain Iida ex phoenomenis et te illud deduci . Sic enim ratiocinamur: finge flammas, tot insendia, quae in mundo quotidie accidunt, novi ignis esse productiones. Quam porro intolerabitis calor a mundi exoro
dici jam esse e iapctr g ac proinde quam diversus in Thermo metris
caloris gradus ab illo quem elapsa secula ostendebant atqui nullum
revera ignis augmentum in ulla terrarum plaga nunc certe depr henditur, quod vel nostris organis, vel Thermometris sese nunc praeelaps seculis manifestet ut docent eteorologicae Observationes, satendum est igitur quantum ex phoenomenis mediate saltem erue te licti flammas revera, ct incendia nihil aliud tandem esse, quam meras substantiarum dissipationes ab elementari igne , qui nunquam deest procreatas . Atque haec quidem ratiocinatio nihil habet, quod
solide ipsi obponi possit nisi forte quis dum tot productiones ignis tueri obstinate velle . non dubitaret illas in totidem ignis destructiones conversas adserere. η Verum, praeter quam quod esset hoc
rura quando componit is destruit
non si operatur sed componit, πωihilo /m dueendo deit ruit nihilum redigendo ergo diuersis me diis utitur νι - Natura verum
rui ita ratiocinantur, vel, quid phyisce intelligi debeat naturae, e νtIs nomine, ignorant vel erte hallu nantur . si aliis naturam uti mediis
credant, quam ars utatur ad res com
ponenda , aut destruendas . Natura nihil aliud tandem est nil rerum omnium semel a Deo conditarum re tu quidam ordo is cursur, adeoque sua veluti essentia conservari petit, per v rias tamen mutationes, quae in mundo accidum . Porro mutatio ita Qui novas generationes, raestructiones fieri fere perpetuo in natura opinantur, licet sese expediant a qui inhusdam dissicultatibus phantasiam alio quantulum torquentibus , involvuntravera naturam ipsam pluribus arcanis, quam quibus ipsa revera involvatur quasi vero ad res componendas , aut destruendas aliis mediis utatur Natura , quam quibus uti Ie, Artifices Vulgo quidam sic ratiocinantur in essentialiter differt a Natura sed Ars non alio modo res componit, quam conjungendo res iam praeexistentes , e non alio modo destruit, quam res conjunctas magis dis-ἔolvendo, adtenuando ergo '
12쪽
confiingere nn Ua, is v naturae traracula in nimis rebras meta morphoses certe non liquet cur non multo simplicius,' ad inmi- inera alia phoenomena cohaerentius operari naturam potius credamus, quae certi dissipare saepe in auras in omnino di Glvere corporum particulas tot exemplis nos docet IX. Unicum . quod ad speciem saltem , veram pabuli destructionem , non vero meram dissolutionem videri posset convincere est multiplex experimenti genus, quo docemur, alimenta saxignis semel inflammata non amplius ab igne accendi posse unde consequi illud vitetur , quod quum primo accendebantur, suam amiserint naturam. quia non amplius propria indole alendi ignem praedita adparent :praesertim etiam quum alias videamus , meram alicujus pabuli dissipationem seu dissolutionem . non proinde ipsorum inflammabilitatem impedire Nanin palea eo in minutissima etiam frusta coniscisa 'oc quoi magis urget vapo e spiritu vini ebulliente sublatus in auras, aliquo in loco collectus , non proinde vim amittunt ut possint etiam sic divisa, di tuta talia corpora inflammari, ut
certe inflammantur, si candela accensa in recipiens spiritus vini vapora plenum introducatur: ε quae inflammatio certe non succederet, si
spiritus vini in flammam semel arsisset . Porro si accensio pabulli flammam , nihil ei aliud , nisi mera pabuli italutio , cur hoc pabulum semel inflammatum, non amplius ardet, etsi in vase aliquo, ut recipiente vitreo colligatur λ X. Viis
ex tot generationibus rerum , Q. cipiente sumum seu vaporem . Si intra illarum in nihilum defectibus fieret, hane eampanam admoveatur candela non est certe rerum conservatio, at Meensa , statim illa replebitur amisque adeo esset ipsa naturae quasi per ma accendente vapores in illa in eluis petua destructio Ars igitur a Natura scis. Quod si spiritus vini non ebul- non differt, nisi quia rationaliter . itat, sed admota eandela, ardeat ipse arbitrio quasi noliis , rerum ordinem, in staminam ita tamen , ut totum si- eursum veluti dirigimus & quia militer tegatur campana vitrea exin mens saepe modum eicit , quo res etpiente omnes particulas spiritus viis disjunctae componi possint, .eompo ni incensi tune quum penitus spirilitii di sibivi; ideo arto imitari posse tu inflammam avolaverit, non amis dicimur, non vero saepe etiam ad se plius in flammam accendi spiritus inqui naturam ι quia modum nescimus, eampana illa collectus Onspieitur, quo ipsa solvit Qeomponit . Cete Reserens hoc phoenomenon Boerhaarum iisdem re vera mediis utitur νι, vius Tom. a. de Igne Exper. 4. haec
natura ad rerum Ordinem in euris habet et Meretur san ν- διοσποmenisum conservandum per varias muta .nsignis admirabilisas medi/ationi na
tiones, quae reipsa saepe nihil aliud rura impensum taborem. sunt nisi eo,Visione , di dissolutis nos. t. Si Camphora si diu in cubicuIola Experimentum est hu)usmodi vas elauso evaporet, totum cubiculuin a aenoum spiritu vini plenum , suppositis cenditur in subila flammas, non ii
prunis igninis vehementer ebulliata ingeuti stupore illius , qui ubiqu- οι, quo Osatur campana vitrea ex Ium cum candela accensa rarodi tur
13쪽
X. Video objecti dissicultatem, sed minime terreor, ne Ipsi plane
satisfaciam satisne autem . si dispar adferatur ratio cur alimentum ignis mere adtenuatum in vapores,in alicubi collectum inflammatiqueat it inflammari posse docet certum experimentum ); non veto inflamma valeat alimentum, quod per flammam semel abiit in auras.
Haec autem dispar ratio plane innotescet, animadverso rite discrimi ne inter rem persecte divisam ' in auras vageὲ dispersam ue evenit pabulis inflammatis Doc inter rem separatam quidem a tota massa, sed in I Ubi aliquod corpus collectam Utroque quidem mmdo res divisa vapor quidam nuncupari posset. Sed prima vix hoc nomine nuncupatur es diversam certe indolem, ac diversa phoenome.
na nobis exhibet, quam exhibeat altera, quae magis convenienti vocabulo vapori gaudet Uno itaque seu Dinu sinuo nomine significati communiter solet corpus quoddam ab aere quidem ipso juxta certa exoperimenta distinctum, sed in aere volitans in sensibilem forma im, hie inquam apo si ex humore, quod sit ignis pabulum, in auras adtol. Iatur, vaporis formam retinen, incendi utique etiam sic certe potest;
quia licet valde tenuis, & rarissimus tamen, naturam,in Indolem eamdem retinet humoris, ex quo ille vapor modiit; in eo fieri potest ille adtritus partium, quem necessarium ad inflammationes infra esse constabit. At vero ille alius vapor qui vaporis rinam non amplius retinet, quique nihil aliud est, nisi mera partium in auras dissipatio, quae in omni inflammatione contingit quum non sit corpus ab aere in quo volitat, sensibiliter diversum sunt enim illius partes ita per aera persecte distributae ut ipsum aeris elementum octasse etiam magna ex parte physicet constituat J; hinc mirari non debemus. sicuti proprie non inflammatur aer ita neque inflammari posse hoe senus vaporis. XI. Neque vero exinde inseras illud igitur, quod modo erat ignIs alimentum, non igne alimenti naturam amisasse, quae in eo consistit, ut inflammari semper possit reponam enim humorem l. Ium
a Raritatem vaporis, quae ad liquorem , ex quo ille prodiit, adparet elIe
iuxta recentiorum in hoc mire conissentientium experimenta non minusquam 14ooo ad a. ense non esse explicandam per raritatem veram, de
propriam specifice diversam ab illa, qui habebat liquor quemadmodum
plerique physicorum existimant si s elle conelliantes adscensum vaporum per aera ipso aere leviorum Puto enim eamdem esse specificam gravitatem, tori , isquM , sicuti euridem specifica gravitas Iapidis integri,&qapidis iii tenuissimum pulverem commiis nullisnam redigi aquam in vaporem, niis
hil aliud esse opinor,quain dividi aquam in minutissimas partes in auras adtolli, vel vi ignis, vel vi aeνi ipsius radentis motu suo assiduo aquae superficiem;quae partes deinde ubi etiam eator desit, satis superque per auras adscendere intelliguntur, quasi per quosdam hujus spongiosos tubos ut
gravem Per plantarum lubulos ta
14쪽
rs Ium semel aeremum non amittet quidem suam ut junt meto hy-Ham essentiam , aut natus am, immo ne ph G m quidem propriarum partium, seu, ut aiunt, Olecularum tonsisutionem is amittere solum meram ouamdam accidentalem indolem inflammabilitatis; quae, quum inperfecta quadam partium separatione consistat, mitum non est, perfecte dissoluta partium illius humoris textura sit in prima accensio. ne certe diuolvitur'; prorsus ipsam hane in si immabilitatem deperdi Neque vero ita illa deperditur, ut recuperari amplius in ullo casa ipsa non posset : nam Min sensibilem vaporem rursus colligeretur quid quael obstat, ne rursus etiam posset accendi Prosecto non alia sortasse de caussa dicendum est, quasdam fieri in aere subitas accensiones, nulla saepe sensibili admota caussa f., sed satis superque excitata ex collectione mutuoque concursu ' adtritu partium ignei pabuli . quod certe nunquam inflammari potuisset, donec per aera vage aequaliter dispersum volitabat Adcedit, quod huic nostrae explicationi maximum pondus addit igneum scilicet pabulum non so- Ium ex accensiones, quam semel habuit, amittere posse suam inflam. mabilitatem, sed etiam ex quacumque alia de caussa quae per aera illum ite disperderet, quamvis in aliquo recipiente collectum; relinquam enim phiala spiritu vini plena diu aperta, quamvis intra campanam vitream inclusa ita, ut spiritus in phiala paulatim fere omnis evaporet: - Num ille vapor dispersus accendi iterum poterit Non utique: e tamen, si ille idem spiritus fortiter ebulliisset, certe vapor ille intra campanam vitream collectus abire potuisset in flammam intra campana m. candela admota. Unde porro hoc discriment Non sane ex ulla transformatione vaporis in rem ullam, sed ex sola diversa ejusdem
divisione , α adtenuatione in gemino illo casu intenim in casu
Ial Posse eorpus inflammari idem est ae in massam sensibilem collectarum posse persectissime in auras dividi . Porro fieri potest, ut, si antea eolleis Porro id quod jam persecte divisum ae non fuerint, statim fortuito quois
est, ni mirum, non amplius posse di dam obcursu colligantur,is si na . vidi in eadem ratione, ni rursu , statur statim is in testu etiam oeuli ut prius, colligatur . Inflammabilitas aeeenso quemadmodum plerumque agitur non convenit igneis pabulis e accidunt meteora ignea in aere eorum quasi natura, sed solum qua se Evaporatio acta non per ignem tenus onstituunt quandam massania violentum in vase liquore pleno, tar- sensibilem, facile tamen vi ignis se dior quidem est, sed in aere, in quo. 8 fit, est etiam minus sensibilis, quiat δὲ vIgus eredit, orpora accendi non magis dispersae sunt partes liquoris zposse in igne . nisi igne alio sensi Wideo dispersio hae aequivalet dis
tilli admoto Minime scilicet animad persioni quae fit, quando corpus invertitur tunc fieri potius propaga flammaturri in utroque revera casugionem quamdam accensionis non ve non amplius inflammantur partes di
ro exsurgere accensionem ipsam , quae spersae, nisi nova collectio sat. non m nisi dissiuauoas paruum prius Dissilia πιν Ooste
15쪽
36. iiii is vapor est igneum pabulum collectum in sensibilem sumum ideo capax est, ut in eo adtritus excitetur in accensio stato it casu vero simplicis vaporationis est ipsum quidem etiam igneum pabulum sed accendi incapac qui quum iit omnino per aera spersum adtritus in eo ampliu non excitatur, qualis ad inflam.
XII. Hactenus evincere conati sumus primam propositionis paratem negantem ullis experimentis constare, naturam ignis in alio corpo ore, aut re certo nobis nota esse reponendam. Superest nunc evincere alteram partem adfirmantem esse quamdam in natura materiam qui. dam ab omni alio corpore diversam quae sit ille ipse . nuenii natura esse per experimenta novimus. Sic autem illa politive osten ditus. In igne, quem vulgariter talem esse novimu , nemo est qui non constanter videat indolem quamdam omnino ipsi propriam neque in ulla altera re abique omni limite residentem ut scilice. α quaecumque spatia sese inlinuet,in corporum quamlum vis densorum potos subeat, ne ur quidem omnium corporum densissimo excepto. Quid enim ab igne tandem non incalescat, ac proinde igneis pataticulis non aditum sebeat Metalla ad susionent usque ab igne . penetrantur Lapides, marmora vi penetrantis imis in calcerri abeunt Terra, inqua ipsa, si minus ab igne inflammantur ab io nocerte valide incalescunt, Metalliunt effectus sane omnes procul , bio repetendi ab ingressu ignis intra moleculas corporum nisi sorte vero substamiae cuidam tribui possit Iam vero quae nam alia in n.itui acerto nobis nota materies est, quae Omnia loca penetrct . . insi
nuare sese ubique , ut ignis valeat Quid Aqua quid Mercurio ad
subeuninta Si quis alisis, nataram calefaciendi effectum , quem praemeesse distinguendam obstinate velit , ignis non praestaret, nisi h sis corpo- ipsi minime repugnabo , dummodo ribus calefactis substantia corporea ealον is nomine intelligri esseclum it adveniret. Ex modo, quo ipsis adve-lum , qui sensum caloriferum tactu nit ignis, manifeste colligitur Adve- adferre solet hae enim estectu scio nit enim, non penetrando tibi tantias saliem supernaturaliter ignem spolia solidas , sed ingrediendo per poros ri polI . Verum numquid proinde s corporum, ut proprium ei omnis al-ingridi calorei in corpora non erit terius substantiae corporeae impenetrat iuxta naturae ii aiunt, exigentiam Φ bilis hinc reflectitur ignis, e alor ingredi etiam ignem p Numquid tri e solidis superliciebus, ut alia corpora hut revera igni non debebunt omnia reflectu murti rursus ignis non statim, phoenomena, quae calori tribuuntur e sed fueresve penetrat in corpora ut Prosecto substantia ignis semper erit proprium est aliorum corporum suc- id cui potulimum naturalis calcfacien celsive per loca sese moveruium . di proprietas imbuitur. Immo ipsum -- L . .
16쪽
subeunda facile corpora penetrabilius λ eruntamen multa etiam tib his fluidis corpora non penetrari cellum, exploratumque eit quum xi. deamus illa in quibusdam vasis, praesertim in vitreis sine ulla penin tratione adservari Quid aeris elemento subtilius Plures tamen surit aditus aeri etiam praeclus ut experimenta achinae Solianae vi denter docent. Tandem mentis oculos ad quaecumque naturae como ra vel tenuissima convertas licet nemini profecto, qualem in igne cer nimus nullis circumscriptam limitibus, penetrandi omnia loca potest
tem convenire fateri cogemur. Nili forte iiii alteri mai ria aut thὸν hanc competere dotem contendas . Verum si quod MihὸνἈm
aut subtil- materiam vocas, nihil aliud re ipsa illud ut, nisi elemen eum illud, quod effectus ignis proprios nobis quotidie exhibe non te cusabo materiam illam, ex qua isti prodeunt effectus, vel Mibis. vel quocumque alio nomine nuincupare; sin autem sub eo vocabulo duodlibet aliud ab aliis certo nobis notis corporibus, & elementis distinactum significare velis, eoque uti opportune ad explicanda plura difficii naturae phoenomena, quae ut explices, tibi fingas materiam subtilem in omnia loca facile penetrabilem, ut fingebat Cartesus, alii hypothesium inventores tunc vero minime pertimescam ' ne haec materiae mere hispotheticae nullis phoenomenis direete compronatae penetrabilitas noceat generali nostrae propositioni ignis elementum solum distinguenti ab aliis corporibus, quorum exiis stentia et to nobis si explorata Quum igitur in Igne semper c conisitanter specialem quamdam indoiam reperiamus, quae in ullo alio corpore certo nobis noto repastur, quid est quod dubitemus cum nullo ex iis substantiam ignis confundi debere sed peculia P consti. tuere in natura elementum eodem specifico discrimine diversum ouo discrimine solemus aquam ab aere metallum a Lapide, di sexcenta ignis velut naturam, ut ad Mus originem etiam progrediamur, sit.
I. I. Materia subtilis artesianorum prius conncta fuit, ac deinde per illam tamquam hypothesim feliciter si tamen elieiter explieata sunt phoen Maena cuiuscumque generis alias exisplicatu dissie ilia . Materlam nostram igneam prius existere, quidem divertam ab omni alio orpore nobis nolo ex phaenomenis probamus is
det inde per illam explisamus sola ignis
phoenomen , non vero quaecumque
alia ab ho genere aliena . Si pari methodo procederent Cartesiani materiam illorum subtilem votheltiam minime nuncuparemus a b speeifica corporum diversitas quanis tum humanae mentis acies di cernere valet non nisi a constanter obser a- iis diversis agendi modis, & adtributis onstanter diversis repeti debet.
17쪽
Igni elementum, quale in prima propositione in natura se δε-
pnivimus peculiare quoddam fluidum rein ubique est
i omnibus spatiis, tam ealidis, quam ad sensum fri
gidis tam plenis alia materii, quam vacuis , tam ad terram, quam ad quaecumque alia loca planeta
rii coeli spectantibus, exceptis solum cuis minimis disseminatis. XIII. Aee propositio suis ita distacta partibus . quoad
eam quidem primam partem . quae spatia tam adsensum calida tum etiam frigida Comprehendit. in dubium revocari minime potest, semeta spa. tium aliquod frigidum oratis. Aliam vocabulo tale nuncupari debeat, non vero exclusivo tamnis reipsa caloris, aut ignis in eo spatio existentis. Sic enim dissero. Quod libet corpus, quod incaluerit usque ad sensum acutissimum nobis procreandum tantum certe calorem non nisi gradatim adquisivit; Nam si nunc urimura tali corpore, certe paullo ante in minor ignis gradu, ne moleitia quidem adfecis et, in minori etiam grata quadam temperie cai.-ris gratum sensum procreasset minor vero lenis gradus rigorem etiam quemdam membris injucundum adtulinet Neque enim ad summum gradum caloris qualis ille est, qui ustionem molestam adfert in non Peragratis prius minoribus gradibus, ac velut per saltum i ut ne in ceteris quidem rebus Inatura pervenire posset. Porro experimenta OSd cent, quando corpus a summo calore paulatim ad rigorem etiam
Fabrenheltiano, per hybernum stigus quo congelare aqua incipit, gradus caloris .in expansionis Mercurii est 31. Verum ni calor is maDri frigore naturali adeo imminui potest . ut utque ad o pervenire possit; quo quidem tempore omnia prae nimio frigore animalia Perirent . Et tamen si pet artem naturalis glacie magnum frigus
t a Nos visere non alamus seu in diis ealoris, quem habet aes, iam irare non possumus aerem, nisi O mi hyeme, si hunc in laramus iidam , aut frigidum certis quibusdam quanto minus tolerare Ouuina grafimi:ibus. Iam vero quum gradus 31 dum caloris ni inFalirendie iti1noiberniometro si gra-
18쪽
etiam magis magisque augeatur, etiam ad tres,in quatuor g adus infra o minui calor poterit. Quod si tandem quae siticina et bris auctoris industria suit sorti glaciei spiritus uti quaeaam copia
adfusa suerit, ita, ut genes elu frigus organis sensuum intolerab le . a Ilo. etiam gradus insta o imminutus videbitur calor ille, qui quum pr. adum supra, adtingebat, calor omnium minimus credi potuisset. Porro si quum Thermometrum a gradum habet . quo tempore
frigus est . quo aqua conglaciari incipit L si inquam, adscendendo adquireret amplius o. gradus supra a. , tu est a tunc pristinum illud
frigus incresceret ad calorem adeo intolerabilem ut diu homines in illo vivere minime possent. Atqui data proportione . ad multo plures gradus increvit calor Thermometri, quando hoc a gradu o infra o qui est gradus frigoris a spiritu niti glaciei adfuso productus adstenderet usque ad a. supra O. adscenderet enim per gradus o. gQ 72, Dicendum est igitur, corpora sigida, quantumvis rigoris sensum membris adserant, non modo igne,in calore minime in se destitui. sed potius non mediocri copia ignis esse praedita quum semper possit minor,in minor copia haberi, terminis ortasse etiam nullo limite circumscriptis. Nam quis G ut ure ait Boerhaavius i. hem.
de Igne quate ulrro frigus semper excitari posset per alias ad enu in natura , es i. νtis potestate arentes viros ex IV. Quoad secundam propositionis partem, ignem revera reperiri etiam in spatiis vacuit, eadem Thermo Retra rite observata dubitare non sinunt. Quando enim illa includimus in vacuo sive Eoyliano. sve Torticelliatio prosecto si a locis vacuis omni alio corpore ea cluis deretur etiam Uni , consequens necessario esset, ut facto vacuo vel Boyliano, vel Torricelli no caloris etiam diminutio ac proinde condensatio liquoris, seu omnis a liquore expulsio ignis, pro ratione intensioris vacui, cerni deberet Vcium repetitis a Boerhaavio, aliisque o J, circa hoc experimentis, nihil unquam tale visum est quin potius eadem caloris temperies in aevo, re in pt. a post diu sibi omnia relicta, observata semper est. Vidit quidem Galeatius . incalescere remissius corpora in vacuo, quamvis pcalescerent expeditius; vidit etiam
a Non Boerhaavius soIum, sed alii inealescet ibit miσM , neque fere etiam priniae notae physici hoc testan tardiu , quam .d, quo. Non sit in raeuo. tur. Ipse Nevvlonus Oplice, lib. 3.quus Satis heicuri descripsise experimentum: E8. ait a Si in duobus amplir, altis o quas vero conjecturas inde probabi- vitris silindraeeis inversis duo parva a liter ipse Neotonus deducat , utile Thermometra sta fiat suspensa , ut via erit infra etiam adtulisse.
yrum non ontingant ae que ex ιο. b Aeade mirus in anonienisi scien-rum vitrorum altero sitis ausus viis irruit, Se Artium anstituto a ut infraque hoe modo et arata a Deo sem comvrentario legitur ejusdem Acadegis in calidum deferantur a ιιque mi ae Tom a pari. I. pag. 3IA. de co-rhermometrorum id, quod erit in vacuo, Dre fragore n vacuo.
19쪽
i. ineleere citius in vacuo, quam in pleno Verum allud sane est In
caldicere corpora, & rigescere sensibiliter, seu augere , ac minuere calorem in aliud est omni calore prorsus destitui. Hoc secundum nul la certe invincunt experimenta illud Vero primum quoties continget nunquam certe omnem caloris jacturam in spatio vacuo demonstrabit immo ne demonstrabit quidem, Post diuturnum tempus , quo diu sibi omnia relinquantur, majorem fuisse ignis copiam in Ν.- , quamna vaeso, quod accidere nunquam posset, tertiae nostrae propositionis scopus erit ostendere. XV . At enim experimenta nihil aliud tandem vincunt , nisi ignem adesse etiam in vacuis, sed solum ιννHiribus in his enim solis experimenta certei institui possunt: quii tamen in vacuis etiam eoalesibin ignem non minus eis in tertia hujus secundae propositionis narte adfirmemus. Sed videsis, ut haec ipsa experimenta in his terrae locis desumpta, antecedens mihi sint validissimum ad inde inserendum, in quibusquomque spatiis Coeli saltem Planetarii hunc ipsum eleme tarem ignem immorari En igitur argumentum. Heic, ubi nos terrucolae vivimus, experimentalis ars his ceteroquin temporibus adeo provecta, potuit quidem spatium illud treνestro omni alio corpore nobis noto,
ipse etiam subtilissimo aere spoliare; pis tamen elemento ignis nullum spatium spoliare hactenus potuit cis . Ex hoc autem statim mihi
inferre liceat, ignem elementarem, ut Mic, vel ibi existat, a nullis aliorum terrestrium corporum circumstantiis determinari. Aliter juxta horum leges, ubi id circumstantiae, vel gravitatis, vel elasticitatis se cujuslibet alterius caussae petere ut ipse quoque ignis E loco cederet; quemadmodum terrestria corpora indigent plerumque alio corpore. in quo vehiti contineantur Ita patiter ignis, nisi pleno vescit alter iuxmateriae substineretur, deberet ipse quoque non posse subsistere Seiahis contraria in igne vi lemus; hunc imaeque in ac piem ejus mam
a Quando per Machinam recipieΠ- te aer educitur, quoddam ridetur essa par doxum non proinde etiam eduis ei ignem, aere hospitantem , sedla uacuo illum remanere patri. Nimis enim e natarala videtur,4 a his phoenomenis cohaerentius, corpus entino in alium locum progrediens advehere semper secum quidquid intri secus habet. At quam saepe, quae Umbis connaturalia videntur, eludit ipsa experientia , cuius magisterium cauisto nos reddere tandem deberet, ne ge nerales consequentias ex alias pluries observ.ias phoenomenis tam sestinanter eruamus. Ignem gitur non sempet secum auserun corpora ex uno in is alterum corpus migrantiaci aliter eo gradu, quo an e recipiente 'liano discedit, eo pariter gradu rig stere illa spatium is deprimi liquorem Thermometri videreinus hoc nor videmusci ignis ergo non tam petit ita re eam corpori , quam cum sistis Unde m liceat in ante talum in ferraia id quod sequem p politione adstrinaditur ignis e piam pro ratione
20쪽
cIpuus characteri vis scilicet rarefactiva corporum immorari demon
strat non est igitur ea igni natura, ut terreitrium corporum legibus potius addicatur ac proinde ad terr m potius quam ad quolibet aliud spatium supra tellurem spectet. Neque hoc argumentum in mera con jectura positum est Illud enim ii magis urgeo, ac quaero. Undenam ignis ille, quem experimenta etiam in vacuo reperii docent, unde inquam, seu quibus nam sensuum organis sese manifestati Non alit,' fortasse nisi uuli autem oculi quaeso vident, quando id vi dent, quod in vacuo etiam spatio Thermometri liquores rarefacit Prosecto nihil aliud , praeter μ ν , quae per diaphanum recipiens quam tum vis vacuum, nihil minus sani paret, quam per quodlibet aliud spatium tinum Materies igitur nobis in his vacuis per tensias cognita,& quae liquores 1 hermometri in certo quodam expansionis, ct caloris gradu constituit, nulla est alia , nisi, quae uς. plenum spatium reddit. At ,
qui eadem lux sui plena etiam efficit spatia coelesti supra telluris
atmosphaeram nisi enim plena essent ea etiam spatia . Planetae longinqui solis lucem directam non reciperent, neque reflexam ad nos transmitterent L ergo in iis quoque spatiis ad ene dicendum est, a. teriam illam, quae lucidum spatium vicit, quaeque Thermometri li. quorem utique ad certum gradum rarefaceret, si in ea quoque spatia Thermometrum ad sportaretur Atqui materia, quae heic rarefacit liquores Thermo metri, cibi quoque pari jure rarefacere deberet nulla est alia, quam materia ignis elementaris haec enim sola est illa quae praeci sim etiam ab impulsu ullo extrinseco J, ubi praesens sit inom. nem dimensionem intrinsecus corpora expandit ergo nisi ad mere
ta Sive propagatio lucis per emi
nem , sive per meram presionem exis
plicetii , necesse ei ut inter id , quod illuminat, id, quod illustiatur , meis die aliquid reale per quod res illvis stretur. Id autem vel pertransire, vel occupare certe debet spatia illa omnia quantumvis an pla, quae me diare concipiuntur usque ad rem illustrandam Spatia igitur Coelestia, quae mediant inter solem δε planetas, continere in se debent materia in
illam, per quam Sol corpora illustrat. b Liquor Thermometri in Coelesti aliquo spatio suspensi non exhiberct nisi
gradum ea loris proportionatum inverinse quadrato distantiae sole, Qquidem ibi semper constantem, quia neque in illa spatio, neque prope illud ex itari posset alius calor, quam quem
ei licere pollunt radii directi solis me- qite enti in spatio vacuo ex hypotes feri posset ullus adtratus qui alias augere posset calorem. At in vacuis terrestribus Boulianis, aut Torrice-lianis, Thermometruni exhiberet grais dum proportionatum inverse non solui quadrato distantiae, sed etiam diis recte proportionatuin pluribus aliis caussis ab adtritu pendentibus,& augentibus magis calorem. Et licet in vacuo prorsus recipiente, vi , ex hypothesi ulla esset ex iis caussis, non desunt tamen in loco pleno proximo unde
comin unicatio caloris , exigeret , ut temperiem eandem acquirerent omnia
vicini spatia sive vacua, sive plana, ut in tertia propositione disseremus.