Ignis theoria solidis observationibus deducta. A Nicolao Arrighetti soc. Jesu

41쪽

sumi aut flammae specI ab igne elementari tamquam ipsius pabulum

postidentur; ae proinde quum ipsae materiae errore sint mirum non est, illas versus terrae centrum descendere quamprimum non amplius

ab aere sullineantur, qui jam per Antliam sublatus fuit. Alia vero experimenta per lances desumpta, quamvis prima specie dissicultatem praeseserant majorem adtamen ne ipsa quidem me quidquam, vent immo audacter dico, nihil ex illic etiam si vera essent 3 probari pro ignis pondere Immo quod magis mirum videtur ne proba.ri quidem poli, contra ignis pondus ex obpositis . si quae essent, exisperimentis Uno verbo dico methodum hactenus adhibitam a quibus. dam Physicis ad explorandum ignis pondus ope lancium c ut cetera explorantur corpora terrestria , ineptam prorsus suisse ad intentum: sic detegam plendidum errorem, in quem hujusmodi viri prolapsi sunt, dum ignis pondus quaerebant: uem errorem viter indicavit latissimus Nollet in suis Physicis Lectionibus T. pag. I9. XL. Primus igitur Robertus Boyle suis expeti mentis expositis ita

celebri libro , quem inscripsti flammae ponderabilitato adgressus fuerat directet explorare ignis pondus, sicuti exploratur pondus aliorum corporum, Ope scilicet stiverae, Gaaelum. Seposuit clarissimus Auctor plura mineralia in pollinem redacta in vasis ex diversa materia conflatis perisfecte etiam clausis. Sic vero exposita talia corpora igni violento inflammae vel fulphuris, vel spiritui vini, Vel arbonum, donec in calcem quamdam redigerentur, reperta sua ad lancium trutinam aucta ponde-

visibis sit, superficiem habere debet colore alialuo, vel saltem amnicolorum aggregito tinctam, de uidem in debita ab oculo distantia Poris r ignis elementaris nullam superficiem habet salte in in spatiis, in quibus versamur, neque est figura ulla te miliatum neque enim ei est , ibi vero nullius ei ignis, ut sitis supra in prinia propositione ostensum est. At enim in fiamma in scintillis laneis is minisello adparet figura Gniea, aut spboeeiei. Sed reponor hoc ipsum nego esse ignem istum elememarem ,

quod in figura conica, aut sphoerica adparet. Unde enim illud ege ignem Oiligis iniqui splendet ocultatuis At fp enior , seu lumen quodcumque , Leito idem esset atque igni ipse, Lissi terminetur ad supersciem opaci coris poris a se distincti, non ferire oculos Pruset: ut patet in lumine, quod sp

tia eoel vaeua praetergreditur quod a tenebris ipsis nocturno tempore non distinguimus. Si igitur tamma, aut scinii ita oculos non seriret, nisi corpus aliquo terminaret fateri debemus, quando amniam, aut scintillam videmus, proprie non ignem sed rerrtaliam ab igne flammae Ilustratam noseernere, taliter videndo corpora phy- se illumi irata, nihil aliud praeter ignem videremus, quod nemo dicit. γQuid autem prorsus res illa sit, quam proprie cernimus , quum lanimam intuemur, iam numero diximus . Prop. . Res quaedam uide Iiem ad rem combustam spectans, sed vioIenister ignis vi agitata, Win aere vaporem quemdam ficiens, seu emeit

fumus ipse qui solum a flamma differt, quod minus ab igne sit agitatus,&vibrationes minores emiat, quam ad I cem creandam necesse ii l.

42쪽

te vel unius declinesextae, vel unius decisae partis Fere eadem

experimenta non alio etiam exitu tentata deinde sunt in Academia Regia centiarum, referente id clarissimo Du-Hamel in histotia Anni 7os. Omnes Veto figulini opifices, qui suis valis inducere solent materiam quamdam stanneam, aut plumbeam in vitrum quoddam vi ignis redactam, testantur illam ab igne eductam reperiri auctam nati duodecima laltem antiqui ponderis . His videlicet experit

quae passim in recentiorum scholis decantabantur ad ignis gravitaterninde concludendam , conclamatum videbatur contra Antiquorum sententiam pondus igni denegantium . Verum quia ui e dubitabatur ab acutioribus viris, pondus illi in specie adauctum, non quidem igneis particulis, ea potius cuilibet alteri materiae extraneae penetranti ros erucibulorum tribui posses praesertim quum illa omnia corpora

eombulta suerint flamma fu0buri igne earbonum e. . ex quibus au

Iant plura impura corpuscula Hinc Academici Parisenses alia meth do usi sunt ad inflammanda,in calcinanda corpora, quorum ignis augmentum ponderari debebat. Primus igitur clarissimus Du Clos liabram Reguli Antimonii martialis in pollinem redactam, non ad Drnaiacis ignem, sed a si cum speculi ardentis vi radiorum solarium, atque adeo ignis purissimi calcinavit & nihilominus toti Academiae mmonstravit auctum suisse pondus unius decimaesextae partis Celebris Hombergius rem eamdem tentavit, adhibendo ingentem illam Lenten, vitream Ducis Aurelianensis Reguli Antimonii quatuor nisicias exposuit, non quidem vero foco lentis sed promit a soco sesquipedem: quumque saepius agitasset pulverem cochleari ferreo observavit sumum, inde ingentem exalasse Sed quum tandem post plurimas agitationes non amplius exhalaret salmis, reperit auctum pondus unius decimae partis Verum , quum postea hunc ipsum pulverem exposuisset veros o Lentis, latim fundebatur pulvis Wamittebat eo ipso totum illud pondus, quod prius adquisiverat Fert idem testantur e Aperimen. ta habita a Lemery S idem a Lumbach aliisque.

ta Lens huiusmodi vitrea ex IlIissest,

quas consecerat celebris M. TRhirnauissen , ab Aurelianensi Duce empta fuerat, qua usi sunt ad Iuriura de igne experimenta eademiet ais risienses eruombergius praesertim, MGoesroyus. Nunc vero extat in alia Galliae Urbe Bere in Maseo C nilis onLE Bra . Ipsius pondus erat a . Iibr. Diameter amplit stinis cireularis 4. Peduma eratque partio dirarim sphaera ruta, tua Iura quaelibet haberet adium duodecim pedum Diameter mei erat sesquiar ilicisa in quo seco omnia combuisibilia statim ardent, lumbum statim landitur , finias ipsum sumat, de in plures minimas guttulas undique dissilientes disperditura toνes diu in

eo retenti vitrescunt este Sed effectus omnes vide descriptos in historia Aead Reg. Scient A. 1699. Pag., sau IIoa. δἶ I 3. 4. 17O .PaL. I a

43쪽

44 dubitatIonem concludendum ignem revera habere pondus praesertim quum contra Boylei prima experimenta dussicultates, quas Philosophi alii obponebant, his aliis Academicorum απrirnentis evanuissent λ Nihilominus eo ipso tempore alia exorta sunt experimenta ab aliis recenti ribus etiam Academicis,' praesertim a Boudelucio in hiat Acad.

Reg. scent. A. 7OS. p. 4 , Is tentata; quae obpositum omnino

testabantur, ut reser ipse Du. Hamel in eadem Historia Gulielmus Laiscobus Grave sandius novissima sua experimenta nihil aucti ponderis per lances in corporibus ignitis testantia obposuit obposuit etiandi Boethaavius sua pariter contraria experimentis Boylei &Academicorum Parisensum Uirgam serri octo librarum adeo calefecit Boethaia avius chem T. i. de Igne pag. I 28. , ut prorsus candens esset ejusque calor esset multo major, quam qui juxta Hombergii experimentum esse poterat procul a ioco Lentis, ubi expositus fuerat pulvis Reguli Antimonii ponderavit deinde pondus serri candentis reliquit in ita. tera donec totum frigesceret te nihil mutati ponderis agnovit. Id eniquod Boerhaavio, teitatur sibi accidisse Gravesandius. Sed Musichen-broekius opponebat Gravesandii in Boethaavi experimento , illud provenire potuisse ex augumento voluminis in erro ignito, cujus ratione detrahi debet juxta hydio staticas leges J id quod ratione ignis aucti addi deberet Verum optime Gravesandius reponebat id, quod detrahi

debet propter augmentum volumis, minimum esse , esset prorsus in issentibile. Magis vero hominem reponebat Boethaavius, id multo magis habere locum debuisse in experimentis calcinationis Hombergit, α aliorum Accademicorum quod si hoc in illis contemnebatur, cur non etiam contemni debeat in his obpositis Ceterum urgebat B rhaavius si in experimento Hombergiano pulvis expositus procul a vero soco Lentis, ubi erat major calor, ponderosior evasit, cur idem pulvis expositus vero foco, ubi major est calor. non modo pondus nihil auxit ut potius imminuerit 'Deinde urgebat hiem Boethaavius, cur dici non potuit in eodem Hombergii experimento auctum fuisse pondus propter immistionem particularum exhalantium ex illo coinchleari terreo,in figulino vase, cum quo & in quo pulvis agitabatur Cur non omnia corpora, quae calcinantur, augent pondus, sed solum illa, quae sulphure rodenti plena sunt. ut Antimonium, Plum. bum, Stannum, Ferrum, Auripigmentum Cur tandem, quando eXPerimentum fit in vasis vitreis, tam modicum fit ponderis augmentum, ut omnes testantur. Prosecto haec omnia objecta ad ingentes angustias redigebant Recentiores illos, qui suis novis experimentis contra Antiis quos decantabant ignis gravitatem.

XLII. verum numquid proinde quia illa experimenta Boyliana

Hombergiana inepta erant ad concludemdum pro gravitate ignis haec alia Gravesandit,in Boethaavit, quae nihil auctum in stateris deprehendebant pondus, inita ipsam triumphanc Ut ego quidem exi-

44쪽

stImo, ne prag avitate. t ex ηim ipsam quidquam ex hac parte eon ludim est. Etenim donec ignis graVis sit, nec ne explorare voluerimus opeu- ω, avis uerae, rinde quasi'gnis, qui est isto corpora, premere .ista illa ebeat contra auces, vana erit persuasio aeque, ac si quis crederet ponderando. ope lancium, corpus in fluido aliquo immerseum non solum eruere posse pondus corporis, sed etiam illius fluidi, uod circum. stat, intus undique possidet corpus ponderandum in quo eas tantum a st, pondus fluidi est alias ponderosi esse ibi computandum- ut potius propter illud detrahi aliquid oporteat f juxta Hydrostaticam Ide pondere reipectivo corporis immersit tantum scilicet, quanta est coapia fluidi, cu)us locum occupat corpus immersum Iam vero res es, est de qua ei agitur. Ignis est quoddam fluidum non tum intus

contentum in quolibet corpore, sed Quodlibet etiam corpus undiu uecircumambiens Insuper, ex nostra doctrina, ignis internus in quolibet corpore inclusus communica cum igne externos nihil enim est lani imperriumst; adeoque erficitur unum, idemque fluidum communicans in quo semper innatant corpora lancibus ponderanda . Et licet In set 'ro ferventi e g. quod ponderatur, subponi semper debeat collectum esse plus ignis, quam extra illud adtamen propter celerem communicationem interni cum Sterno aes propius ambiente ipsum serrum vix densitate dicendus ei disserre internus ignis ab igne externo, qui est in aere radente superficiem ferri igniti Frustra igitur laborabant illi uitaurium methodo explorabant ignis pondus, perinde quasi possent simul ponderare corpus adpensum lancibus, ocimul fluidum ignis in duolamper corpus immergitur quare sicuti ponderando spongiam aliquam

mira liquorem spongiam undi Que ambientem, Wintus penetrantem non esset in pondere inde eruto liquo computandus ita in ponderandis ignitis corporibus, in pondere, tuis non est computandus, quamvis reo vera in igne pondus esset. Methodus igitur noum inepta est ad qui l quam vel pro gravitate, vel Pr g vitato ignis concludendum.

XLIII. Neque quis dicat inde sequi, fore, ut nullum fluidum

methodo lancium ponderas milat quum tamen certum sit sic ponde, rari non modo quaecumque Olida, sed liuida etiam in aerem ipsum,tatim enim re ondeo ii in ponderando alio etiam quocum ue fluido circumstantiae concurrerent quae in igne concurrunt inutilis pariter esset methodus 2nderandi ope orium quodcumque fluidum ne aere quidem excepto Sic, ut modo dicebam, vanus esset illius laboro ut spongiam in suis poris ingentibus aqua gravidam in aqua circunia

datam cum interiora aqua communicante, lancibus ponderando se

crederet non solum stox'. ita etiam eruere posse pondus. Ponderantur quidem etiam fluida, lancium instrumento, sed non ob aliam caussam nisi quia sere semper obtineri potest, ut fluidum liud, duodponderari praesumitur simul cum solido, vel solum intra soliduin con tineatur, non vero extrinsecus, Vel si extrinsecta, non etiam intra

45쪽

solidum contineatur; vel tandem non in eadem eopla sensibilIter Intra. extra contineatur. Haec autem omnia in liquoribus quidem, qui

nos non circumambiunt, facile etiam sine arte obtinemusu in a-.hisinibus vero, ut in aere, possumus etiam obtinere, saltem per Anti iam. auferendo e recipiente aliquo vel σmbie iem, vel 3nternum aerem in quo

casu dubium non eli, Dis etiam ipsum aerem per lances ponderari: Et revera Philosophi usi sunt nominem hac etiam methodo ad con. vincendum aeris pondus ponderando scilicet vas aliquod vitreum ple.

num,in circumdatum aere,in pondus inde erutum compararunt cum pondere vasis circumdati quidem, sed non amplius intus pleni aere; vel viceversa pleni intus aere, non autem amplius circumdati; vel saltem magis, intus quam extra aere pleni Verum quum nulla ars unquam adta Utraque methodus esea est ad

rite inserendum pro vero aeris pondere. Nam in prima methodo, si ponderato prius vase eum suo aere, deinde , per antliam, internum e capa citate vasis aerem demas, raeci pleno aere externo adpendas corpus retinens Idem volumen, sed aere inatus vacuum; manisestum est, in hae secundo eas resistentiam aeris ambienus , ne corpus gravitate sua descendat, eandem esse, ac in primo casu i Sed manifestum etiam est in hae

secundo casu non eamdem summam virium ad destensum remanere, ac in primo casu, quia nune in illo e dem volumine non reperitur eadem quantitas aeris , quae prius reperiebatur ae proinde tant nune minus ponderis deprehendetur, quantum d betur aeri e vase extracto In alte ra vero methodo, si ponderato prius vase cum sua aere incluso, deinde evase demas aerem extrinsecum ambientem relicto interno, manifestum pariter est, non remanere in hoe secundo eas eamdem resistentiam deis scensui , quamvis remaneat eadem descendendi visci a proinde tanto plus nune resultabit ponderis in stat quantum in primo casu detra a- dum erat ponderis ob resistentiam, quam obpanebat aer circum ambiens. Verum ad utramque methodum requiis ritur, ut post aeris extractiones idem remaneat corporis voIumen; vel altem ut aer in vase incIvsus sit diverissae densi talis ab aere ambiente; a Iiter frustra res tentaretur. Hinc celebris

Iaeobus Bernoullius in Aestis Llpsiae Α. 683 pag. 43 7 primus ineis p tam deprehendit methodum explo. randi pondus aeris pervellieas, quis aere plenas graviores deprehendi vessicis vacuis vulgo ab antiquis fereo:nnibus, ab Ariliotele ipso, Se a Recentioribus plerisque etiam adserebatur. Nam quum solles, de venacae, utpote nexiles, semel aere evacuatae, non idem praseserant volumen, tuomplicantur enim hac aere plenae in ex alia parte, vessica inflata esusdem denissitatis aerem eontineat, ac aer externus; sinet, eadem semper aeris opia

lances premet In primo quidem casu extra i in secundo vero casu iastra vetasicam. Nullum igitur discrimen Inis deris deprehendi poterit Eo fere pacto, quo nullum discrime ponderis deprenenderet, si quis aquae in phiala inelusa pondus exploraturus iri mum aquam cum phiala inelusa ponderaret, de deinde adfusa eadem aqua in lances, hujus quae admoepondus, si ina phialae quaereret r

46쪽

adseeuta sit, aut adsequi possit, ut vel ignem e spatio aliquo quam.

tumvis clauso extrahat, vel ut ignis internus in corporibus non cum externo communice .s experientiae enim supra adlatae docent ignem aeque sese in omnia spatia tam plena, quam vacua, & in omnia coris pota tam densa quam rara sese insinuared hinc lancium methodus in Igne ponderando nunquam non inepta esse potest. En igitur ul. lius roboris validius argumentum, quod Recentiores habuerint pro gravitatione ignis demonitranda; nullius etiam momenti praecipuus nodus ab iis solvendus, qui ignem ponderosum adserere recusabant Argumentum quidem Rccentiorum eiadncium methodo petitum, quo

doctissimi viri a jurula sunt, suo non carebat robore sed solum in hy.pothesi, quod ignis neque ubique, neque ubique aequaliter per omnia 1 patia retuleret squo ante Merhaavium ne in mentem quidem cujuspiam venerat . Verum semel ac falsa esset haec illorum subpositio; ut salsam esse ceperunt jam Pnytici saltem subodorari methodus ah ipsis adhibita, mediis lancibus, ad ignis pondus explorandum inoppotatuna omnino fuit , ut hactenus ostensum est. Ex quo licet magis, magisque intelligere , labores quoidam is progressis , quos in expertinentis ipsis aepe secerunt philosophi, inanes saepe deplorari, quod

pollea falsae demonitrentur hypothcic illae, quibus experiment innitebantur, inuas ne in mentem quidem euerat in dubium revo.

care.

XLIV. Sed hactenus de primo propositionis membro, quo evincere conati sumus naturale ignis aequilibrium in quibuscumque corporibus sibi eliciis Superest alterum etiam comprobare, quo insuper

Ratirmamus, natui aliter omnia corpora tantam exigere ignis copiam.

quanta olim initio mundi fuit lingulis aequalibus p. tiis distributa. Verum quia hoc subponit ignem elementarem, qui nunc et , suisse illum ipsum qui initio mundi jam erat hinc antequam ollendamus, conservari nunc in spatiis, ct corporibus primitivam ignis copiam, Oitendam primum breviter me non sine fundamento subponere , conditam jam a Deo suisse quum fabricari cepit hoc universum in tota hac ingent sphaera planctaria materiam ignis elemensaris . Fundamentum autem et Onan:um solidistimum, quo uti possit Physicus orthodoxus, qui non tam vanas hypoteles, quam verum aucupetur petitum videlicet ex mundi a Deo conditi siliemate, quod Mosiis sacra hiltoria divinitus narrat. In hac igitur certi reddimur, quando Deus Coelum, ac Te tram condere cepit, reperisse Terram , i mn, Mnebris . solum cooper

ram Verum primo ipso die totum coeleste spatium viva me fuisse ibi ultra tum, Porro quid aliud sui tu istas primum Dei opus post conditum inane spatium nisi materia quaedam lucida, atque adeo illud

is ipsum

immutatile sit vas in suo volumine. tia necessario resulla re debeb:t, obtunc certe ponderis aliqua disteren modo dictas rationes.

47쪽

ipsum Ignis elementum, quo nunc fruimur profecto sic congrue interis petrantur optimi, qui in hoc genere auctoritate valeant, Patres videis licet apud a Lapide, Dranum,& Abulensem. Et sane, si quis diceret nihil aliud per illam lucem primum a Deo conditam significari quam

simplex quoddam accident, non vero ina .rram quamdam, aut corpur, Hem

esset, ac si adsereret rem aliquam supra naturae ues extitisse eo ipso tempore, quo res naturales existere ceperunt Porro res supra naturae vires existens suisset utique, si in spatio alias vacuo extitisset primo merum quoddam, i mi, ut vocant, sine ulla materia, aut subjecto, in quo illud existeret Materiam igitur quamdam aut corpus per se existens debuit esse vacui mundi primum veluti fundamentum. Si amtem primum mundi sundamentum materia quaedam, aut erepus esse de

buit, sique haec prima materia juxta indubitatum os adsertum .

non alia nisi tu suit quaeso quaenam alia materiae specie , tua ei bis sit aliunde nota in quae non solius terrae esset propria , sed coeli etiam totius, aliorumque corporum, squae eondi deinde a Deo debuerant Iesse potuit, quam unis l. I.memari , quom illustrari, calefieri etiam omnia debebant, media tamen quanam actione solis, ut distinctius

insta dicetur λXLV. Hoe subposto adsero nunc quanta ignis copia spatiis saltem o coeli planetarii sui tunc dilti ibuta , conservari nunc in bis

iisdem spatiis, si nihil obstet idest si nihil ortuito impediat, ne vel tu

Iam copiam primitivam conservent , vel amillam denuo adquirant.

Sic enim disseres: Finge alicubi in hoc planetario spatio, propter caussas, quae caloris diversas vices inducere solent, majorem colligi ignis copiam, quam alibi jam necesse erit in illo loco delirur per X- cessum, copiam ignis primitivam. Verum haec copia primitiva per e cessum deitrui non potest, quin spatia vicina praebeant ipsa ignem iulum, qui alibi adquiritur. Finge nunc, dum vicina spatia ignem relanodunt

x Diea , fallem Coeli laneis it mira quum hele Theoria tradatur ignis pr ut noti in suis effectibus gaecipuis, Mi unus controversis adficiendi sexucet sensibili calare organum tactu. ν

eorpora expandendi sens biliter, quos fane tactu eognoscere nobis non licet, nisi in his spatiis, ct meis

diate, ve immediate su inere possitismus illorum effectum experimenta, γε quum par Hercertum v, hos esteis est a produci magna ex parte actione

fo/G, qui in hoc spauo planetario prin- ei palem ueluti personam agit hinc vi, nos definire curamus, necis liniri quidquam rem posse credimas de spatiis illis amplioribus extra , Planetarium sistema , e quibus nihi Ixliud ommodi nos tandem acerpimus, qu1m debilem quamdam lucem ab astris fixis manantem nocturno temp re. Porro lucem eue ignem , saltem

est controversum adeoque quamvis stellae etiam fixae essent totidem ignes, quum tamen illoram influxus in pt tium planetar vim ad soris debi is locis limites extendatur, quid de illo

48쪽

40dunt in illum locum, minime, Id quod amittunt, recuperare: Prosecto

in tali casu spatia vicina quibus ceteroquin nulla vis est inlata J igne, seu calore magis vacua fierent. Atqui calore magis vacua fieri in tali casu, ei contra experientiam etenim non quia alicubi fortuito augetur calor, cernimus a vicinis spatiis abesse ignem, aut calorem pristinum ponantur enim duo Thermometra duobus locis aliquantulum inter se dissitis, diu sibi et Inquantur in notetur gradus caloris, quem indicant. Immutetur tunc in uno tantum loco temperies, ignis,aut flamma aliqua illi loco admoveatur augebitur profecto statim in il Io gradus Thermometri ac proinde augebitur copia ignis.Verum, quum ignis ibi auctus non possit , nisi e loco vicino illuc conifluxisse, ηJ; hinc locus vicinus de suo pristino caloris gradu amittere deberet, reconsequenter liquor Thermometri descendere sed hoc profecto non cernimus. Dicenduin et igitur vicina loca communicare quidem loco illi violenter calefacto illum excessum ignis , qui ipsi advenit, inde enim posset hunc excelsum aliunde habere in sed non proinde spatia vicina post talem communicationem, suo igne spoliari adeoque quam. tum vis a mundi exordio, ad haec usque tempora, facta fuerint plura caloris in quibus iam spatiis augine ala; nunquam tamen revera obtentum Dit, ut de illo caloris certo gradu, quem primum omnia spatia habuerunt, imminutum quidquam uerit imminutum, inquam: nam causicae violentae augere quidem possunt, sed non imminuere primitivam ignis copiam . . DPorro ex relatis phoenomenis evidenter deducitur. quo semel aucta violenter copia primitiva ignis in spatio aliquo, cetera spatia, quibus nulla applicatur caussa violenta, non proinde amitatunt quod illi spatio praebent; multo minus amittunt certam illam. quam a mundi exordio exigunt ignis copiam.

XLVI. At enim: Si patia vicina , quibus nulla caussa violenta applicitur communicare debent aliquid de suo igne ut Phoenomena docem spatio illi proximo, cui violenta caussa ex hypotes applicatur, quinam esse poterit, ut nihil de suo certo primitivo caloris gradu amitintant Respondeo, quia quantum praecise amittunt, tantum aliunde

ipsis spatiis refunditur. Sed unde refunditur Respondeo nisi ignem

ta Hae est omnium fluidorum comis municantium proprietas, ut si alicubi deiectus flat, illum sappleant omnia

loea communicantia parte propria pro

portionali, sic in persecto aequμ libris consistam .s, Quod libet vel maximum frigus, quod vices huius imiversi induce possum, semper erit absolutus ealog

i malor gradu, quain il calor proin

a primitiva copia ignis. Haec enim est minima possibi Ih eopia ignis

in De universo atque adeo empora, spatia redacta ad hane praeciisse copiam, maximo possibili frigore essem praedita Neque aliud fortalis est frigus, in quo sunt spatia coeIestia, ubi neque agere potest ulla ea uias adtritus , neque ulla adH Solispertingeres frigus sane simillimum illi, quod fuerat initio mundi, qua do inera lux existebat.

49쪽

ilsdue de novo nasci,& destrui dicamus; quod non esse dicendum supra In prima propolitione ostensum est yrefundi probabidasti me, a solo ipso quem iam aliunde satis constat materia ignea esse praeditum,in quidem denissori quam alibi extra ipsum, quae pioinde, ut ceteri ignes vulgares sese diffundere conatur, cli communicare sese aliis spatiis, quibus in minori copia eadem materia ignis luit primitus iitributa . Nec difficultas quidem ulla est, ignem illum , quem spatiis sibi proximis,in prae fertim suae atmosphaerae, sol auidue largitur, posse etiam, sic modiarytradi a Sole etiam remotis spatiis extra suam at molyhaeram, ubi opus sit in ipsa ignem refundi AE . Etenim Patmosphaera solatis tamquam receptaculum quoddam concipiatur, in quo continetur quidquid

materiae igneae, non ignoas etiam a se continuo evomitus . tunc non

modo facile intelligitur, ut possit eadem pla materia ignis ab atm sphaera solari discedere ad implenda spatia quae sunt extra ipsam Dubi illis spatiis aliquid deficiat de primitivo igne alicubi sorte ob caussas

majorem calorem inducentes collacio ; sed etiam econtrario, ut materia eadem ignis possit denuo in atmosphaeram solarem e spatiis extra ipsam relabi, ubi ab ipsis spatiis caussae frigus inducentes prius ad se vocatum ignis excessum excludant. Debere Solarem atmosphaeram ignem refundere in spatia extra se, ubi ipsis ignis deficiat colligitur ex naturae analogia, quae quotidi nos docet ubi in nostris his spatiis terrei libus aliquid caloris debiti deficiat, statim corpora vicina calidiora de suo calore largit idonec debita corpori caloris temperies habeatur Debere vero e contrario eamdem atmosphaeram solarem resorbere in se quidquid in aliis spatiis extra ipsam superabundat, propter caussas calorem ab ipsis excludentes, colligitur ex ipla alias nobis nota ignis natura quae ubi nulla violenta caussa alio discedere cogitur, ibi maxime sese colligit, ubi adest copia pahuli sibi pro- . portionata. Porro in atmosphaera Solati continuum quoddam in maxime copiosum est ignis pabulum, quod a vicino Sole continuo emanat Lut ex Duribus maculis atque adeo e sumis exhalationum, , quae Perenniterta Solem immediate largiri mitis biproximis ignem suum, calorem,

eonforme est tum phoenomenis atmosis phaerae sis laris , turn rixiani pellia

ex naturae analogia. Nam ceteri ignes vulgares de sua substantia ignea spatiis vicinis communicant, diffundenodo calorem suum mulio magis Sol ipse, qui est utique ignis maκimus calorem,ignemque vicinis spatiis largi

ri debebit. At Solam largiri citania

suum ignem Daι iis omo i ii si ς mediata largitione sermo lili id est,quatenus largieau ighem Dariis sibi

proximis , me proxima argiantur aliis proximis se ad spatia remota con in unicatio ignis perueniat nulla est disticultas immo est conformetaphoe nomenis doceatibus , adfici nos

immediate a alore nobis proximo non vero a remoto verum si de imo

mediata Solis largitione de suo igne spatiis remotissimis sermo st, scio illam etiam adfirmare plures Philosoriphos, verum non proinde illam probare, sed mete hypotetice adscrcipi vir conitabit.

50쪽

nitet is atmosphaeram solarem alati essumtitur ser evidenter deducunt Altronomi Quare mirum non est in lari atmcilphaera pluri. traum semper esse quod ad se revocet ignem in alia spatia extra se diffusum quorum pleraque quum . praecisim ab accidentalibus cauis signem augentibus, aut minuentibus, nihil aliud habeant nisi materiam ignis elementaris aequaliter ubique L infinita propemodum raritate Idistributam hinc ubi in haec spatia ob ignem alicubi exclusum propter vehemens frigus, sorte plus caloris adveniret quam petat primui. vacillius copia, necessario recidere illud deberet in Solatem atmospha rami ubi perenne quoddam, indeficiens ignis est alimentum a . Tandem igni collecto intra atmosphaeram solarem respectu spatiorum extra ipsam idem fere evenire debet quod aeri atmospherae Telluris. aliorum Planetarum in aliis aliitudinibus procul a terra ipsa, planetis respectu aeris radentis terrae vi planetarum superridiem. Nam quemadmodum, si in aere planetis contiguo qui est semper cujusdam certae densitatis Icaussa aliqua induceret alicubi majorem densitistem

statim spatia vicina etiam ejusdem a terra altitudinis communicare de suo aere debebunt; sed ne haec dum aliis communicant, amittant' tum illum aerem, quem petit densitas propria illius a terra altitudinis, necessario refundan necesse est de suo aere alia strata aetea aliarum a ter. ra altitudinum & consequenter minuatur tunc reipsa aer in sublimi. bus a terra regionibus exigente id ipso totius aeris aequilibtio; Ita etiam quum exigat ignis elementaris aequilibrium ut in tota ingenia

sphaera Planetaria extra Solem ejusque atmosphaeram qua hujus spha rae centrum, si aequalis ubique densitatis quod in prima propositionis parte probatum est L hinc si quando alicubi in hoc imgenti spatio ubi aequalis semper est copia ignis a suis caussis conviscetur major copia ignis convocatur autem , quoties interveniunt duae

a Spatia extra solarer atmosphaeram sunt ab omni ea ulla violenta ignem indurente prorsus ininunia ἔ quum

alias sint omni corpore vaeua . in-ge nunc in me spatia regurgitari aliquid de materia ignea illuc propulsa a eaussis frigus inducentibus in spatia prope Tellurem, aut alios

Planetas tune certe ea spatia vacua retinere non poterunt illum

excessum ignis supra dolim suam primitivam , quam aliunde habent

sed rei ieient in illud spatium, quo omnis exeressus ignis abire potest, dein quo eontinuum adast ignis pabulum Atqui tale spatium, ubi ton

tinuum est ignis pabulum est maris

almo phaera &Sοι ipse: Ergo in Soalem eiusque atmosphaeram naturaliter recidet omnis excessus ignis supra id, quod exiguunt alia spatia extra

Iem tb Alt udo nostrae atmosphaerae eonairnu vicinit udine minuitur, & augetur ad minimam mutationem, quae parum multumque semper adest, o causistas inaiorem minoremve aeris densitatem indueentes, ac proinde modo a gentes de modo eouctantes sparium ae reum . Atque hine etiam terrestris Atmosph erae alti,dinem definire tam arduum semper fit tu ut nulla seria methodus hactenus adhibita satis eo

vineens sit ad illam detorminandant