장음표시 사용
31쪽
ultimo demonstrant primam nostrae propositionis partem . Eorum vero riuum sint tentaminis facillimi solum indicabo methodum qualis a Boerhaavio primum,in a Gravesandio deinde, eodem sem. per elici exitu, adhibita fuit Sumatur Thermometrum ex pet et ioribus, sensibilioribusque quale est praesertim Mercuriale Fahren hei-tianum supra supersiciem quorumlibet liquorum diu sibi relinquatur suspensum, ut in aere solum immersum maneat. Notetur diligenter altitudo liquoris in scala graduum indicatus ieinde Thermo metri bulbus laccessire immergatur in varios subjecto liquores, itiaquam scilicet in oleum, in spiritum in , in mercurium &c Finge nunc
intra aquam immersum Vulgo creditur θ' aquam esse aere, oleo etiam, spiritu vini rigidiorem, quia hoc immediate plures sensus docere Videntur. At si hoc revera ita esset, in hoc experimento esset illud expectandum, ut, quum Thermo metrum merito a physicis adhibeatur ad dignoscendas quantum sinunt praefiniti ipsi quoque experimento. rum limiteso inclementa, & decrementa caloris exilientis in spatio illud ambiente expectandum inquam esset, ut, quando Thermometrum a contactu aeris ad contactum aquae transit mutare deberet altitudinem in insta gradum pristinum caloris subsistere ut revera altitudinem mutat, quoties in eodem ipso aere fit vel minima etiam n
uris organis insensibilis mutatio caloris. Verum, si habenda fides est
t a Sensibiliora atque adeo perfectiora Thermometra sunt profecto ea , quae,& liquore constant ad minimum ais lorem valde dilatabili sui certa ei et spiritus vini , de Tubos tabent ianimae diametri Wiare capillaris ἡunde minima dilatatio valde fiat sensibilis. Dubitari non potet haec duo maxime obtineri per Thxrmometra Reavmariana Mercurialia vero qua vis primum i Ilud commodum non aude obtineant; in il Io tamen aliis praeuant, quod dilatationem suam ρεωπροι uni rinite , o constante eluci aut l., Aristoteles is vulgo Peripateticia quae naturali frigus in sammo grada tribuunt, igni vero colorem in sui in gradu. Sed in prunis duo subpo nunt salsa. Primum, frigus abso I tu .r rem esse ae alore ipso distinctauia sive fragus esse rem quamdam posit vam omni calore orbatam, tu quasint sui gradus positivi, ut in ca Iore sunt, vel in ignes quod saliam eue, veIΔItem non probari supra diximus
n. 13. Alterum , quod salsi subponunt est,calorem ab igne ella distingue dum, quod pariter non probari ostensum est
n. 11. Ut a Uerum adsertio ipsa est
etiam manifeste alia Nain aqua n tura iis, quae semper in summo gradu habere fretio ab his aut horibus co tenditur , habere utique majus sirigus seinper potest , ut experientia docet; Non igitur in suo statu naturali a bet summum. Ad cedit, absurdum ellis, aquam dum a statu alterationis in quoestatu versatur quando est tepida transit ad statum naturaIem , absurdum estia quam . transire statim Qve huipe salium ad summum gradum, non peragratis prius gradibus minoris is i. goris . Eadem sere dissicultas est de calore igni praesertim quum de igne indiscriininatim loqaantur,is talium certe sit, quemcumque ignem habere calorem summum nam experientia
docet ignes esse alios aliis minores.
32쪽
3, melioribus in accuratioribus In pei scrutanda natura Physicis, squales prosecto suerunt,in Boerhaavius,in Gravesandius, nulla umquam variatio altitudinis in immersione cujuslibet liquoris, quam tumuis spe cie inter se diversi, deprehendetur. XXVIII. Res deinde eadem tentetur in Muis atque ob id ipsum non unum, sed tria, quatuorve parentur thesino metra iisdem distincta gradibus, quae in aere diu suspensa eandem exhibeant altitu. dinem muci ex illis, parte sui ampliori globosa aut cylindrica, inquam delinere solent, includantur intra cylindros varios, aut Daneo, aut marmoreor, aut cereor, aut cujuslibet alterius solidi parum ad id itisua crassitie excavatos, ita ut interna superficies concava perfecte amplectatur thermometrorum globos, aut cylindros. Deinde etiam ut comparatio fiat cum spatiis vacuis in aliud Thermometrum in spatio suspendaturi bano aliud vero etiam, si fieri potest in Torricellia. no. od omnia veto sic sibi diu commissa relinquantur in loco, cruius temperies a nullis caussis perturbari queat. Post aliquod certet tem Ius omnia eundem gradum caloris demostrabunt consentientibus inoe diligentissimis optimorum recentiorum experimentis, ne dicam etiam nostris.
XXIX. Neque vero In his etiam cavillando, quis dicat nihil illa evincere persectam ignis aequalitatem in omnibus spatiis, quia Ther- mometra quantumvis delicatissima non ostendere possunt illam inaequa. litatem ignis quam sorte habent diversae specie corpora, quam sensus ip deerehendere solent: Eo sere pacto, quo licet in i ii raridiis Lenteistoria collectis ratio doceat, esse majorem ignis copiam quam in illis dispersis; illam tamen nulla thermometra manifestant. Nam qui ita ratiocinatur , mecum quaeso animadvertat illud idem thermometrum, quod in nostris experimentis nullam praesesert mutationem in contactu tam diversorum corporum, illud inquam idem si in cubiculo exponatur externis mutationibus aeris obnoxio, ad mi is nimam hujus mutationem, qualis in horas ejusdem diei contingit nam alius est calor aeris diurni aestivi e g. duabus horis ante meridiem,in duabus post meridiem J variam certet exhibet altitudinem, quae vix
organorum nostrorum sensu deprehenditur, vel certe saltem minus deprehenditur, quam deprehendant organa nostra in contactu m--D. contactu aut eras. Iam vero si altitudo Thermometri variati debeIet, mulio magis certe variari deberet ad eam inaequalitatem, quae
ta Ut in vaeuo orrieelliano suspendi aliquo puta Mercurio, ad altitudinem
perfecte posset Thermometrum , nihil S pollieum majorem in illo inverso. aliud oporteret nisi eligere vitreum iuxta morem Thermometrum su*encylindrum majoris diametri, quam sit sum remaneret in peristio vacuo Tordiameter Thermometri suspens a tune licelliano.
33쪽
sensibus major adparet, quam ad eam, quae adparet minor adeo-
nue multo magis variari deberet thermo metrum ad contactum ma=mestir, ii ni aquae, istet, quam ad contactum aeris duabus ante meridiem
holis, & duabus post meridiem . In hoc enim casu vix sensibus in aequalitatem caloris distinguimus , in illo vero casu minime distinguia
inus Atqui certa operientia docet, hoc non obstanti, in hoe secundo eas, Thermometrum nihil variari ergo dicendum in hoc secundo ea lavete nullam reperiri inaequalitatem caloris: nam sithermo metrum capax est variare alii tudinem ad minorem caloris inaequalitatem, cur non esset capax ad majorem Concedimus quidem, si haec inaequalitas ignis quae est in diversis specie corporibus, foret minima, non sore ipsi etiam therino. metro sensibilem; sed negamus hanc inaequalitatem ignis in corpori. bus ore minimam, atque adeo thermometro insensibilem, quum ther mometro sensibilis sit multo minor inaequalitas, qualis ei in aere dua. hus horis ante in duabus post merid: em.
XXX. Atque hinc patet dispar ratio ad Lunae radios mitto enim hete illud, quod objicitur, esse per quosdam auctores validum ara
gumentum ad Lucis, Ignisque naturam distinguendam Uerumtamen die festo eadem esset lucis , ignis natura Dprofecto, quum, anteis quam inaequalitas ignis tanta sir, ut incipiat esse thermometro sensibilis. debeat illa ipsa inaequalitas per insensibiles gradus minoris inaequalitatis transiisse, donec in his gradibus insensibilibus sublistitur, ne thermometra quidem delicatissima ullam variationem ostendent. Porro facile de monitrari potest iunae radios quantumvis per ustoriam Lentem collectos esse lanem quidem majorem vel majoris saltem virtutis.
quam radios dispersos, sed adhuc insensibilem adeoque incapacem a
ficienae a Lunae radii, qui nune colliguntur
in lacum enit . erant prius radii egressi e quolibet lunaris corporis puncto phyli coim usque ad nos ad distantiam sere a 36ocio milliaria cum
physico sere parallelismo propagati. Consequenter radii isti unares vel in sotum eqIIecti non habebunt emaciam majorem illa , quam habent iidem radii magis prope Lunam, ubi licet divergentes , illuminant is cales ciunt spatium aequale ipsi soco, in quo Mic per lentem colliguntur. Poror illud spatium dico non alefieri calore ullo capaci dilatandi sensibiliter ullum, vel exquisitum Thermo. metrum . Quod sic ostendo. Radii, qui cum divergentia calciaciua spatium Illud, eonvergunt tandem in Luna, in culus quo labet puliclo physico eo n-eipitur coni lucidi a pec Constat autem, pro ratione balis hujus coni esse lucem is calorem debi Iiorem atque adeo pro quadrato distantiae spatii a Luna illuminat . Subponamus spatium illud illuminatum distare tam tum Luna roo milliaria demonstrari autem posset distare multo magiso. Calor igitur ibi minor esse deberet,qua in Luna, eentlas millies Atqui calor in Luna , quum steator Solis directus, qui tuto adsumi potest esse ejusdem emcaciae, a calor solaris directus in Tellure a adficit quidem sensibiliter thermometra , sed non nisi ad paucos
gradus, puta ad quinque, aut dece ad
34쪽
ficiendi sensibiliter Thermometri liquores. At vero In experimentis
quae circa corpora naturalia sibi relicta sumere possumus, ageretur de inaequalitate sensebui si qua illa esset nam si insensibilis esset, fere nulla ellet physice reputanda , adeoque contemni posset,in tuto adsumi pro aequalitate pia d. Quod velo sensibilis esse inaequalitas deberet , si qua esset, colligitur ex eo ipso, quod sensibilis thermometris esse solet inaequalitas multo minor, qualis est illa, quae eidem aeri intra pauis eas horas accidit Concludendum est igitur, Thermometra , etsi sotidindicare non valerent omnem minimam inaequalitatem ignis, quae esset in corporibus, esse tamen in praedictis experimentis satis superque tuta criteria ad judicandum in omnibus corporibus sibi diu relictis ades.se sensibilem quamdam ubique aequalitatem.
XXXI. Neque vero hujusmodi aequalitati hisce experimentis stabilitae adversantur quamvis prima specie videri possent Latiae obseruvationes quibus etiam Thermometrorum judicio contrarium doceri videtur Ut esset I reperiri semper, teste etiam Thermometro, calidiora , per hyemem loca quaedam,in corpora, aut vestibus probe defensa, aut undique accurate clausa, prae aliis locis,in corporibus non ita coopertis, vel aeri libero expositis, contra vero frigidiora per aestatem. I. reperiri constanter calidiores, aut frigidiores regiones quasdam sub diversis parallelis sitas aut loca ad diversam atmosphaerae altitudinem , aut variam terrae profunditatem extensa III. Repe riti minerales quasdam aquas ceteris aquis naturaliter calidiores aut rigidiores mivem etiam .' Glaciem naturaliter frigidam seu modico igne praeditam calidas vero e contrario carnes vivas nostri corporis. IV. Tandem tantum procreari a in rem aut e conistrario tantum frigus in nostro corpore ab omis, a quoribu fermematir, nisitibur ab a maribur quae Omma certe tantum calorem . aut irigus
non excitare posse videntur, nisi in se illud revera continerent nota inquam haec omnia nostrae aequalitati adversantur. XXXII. Etenim quaeso circumstantiae rite attendantur , quae concurrebant , ubi a suis auctoribus facta sunt, is quolibet fieri possunt, experimenta aequalitatem probantia. Facta enim sunt, quum cetera omnia paria essent, idest quum nulla est caussa, quae a statu aequalis temperiei fortuito ea corpora deturbaret,in in statu quodam violento majoris aut minoris copiae ignis illa constitueret verumel contrario omnia exempla, quae contra aequalitatem adferri possunt,
modo adlata sunt, u rite expendantur, in circumstantiis valde dia
ad summum ex gradibus statae Reauis murianae,aut Farheni itianae; ergo in hoc loco roo milliaria di stanti a Luis
nari quum esse calor tenties millies
minor , insensibiliter Omnino adsie ret TheraeomeIra Ie cador hic est aequalis alari radiorum Lunarrum spatium in Tellure illuminantium
sed collectorum per lentem in lacuma
ergo mirum non est hune sensibilite etherinometra no adficere.
35쪽
violento respectu caloris,in friφoris. Porro donec in hoc statu peris severant corpora, nunquam certe manifestabunt aequalitatem illam quam certe manifestassent,in revera manifestare solent, quum nullaeaussa fortuito auget, aut minuit naturalem ipsorum temperiem. XXXIII. Hinc ad primum; u in locis, aut cubiculis clausis , moveretur omnis caussa, quae adserre, aut conservare in ipsis solet maiorem quandam ignis copiam: immo, si haec loca ne incolerentur quidem ab ullis viventibus quae halitu ipso calidior haec loca aliquantulum semper plus aequo calefaciunt dubitandum sane non est, quin si in his locis diu relinqueretur quodvis vel exquiuium thermo metrum. eandem caloris temperiem, quam exhibent loca aeri libero exposita ipsa quoque exhiberent. Atque hoc quidem certe non minus continge. ret. licet undequaque in iis locis obcluta esset libera aeris externi cum interno communicatio, vel mediis quibusdam vestibus, quibus defendere solemus corpora vel clausis parietibus , qui aditum aeri externo omnino intercluderent. Et ratio est, quia elii non modicum tempus requiratur, ut haec interna & clausa loca ad eandem cum externis, ocliberis temperiem redigantur, prout magis, aut minus ras parietes, aut ι.issa sunt operimenta; nihilominus tandem omnia obtinebunt eandenatem periem , abermometra in iis locis adservata, ostendent eundem gradum quem Ostenderent aeri libero exposita.
sis Usus defendendi corpora aliis corporibus intra quibuid. iii operimentis
non semper et ad arcendum frigus. Etenim vel corpora, quae operire volumus, subponimus antea eis ealiis diora operimentis ipsis, vel ei se aequalis caloris vel potius esse rigidiora In primo casu opertinent utique prodesse possunt ad arcendum frigus aisgis , minusve, prout solidiora, aut communicali caloris tenaciora sunt operimenta. Sic vas aqua calida plenum si operculo rite tegatur , diutius calorem aquae conservat. Sic earnes vivae animalium quae utique calidiores semper sunt si vestibus conteis gantur , diutius calidis contervatur
illarum superficies , non aliam utique ob causam , niti quia aliter nuda
corpora liberi aeris adtactu exposita , fere statim dissiparent calorem suac superfici ea. Et quia voties laneae . g. iptius conserva' calorem adisceptum, quam est: exserico ideo illis potius utimur, quam istis ad stiagus arcendum . In secundo eas opertinent nihil conserunt ad rigus arcendum , sed mere conservantur
tum corpora cooperta , tum operimen
ta ipsa in pri itino aequilibrio caloris. Sic res inanimas aliis inanimis rebus defendere prodest quidem , ne eor p
ra adterantur, ae proinde, ut diuti ii intacia conserventur, non verb, ut ab
ipsis rigus arceatur. In tertio casu operimenta juvabunt ad arcendum calorem externi aeris, quemadmodum in primo casu iuvabant ad aeris exter ni arcendum frigus. Hoc modo deinsenduntur, leu in statu quodam frigoris
pore, excavando ad id profundas quasdam laveas crassioribus parietibus, firmo fornice instructas , ne calor externi aeris facili penetret, nivesque solvat, easque solutas ad eandem re indiga caloris temperiem, ut tandem post longum te in pus redigerentur.
36쪽
XXXIV. Ad secundum esto major semper esset calor in quibus
dam mundi regionibus, quam in aliis, major etiam calor ad diverissas terrae , aut at mosphaerae altitudines. Quaeso quid inde Nihil profecto aliud, quam assiduas vices frigoris,& caloris, quibus universa mundi machina subjacet, efficere. ut ne per momentum quidem, in omnibus tam amplis locis persectum ignis aequilibrium obtineatur. Sed non proinde concludi potest , omnia corpora reipsa nolle hoc aeqilibrium utque illud obtineant non continuo eniti, iseipsa non obtinere, si quando in quibusdam certis spatiis ad quosdam non valde amplos limites non plus in una, quam in alia parte regnet vel adtritus, vel actio Solis quae caussae potissimae esse solent ut in ultima dicemus propositione 3 perturbati in mundo ignis aequilibrii Tollantur
adtritus .aaio Soli ab hoc universo, ubique erit ad quamcumque
terrae,in Atimosphaerae altitudinem idem caloris gradus. XXXV. Ad Tertium ea omnia, quae de perperuo calore, aut sti. gore aquarum mineralium , de frigore nivis,in glaciei constanter majori,in de calore carnium vivarum qui nunquam in statu sanitatis deest D sensus,in thermametra testantur nihil aliud probant tandem, quam ob quasdam perpetuas caums, quae constanter quidem, sed semper fistuli temperiem naturalem impediunt, nunquam quaedam corpora in hoc universo aequalem ignis copiam , ac reliqua coris Pora obtinere verum non proinde etiam probant, quod si a violento illo statu caloris, aut frigoris, ad suum naturalem redirent, non ad eandem redigerentur copiam ignis , quam habent alia corpora circumpolita . Extrahatur aqua illa a suis mineris ubi ob sermentationes quasdam vel frigidar, quia a miris excitatas , , vel cattaar, quia
ta Stitus sanitatis est persecta quaedam ex sua natura se rigida r nam si ta-
solidorum , fluidorum harmonia lia essent etiam se sola, ε sine ulis quae tunc maxime obtinetur, quando a mistione Thermometris applicata, nihil perturbatur ursus fluidorum tale frigus manifestarent; sed non ma- per sua vasa. Porro non perturbato nifestanti esto igitur aqua nitris gra- hoc curso, ne perturbabitur quidem vida, eis nitris agitata tu esse δε- assiduus ealor ab adtritu productus , lentaquae frigidae minerales lecto aer qui major semper est calore naturali etiam nitris gravidus sint orpora earnium minime eommotarum a tali magis frigidis non proinde sequitur. cursu Didorum talia esse etiam salia illa ante mistio.t, Nitra, & eaera Salia vulgbhabe nem. Ideo enim post mistionem pore diciIntur naturam rigidam Ue te nasci maius frigus quia salinae
nullo erro undamento physico particulae ingressae, dum agitant parti- hoc evincitur. Nam experientia sol culas aqueas, aut aereas, emunt inde
Ium eri docet nitra produeere qui abire aliquid de particuIis igneis di dem in quibusdam mistis frigus, seu ro si in hae cireumstantia mistionis effervescentias parere fruidas sed abire coguntur igneae particulae, nori
hoc est aliud, di alia est, esse reipia proinde insertur abire debere in alia
37쪽
sulphuriis particulis procreatas, In statu quodam violento frigoris, aut caloris semper erat; an que procul dubio aequalis temperiei cum ceteris aquis brevi redactam experieris. Nivem etiam, & Glaciem sibi te mas acti libeto committe, ubi nullae sint caussae, vel promoventes, vel conservantes frigus illud Violentum & siquidem aer non erit sum
me frigidus ut hyberno tempore esse solet, Mix etiam, &Glacies in
aere temperato tandem solvetur & brevi etiam tepidus, ut cetera omnia, omnis liquo evadet. In Carηibui ver -- fac esset motus ille internus fluidorum . qui violenti cuiusdam caloris, ob adtritum inde natum, caussa ipsis ess & carnes ipsae s etiam Thermometro uis dice aeuue frigidae ac cetera corpora inanima evadent. XXXVI. Tandem ad Quartum Plura esse alimenta alisioνa. alia vero potius frigorifori, quod non negamus quid tandem probat fAn quod illa, simulac in stomachum ingesta sunt,&cum stomachi, totius etiam corporis humoribus simul immixta, in illo excitent motum quemdam releriorem in fluidis,in aestum quemdam violentum p
dum ostendunt si ea ipsa thermo. metra quibullibet aliis corporibus imis
mergantur, unum eumdemque gradum ostendent. Tunc igitur aqua non est
in statu frigoris uirgis violento, quam
cetera corpora. Neque astat, tunc
illam esse solidam soliditas enim aquae conciliatur vel a salibus quibusaam in certo quodam frigore tunc in aquam ingressis, vel etiam ab ipso solo stig re seu ealore 1 gradus qui gradus nec ellari in statu quodam quietis ponat partes queas . Solum igitur glaeies diei potest in statu quodam frigoris violento, quando aliunde aeris temperies exhibet in therm metris gradum caloris supra 31., tunc enim solum applicata glacies ther mometro, liquorem ipsius deprimeret in statu caloris a. vel infra ipsum. Talis est glacies, quae fit artificialiter aestivo tempore, vel quae artiseialiter conservatur in profundis puteis, ubi impeditur, ne ad gradum caIoris, qui est in externo aere, redigatur Esse autem tunc in statu violento ex hoc ipso ostenditur, quod tune sibi dia relicta glacies, tandem solvitur, ea eandem cum eteris temperiem redigitur. circumstantia, scilicet quando nullati et miscet . Idem e contrario de sulphure dicendum est vulgo tribuisunt sulphuri naturam alidam, sed non probant. At Sulphur excitat in aquis, Win aere etiam ipso ingentem calorem verissimum, cie experimentis plane indubitatum . Sed experiis mentis pariter est indubitatum maia fam sulphuris non esse calidiorem massa nitri is massa cujuscumque alterius corporis Nam re explorata per thermometrum, omnia cernuntur ejusdem caloris. Solum igitur negare non possumus, Sulphura in quorumdam mixtorum circumstantia parere ealidas effervescentias, seu convocare ex
vicino aere plures is plures alias ignea particulas sed illas semper in se ex sua natura continere, hoc e ro jure negamus.la Si aeris temperies sit , qualis esse solet hybeyno tempore, quando natum turaliter aquae omnes praesertim stagnantes sponte sua abeunt in glaeiem, negatur tunc esse nivem , aut glaciem rigidiorem , quam sit rigidus aer,& cetera corpora diu hui aerixelicta Tune enim thermometra Fahrisnheltiana sa. vel paulo infra, gra-
38쪽
An quod post istiem motum mellatum alidiora, aut se id lora ipse
alimenta evadant verum quid haec quaeso factim ad probandum ipsis inesse naturaliter majorem, minoremve, ignis copiam Nonne
etiam aqua cum spiritu vini mixta motum excitat,in caloris augmen. tum creat,in in vivam calcem insus ebullit, ac sumat Quis tamen inde inserat aquam continere in se magnam ignis copiam. Misaaetiam liquor in doliis relictus sermentatur,4 calorem procreat. SaIta
etiam plura, ut nitri pisitus cum σοι inremo mixtus calidam procreat effervescentiam, frigidam vero e contrario procreat sal ammoniacus cum
oleo commixtus . . Numquid proinde uom, siaia ceteraque similia corpora fermentantia, simul ac aliis corporibus commisceantur, praedita in se revera sunt illo calore aut rigori quod simul immixta manifestant λ Si hoc sane esset, quodlibet ex his corporibus thermometro admotum excitare deberet motum in incluso liquore atqui nullum motum excitat, neque enim thermo metrum his corporibus soIitariis applicatum, in spiritu etiam vini, in calce viva immersum quidquam movetur I; Non igitur ipsa in se habere calorem illum, quem simul immixta excitant, dicendum est: Neque enim ob aliam caullam excitant, nisi propter quamdam sermentationem,in partium adtritum. quem patiuntur; quarum rerum caulla possunt, procul dubio D tuito illa incalescere, ut sortuito possunt etiam incalescere duo marmora perta Ex eo quod mixtum ex aqua, ealae
viva calorem procreet ingentem, non
solum inferri non potest aquam in se eontinere ingentem ignis opiam; sed ne inferri quidem potest contineri ab ipsa ea Ice viva neque enim est ulla dispar ratio. Scio ala vivae communiter tribui opiam ingentem igniculorum , sed latitantium , solum erumpentium ad aquae adfusi nem. Si vero ui opinioni obp natur eur si tanta esset in calce viva copia igniculorum non adfleere ipsa deberet sensum tactus, aut saltem magis expandere liquorem herm is metri applicati alia vivae nondum. aqua extinctam Reponunt statim, igni- eulos in alce viva , vi aleinantis
ignis veluti fixos suilla redditos. in eapaces erumpendi, nisi ad aquae adfusionem. Sed hoe enim vero est mihi prorsus ineredibile, ne dicam absurdum , tantum ignem latere posse, quin se manifestet, a Item quois
ad suum praecipuam effectum rare
Oetendi eorpora, Qquin communiiseet suum excessum vicinis eorporibusa quod est eerte omnin alias in natura ignotum. Profecto pari Iure si tueri possem, incalescere posse ferrum usque ad eapacitatem comburendi manum , sed revera non comburere
quia ignis omnino ibi atere potest
occultus. Nonne hoc plane esset ignem in statu quodam praternaturaia constituere uiti igitur haec fixitas in igne sit res omnino alias ignota n dicam absurda, cur in exemplo ea I- eis vivae illam adstruamus; quum eius phoenomen omnino aliter explicare tam obvium fit sine ulla incredibili istate, obsurdo, ut nos explicam et, Seriem experimentorum circa Dfervescentias ealidas, & frigidas via de apud Mussehenbroehium in suis adiadi tamentis ad tentamina experimenis torum naturalium in Aead de Cim flerelata a Stephano ales in appendi
re ad Staticam vegetabilium pag. 34 . Edit Pari .
39쪽
pe se frigidissima, si viesentet ad sese Invicere, eonfricentur. Ritd
dis inguas haec duo calorem in se continere,in calorem posse excitare rite rursus distingue habere solum occasione adtritus, aut feris mentationis ingentem calorem,in illum ipsum ingentem calorem antea habuisses ut certet distinguenda riter suntq;in omni aequivoca. rioni. pravae consequenter inlation tolletur locus. XXXVII. Gravior difficultas, quae hujusmodi ignis aequilibrio. quod semper obtinere conantur corpora, obstare posset, videtur sane illa ex ptii grauisai ignis petita. Etenim, si gravis est ignis . utique maων erit, quae ex se ipsa , sine ullo etiam extrinsecus premente, sibi relicta deorsum tendet. At si ignis ad persectum ubique aequilibrium sese componit, non tam videtur deorsum, quam fumum tendere debere. in quamlibet directionem, quo scilicet exigat certa ignis copia quae ubicumque esse debet. Vel igitur neganda esset igni praesumpta illa tendentia ad sese ubique aequaliter distribuendum aut neganda ipsi erit aravitas quae tamen C ignis matres est, a necessario ipsi videtur tribuenda.
XXXVIII. Video sane dissicultatem verum aut ego in iis, quae hactenus de igne disputavi hallucinatus sum aut ex illis ipsis eruitur apta responsio ad propositam dissicultatem Contenditur itaque, ignem. si ad aequilibrium semper tenderet, simul non posse esse gravem Verum quid nomine Iravitati heic quaeso intelligitur Intelligitur puto.
non fore ravem materiem ignis, id ei lare, ut tunc non posset tendere potius ad terrae centrum, ut est corporum gravium J, quam in qua miscumque aliam directionem Vetum hoc jam esset genus gravitatis cujusdam,qua gaudet quidem materia omnis terrestris, seu quae ad rerram peculiariter spectat; sed non gaudet quaecumque alia materia , quae non tam verius Tellurem, quam ad quaecunque loca,in corpora tendereniteretur: nam aliter Planetae omnes,in tota massa etiam globi ter laquei, quum materia utique sic tendentiam in unam potius , quam in aliam directionem haberet, quod certe nemo dicet adeoque infrigravitate nemo dicet esse praedita, nisi corpora ad terrae globum prae
cipue spectantia. At si ita est, ne, bis quidem recentibus temporibus
terogeneo liberum coniecturatur non improbabiliter negari posse esse gνave, .consequenter ipsi non omperere motum in ullam certam pollias directionem , quain aliam . Videatur Boectaavius hemiae T. I. de Aere pa-grua 1 v. Corpus etiam Lunare licet ad terrae globum aliquo modo spiciet test enim Terrae satelles, nihilominus his euuioniana Theoria pracis scinda
sa Ne omnia quidem orpora sublunaria , seu ad terram speciatim pertinentia praedita esse gravitate terr stti ulla necessitas cogit. Acrii strae atmosphaeraeis: corpus ad terram . spectans de tamen non antiqui solum illi qui negare aeris gravitatem visi sunt; sed recentiores etiam nonis nulli QBoerhaavius ipse aeris elemcntum ab omni alio corpusculo heis
40쪽
mlium videri debet, si hoe generei' νυ gravitatis negetur esse graue illud ignis elementum, quod quum hactenus semper experimentis solidis innixus ubique, aequaliter Iobaverim distributum per omnia spatia iam plena, quam vacua, tam res estria, quam coelestia totius sitematis planetarii, legitime inde deducitur, illud non esse corpus ad
Dνram potius, quam ad solem, quam ad quemlibet alium Planetam
aut coeli spatium spectans. Sane, si ex sua natura ignis ad omnia spa. tia est indifferens, non video cur tota ignis massa praecipuam natur tem ad tellurem tendentiam habere debeat, quam habent apidos, quam habet a. ipse, quae ex sua Origine, quum telluri addicta sint. versus Tellurem etiam, non vero versus quamcumque aliam mundi partem gravitent necesse est. Neque vero ipsum esse mitreiam insere rerrestri gravatione proinde etiam ipsui esse praeditum nam sicuti Planetae alii liiscet materia ipsi quoque sint, gravitare speciatim in Tellurem non pro. inde necessario creduntur; sc nemo nos cogit, ignem, quem soli terurae esse addictum nunquam probabitur, terrestri gravitatione dioere esse
XXXIX. Illud igitur oerte adfirmare nos posse existimamus nostrum ignem elementarem, non gravitare in nostiam tellurem illo speis ciali nisi, quo speciali nisu gravitare videmus cetera terrestria corpora,&consequenter tueri non dubitamus, ignem hunc nullum posse addere ponisdus quibuscumque lancibus, aut stateris, quibus illum quis ponderare praelumeret. Video equidem statim hei ingentem mihi suseipiendam esse invidiam contra recentiores primi nominis, obponentes videlicet innumera illa, indubitata eXperimenta, tum quae in machina My- vana desumuntur, in qua videre est sumum ex igne extincto in loco vacuo natum descendere versus terrae centrum; tum quae a Roberto Boyle, ab Hombersio, is aliis insignibus Academiarum sociis capta sunt quae tere videnter convincere videntur, corpora ope Morium explorata, quando maxime ignescunt, notabili pondere aucta
reperiri verum nihil ab his terreor : Etenim quoad illa primi generis desumpta per Machinam Boylianam, responsio est manifesta ex nostra de igne doctrina Nam id, quod tendere .ονsum in vacuo cernitur, non ei solus ignis elementaris iu hic enim ex se solo invisibilis
esset i a sed sunt aliae materiae valde invicen ditatutae, quae sub D suis
scindamus ipsum gravitare in tellurem rari aut seintillas eialybe excussas vul- nulla alia sententia adtirmat man gus intuetur, tune se ignem, o id igitur minus cogimur terrestrem um ignem videre pene iuraret ac gravitatem tribuere rei, quae ne pro proinde lapides loqui rederet Philobatur quidem ad terram specialius sophos illos, qui ignem esse invisibilem quam ad quaecumque alia spatia, adsererent. At non lapides, sed ipsam corpora coeli planetarii spectaret veritatem loqui , qui ho adsereret, a Quando animai avolantem in e i sequenti patebit ratiocinio . Ut res