장음표시 사용
111쪽
ctura videretur: ipse autem summa facultate , vacui ac liberi temporis ad comentandum ege, ret. Proin a negociis publicis aut valetudinis imbecillitate exclusus, aut voluntate sua feria, tus ,.omne suum tempus vel legendo vel scribendo fere transmittebar. ina de causa abhorre-
b. tqvoqvejudicio quodam animi ab aula, et seri quantum poterat, illinc removebat, quietem atl otium sequutus: cui inprimis inimica est F vita errans di vaga aulicorum: u Q Ea invo-ii F s luntate
i. su)stapropter nustum negocium cum Avia , nihils planὸ commercij cum aulicis habere cupiebat, viri Epist. I. libr. I. aZRich. Paceum, qpidenim de isti senserit sim in libris de Assemmaxime lib. s. udit. COl. p. m. 66 o. explicate Ecq pu ect autem honestatis amans G compositae vita, inon modo e molestia ,sed enim e rubore possit in eo comi- tu videri, in quo omnium sententiis iri moris euii. in potentiorum laurim, dignorum iuxta indigno-b. 8 cypo rumorum aucupes, criminum coma. Iarcinatores, aurae temenuriae captatoreo assentanil idi artifices: blanditiarum magis, qvam eloqnentia gnari, in omnem obsequendi necesitatem sese indui striares suam potentiae venditantes , divini cultus - , vel nescii vel negligentes, hominum viventium in- , ter Divos relatores e incis es comes, ais etiam ' elegantes acress esse dicuntur: veritatis autem , c tenaces, curam hoxsatis ais integritatis antiqvi , smam habentes, liberalioris institutionis retinen-
, iei, sudori inprimis consulendum: esse at , exi
112쪽
luntate permans sit, usque ad principatum cisci rigis: qvcm, audivit in summa omnium rerum potestate, tanta imperii amplitudine, inaudita quadam mansuetudine & clementia ac pene divina sapientia praestantem, vel elegam lium literarum amore inprimis flagrare , haud dissiculter est de vetere sententia depulsus. Primum evocatus Ardeam: quem in locum rex quoque Britannorum Henricus convenerat, cum tanti conventus splendore excitatus , tum
admirabili fama incredibilium virtutum sui principis incensus, sane quam libenter regis imperio obtemperavit, at p eo masis quod viri tis , & literarum ergo se intelligebat accersiri. Tantum valuit humanissimi principis spectata , benignitas, ut omissis doctrinae studiis, post habita rei familiaris cura, hunc etiam in aliquot expeditionibus sequeretur , oblitus instituti sui, jam grandis natu, castrensis laboris insolens: ac si verum fateri volumus, pacis togaeque potius, quam belli alumnus. Sed enim hoc non solum fati, verum etiam talicitatis cujusdam fuit: ut
cum princeps in Gallia is esset, qui literis di literatismationi ducente aut rustici, aut tardi, aut socordesjudicantur Z-hnim aut edictorum coele- . sium prudens , aut interdictorum metuens, non
prorsus ineptire inter aulicos semper visin ea, aut etiam deliraro p inare in eo licentiae erroris gurgite demersi, nec in caelum postea suspiciunt, nec unqram inde ita existunt, ut emersi e viisantur.
, Id epod clarissimis qpotidie exemplis innotestat.
113쪽
GULI ELMI BUD ADI. 9Ιratis honestissime cuperet, qui supra consuetudinem majorum suorum, contra morem , e emplum , non eorum modo principum, qVinunc sunt, sed eorum etiam, qui multis antehac
saeculis fuerunt: omnes bonas artes tueretur icornaret, eodem tempore fi beremus virum hujusce aetatis doctissimum: qui optimum principem saa sponte satis incitatum ad id quotidie magis ac magis inflammaret. x) Enimvero sicut erat honorificam Regi, virtutis cultori, praestantium ingeniorum fautori eximio , φiquem ex sitis habere, quem omnibus aliis nationibus opponereiure posset, haud secius Budaeo praeclarum videbatur ultro a principe longe maximo atq; sapientissimo magnis proposii is praemiis in aulam evocari, Si singularem ejus tum virtutem, tum doctrinam non jam latere in umbraculis eruditorum ocioque, sed illustri & excelso loco sitam, in luce Galliarum ac regni clarissimi oculis auribusque versari. Saepe & multum audiebatur a principe magnis de rebus or. nate exquisiteque disserens, co batur a primoribus aulae, summo b assiciebatur honore: quod cum non solum observabant, qui literis ex anumo favebant, sed etiam si qui forte simulabando. Itaque rex liberalissimus hoc specimen virtutis, hoc indicium animi, hoc lumen principatus sui
cxὰ pertinent eis. de Studio literarum recte
commode instituendo σ de Phlialogia fripti ad Franciscum R. Regiosi filios Henricum.Carolum libri.
114쪽
Praecipuum sore putavit, si Budaei dignitatem
amplificaret, fortunasque cum primis augere . Principio illum praefecit Scriniis suae: Bibliothecae,. deinde Liberimm Supplicum Magisterium, qui honos est in regia amplissimus, non postulanti, non ambienti, ac ne cogitanti quidem sua sponte detulit, codicillis ejusce rei domum usqVe cum summa benevolentiae testificatione missis, in quam p ulo ante ipsius Regis injussu se receperat , nullo relicto in aula aut stipulatore aut tuffragatore. Et quo magis amorem perspic repossis , Rex quoque separatim ad illum dedit literas gravissimis verbis & sententiis plenas 2
quibus jubebat majora sperare. I te
Pore o) Beneficentiae. clementiae hoc regia insigne documentum irae miri epraedicat Budaeus libr. I. de Philolog. p/g. 37. cs furtioum iEum ut nominat excessum, comm Rege excusat s deprecatur. De his honorumsuorum incrementis certioremfacit Erasmum libr. s. Epistolar. p. 3 s. seqq. binis literis. Magisterium hoc libesiorum, Octoviratumpas nominat, cs in posteriore epistol. p. 38O. Erasimum,bocregiae curiae incit m ira d scribis: GL. Iegium essit Octovirorum, quorumfunIlio ais operat latissime in Repub patet ,'ridem in praestantis ma fere quas parte magistratuum locum primarium ac numerum obtinet. hic magistratus, is qPem beneficio Principis adoptatus sum, primum iu magno Principis consilio, in curia centenaria, atq)in omnibus denis curiis summis, quae causarum ulti
115쪽
-am disceptationem habent: sedendi honestissimo loco, secundum Praesides jus habet nisi si Principes aut Ponti es a sint. Sententiae etiam ai-cendae locum antiptorem obtinet omnibus consiliariis , magnum autem consilium vocatur curia aula comes. Gam velut cohortem quandam JCtorum, asseclam Regiae es Praetorij dicere possis, cumu cordiphaeus eis Cancellarius ὀ Λἰομ οφυλαξ. Hu aeramen Octavisatuc praecipuae ais antiquissima parie sunt, ut Principi praeso sint cosi gae e cubiculo prodrunti postulationibu/s supplicum vacaturo, cujus Afij vices in orbem bini 'saepesingulis cedunt e cum alioqpi ordinariam sedem habeamis in icta aequiHboni, ut ita dicam, oscina, fram Cancellariam nostri vocant: in qua locus ea dicatus disceptandis Rescriptis Principalitus , qra ex bono ipsa aeqvot postulari solent naeversin juris summi exaectis severitatem. Apibus Rescriptis accedunt Ireces eorum seupplices, qui in L. Corneliam Sicariis qpiniam admiserunt, aut alias capitalem rem adversus leges a sunt, qpibuς veniam regiis verbis dare solemus, poenam suppliciter deprecantia ι, siquidem venia ac misericordia digni esse via deantur. Regiis autem venias darepossum-Vbiani eae guli ssingulos nostrum sedere contigerit, qvodqpotidiana es uuctionis in hac urbe , is ad Aulam in aedibis Cancestarij. Hae porro functionesqnamlibet multiplicιs, hor rarias tamen magis ars voluntarias vices sabent, quam necessarias Ais hominum vendicatrices : nisi si majores ad causas argumentosioriss instrumenti advocemur a quod 'saepe venit. Hactenus iPe, caeterum quis aEM
116쪽
mercatorum vulgo dicitur. Qui magistratus lihiennii est, sed maximus inter eos cives, & am- iplissimis viris solitus tantummodo deferri. Sic liin eo augendo atque honestando videtur cum i summo Rege quasi certasse ea urbs: quae est ma- gnitudine amplissima, judicio eruditillima, cele- lbritate refertissima, studiis autem liberalissimis sita assiliens, ut omnibus urbibus, non dicam squae ad septentriones solisqUe occasum perti- lnent, sed quae in ortum etiam & meridiem spe- t
e sint, facile antecellat. Budaeus autem arbitra- l
tus hunc honorem non sibi, sed literis delatum: icupidius quam antea optimarum artium patri 'licinium suscepit, atque in primis suasit principi, liut sedem illis stabilem ac domicilium certum ' a Lutetiae praeberet. d brevi perfectum iri speramus cum sempiterna ipsius principis glo- iria. Certe hoc interea impetravit, ut viri do-- ictissimi annuis stipendiis aucti, literas graecas, Ilatinas, hebraeas, omne genus disciplinarum in sea urbe interpretarentur, quod satis magnum ac luculentum futuri operis specimen arbitrantur somnes. Quamobrem homines nostri partim sexemplo principis excitati, partim liberalitate , icom
Romanos I p. olon Magister libellorum, di- ,
Eius fuerit, eae qrale ej- fuerit incium , in vita i. Aur. Arcadii Charisii JC. qnem bono cum DEo i
in lucem prolatur fium , icetur.
pore populus Parisiensis cunctis suffragiis'. sentum decurionum declaravit ejus urbis. Sic ille in Q vadam Epistola vocat eum qui praefectus
117쪽
commoti, certatim amplexari literas coeperunt, itantosque progressus in omni virtute, omni di- l sciplinarum genere, neque ita longo intervallo fecerunt, ut non multum aut nihil omnino antiqvis Graecis Romanisque cedatur. inae res a principe major unquam gesta 8 Quis trium-il phus conserendus 3 monumenta aut tro-
phaea comparanda ' Hoc scilicet vere est imperare , suam virtutem aliis exemplum facere, eos; ovibus praesis reddere meliores, eorum non mo-i do fortunis ac corporibus, verum etiam animis
excolendis prospicere 7 Reliqua quidem Fran-
. cisci regis vita multis erit praeclarisque mon mentis ad omnem memoriam commendata . Bellicae laudes commemorabuntur multarum. gentium literis ac linguis, obstupescent posterii admirabilem illius di incredibilem & pene divii nam in regno tuendo atque administrando salii pientiam audientes. De hoc autem singulari
In optimas artes amore semper populus Galli, cus, semper omnes gentes loquentur, nulla um 'Vam aetas conticescet, nulla obmutescet vetui stas. Florescet quotidie magis haec liberalitas, i ita ut quantum caeteris eius operibus diuturnia i tas detrahet, tantum huic benignitati assera i gloriae. Nam quo cupiditu i se homines in Regum, ores formant , hoc magis de republica merenturi optimi principes , qui non vitia concipiunt ira, fo-- , sed virtutes inseas civitates infundunt, nec peccato nocent, sed exemplo prosiunt. Etenim lua cet videre si replicemus memoriam temporum , qvalescunque magni reges fuerunt, tales nimirum
118쪽
rum & subditos suisse: quaeq ve mutatio morum in principibus extiterit, eandem in populo sem-
Per secutam .. Porro autem sicut fiuges bonitate soli, coelique temperatione exuberant, haud secius bonae artes ex benignitate principum es- florescunt, dc honore praeclara ingenia incenduntur ad discendum. inidnam fuisse causae Putemus, cur regnante apud Graecos Alexandro, apud Romanos Augusto, tantus numerus
praestantium hominum extititi nisi quod deiectabantur hi principes optimis quibusque rebus N in expendendis hominum ingeniis atque operibus judicio valebant, & virtutem meritis honoribus, praemiis at ii splendore decorabant. id in liberis quibusdam civitatibus eloquentiae studia olim tantopere viguerunt 3 nisi quod is certissimus erat gradus ad Rempubl. aditus ad honores, ascensus ad magistratus S potentiam. Quid postea artes eaedem in Graecia sunt extinctae, in qua & natae, Sc altae, & ad summum per-dultae intra mille annos fuerant φ Quid Roma , cesserunt, totaque Italia' inid exulatum ad Arabes discesserunt 7 inid tam multis annis i scitia grassante intermortuae iacuerunt i An
oliunde id factum, nisi ex serilibus, morositate, invidia illorum, qui civitatibus, & amplissimis regnis, at 3 imperiis Praefuerunt 8 Itaque sicuc
longo aevi situ, longique temporis exercitatione ratigata & essceta humus, consenescere nomnullis videtur in locis, nec jam fruges mortalibus pristina benignitate, praebet, sed noxias herbas fundit et vitae inimicas: Sic mundi conversione,
119쪽
A quadam rerum se rie saepenumero accidit, ut natura ipsa oblita materni ossicii, tanquam sup rioris aevi saecunditate exhausta, in perniciem humani generis, pestiferos quosdam homines,& sceseratos principes Proferat : qui furore di i amentia praecipites, divina dc humana cuncta pervertant: qvi res praeclaras a prioribus vel im
ventas vel usurpatas , non modo negligant ,
i lavia esset serendum ) sed etiam labet Etent, oc
funditus delere conentur. lis ibit C. Calu gula, qui Homeri carmina abolere, qui Virgu: hi et T. Livii scripta ex omnibus biblothecisi amovere , qui jus civile Romanorum delere ten- tavit. Qualis Domitianus, qui omnes sapientiae professores urbe Italiaq; summovit. Qualis Lici- nius Imperatotiqui literas virus 5c pestem pubita cam appellabat, ne commemorem Cambysas,
i Nerones,Valentinianos, Phalaridas, Dionysios, orbis terrarum peste natos. aenam sentina tetenimorum sive ducum, sive Regum statuit Gothorum , Alanorum, vandalorum, Suoqinrum, Turulorum, Hunnorum, Longobardorum , Sarraceriorum, B: Turcarum tempestatibus 3 cum essent feri , immanes, ad omni cultu ingenii alieni, di quicquid non intelligei rem aut suIpeetum haberent, aut damnarent:
runt, exusserunt magnorum ingeniorum operet.
simul irruerniit lingvas oc studia omnia, nec λ- tum illis praetium detraxerunt, sed contumeliam, addiderunt: seu quod nollent in victis plus quenquam sapere quam Victorem: seu quod G ea
120쪽
ea re ad laborem serendum remollescere homirunes, atque enervari opinarentur, ac minus bello idoneos reddi , cui omnia tribuebant. Igituri, gratia habenda si aperis, dc naturae, quae ex superiorum temporum caligine tandem aliquando recreata, cXcellentes quosdam Reges nostra aeta- lte protulit ac principes in compendium hum nae societatis, qui disciplinas iacentes extolle- rent, studia discentium foverent & excitarent, quos tanto Rex Franciscus gloria vicit, quanto lomnibus imperii magnitudine praestat. Non , est humano consilio, nec mediocri quidem DEI Opt. Max. cura illud persectum. Gi mihi vi- :detur aliquando oculos aperuisse ad instaura cas iterum literas ac renovandas, simul mentem
injecisse qribusdam principibus, ut illas tuendas
ornandasque susciperent, ut bibliothecas exitu . r' erent,ut selectos in omni varietate doctrinae Iibros, qvos supellorum temporum injuria uobis salvos reliquit, e Graeciae ruinis, e faucibus Base i batiae, ex incendiis bellorum eriperent, icim, ussim communem descriptos publice omnibus proponerent legendos. Quandoquidem nono solum ea quae densissimis jgnorantiae tenebris obducebantur, in lucem velut ab inseris revocata sunt, sed quae veteribus suerant perihus abstru-
sa, nova maria, novae terrae, ac species homi- 'num, viae caeli pelagique nunQuam antea n
fando uvidem auditae, nova sidera paleiam no- ῖbis, multae artes repertae priscis incognitae saecu- lis, religio in pristinam vindicata dignitatent.. a gna ergo Francisci Regis floria, in cuius io prim