장음표시 사용
101쪽
GULI ELMI BUDAEI. 79 gentiu sererent, partim huic partim illi,ut quisq;
animo assiciebatur, principatum in literis tribuentes. Atqui nulla unquam Budaeo tanta offensio visa est &siqua potuit esse tanta) sed ne haec quidem ipsa, ut aut amicitiam deponeret, aut inimicitias susciperet,aut bellum cum eo gereret, quem & propter Virtutem praecipue diligebat, ocpropter eloquentiam suspiciebat maxime. o Quin imo hunc honorem veteri amicitiae semper tribuit, ut eum in culpa esse duceret, qui faceret : non eum qui pateretur injuriam , atque hujuscemodi, vel 1uspiciones vel contumelias negligeret, in ipsa conscientia reste factorum satis magnum laborum fructum reponens. Qua felicitate & patientia, vel prudentia potius, omnes illas invidiae tempestates facile sopivit . Nec vero milius ille prudens & attentus pater familias habitus est, quam vir doctus. Nequei enim literis ita prorsus deditus erat, ut rem famu liarem negligeret. Sed cum studiis plurimum tribueret temporis, tum vero quando quippiami aut acceptum serre aut expensum oportebat, id
i s o Tale nempe certamen inqνit Coelius Secundus,
in d. Praef. inter Budaeum Erasmums extiti qualec . Romanis cum Latinis os Drrho, non qpale cum Gia liberis cae Cimbris: non uter esset, sed uter gloriai eroditisne superaret, qpod quidem certamen ingenuis re generosis animis incidere plerumi, - , let. Nes en falseum Hr, qvod Martiat. ait:
; Aurum, & Opes, & rura, frequens donabit Amia velit ingenio cedere rarus erit. Γcus,
102쪽
iΤΑ. diligentissime faciebat, caeteraque per se dom sica negocia curabat. In omni re contrahenda, in vicinitatibus S confiniis aeqvus di facilis. Illud autem ita prudenter temperabat, ut neque cura rei familiaris quicquam obesset studiis din trinae, nec literarum amore languidior redder tur ad rem tuendam. Possessiones habuit si utiblitate iudicandum est, satis amplas et sin ad vulni opinionem, S illius virtutem respicimus, diocres. Q. tamen minime aestimabat, nec . exaggerare, amplificarem cum posset, magia pere laborabat. QVippe culin libris, S liberis , ipsaque virtute essent omnia. Patri copioso ocin primis locupleti successit, at septem liberis audio, quorum maximus natu moribus nostris tulit semissem, caeteri haeredes relicti sunt singuli ex singulis unciis. inocirca unciam unam, eamque vis solidam consecutus est exbonis paternis, ex maternis vero paulo nost alteram. Idnit subsidium studiorum & Lamiliae, cum his quae deinceps acces*runt ex stipendas mun xum publicorum. inod si dives habendus cui tanta possessio suppetit, ut ad liberaliter via vendum facile contentus sit: si usum pecuniae non magnitudine, sed ratione metiri oportet: si non aestimatione census, sed cultu vitae penduntur divitiae: Budaeus sane ditissimus fuit, qui ex mediocribus suis vectigalibus rem familiaremita prudenter constituebat, ut non modo qui ruam sibi ad vitam eleganter oc civiliter agemam deesset, verum etiam superaret. Domum habuit in via D.Martini, plenam dignitatis, lem
103쪽
, lim hominis honorati & elati esse convenit: i qVam ipse a fundamentis erexerat. Duas Villas.; suburbanas possedit , non minus amoenaS, qVam, Videlicet Sammaurianam/Marcia, n4m, quas cum aliis ornamentis tum aedificiis, non inelegantibus auxit, ut jocans aliquando it cum Erasino villas prope Lucullianas aedificare si: se dixerit. Sammaurianum praedium qua , to lapide ab urbe situm praecipue coluit. QDd . ii sibi in Lib. I. de Asse scribit instar amoeni cujus, piam Tusculani fuisse, ubi occupationibus anu, mum relaxabat, & quasi in jucundo studiorum, suorum diversorio requiescens sibi sumebatis, ocium ad commentandum. Cum Lutetia abesi sit nusquam potius erat. Saepe enim a fluctus bus urbanis, forensi 3 tempestate, tanquam in i portum se, in selitudinem recipiebat, rusq; cum tota familia abdebat , ubi nulla vi interpellante, vacuus ab interventoribus, liberius dc solutius in steris viveret. Nunquam minus negocio V , cstat, qVam cum in eo octo agebat. Nempe , erat perfugium illud non desidiae aut inertiae, sed . securitatis tranquillitansque animi, in quo prae, clara ingenii monumenta mandabat literis, in ii quo omnem sapientiae rationem omnemque do- , Grinarii S contemplabatur retractabat, atque , semper ea promebat ex se, quae juvarent alios oc ii delectarent, nomen authoris apud omnes gen- , ' tes celebrarent, et sempiternis laudibus illustrarent. Erat in supellectile, investim, in reliquo. apparatu domestico dc ornatu magis elegans,
104쪽
quam sumptuosus, omnique diligentia assecta
bat niunditiam non assiuentem. Nemini umqvam visias obtrectare. Saepe rogatus sente tiam de ingeniis nostrae aetatis, semper & loqvebatur honorifice, dc candide sentiedat de omnibus, sibi nihil arrogans, aliis tribuens plurimum. Conspiciebatur & une segnitia moderatus, ta sine tarditate taciturnus: rursus sine objecitone. facilis , & sine arrogantia gravis. Ita B haud cile discerneres utrum propter severitatem authoritatem , magis observaretur, an propter facilitatem dc comitatem diligeretur. Gloriari se-litum accepim's omnes animi motus a se viactos, excepta iracundia, quam tamen ipsam ita,
quot cohibebat, ut qVam Vis contra voluntatem commoveretur interdum, nunqVam praeter rationem excandesceret. In quo parum aut nihil omnino culpandus videtur: cum praesertim non
defuerint summi philosephi, q vi laudarent ira
cundiam tanquam cotem fortitudinis, S utilitera natura datam contenderent. Res secundas et ad voluntatem fluentes moderate, adversas sortiter scepe enim illi fortuna reflavit) ut viro di- gnum tulit. In omni vita praeclaram quandam aequabilitatem retinens: ut pene idem semper Vultus, eademque frons appareret. Rei forensis habitus paulo rudior, quod ab ineunte aetate itites & judicia non secutus esset: nec amasset s
rum, sed destinato quodam proposito consilioq; refugisset. Theologiae ab initio aetatis summe studiosus fuit, 4mniaque quae de divinis rebus a sapientissimis tradita essent, summo studio cu-
105쪽
GULI ELMI BUDAEI, 83, raque didicit: existimans id esse hominis Chri- stiani non semper haerere in humanis disciplinis, S in his tractandis cum desidiosa delectatione
F usque ad senediutem detineri, oculos ad coelestia, erigi, mentem ad divinam sapientiam oportere: excitari: ad illam dirigendas artes caeteras, ad il- lam velut ad certissimam veritatis normam, rei gulam vitae, praescriptionem iustitiae & aequitatis, exigenda studia Omnia, referendas omnes & ry: tiones nostras Nactiones. Sub ingravescentem, Vero aetatem acrius in literas sacras incubuit, cre, do vel iudicii maturitate ad sapientiam,vel taedio , aliarum artium, Ubi appropinquatione mortisb admonitas: quae a senectute non potest longe a abesse. certius sibi viaticum ad coelestem; piorum sedem S aeternam domum pararet. Ve-i rae religionis observantissimus in omni vita fuit, at singulari in D si v M pietate, in omnes homines, benevolentiae charitate commendatus. Longer semper abfuit ab his contentionibus, quae in n ι stram aetatem eruperunt: sui juici, qνid se faceres, Iar essetpotius intuens, qram quid alν aut laudaturii, forent aut improbaturi. inamobrem cum in os maximis opinionum procellis & turbulentissi-r mis tempestatibus ingens Graecae lingvae conis fata es Iet invidia, quod harum stirps , & semen orum omnium videretur, cum odii faces un- , dique ab improbis praeserrentur, cum in perturbatione veteris disciplinae spem haberent inimicit ad elegantium literarum non dignitatem modo is extinguendam, sed etiam gloriam per principes virps infringendam , cum in his asperitatibus re-t F a rum
106쪽
rum eruditi plerique de religione suspem haberentur, nec si itis essent inter imperitorum greges tuti: hic solus non modo integra mente, verUna
etiam existimatione permaniit. Nihil in ejus vita aut in oratione quisquam potuit invenire, 'quod jure reprehenderet. Quod labenti rei literariae certissimum praesidium attulit. Nisi enimis contigisset ortae politiori dostrinae quasi legutimus tutor: qui eam apud Principem, in sena
tu, in concionibus exagitatam tuerctar , ac tan
tisper dum invidia consideret, domi septam teneret liberali custodia, atq ve a sceleratorum hominum impetu prohiberet, haud dubie nostris finibus coacta esset excedere. Tantum Valuit in rectam sententiam perpetua permansio, tantum judicii constantia, tantum vitae integritas rut hi qui nocere maxime cupiebant, Propterea quod eius authoritate solius nitebantur Graecaeliterae & meliores : tamen quemadmodum nocerent , non invenirent. Sic cum honoribus atmingenii gloria floreret, ita prudenter vitam inst tuit, ut in negocio sine periculo, & in octo cum dignitate viveret, ac simul in florentissima orbis terrarum republica sapientiae laude usq; ad sim-mam senectutem sine ulla offensibiae perfruetur. Et quisqvam dubitabit illum non sancte modo graviteri, sed beate etiam fortunateque vixi se t Porro autem ut ejus eruditio se extulit, &lumen suum ostendit, omnes ubiq ve gentium,
qui aliqyid de ingeniis poterant judicare, se ad
ejus amicitiam cupidissime applicuerunt. Ipsi qui hominem nunquam. viderant, nec visuri
107쪽
erant , qui ejus usu dic moribus frui nullo modoppterant , propter reconditam & multiplicem coctrinam, inti gerrimos mores, singularem virtutem , dignis'mum benevolentia judicabant, icliteris ultro striptis, tanquam sibi vcilde honor, sicam futuram expetebant. Illeriq; etiam commoti ipsa fama , ex ultimis nationibus ad eum videndum Lutetiam venerunt. Ipse vero,qui nihil minus hominis duceret, quam non respondere in amore his a quibus provocaretur, nullius officiis in hac re unquam concessit, nullius humanitate superatius. QVippe qui rectissime judicaret , nihil nobis a naturu datum remuneration
benevolentiae, vicissitudines diligendi melim e nutum vitae siveluctilem pulchriorem praestantissimorum hominum amicitia. Illos qui eruditionis commendatione se insinuarent, vel qui spem aliquam de se ingenii darent, non minus quam conjunitos propinquitate dilexit: omnibus qui ejus vel opera vel consilio egerent, maxime expositus. Plurimum ex omnibus detulit Ludovico Rufo, Oci Franciso Deloino: quos constat summis F 3 orna- ρὰ Parisinus fuit Suppr/fectis , qui qramvis in iuris studio persaretur ob muniuis dicandi,quo fungebatur , natum tamen totus ad literas amoeniores ferebatur: in ibus jam diu Irociniumposuerat: in compositione facilis'elegans. daeus ad Musem. lib. 3. Epistol.p. 37 . νθ Fuis hie Deloinus Regiis Consiliarim Budaeo sat irate conjune Immamicitiasumma devin Ziu,
108쪽
Ornamentis honoris, fortunae, virtutis, ingenii praeditos, inter eos quisum Lutetiae erant, gratia & authoritate plurimum floruisse. Ambos arctissima consuetudine devinctos pro Pomponio & Bruto Ciceroni olim conjunctissimis habuisse quodam loco praedicat. s ) Ex eruditis Iacobum I sanum eximie dilexit, suae disciplinae alumnum, suem post Budaeum ipsum multo peritiss. Graeci sermonis nostram tulisse Galliam vere videor posie contendere, nec minus virum bonum optimisque artibus eruditum. Hunc graece docere non est gravatus, propterea qVod ei lingvae propagandae aptissimum esse cernebat. Corporis rationem initio nullam habuit. Atque dum ingenio si ii servit omissis omnibus exercitationibus, imprudens in perturbationem totius valetudinis incidit. Quamobrem sero experiamento edoctus, non esse habendam rationem animi sine corpore, quod eo aegro aut male constituto, fungi nequeamus animi muneribus, ali- 'vantum de summo illo remisit studio , quo ab ineunt' aetate iuerat incensus. Atm haec selitus est me nil situ in libr. s. de Asse, cases 'nomini die se se librom istum videri possescribit ad Erasm. lib. 3. Epistol. cum euin circa finem dicti
libri tecum disserentem faciat. esu dicationis memoriam nunquam nisi eum libro interituram autumet , cum saepe Praefationes alioqpin per i ant. Extant praeterea binae ad Deloinum scripta literae in libr. 3.
109쪽
i est facere confirmandarum virium, relaxandi panimi causa, lignum findere, aquam e puteo, haurire, irrigare hortum, & colere more veterum , vitem putare, in curiam a qua procul do- mus aberat pedibus ire coelo sereno , aedificare in praediis, arbores serere, & describere ordinibus, i in locis nonnunquam planis, saepius montuosis , di asperis cursia corpus fatigare. inae tametsi . leviora videntur illi tamen fuerunt longe salu- , berrima: Hac enim exercitatione dc temperantiae adhibita, essemam est, ut optimis esset viribus in extremo tempore aetatis, dc multo melius habere: videretur in senectute, quam in constante aet a te, ac fuerit adhuc propter suminam corporis, siccitatem roburque complures annos ficturus, , si morbi casus abfuisset. Maximo fuit in hono-μ re apud nos quoad vixit, multaque de eo & praei clara iudicia id quod maxime facit auctorita-
1 tem) nostri principes fecerunt. A Carolo VIII. . cum primum ingenii laudibus effloresceret in aulae comitatum honorifice accersitus est, pros curante id potissimum Guidone Rupefortiensi viroi amplissimo, & in reip. regenda, cui praeerat, di-- ligentissimo. t) Fuit enim princeps ille cum
i ct Factum idsudij bterari, commendatione prae , cipue ob Graecae lingrae studium, qpod eo tempore , sine rivali in Gallia amabat Iectabatur unicerius, viae lib. I. de Philolog. p. 3 3 . ι gitu Meretarim,Gvido autem de Rupesorti Cancellariuι Minciae, qpem ut virum summi ingexij,
110쪽
LHicitate, tum etiam vii tute nulli regum securi . Ildus. Cujus immaturo interitu damnum non inaediocre secerunt & res Gallicae, & meliores li- sterae, quas instituerat fovere. Siquidem is rece- lpta armis Neapoli, ac peragrata cum instructis- tsimis copiis universa Italia, ea tempestate erudi- itissimis hominibus liberalissimisque studiis assiu- iente, bonarum artium nomen audiverat: quae ii, prius propter tranquillitatem vehementcr co- ilebantur, atm inde accersere illas in Galliam de- icreverat, nisi repentinus castis ejus spem atque omnia vitae consilia morte prae vertisset. Ludovico
XII. qui durior ad haec studia videbatur, iucun- idus quom fuit. Nam honoribus plurimis ii lumass. cit princeps, in cognoscendis perpendisque hominum ingeniis plane mirus, it de maximis rebus legatum bis in Italiam misit cum aliquot Proceribus suis. inibus in legationibus sic fidem suam, diligentiam, ingenium regi probavit, ut magnam gratiam ab eo ipso iniret, ac pau- . Io mox in scribarum regiorum numerum adstriberetur. In centumvirale concilium quod Lutetiae colitur, cooptari faepius recusavit,quod in- finitis causis di judiciis ea vita destricta nihil ad recordanda cogitandaque studia temporis relictura memoria tenacissima , animi sempers ibi constantis, frontis ut tristis, ira minime aulica is fallacis, vo
lumium in stuper vel nescium vel contemtorem ac hono=um virorum s fit enutorum aestimatorem