장음표시 사용
91쪽
ut vel vitiis nostris indulgeamus, vel invitis nobis se proferant. Non paenitere, qubd naturae serviret, sibi interdum scribere, non tantum populo & scenae. Nod praesentem solum voluptatem attendere, in posterum etiam prospicere .
Scripta, quae primo aspectu lectori se submittant, aculeum nullum in futurum relinquere, sed in praesens tantum mulcere, haec ut avide amripiant homines, sic diu non regustent, nec iterata saepius lectione prosequantur. Postremo quod esset prolixior, malle se luxus ac munditiae profusae, quam sordium aut frugalitatis jejunἡ postulari: e copiosa penu non posse religiose promere. Ad fastidium copiae eximendum acrimoniam pro sale esse. Diluit ad hunc modum, quae Erasmus obfecerat & obiter alia his non pauciora in asino notavit, quae referre longum esset, & non necessarium. i) - Ε 3 rum l) Addi his merentur verba laudati Coelii Secundi Curionis in d. Praef. Sed enim dicat aliquis, ut
concedam, qvod negari nonpoteu, Budaeum tan- qpam Varronem alterum, doctissimum fuisse: in scribendo tamen durus ob rψs fuit, nes verborum collocatione, σ traseu onutionis leniori.a
rabili sua scripta pereobvit inob id Coelio Antipatro similis, gremferreumscriptorem vocatum legimis. Nemo negat, hanc unam virtutem ora tionis, qram σας-αν Graeci dicunt: ei defuisse, ut dilucide scriberet: in qno non eu imitandu . rerum hoc in eo primum minuου reprehendendum H, M
92쪽
nod multis, s eximiis virtutibin compensetur, Deinde , non studiomvoluntate in hoc dicendi genus venit, sed natuna, s qνUaliud agens : Sero
enim, ut ipse testatur, ad elegantiores literas animum convertit: ati ubi eas adamare coepisset,sine
- praeceptore, eas vorare coepit: ac totus in res, tin-gpasi conversus , de compositione collocationectverborum parum fossicitus fuit. Imsesensim uia,
hanc onutionis faciem incidit, qba usu iam ita confirmata erat, radicesse tam alteposuerat, ut mutari divesiis prorsus non posset. , usi adeo a teneris, ut noster Poeta inquit , conoescere multum ea. . Nam haeseribendi facilitas, 1 aeqrabilitas, ni mature comparetur, es adsit monitor, re duector , ubi induruerit, non facile, magno etiam labore conan- . ti contingete qPanqpam laborem in eo ferre, grandior π durior aetas , contentionem j non po-' re f. Impediunt etiam multa domi, plura IV 'i numero in Republica negotia, quo fit, ut qpem' eunt cursum veli scando oratio ceperit, 'eum tene- re necessesit , nisi haerere omnino velis , aut huc sitae incertus auferri. ' Obscuritatem vero non modo compositio ipsa collocatio j verborumparit,
sed s verba latina Aspidem illa,se vetusta,pleras
etram obsoleta, re ex reconditis artium latibulis eruta , velut ex veteribus Prisconssitorum libris,
ex architectura reis rustica scriptoribus,medicis,pictoribus , poetis , re id genus aliis. Utitur quoque crebris figuris , modificatis verbis, acpotissimum, translatis, s allegoriis e multus quos ect in Graecis pendiformis: habet inusitata, nec vulgo cogniata proverbia V simili asines: altarit modo a sali
93쪽
rum conuo versiam Christophorus Longotas, tanquam honorarius arbiter voluit indicare, scripta
ad id perbella & scita Epistola, quam sub jicere
non pigebit, propterea quod virtutesque & vitia amborum, si qua fuerunt, diligenter examinat,& unum alteri miro artificio comparat. Qua ex collatione magnum percipient frustum et quentiae studiosi, quod intelligent, quid in nomae aetatis dotassimis hominibus aut imitentur, E aut qpam abstrusiorem historiam , modo ad fabulam:
acutin ea in HIIisHinterdum,quod Erasmuου agnovit 2 sensit, ama us, insidiosis, contortus, violentus, is tum maxime cum cessisse ac sese recipere undetur. Haec re id genus alia minus cautum attem rumis lectorem factant: eis tenebras ossundunt; adeo ut unde venerit , quorsum progrediatur, ροὸθ ctet , fes proripiat , non satis videat. Mihi
vero paulo diligentius in Burii die tionem intuenti, non ini adeo di ilis, re inamarna videtur in ρνιι modo dies aliqvot assuescat: necfit rerum omnium prorsu et antipitatis ignarin. Ea enim virilis
. robusta re grandis , utpote antiquitatem incorruptam redolens e varietate quos V copia, no modo prodesse, verum etiam delectareplurimum potessit. Adde qνod novam quandam rationem
attulit orationis , ut paulo ante diximuι , o dicendi genus induxit prope singulare. mis enim un amr praeter hunc tragicas penὸ comicὴ, tristes remisse ,severas hilare ,forenses scenica prope venustaterra lavit Z ais ita, ut nes ocus magnitudinZr rum excluderetur,inec gravisau facetiis minueretur.
94쪽
aut probent. Longotii verba haec sunt : modad eruditionem pertinet, non video , qua in re Ludaeus Gumo cedat m) sive humaniores literas , sive Christiano dignas homine libeat aestimare r inod verὸ addicendi facultatem pertinet , rem measenrientia in tam diverso dicendi genere laudem merentur. Remri ma in ambobusi rerum/verborum copia, sed ita ut alter altius eri tietur, alter angustiore quidem ames, verum altiore ingentem aquarum vim trahat rfluit Esse pontor , hic fertur rapidior. In Budaeo viarior mihi agnoscereplus nervorum, san inis,stiritus. In Erasmo plus carns, cutis, coloris. In inpiis dii gentiae, in hoe plus felicitatis. Creber illesententiis, hic facetiis. In omnia utilitati , hic plurimum dele, ctationi
e in Inde tale de utros V. Christoph. Myleum Italum, in Consilio Histor Universit. scrib.
cap. 6. ult. reperitur elogium , sed maximum rebus fiter artu ad omnem excellentio eμ-rescentisin incrementum dedere, diorum magnitudine praestantes viri, se muscae Rudaeus , qPorum duorum multiplicibus scriptis lintra utras facta excultire, optimiscriptores in manin venere , exemplore continentibus ex hortationibus. DPatis iisdem animis ad amplificandas literas imensi, hoc seculum doctrinarum omnium celebritate, di ciplinis omnibus ab ipsis fontibuι , purius haustis, nobilitarunt ; ut tota opa claris i literarum in omni varietate Mis stri4Doctoressint, aqui- ι idustria ingenij s doctrina monumenta, magno Accessi veterum aemulatione Ascepta, hodie resim
95쪽
ctationi tribuit. Pugnat Budaeus cunt, ingenio, grata te, dignite Maw- a te ,subtilitate, lenitate , jucunditate ad vi hyriam contendit. Hunc amare
ροσι, sitam ad irari , Mi avere , parere issi. Pro-f IIb ilis me violenter cogit, hic seaviter allicit. Durit alter blanditiis , alter visibin trahit , verborum delectu religiosius proprietate pressimis. Si res translationem expostulat, in metaphoris felix senten tigravis , Huris variuν, simma orationisJecie honestur, sublimis, severus , grandiloquus. Contra Erasmin, venu π, modestus, Popularis, floridus, ve borum suppe Dectile dives , compositione simul expediatus, ut nitidus, frequens exemplis, densus argu mentis, gratuin salibus. Isse in oratione sua tot semper ιct , sed tum potissimum tonat, tum fulminat, qPum mmateria temporum nostrorum objurgationem admiratis. Hic etiam cim moribus convitium cit, magis
institutosuo servire, ais dolere videtur, malagmatis , coibriis , eerotismearteriae id genus leviorum medicamentorum emediis conmens, ut isse amarutientis quiarim Assis , sed hac tempestate necessariispotionibus, .sse ctionibus, cauteriis allegrassantem vim morbi insect
tum. Breviter si historiam scripturi sint, Budaeis Thucydidem magis qRam Satastium PH Lia
Oum qnam Herodotum retulerit. Si poemapange .
dum sit, hic tragicum s heroicum qνiddam ureborum sententiarumspondere altius intonabis: AD Gmeridiam urbani-, Lyrico pavius , elegiam mossim iu rabit. Assurgit tamen es hi ὀ of alieno ingenio, suo vero sem di miser,qp-milis nunquam etian v sit, sese demittere qνeat, .liwri superiores in virtutes, ut neutri desunt,sic in altero magis parent, in ali
96쪽
ro magis latent: essectu pares, habitu dis iles, ut
haud prorsus aberret quisqvis hunc concioni, litam judiciis natum dixerit, alterum Paliaris numine Uatum, alterum Gratiarum choro stipatum. Caeterum
ut intestigas nihil esse, qvodsit ab omni, ut ille ait,parte beatum, aut certe, quod omnium stomacho satispossis facere, audi qpid in eis bi desiderant, qrise aliqvodop.ra rectum in re literaria fecisse arbitrantur. Budaeus hoc illispeccare videtur, qvod nihilpeccet: Erasmus, qνod vitiis sui aveat. Isium enim dum sermpulosius omnia ad veterem normam exigit, saepe obi tum eorum quibus scribis,sibi tantum. musis canere rmne dum ingenio suo nimis indulget, nihil purat esseram vulgare, quod non aliquando in oratione suummbi locum honestὸ vendicet , turbidum interim me .cumpotius nobissignificare quid velit, quam dicere . Hunc immodica sermonis ubertate veluti laeto graminefatastrangulare. Illum oratione nunc obliqνa verticosum, nunc figurata elatum , saepe intumescere :Hune refcto nudoqpe auctu humiliorem, plerumque humi serpere. Hunc lasciola molliorem , illam auferitate duriorem. Denis alterum dosus mirum in modum posse placere , alterum etiam imperitis,
si in tam secunda , ut illarum verbis utar , facundia modum tenerent, suo semper freti ingenio, alieno nonnunqram essent diserti vel judicio vel eonin. Iio. Mani cum praestare possint quicqvid volunt, par in sinqviuntὰ ut optima qraei velint, nec sese ambitiosius nobis venditent:eὰ res nostras recidisse,ut mat
M potius juvandi quam intempestive delectanῶ - , pro susirepto operis institui deliter docendi, non re Dis Mensissi excursionibuι ambagiosὸsustendendi.
97쪽
t Piredi quidem Senecam er Plinium, sed alterum par i ce, alierum raro , nec* qPol qraesito, nec nisi oblato
argumento. Haec critici , qrorumsententiae, qPo miai m statim Fubscrisam, faciunt cum aeta multa, tu ' ρrod non defuere clari oratores , qui non grammati cos, sed populum eloqventiaejudicem statuerint. Epo, i sit porrigendis docita modo calculin, sint soli titerarum, principes hac de re in consilium mittendi , qpisnam amabo hac aetate dignus, cui tamIuperba censura jure, credatur Z Tuebuntur se utem haud magnis Iolum eriemplis, sed etiam validissimis argumentis. Dicent sinnonperperamscribere, sed istos corrupte iudicare : ini orationibuQuis non nasci, sed ab imp tritis stinas asse se ri. Domin se omnium rationem habuisse , MLux . paucorum theatro contentum esse. Dat irae nihil δε- , cerno, vel Messior fur Hunt supra crepidam,vet podi apud me paria faciant, hoc ess, virtutibus ,si qpa sunt j vitia pensent , ait adeo superent, habent enim plo: pod laudem , qvam quod ignoscam. FIaec ille M, Budaeus quom in Pisam ad Erasmum Epistola . η) cum multa de se & Erasmo dixisset, ad e , tremum addidit haec quae sequuntur. Ex qui- , hus Longolius superioris Epistolae argumentum arripuisse videtur. diter nos hoc interea. , cinqWitP qpod qra tu sermocinantis more letitio festiviter dicis, haec ego concionabun e qPidem , non tamen immani vace , se exaudibiti esse , vel etiam vo-l ciferor.
πὰ Semi graeca in qpidem, se digna, qrae tega in libr. s. Epistolarr. pag. 369. quippe in qua de sub is Erasmi fixis ni genere erudite disserit ara obtrectatori in suis regandet.
98쪽
ciferor. Sit1 fortasse ego vim assero rapio, tu eblandiris es imperas , ego irrumpo , tu repis , ἐγιι παποπλίαν ενουμὰ νγ τὴν mi ν νεανικων , tu χίοπλ', tu minore sed certo conatu, ego ingenti reductussupra modum brachiis, tamen non idem Dr-rasse scio. Denis quid oppugnantem, expugnantem, propugnantem deceat, tu meliin nosti , palae-
'aris Ham pbilosophicam tenes, praefervore destinatum impeto. Sed haec hactenus. oniam ad hunc locum perventum est, non alienum esse videtur, de amicitia etiam utriusq; proponere. Est dissicillimum inter illos nullam, intercedere obtrectationem , inter quos tantae laudis est aemulatio, quantam fuit incidere necesse, inter Erasmum ait Budaeum, cum se uter v in literis esse principem cuperet. Nam
quis id ea Hinmodi, in qro excellire praeclarum existimant, in eo plerumf sit tanta contentis , ut viae possit benevolentia servari. Et revera non desuerunt, qui in Budaei & Erasmi animis caecae aemulationis somites residerejudicarent. Tamen si quae interciderunt, non tam re, quam suspi cione violata ea & falsa & inania fuisse ausim' contendere. Is enim erat vir Budaeus, & eum esse Erasmum existimabat, ut quoniam in eandem aetatem inciderant, conjunctionem amicitiamq3 mutuam utrim honorificam duceret ecgloriosius putaret cum tali viro certare, quam omnino adversarium non habere , cum praesertim illi nullum a Budaeo amoris, nullum studii, nullum benevolentiae ossicium defuerit. Et
iam de Erasino nunquam nisi pleno & amico
99쪽
ti ore locutus est, ejus honori & dignitati semperi, sarit, quoad eius fieri potuit. inod ne dubitve
a possimus, maximo est argumento, quod Er
sinum in Galliam asciscere magnopere studuit, propositis ad manendum amplissimis praemiis, quae a Rege impetraverat. Sed quaedam pestes i. hominum laude aliena dolentium , ic Erasmum i a Budaro alienare, & Budaeum aliquando immui tare, illoso inter se tanquam par nobile gladi
torum committere conati sunt, cum revera fue-
rint semper amicissilia et ab omni obtrectatione I invidiaque alienissimi. Causas comperio muti, t4s , quae alienationis inter illos simultatisimu- tuae, & aemulationis suspicionem dederunt. Hae sunt profecto hujuscemodi, quod acerbioribus sese Epistolis ultro citroque lacessiverunt, dum ut de suis libris disputant, & alter de altero sen' tentiam aperit, aut Budaeus dolet Jacobumbrum in altercatione quadam Theologica parum honeste tractari, aut ingenia Gallica desipibri, aut sibi Badium praeferri. Id etiam parum
amica: voluntatis argumentum crediderunt, quod a Budaeo in tot numero libris mentio nusquam facta sit Erasmi, quanquam ut fieret multis precibus ab Erasmo ambiretur. Praeterea
putant id quoque ad ista quae dixi accedere, quod Budaeus dissimulanter Erasmum in suis lubris nonnunquam perstringere videtur, velut in Commentariis, quando ridet illos, qui de si gulorum ingenio, & eloquentia sententiam ferrii re udent, qui Laurentio inseriores praescri-
hunt loquendi sermulas, qui leviora quaedam scripta
100쪽
scripta in vulgus edunt, quae nec selem nec ait tem ferant. de Erasmo homines nimium suspiciosi interpretabantur, videlicet qui Cic ronianam composuit, ec commentarios de cinpia , quique scriptitabat novos quotidie libellos. iametsi attentius consideranti non tam ad Erasmum, quam ad alios quosdam nosti ae aetatis scriptores pertinere videntur. Nihil enim temere de tantis hominibus suspicandum est, nec nisi modeste , &circumspecto judicio pronunciandum. Verum enimvero si quid fuit offensionis, id non tam ex obtrectatione atque invidia, quam ex cupiditate quadam gloriae, cujus uterque visus est avidior profectum est. P res enim virtutes in maximis animis praestantissimisque ingeniis nonnunquam edunt simulacrum quoddam contentionis: non eorum culura, in quibus existunt, quid enim esset indignius φ sed immodico fautorum studio, qui
cum unum alteri cupidius praeserunt, et de pri cipatu intempestivius certant, interdum contentiones gravissimae enascuntur, quae in ipses etiam nec opinantes, quorum causa suscipium tur, redundant. Sic qui praestantis doctrinae, aut alicuius praeclarae artis opinionem habent, si in idem curriculum destqnderunt, suntque in Pari vel proximo gloriae cursu, in aemulandi suspicionem, suorum vitio incidunt. Qvqd si quibus unquam id contigit, certe his duobus contigit, cum uterque suarum virtutum praecones di buccinatores existimationis haberet innumerabiles, qui talium distordiarum semina ubiq;