Theologicae institutiones cum recta naturali ratione ut plurimum consociatae opera et studio A. Palma Cherubini

2쪽

' INSTITUTIONUM THEOLOGICARUM.

uae hactenus disputata sunt , non verae Theologicae Disciplinae partes dici possunt , sed potius neceSSaria media ad hanc sublimissimam Scientium recte et rite pertractandam. Ipri enim Revelatum Doctrinam' Vere existere firmarunt , et ubi reperiatur nos docuerunt , qua sola licet viro Theologo veritates fidei statuere , et contra Haereticos propugnare. Nunc ergo tempus eSi, ut in ipsam scientiam ingrediamur. Et quoniam ut ubi initio diximus, Theologiae objectum est Deus Sub variis aspe- ctibus considoratus ; Scilicet ut est iu se unicuS., DeeeSSarius , et persectissimus et ut est operans : et quidem Veliad λιra, vel ad extra: sive vel ut habens seipsu in Pro

3쪽

4 Inust. Theo'. Lib. III. de Deo mo etc. terminor Suarum actionum, ex quo Trinus est in personis,. But res eXtra Se, unde Creator est , et nostri Redemptor;

iude ordo postulat , ut primo sermonem instituamus de Deo , ut est in se , ejusque attributis. . Plura quidem dogmata in hoc tertio libro , et magno studio et diligentia , nobis firmanda sunt, et contra impietatem hominum viriliter propugnanda. Et primo omnium opus

est , ut adversus Atheos demonstremus Deum eXistere. II. Ut unicum illum in natura vindicemus contra Stultitiam Gentilium , et maxime Manichaeorum. III. Stabilienda est Dei Natura, et Essentia. IV. Disputabitur de attributis in genere. V. Sermo erit de eisdem attributis, et proprietatibus , sed in specie. VI. Breviter attingemus obscurissimum Praedestinationis Mysterium. VII. tandem eadem brevitale sermo siet de altera vita. a. Sed priusquam ad tantum opus manum admovemus , neceMe eSt ut moneam , quod simplicissimus actus

est Deus , nec ulla distinctio tu ipso est, nisi relationum Personarum , ut suo loco videbimus. Itaque non datur ex parte Dei neque prius , neque pOSterius , uouPraeteritum , neque futurum ,. sed omnia ipsi sunt in lictu . Nec ex parte Dei unum attribulum ab alio pendet , sed omnia sunt ipse Deus. Quod si aliter videbitur procedere sermo noster , id accipiendum est ex parte nostra tantum , qui cum brevissimis limitibus simus circumsqripli, repugnat omnino , ut quae aeterna sunt, scilicet sine successione ex parte Dei , concipere possimus. Sed contra, quia necessario Sumus siniti, et idcirco necessario mutationibus Subjecti, in quo consistit teminis Deeessario pariter omnia in tempore , omnia in

4쪽

MPura I. de Dei mistentis o

Successione , et omnia , quae Veluti CausaS , . quae Ve-luli effectus , quae primario Deo convenientia , et quae Secundario , cogitare debemus. Et quidem , quod tempus tu Succetaione consistat, ex eo vel clarissime patet, quod abluta successione , destruitnr idea temporis. Sed neceMario nOS sumus in percunt buccessione , quia ut siniti non omnia simul habemus , neque omnia simul et eodem modo cognoscimus , et cogitamus , sed eX una in aliam ideam , ex uno in alium actum νοluntatis perenniter transimus. Ergo necessario quae cogitamuS, ne Mario conjuncta cum tempore cogitamus. Sed contra, Deus ut em a se, uti videbimus , est persectissimus , et idcirco nec aliquid amittere ; nec aliquid de novo aequirere potest. Ergo Successio, et comequeuter tempus omnino illi repugnat. Ergo quae necessario in Deo sunt simul , et in actu , et Semper eadem 3 a nobiS cogitantur ut Successiva , et unum ab alio dependens. Si hanc Praeconceptam Veritatem praesentem semper habebimus ,

evanescent plurimae apparentes contradictiones , et nouinsolubilia , sed ridenda potius apparebunt non .Pauea sophismata impiorum ; quinimo nec adeo divergentes , et oppositae cognoscentur sententiae Theologorum , quae sine sine in scholis acriter . et obstinate tanto rumore sustinentur. His breviter notatis sit.

am,. . Diuthroti Goouis

5쪽

3. Quia pro certo ponitur , quod qui Theologicae Disciplinae studium aggrediuntur, Philosophiae primum,

Sallem Melaphysicae, operam navarunt , idcirco Dei exi-εleolia potius ponenda , quam demonstranda Videtur et rid ea de causa potissimum, quia si Theologi illam demonstrare vellent, nullimode fas erit uti Theologicis rationibus , sed naturali tantum ratiocinio ; Secus enim pro certo jam liuberent, quod vellent demonstrare , scilicet Deum non solum existere , sed etiam secisse hominibus suam Revelationem. Ergo ad Philosophos illa proprie pertinet , non Vero ad Theologos. Quod istorum proprium est, debent , posita Dei existentia , quae de eodeni a Philosophis disceptantur ,

Clastius et securius stabilire per doctrinam revelatum , et item debent docere , quae , ut supra naturalem Tationem , sunt nostrae fidei objectum. Et haec fuit causa , cur primus liber nostrarum Institutionum totus suit in demonstranda necessitate , .. et existentia Divinae Revelationis , ut dignias Religionis cultus Deo tribuatur , qui suit princeps suis, cur mundum creaverit. Et in Secundo libro nihil aliud egimus , nisi scrutari , demon-

Sirare , et determinare quae Sit doctrina reVelata , qua certo sus est cognoscere omnia fidei dogmata , et rcgulas morum. Sine dubitatione in his omnibus praestandis, ut quisque videt , pro certo P0Suimus Deum exiSlere.

6쪽

Pars L. de Dei Elistralia IItaque preatereunda nunc potius , , quam demonstranda.

foret Dei existentia. Sed nihilominus , quia . seri potest , ut aliquis in hoc Theologicum studium sit ingressus , et Philosophiao aut nullam , , aut imperfectam operam dederit idcirco non piget breviter , et solis metaphysicis rationibus Dei existennam demonstrare. Sit

PROPOSITIO I. et

Existit Deus om scilicet Necessarium , in quo rutis svssiciens omnium continetαr contingentium.

. Prob. breviter unica ratione . Metaphysica. Existunt entia contingentia , scilicet quae non . in Se , sed in alio rationem habent suae existentiae. Ergo existit Deus ens necessarium , in quo continetur ratio susiiciens omnium contingentium I Prob. ant. Etsi concedere velim veris scepticis , quod dubitare mosimus , et et iam debeamus , de quacumque Veritate , et etiam de existentia rerum , quae extra nos POSitae sunt , nunquam tamen , etsi maxime velim , dubitare possum de mea propria existentia. Etenim licet certo omnino Q et evidenter non cognosco quid sum, quomodo sum, quam diu sui, num ero semper, sum tamen . Sed ex eadem tanta mea ignorantia , et imbecillitate certus sum, quod a me non eXisto , Secus enim Scirem , et in meipso Viderem quomodo sum. Item perennibus mutationibus sum obnoxius , et quidem Saepe contra meam voluntatem. Sed mutatio est amittere aliquid , et aliud da novo acquirere. Ergo quod babeo, a me non habeo. Ergo io Sum ,

7쪽

8 Instit. TheoL Lib. Iude' Deo Uno rimul Poluerim non esse. Item finitus Stim , . et, brevissis mis limitibus circumscriptus. , Sed uVidenter Video , Recidubitare possum , quod omni. 'su ito dari potest majus et quod majus impedire potese minus. Ergo non Solum poteram non esse, sed nunc quoque pOSsum amittere existentiam. Ergo sum ens contingens , quod dicitur illud, quod ita est , ut potuerit. non esse, et sua egistentia

5. Sed cujus naturae erit illud , in quo ratio sussiciens mei contingentis reperitur p Num pariter contingens y Repugnat sane. Etenim, si secus, illud quoque in alio rationem haberet suae existeriliae , quod repugnat , quia hac in i hypothesi ad ili de pet series iustitia entium contingentium, quod repugnat. Et qui in primo. Nulli mode dubitare possum quod ex o nihilo nihil sit c nisi velimus fateri existere jam causam insulimVirtutis, quae ex nihilo possit producene res , et quod nemo- dat, . quod non habet Sed in perenui mutatione

entium contingentiunt . modo aliquid acquiritur, modo amittitur. Quod ergo acquiritur supponitur esse in Mausa, quod amittitur non. ampliuS erit. Ergo semper minuitur quod est, et nunquam augetur. Quomodo ergo in infinita serie successionis entium contingentium , quae certo snita sunt, secus mutationibus non possent etae Obnoxia , nominu urita est quaevis vel magna virtus et rea

6. Secundo. Procul dubio o quo magis extenditur series ista contingentium, eo magis augetur De Milas inveniendi rationem, susscientem omnium. Ergo vel deveniri tandem potest ad principium omnium , . Vel non

8쪽

Pura L de Dei titilensia: . Si hoc: ergo omnia essent, sine ratione sussciente, quod implicat contradictionem , quia essent simul, et non essent contingentia. Si illud: ergo existit Deus cus ti .

I. Tertio tandem. Sed dicere seriem in sinitum est Per Se evidenter salsum et repugnans. Etenim Series imituita est , quae principiis caret, et sine. Sed series co tingentium , de qua est sermo , Suum habet principium, Scilicet me , a quo incepi ratiocinari. Ergo patenter falsa est hujusmodi infinita series. Et propterea dicendum, . quod existit ens necessarium , scilicet Deus , in quo ratio omnium contingentium reperitur.

. Φ . . .

8. Diees. Si existeret ens necessarium , scilicet Deus, tu quo contineretur ratio sussiciens omnium contingentium , illud certe dici deberet causa omnium contingentium. Sed hoc est sulsum , et repugnans. Ergo non eSi Stit ens necessarium . prob. min. Non poteSt cuuSa esse-Ctum producere diversae naturae , ac ipsa eSt, Secus da xet , quod non habet , quod fulsum est, et . TeΡugnanS. Sed ens necessarium est omnitio diversum ab ente co ,

tingentec Ergo salsum , et repugnans eSt etc. Dum dicimus causam nou posse producere esse-

Clum ' diversae naturae, ac ipsa est , hoc in sensu iu-telligi debet quod uimirum non possit agere contra Suam naturam , Supra suas Vires , Secus reVera daret , . quod nom 'iubet. Sed potest quidem effectus esse diverme naturae et inserior viribus causae. Nunquid enim

9쪽

eum scribo , aut aliud sucio , scriptura erit ejusdem humanae naturae , ut Sum ego , But non pomum nou Omnibus viribus ligeret 2 Sed ubi in hoc senSu eus neces- Sarium agit contra Suam naturam , aut supra Vires Suas 2 Nunquid non habet vim agendi , , aut dicemus Supra infinitas suas Vires producere entia. salta et limitata 2 Quinimo et oppositum revera pugnat , quia revera P gnant plura entia 'infinita , uti mox videbimus. 9. C. Atqui repugnat ut ens necessarium sit Cama Contingentium. Ergo etc. Prob. Procul dubio qui ens necessarium in se habet rationem sufficientem , aeternum esse debet et et quia etiam in se habet rationem Omnium, quae possidet , immutabile item omnino sit oportet. Sed si esset causa entiussi contingentium , i um mularetur. Et quidem, quia contradictorium est dicere ens Contingens suiMe semper, Secus emet , et non esSet effectus , esset ut Supponitur , non esset autem quia semper fuisset , idcirco dicendum , quod in tempore accepit exiSte*tiam ab ente necessario. Ergo hoc in casu ens neces' sari ulu , quod procul dubio existebat ab heterno. semes Per iners , tandem transacto Suae existeti iae spatio in-

sinito , quod repugnat , relicta inertia ἰ coepit operari.

Ergo nititalum est , quia a non ageute si tume rat fgens ; quod item repugnat, quia . ens ne Ssarium est ,Πbrsus immutabile. Et propterea dicendum , quod repugnat, ut ens necessarium Sit Causa: Conting tuu M.tit:

deris, et quasi insolubile videtur ., Bou, ita, gum en intsi altendamus ad naturam entis Necessarii , ill ad naturam entium contingentium, et simul ad c ditionem no-

10쪽

. . :

strae mentis. Ens necessarium , quia in se habet rationem , non Solum suae existentiae , sed etiam omnium Suarum pesectionum , idcirco absolute repugnat , ut mu

tari possit. Ergo de ipso nullimode dici potest , quod

egit, aut aget , sed 'quod semper in actu est, adeo ut Sit Very aeternum , quo sensu . aeternitas defuitur per interminabilis, vitae totam simul , et persectam possessio Dem. Contra, ens contingens , quia in uecessario habet Sui rationem susscientem , ipsum absolute repugnat,. ut Semper fuerit , ut Mon sit sinitum , . non mutabile , ut Scilicet ex uno in alium statum non semper transent , et Propterea ut non sit in tempore , quod in SucceMi . De Consistit. Tandem nratra mens quia sulta , et conr

tingens , repugnat pariter ut non sit in successione , et ut concipere possit. aeternitatem , quae omnem eXcludit. Successionum ; sed necessario omnia cum tempore cogi , lat. EXistere contingentia eo sensu , quo definiuntur omni evidentia demonstratum est : Et eadem evidensat ex contingentium existentia coiiclusa fuit e istentia Eutis, decessarii. Quid ergo dicendum rationibus objectis 2 Certe repugunt ut ens conlingens semper fuerit , et quamdiu fuit , non fuerit in successione sive in lem

Pore. Ergo in tempore coepit esse. Item Vere repugnat , ut enS necessurium mutetur. Ergo si ita M'qui sis est ) . ex parte Dei entia contingeutia semper CXtiterunt , et quidem omnibus modis simul , quibus in lota eorum existentia mutantur. Neque inde tamen dicere PoMumus , quod ista sunt Vera contradictoria , quouiam non eodem modo idem asseritur, et negatur I etenim ex parte Dei asseritur contingentia semper suis-