De perfecti conjunctivi usu potentiali apud priscos scriptores Latinos. Dissertatio philologa..

11쪽

das praesentische Perfeci, Me tam im in den Potentialis i)

futuri). Illud vero discrimen inter vera perfecta et historica praeterita intercedens evanuisse censet in toto indicativo modo et in coniunctivi sermis per r litteram fictis, ita ut hae pleniores in erim sermae utramque significationem et persecti et historio praeteriti complectentes adhiberentur ad res et futuras et praeteritas cogitatione sumptas significandas ). Contra sormas in sim semper retinuisse solam historici temporis saoristi notionem. Somasiologicam utrarumque formarum notionem Gebber penitus perspexit et subtilissime explanavit, licet etymologica explicatio ab eo prolata stare nequeat . Formae enim quales sunt dis suae capso et disimi es cassim videntur esse coniunctivi et Optativi pristini aοristi sigmatici ). Nec negari potest cum hac ratione

syntaellea vi sunt praeditas atque . c. arim.

12쪽

quam optime syntacticam vim illarum formarum convenire. leniores autem formae ad perfectum in si per

tinonios velut diserim ad analogiam coniunctivi veri perfecti videntur natae esse i). Sed utut de ipsis formis iudicas,

hoc utique tenendum est semper formas in sim et saepe

etiam lamas in erim in prisca latinitate eodem modo adhiberi atque coniunctivum et optativum Graeci a oristi. Est igitur ne famis vel ne feceris idem ac sar coιν et diserit quispiam idem atque M τοι λελιε, φήσειε τις αν. Ceterum idem iam sensit F. llendi'): non dicam, inquit, si non dixerim eodem modo disserunt quo Graeca υκ αν λέγοιμιε Ου α λεξαιμι. Non igitur perfecti coniunctivi usus in

sententiis quae sunt vetantis vel leniter contendentis cum

sentiae persecti natura est explicandus, sed in eiusmodi enuntiatis coniunctivum historici praeterit sive oristi agnoscamus oportet '). Ac potentialem quidem coniunctivi perfecti usum, cum accuratiore disquisitione adhuc careat, hac commentatione sum persecuturus ita tamen, ut non modo historici praeteriti',

1 Brugmann I. s. s. p. 38. 58. 73. Vetustum oristum sigmaticum omnino cum persecti conformations osse commixtum satis certum idotur Briagm. p. 36 F. tol Zur l. V.-Fl. p. 43 sqq. Osth. p. i5 sqq.).8 V. Luebberi l. s. s. p. 30 sq.3 De formis nunt eondie. l. Lat. Regimonil 827 p. l. 4 Gramm . . 628. Prassor tamen eam rationem, ex qua eoni portellam est pro coni futuri exacti . . Ad capi I 2,43 Ego tamen in eam sententiam inclino, ut haee omnia scit formas littera a insignes eaeivimen perseeta, quae tamen non raro natura sua ut omnia perfecta prae sentis notionem asciaeant.. 83nt prise ser Lat. III 8 Aetis per anteee dena quasi iam praeterita fingitur et animo reprie 8entatur. 7 Ne dixeris si diserit quispiam simit per totam sero latinitaismerant in s sed latins apud priscos patebat illa coni pers proprietas. Ponebantur enim pleniors formas eodem sensu ac breviores etiam in optando quamvis raro), in precando, post partieulas ut et ne, in quibusdam aliis secundariis enuntiatis v. nebbor l. s. s. p. 30 sqq. 39. 2.

13쪽

verum etiam perfecti logici res praeteritas significantis et passivi generis exempla respiciam. Olentialem autem modum intellego omnino id praesentis et persecti coniunctivi absoluti genus, quod locum habet in enuntiatis ad intellectum et iudicium non ad voluntatem/xspectantibus. Sed quaedam iuvat praemittere Ciceronia quidem et materioris aetatis urbano sermoni probatissimus fuit usus persecti modi potentialis pro praesenti positi. Notissimae sunt formulae illae dixerit aliquis, . forsitan quispiam dixerit, haud facile dixerim a praeter dixerim, is, it omnino verba cogitandi et dicendi imprimis in

hunc modum usurpabantur narraverim, confirmaverim,

laudaverim, crediderim simil. Semper sere tum adhibebat Cicero perfectum, cum de certa persona loquebatur ). Argenteae vero aetatis scriptores, imprimis acitus, potemtialis modi provinciam haud mediocriter protulerunt. Quo factum est, ut labente nativo latinitatis vigore vel in finalibus sententiis sermam diserim pro dicam ponerent'), atque nonnumquam etiam alia verba ita usurparent'.

3 Hae distinctions recte utimur, ieet triusquo generis ne non usquequaquo aeeurate distineantur. Volui adhortatio vel iussum nonnumquam exprimitur per coniunctivum cum non pro ne copulatum ita ut forma modi potontialis evadat. Quae ratio tum ter adhibebatur, eum quis aut ipsam negationem non me senum fortius premere volebat svelut Liv. 6, 4l l non leges auspieato ferantur, non magistratus ereentur)ant notionem aliquam affirmativam circumseribebat per contrariam cum no-gatione uno tam vel ut Cic. p. cluent. 57 a legibus non recedamus fra sequamur legesJὶ - Di stellior est quaesti de particulae non usu lulnterrogationibus dubitativis et indignabundis velut eoon' hoe non faeiam p). Drasger sane Hlst Synt. Is p. 30 sqq. elus oneris exempla ad potentialem modum rettulit sed ad iussivum genus eas interrogationes pertiners vel inde patet, quod I c interdum admisit ne Att. 12, 40 me doleam potis potest ne iaceam 8 Fortasse particulae non usus ex eo explicari potest, quod propter interrogativam nuntiati formam voluntatis notio minus disti nota percipiebatur.

14쪽

Familiarissimus igitur os persecti potentialis inferioris

actatis hominibus priscis scriptoribus non item. Namque accuratius in rem attendenti patebit prisca aetate cum breviorum formarum usum potentialem artisabmis finibus includi, tum pleniores formas ad rem futuram potentiali modo significandam non usurpari nisi instructura hypothetica ). Condicio autem eiusmodi locis estertur vel solito more particulis si, nisi, ni Vel rarissime pronomine relativo qui si quis, vel rarissime particulis ubi et quom ), quae tum ad vim condicionalem accedunt. Atque primarii quidem enuntiati condicionalis

paucissima exstant exempla, plura secundarii. Ceterum et ipsa vi ac notione illum modum potentialem aliquantum differre a posteriore usu videbimus. Satis inauditum sane id, quod modo velut rei summam adumbravi, ad multorum aures accidet puto . Sed hoc saltem nuper iam ab aliis cognitum est potentialem perfaci pluralis apud priscos scriptores nondum inveniri'.

3 De passivo genero hoc non dictum volo. uom hoc modo a solo Catone usurpatur de quom Pari. hypothetica v. s. g. Schult Lat. Gramm. g. 36 not. 2; olixe II p. 152 s. g. at de agric. 90 quom far insipiat, puriter metuo . Da tibi partieula v. et ring l. s. s. g. 44 not. I. ' Quas sit ratio nostri diomatis apud priscos scriptores adeo non est notum, ut vel mera conlectura locis quam minime idoneis Perseoli po-tontialem 1 taxinm inculoare quidam non sint vertit. Atque Draeger, qui recentissimo tempore de historia syntaxis latinas illustranda optimo est moritus, si ludicat: De coni potentialis si oralis molliatoin, namentito bal den Romlhern gangas Ohnlloh I p. 30bi; sed pia f. o id saltem potentialem exolper debuit o miri a quae affert sal si id exempla, spectant ad loeronianam opostfriorem aetatem. Zumpi contra solita observationis acie usus statuit: Im Gangen si En emervon das derconi ala potentialis on de altero Schrinstoller sparsam ange audi ire. Oramm. g. 28 not. l. In eandem sententiam Sehult l. s. s. g. 248 haec seribit: De coni ais Potentialis,lrd on de Schrinstallor ansder sit de Rom. Repnbli vis solisne gobranch als vo us spateron.'

15쪽

Atque quae ipse supra statui, quam recte sint dicta, quaeque sint internae rei rationes ex nostra disputatione fore ut eluceat spero.

16쪽

aput primum.

se formis per scillieram eiis.

Quamquam sermae per 8 litteram fictae suapte natura maxime idoneae erant ad potentialem modum significandum, et quamquam magna est earum frequentia in optando, vetando, similibus structuris, tamen mirum est quam angustis torminis potentialis earum usus sit circumscriptus. Nam praeter faxim et ausim, quae Ormae tanto opere inveteraverant in communia vitae consuetudine, ut etiam postea ne in soluta quidem ratione plane evanescerent, in enuntiatis absolutis brevior sorma codicum testimoni non plus uno loco lautino confirmatur hunc vero locum a Plauto non esse prosectum verisimile est Asin. 503 v. infra). Paucissima autem alia exempla ex coniectura a viris doctis varia fide in textum qui vocatur inlata sunt. Ac ne in condicionalibus quidem enuntiatis, ubi praecipuum locum habero genus potentiale scimus, frequens est breviorum Armarum usus. Cuius rei quae sit causa infra videbimus.

I. Formarum quae sunt ictaeim et aurim, is, it exempla in ratione absoluta sunt haec obvia:1. fatam a. in hac loquendi formula positum bene sive male Mens Datam Plaut. oen V, 2, 131 male faaeim lubens. Tor Ad 886 tibi Lubens bene fetaei m. Do Adelph. v. 89 vide infra i).3 Eadem formula invenitur in enuntiato stativo : Aul. 42u homo nullu8 . . . quoi ego . . . male plus lubens faxim. Sed ibi coniunctivus positus est propter negativam seratentiam iam nim Plautus seu per iueiusmodi Duntiatis coniuuetivum adhibuit v. aut Eolt et tr. Eu hist.

17쪽

b. Verbo finit paratactice est adiunctum Daeim Plaut Aul. 494: ego uae im muli prectio qui superant equos sint filiores Gallicis eantheriis. Trin. 22 sauci sint jaaeim qui sciant quod nesciunt. I o Amph. 1l, ero. 8l4, ers. 73 v. infra.

2. R. ausim i) Plaut Aul. 474 Iam hunc non ausim praeterire, quin consistam et conloquar.

Bacch. 0b ne eum illa signus haut ausim dare. Poen V, 6,2 hauri aliter ausim.

Ter Eun. 84 n is ausim .s sererere.Εun. 904 neque edepol se andum tibi Quicquam dare a ubi m. Lucr II, 178 hoc tamen eae ipsis caeli rationibus ausim Cou-frmare. b. auris nondum occurrit apud Plautum et orentium. Omnino duo tantum inveni exemplis. In rhetorica quae appellatur interrogatione: Lucr. VI, 412 an hoc ausis humquam contendere factum ')'Im enuntiato relativo ad cincertum subicctum significandum ':i Forma a sura sciis pro praeterito semel apud prisco seriptores inusnitur: Tor Eun. 04b uid laudem maxume . . . me qui id ausus sim incipere Ausus sim in ausi me. g. apud Couserit Grarum. lat. 3 368 l 3.3 Intellegenda est persona me in nari, ad quem misit armen suum LucretinS. 3 Alia est ratio earum interrogationum, quae alterius dictavo postulata siciunt et sunt mirautis atqus indignantis, obviae eae quidem in ea enicorum diverbiis Μ ist. 23. 24 egone te oculo modo ausim fallere t ego abs te auo im non cauerep ero b mon tibi ausim uaquam quicquam facinu3 falaum proloqui Poen. I, ,2 eoon istu ausim Deere 3). Dubitativum qui dicitur coniunctivum habemus: erc. 30 sed ausimne eo tibi eloqui Quae genora alio loco seorsum persecuturus sum. ε conL advig Lat. praehi M. 370 6d. min. g. 32bi sortasse tamen nuntiati relativi natura coni essectus est is qui se siue Person dor Art ass).Dj0jij

18쪽

Syri sent. 1 Ribb. heu quam miserum est ab eo laudi, de

quo non ausi queri. ausit

Plaut Mil. 1 Tam bellatorem Mars se haut ausit dicere.

Animadvertendum est primum semper fere in negativa sententia positum esse ausim, deinde, plerumque verbi auxiliaris vice fungi ausim, is, it adiuncto infinitivo i). II. Aliarum sermarum exempla: 1. Librorum memoria est traditum: Plaut Asin. 503 haud negas sim. Hunc tamen locum posteriore tempore ab histrionibus vel ab aliquo diascevasta in contextum esse insertum verisimile videtur: v. infra cap. II. B g. b. 2. His locis satis corruptis coniecturas periclitati sunt oditores:

Plaut Cas. II b, 3 non ego istuc verbum empsim* titi-0illitio. Μil. 31 quid' nusquam ii Non ego tuam empsim vitam sitiosa nuce . Μen. 18, ego istic mihi hodie adparari iussim sui te prandium ). Truc. 89 ne istum ecastor hodie hostis sim conjectum

Pacuv. 209 fac ut oesisti hunc operam mihi des se etem oculos transuaeim .

19쪽

Lucr III, 444 aere ut credas posse hanc cohiberier ullo' Corpore qui nostro rarus magis is cohibessiti)yApparet omnes hos locos tanta laborare corruptione, ut cortum iudicium ferri nequeat.

Non multo maior est exemplorum numerus in enuntiatis condicionalibus. I. Atque in apodosi praeter fami et ausit omnino numquam posita videtur brevior sorma Namque unum,

quod obstat, exemplum inl. 669 Ribbook ob

alias causas spurium indicavit. Atque adeo farim duobus tantum locis obviam fit finiti verbi loco: ceterum alter locus satis est dubius Ρacuv. 424 Ribb.), alter autem Ter Ad 895 et primarium et secundarium enuntiatum magis sunt sollemne cotidiani sermonis sormulae , quam vera sententiae hypotheticae. teris autem locis verbum quod est j im ad sortiorem affirmationem officiendam in dasii stelio ich)paratactio moro in apodosin insertum est . R. faxim l. acuv. 424 Ribb. opse tecum sis potestas, fetae sit rri mecum velit ).

Ter Adelph. 89 si quid usus venerit, Mens bene jaaeim. 2. Plaut Amph. li edepol ne illa si istis rebus te sciat operam dare, M saaeim ted Amphitruonem malis

esse quam Jovem.

20쪽

Mero. 8l ecastor tuae im, si itidem plectantur viri, Ut illae suntur quae in se culpam commerent Pires viri sint idui quam nunc mulieres i). Pors. 73 si id flat, ne isti iaaeim nusquam assareant*). b. ausit Bacch. 697 quem si ego orem, ut nil mihi credat, id nouausit credere'). II. Nec ita multa exempla ad protasin spectant: a. atque in recta ratione haec leguntur: a. nn. sab. 371 ueli plus miser sim, si scelestum fetaei m. l

Quid dicam fore'

dere sensiis au Si S.

d. Leg. XII tab fragm. VIII, 11 Schoeli. si no iur- tum factum sit, si in occisi iure, caesus esto ). Plaut Asin. 603 ne ista hercle ab illa non sedem discedat, si lices sit. Asin. 70 si quem alium asseae it , caesa itat. Asin. 94 fors si tussire occessit, ne sic tussiat Poen I, 3, 18 egone si istuc lepide fleaeis . . . ut non ego te hodie . . . emittam manu 'Psevd. 942 Sed quid tibi bene faciam, is hanc rem sobrie adcurassis')yPoen prol. 26 et hic varientur virgis ei loris domi, Si minus

adcurassint.

Accedit locus corruptus lautinus, quem Luebbert I. p. 3 probabiliter sic restituit: