장음표시 사용
31쪽
UAEST. XI. virkm honest vi publica, an vero cura
religionis sit verus Tolitices fnis 'SUnt nonnulli qui opinantur Aristotel. persectissimam
Politiam eamque solam beatam sacere, in qua Philosophia & contemplationes sublimes vigem,atqueadeo in de concludunt, quod illa non sit vera Politia, ubi tales sontemplationes non sunt, imprimis unitas religionis, si in e communis & uniformis ad Deum devotio. Hinc proopterea sic argumentantur. Ubi nullus finis, ibi nulla selicitas: Finis autem est vera religio & Dei cultus unanimis. Atqui in tali republica ubi si hanc plat-m ingrediaris .fzDeum invocari apudias, fi alteram , si tertiam, si qua . tam,alio atque alio modo Dei cultum instituti videas, ibi nullus est finis verus,ac proinde nulla respublica. Supex haec ergo fundamenta pernitiosissima struunt dogmata Jesultae. I. Quod, ubi talis permittatur Reipubl. species, ibi regens non sit verus & legitimus magistratus, sed Ty Tannus & per consequens e medio tollendus. χ . Quod cives sub istis Tyrannis sint fures latrones, ideoque supplicio assiciendi. verum enimvero si ReipubL finis con-zemplatio esset,vel Vera religio uniformisquc ad Deum
devotio, eaque ad esse civilis societatis absolute pertine Tet, ubi tandem locorum veram rempublicam inveniremus' sic nulla fuisset Ochrior iun, Persarum, Gr corum Po-
Iitia, sic Imperat .Romani nullam habuissent Politiam, sic nulla esset in Romano Imperio Politia quod cum sit contra expressam sacram scripturam. Ninitis. 22. v. 2I. Marc. 22. v. II. Luc. 2Ο. v. 23. Ubi dicitur, qu bd Euangelium
non aboleat Politicam. Et D. Paulus ex lege imperii Ethnica pulsatus appellat Caesarem, Oct. 2 l. v. 8. Imo contra rat nem eli. Nam cives honestos quidem facere potest Politica non vero Christianos & religiosos. Quamobrem confundunt Iesu itae regimen Politicum cum regimine Ecclesiastico & inter honestatem & eXercitia pietatis non distinguunt.Errant igitur Iesu itae dum super salso arenoso principio, speciosa sua dogmata struunt. Hae enim ratione finis hominis, qui est vera Dei agnitio cum fine Politicae conversationis confundetur. Cadit Aloinde scelestum Iomitarum decretum de Principibus naereticis solio deturbandis., clam ve ac palam serro vel veneno
32쪽
a quolibet privato e inedio tollendis, Rechis pracE. Pol. Besola G. I.d10. i. r L 22.Manet proinde,quod finis Politi ces absolutus,sine quo respub. salva esse non potest, si publica honestas, quae in omnibus reipubaeivibus quam strictissime urgenda,tanquam res sine qua respub nullo modo esse ne quidem mediocriter potest. Contra contem Platio purae religionis .cum non possit in omnibus & sngulis reipubi civibus obtineri sic urgenda,tanquam,quibnon ad esse, sed ad praeclare esse requiratur, Distinguit ergo dist. toeo inter sinem absolutum Politices, &Cum gradu eminentiae. Et dicit, quod olim fuerint multae respublicae,uti respublica Spartana, Atheniensis. Item
Romano ct Venetorum, Raliae qnam plurimae, quaeve Tarum rerum publicarum laudem omnino habuerunt. quamvis ad illum eκcellentem finem non pervenerint.
' Onqueritur hac de re Phil. in com . Pol.mulios esse in
hac opinione Euangelium nihil esse aliud, quam doctrinam Politicam tae proinde Inutatu sunt, qui legibus
aliis abrogatas ,juxta Euangelium rempubi, constituessindam duxerunt.Quamobrem breviter hic monstrabimus, quomodo ab invicem distent. Differt proinde doctrina Polit. a doctr. Euangelii. I .Causa effciente: Euangelium enim,quoad causam essicientem proximam, est immediis a te ab ipso Deo, a Spir. S. in corda hominum implanta. tum. Doctr. Polit . quoad causam remotam est quidem a
Deo, sed quoad proximam est ab hominibus doctis, prudentibus,& experientia confirmatis. 2. Differt sine &effectis. Nam doctr. Polit . ad hoc unice inventa , ut bene civiliter in republ. vivamus. At Euangelium nobis est ad latitem aeternam datum. 3. Objectis. Quia politica agit de rebus humanis, quippe de causis Rempubl. constituentibus& administrantibus. Euangelium vero agit de rebus ad salutem & felicitatem aeternam spectantibus. Quamobrem nullo modo Politica cum Theologia vel Euangelio confundenda ; siquidem illa externam disciplinam, videlicet honestatem publicam duntariat curat:
haec vero, quae ad vitam aeternam faciunt impertit. Quae .XIII. Utrum Politisa recte dipnibuatur in dum tartes e
IN venior beae multua, oui hoc etiam nostro secuta de
33쪽
Politicis scripserunt ; Verum , qui de accurata ejus distributione solliciti fuerunt, perpaucos. Quidam ea. de quibus tractat Politica , ad capita reserunt, quemadmodum faciunt Thom optin .ct Gol. Quidam ad libros certos reserunt, utpote Thobs ct Danaus. Omissis ergo aliorum partitionibus , illa videtur omnium optima &commodissima, qua politica in duas distribuitur partes: quarum prima dicitur συμι κη, hoc est, constitutriRReipublicae& altera δεο κηπκη hoc est, ejusdem administratriκ. Quam divisionem ideo legitimam esse censemus. I. Quia consentit cum natura distributi. r. Quia constat cκ partibus dissentientibus & oppositis. 3. Quia est distributio adaequata. q. Est secundum regulas Logices bipartita. S. Ab auctoritate Oristot. l. r. Oecon. cap. I. Ubi inquit. Quod Politicae sit, & civitatem ab initio constituere, & constituta bene uti.
Sua methodo Politica tradi debeati
Q Uia in qualibet disciplina a principiis incipiendum& attestante Philosopho , l.7.Eth.8 θ Met. g. 2 3. Min practicis disciplinis finis obtinet rationem principit; ideoque hanc disciplinam, uti & alias disciplinas practicas non posse alia, quam resolutiva methodo tradi; Ursit etiam hoc ipsum non tantum citer es inpr. eou. γrr. I. Polit. ct GaI. I. de constit, artis med. Verum Aristoteles id docet, suo proprio exemplo. Exempla si desideras, dilige oculos & mentem ad topica, ubi a syllogismo topico , item ad analytica attende , ubi a syllogi- imo apodictico ; item ad Ethicam , ubi a summo bono; Item ad Politicam, ubi a republica exorsus est. Fum ergo nullum possit monstrari vestigium , quod in contrΘriam partem directum, concludimus non posse alia methodo disciplinas practicas tradi, quam analytica. in pracet. τolit. Interim tamen distinguendum esse putamus , inter methodum universalem , qua tota disponitur disciplina , R inter particularem , qua partes disciplinae ordinantur. In his posse observari syntheticum ordinem asserimus , quamvis disciplinae, systema
in se totum, suo principio ac sine non nisi analytice dispo-
34쪽
EXERCITATIO I. 3s disponatur . Besela. GL 1. dis'. i. thes q7. in D. Q UIES T Ι O XU. virum ante lapsum inflatu innocentia, Politia futura
fuissentλVTrum ante Lapsum , seu in statu innocentiae suturae Politiae fuissent,non ineleganter hic quaeritur. Et ad affirmativa multos Politicos simpliciter stare deprehendo , quorum rationes hae sunt. i. Quia, etsi homo mansisset in statu innocentiae; tum propagato genere hu- .mano, necessario ex diversis familiis seu locietatibus domesticis hominum ,hinc inde per totum terrarum Orbem dispersis, fuissent constitutae diversae societates civitos ad vitam civilem melius & commodius inter se agendum. 2. Quia Deus non immediate rexissct singulos hominum coetus, sed mediate per magistratus cuilibet societati praepositos. 3. Quamvis leges & magistratus non fuissent' opus ad coercontam improbitatem & injustitiamhominum ; tamen opus sistent ad regendam societatem humanam, in hunc finem , ut eo melius unusquisque scire
potuisset, quid sui suisset ossicii & ad id promandum &faciendum magis magisque ericitaretur. In quem finem Deus primis nostris parentibus adhuc in statu innocentiae constitutis legem tradidit,de non comedendo fluctu vetitae arboris. 4. Quia natura est animal congregabile ε & Politicum. s. Quia Politicae constitutio res per se &absolute bona. 6. Quia propterea Deus in Paradylomatrimonium inter Osdamum & Evam instituit & ordinaVit, ut illud esset primordium 'amiliae & societatis civilis . Quia inter angelos bonos locum habet aliqua Reipublicae forma. Ergo & inter homines, quamvis in statu innocentiae mansiissent, locum habuisset.
Conua beatus Lutherus, in cap. 2. Genes p. 1 . in quit Politia ante peccatum nullum fuit, neque ea opus 1uit. Est enim Politia remedium nostrae Orruptae naturae.
Oportet enim jam in hoc staru cupiditatem constringere vinculis legum & poenis , ne libere vagetur. Ideoque Politiam rectius regnum dixeris peccati . sicut Paulinia Uem Vocat ministrum mortis & peccatu Hoc enim . unum & praecipuum agit Politia ut peccatum arceaz.
Hinc et M dicit: potestas gerit gladium in vindict/m B si ma
35쪽
malorum. Si igitur homines per peccatum nota essent mali iacti, Politia nihil esset opus , sed Adam vixissct eum posteris suis in summa & perpetua tranquillitate,&plus effecisset, uno digito, quam nunc omnes gladii, Cruces, secures possint essicere. Idem statuit etiam Ii nurus. Tom. 3. pag. rq qi. Argumenta aliorum Politicorum in hanc sententiam haec sunt. I. Quia inflatu innocentiae totum genus humanum a solo Deo sui se
set gubernatum , sine humanis legibus & consiliis Hinc Plato in Policica sua diserte scribit: in prima illa
felici hominum aetate, quae aurea aetas & seculum Satur ni ab eo nominatur, nullas vel constitutas vel constituendas fuisse Respublieas. Cui etiam suffragantur Poetae, inprimis vero Hesodus i. I . Oper. θdier.Item Ovida. I.Metamorph. qui mentem Hesiodi his expressit verbis, urea prima sata est atas , qua vindice nulla Θρη ie sua sne lege fidem reorumque colebat.
Poena metusque aberat: nec vincla minantia fixo re tigabantur; nee supplex turba timebat
Iudicis ora sui, sed eranone judice tuti. 2. Quia in statu innocentiae hominos sponte secissent suum Ussicium, neque opus suisset;ut metu & poena ad id fuissent compulsi. 3. Quia tunc nulla suisset impietas Rinjustitia, quae a magistratu Politico fuissent coercenda & punienda. q. Quia Politiae talis constitutio , est justa peccati poena; &c. Quae posterior sententia, quia
auctoritate magnorum Theologorum est comprobata& rationibus firmior, a nobis approbatur. Neque Pu tamus superi ora argumenta in contrariam opinionem allata, aliquid facere , contra nostram sententiam, qua distinguimus inter politiam qua talis, & inter natura lem societatem hominum , quam Deus hominibus im- Plantavit. Nam ut plurimum laborant vitio petitionis Principii , partim etiam inconsequentiae. Vide Me herm. in pracS. Pol. Item Danaum lib. I .Pol. christ. cap. 3. Tholos lib. I. de Aepub, cq. a. Timpler, in qu Uisin. Politicis lib. , c p.
36쪽
Utrum Oeconomica ante Politicam tradendat
igatur hoc a quibuldam his rationibus. I. Quia
l Arist. I. i. Polit. I . ubi ara, et προν τῆ φύσει πo λις η σικια ,4e ερ ρος-ν ἐει το ολον προπρον ἁναγω ν ει νιμ ὲ μέρους, et . Quia persectum natura prius est impersecto lib. i . de cocto cap. 2. Semper en Imnatura id in tondit,quod persectius. Politicam verbpera sectiorem esse Oeconomica , patet eX Arist. l. I Ethic. i. ct a. ubi nominat eam πασων επι -
1μ- H αρχιτεκῆ νικην. 3: Quia oeconomica est Politiae subjecta , partim quod leges administrandi domum , ea accipit, partim , quod illius finis ad hanc reseratur , tanquam subordinatus & ultimus. q. auctoritas rari tot. qui lib. ro. Ethie. ad Nicomach. scribit, post Ethicam, se non de Oeconomia , sed de Politica acturum esse. Verum contraria opinio verior est,ia confirmatur his rationibus. I. Quia oeconomia ordine naturae est prior, Versatur enim circa familias , quae sundamentum
sunt Reipublicae. 2. Quia domus absolute considerata prior est civitate eique prima principia & fundamenta suppeditat. 3. Quia sinis oeconomicae habet se ad finem Politicae tanquam intermedius ad ulti mum , quia vero intermedius praecedit ultimum. E. Ad contraria argumenta ad i. Esse sellaeiam ambiguitatis in phrasi natura prius esse, quae duo-hus intelligi modis potest. I. absolute. 2. respective, intentione videlicet naturae. Ad a. Similiter esse
ambiguitatem in Vocabulo persectionis. Ad 3. Quod sit petitio principit. Ad q. Quod sit fallacia consequentiae, A ristoteles enim sub finem Ethices facit men tioncm Politices tanquam principalis partis totius Philosophiae practicae, ad quam & Ethica & Oeconomica respiciunt: Sed inde colligi non 'potest , Politicam ante Oeconomicam, statim post absolutam Ethicam , esse
37쪽
cum Medicina ; tanta , imo major, & archior en Politicae cum Iuri sprudentia. Hinc etiam saepe contingit , ut ea , quae proprie pertinent ad Iurisprudentiam, tractentur , in Politicis , & contra : quae pertinent actPoliticam tractentur in Iurisprudentia. Differunt tamen in hse , quod enim in genere philosophus practicus docet, id Iureconsultus specialiter& particulariter per circumstantias personarum , rerum , locorum,& temporum , perque distinctas partes & processus actionum atque judiciorum deducit, Besud. d. l. Quod cum ita sit politicam futuro ICto maxime necessat iam
Ζητημα adJectum. I. cin futuro IurisOnsulto Philosephia cognitio se necessarsa STudio Philosophiae homines ad prudentiam acriores
fieri testatur Uristoteles Lib. 2. Rhetoris. & ean indem quoque in consiliario requirit. Cicero declarat. Orat. t Peripateticam disciplinam idem alibi commendat, quod & rebus gerendis sit aptissima , & ab ea claros viros instructos saepius & rempublieam feliciter gessisie lib. .de'. . Verum tantum abest, ut haec de Philosophia , quae in contemplatione acquie it, in intelligi possint, a qua quid emolumenti in rempublicam
redundare potest vix animadverto, cum neque saucia tam ad integritatem reducere queat. Unde non immerito speculatores istiusmodi, si ultra cathedram sapere, R Politices circulos turbare ausint, ctim Phormione Hannibali sibilo excipiendi, & cum Thalete Thracensum, et isti eludendi sunt, ut animadvertant, aliam esse rationem altero bonum in scholis, & aliam rerum gerendatum ; Proinde per Philosophiam intelligimus illam, quae in actione posita & in Ethicis. Oeconomicis , & Politicis
38쪽
EXERCITATIO I. 3οctieis Philosophis clavum Reipublicae concredendum esse ; simul ac deridet philosophos speculativos, quod ultra cathedram sapere & Politiam administrare velint, proinde similes Thaleti eosdem judicat, qui collum suspiciens in foveam incidit & Thracensibus risum movit, ergo, in σουθ ρκειοι sua quam in se habent, mane isant, nec circulos Politicos turbent. Qua in sententia Scnos acquiescimus. H
Familiis in Genere & in Specie. DE SOC IETATE. C O N JU GALL
U A N inu A M pluribus modis disserunt subjecta scientiarum di artium, uti ex Zab. de Tribus praecognitis, cap. 2. Videre est. Item Mercat . quaest. prosem. Operis Med:ult. di ex ipsa rei evidentia patet, cum Scientia requiis ratsubjectum , de quo demonstrentur affectiones : ars vel disciplina practica , in quod finis per instrumenta inducatur, mel uti aurum se habet ad auri fabrum e tamen in eo conveniunt seientia θ ars vel disciplina Practica, quod ex ipsa si biecti natura proiit, ut et delicet prasupponantist Oexplicentur ante deciplinam, I. post.t. 73. & 2 post. t. 62. et , sine quibuι ad perfectam ct aceuratam cognitionem surdisciplina per venire non possumus. Arnicin Polit. in principio seu Procem .de rat.Ordinis. Suare cum CivitaS, qua subjectum Polιtices est, perfecte intelligi non psit, nisi pra- mittantur ea ex quibus componitur , ut lunt iamiliae, & sarumiliarum societates,Arist.lib. I .Pol. I.non alio respectu hic de familiis θ earum societatibus , quam, quatenus ad cogni
39쪽
Ocietatem civilem non aliunde quam ab ipso Deo & natura piovenisse. certum est , Arnifl. I.c. II. I Sesold.cLusi. disp. I. rhes i in Pol. I se er,inpra c. 2'ol. c.ιn. I. Soncnb,l. I. Pul. c q. Althusin Pol. c. I. 1. Quomodo vero una educatur eκ alia ostendit, Misrsor. lib. I. Pol. cap. 2. θ cic. lib. 1 . I c. his verbis: Cum sit hoc natura commune omnium animantium , ut habeant Iibidinem procrea di , primas cietas est in ipse conjugio prcxima in liberis, deinde una d omus, communia omnia. Id aulem
eis principium urbis ct que si seminarium Reipublica. Sequuntur statrum comunctiones , post eonsobrinorum sobrinarumque qui cum una domo capi am non possint . in alias do ismus, tanquam in eolonias exeunt. Sequuntur cinnubia ct ast finitates, ex qu3bus etiam plures propinqui. Iu H propaga rio ct soboles. est origo Reipublica. inrist. l. 2. de ammata. 34. 3. Tot. q. cic. I. of .paulo post Prisc. Aug. l. 2I. coni. Faust. e. s. Diff. in Enchir. rnisi ol.c. I .sq. 3. Prima igitur a natura Inonstratur Iocre ι inarisci omina eo unctis , quam sequitur secunda , Videlicet Procreatio sobolis, ct cura illiin , quod procreatum est. De qua prolixius explicat cic. I. i. O Fc. his verbis: Ingenerat imprimu natura praeipuum quendαm amorem in eos qui p rocreati sunt, impellitque ut hominum eaetin is celebrari inter se ct sibi obedire velit, ob easqua causas sudeat parare ea, qua suppeditent di ad euhum ct ad et ictum , nec sibi soli, sed conjugi, liberis , caterasque quos charοι habeant, rue -- rie debeat.
q. Et quia Paterfamilias conjugi & liberis suis prospicere tonetur , nam qui suos negligit, deterior est Ethnico & publicano, i. Timoth. 3. Impossibile verti est , ut huic oneri serendo solus sufficiat herus lamilia . ordo prodit videlicet , qui manus Patrifamilias com
Fodare debent, quorum Originem Arist.I. I. Polit. S. et. Iam ex eo deducit, quod imperans & parans se naturaliter appetant, propter salutem, quia neutrum subsistere potest sine altero. Et Cic. l. 2.Vm. Omnis ratio ct instia ruris vita alumenta hominum des erat.
. Ea quibu4 constat: tre .esie Focietates primm Mariti
40쪽
EXER ITATIO. II, 6I -rIti videlidet is uxoris, parentis ct liberorum , Domim erservorum , quas cum ambitu suo complectatur familia; ideoque priusquam in societates profundius intueamur, in genere consideranda venit familia.
Pediamur , prius vocabulum familiae ab aequivocatione liberabimus. Graeu familia dicitur vel οικιοι, ruod vocabulum etiam varie accipitus. Nam interdum enotat universam seriem agnatorum , ut apud Sem s. O Thuod . Interdum universam possessionem &qui quid ad vitam utile, ut apud rotot.l.i .Polit. ct Xenoph. in Oeeon. quo sensu Hest.2..p. 9 dier. jubet prius quaere-το o υν, quam uxorem. Hinc etiam os. νομέα usur Patur , pro gubernatione domestica & οικονομ ν dici-τur, qui rebus familiaribus praesidet. Insieris Vero non nunquam samiliae nominantur mercι- . ut Luc. 2. ζξόικου πατε - Δαοῦ γ. Item 3. '
I9S. derivata verbo famulari. 9 Bre haus ibidem a fama, varie sumitur. Interdum, pro tota gente seu tota serie agnatorum, & pro certa aliqua stirpe,& sic communiter & vulgaritor usurpatur. Atque hoc sensu dicit j- Ictus l. i96. g. i. de C. S. Foeminarum liberos in earum familia non esse , piopterea , quod, qui nascuntur. non matris, sed patris familiam sequantur , 9. atqui I .deleg.vnit.rur. 9 l. cum legitima 11s de stat. hom. Interdum sumitur pro re similiari &possessione. Quo sensu Tc-mnt. Decem dierum vix mihi erit familia : θ Cis. pracite in . Unde tu, aut semilia , aut procurator tuus ; Interdum pro societate secundum naturam , vel pro pluribus personis , quae sub unius potestate sunt. Qua in signi IIcatione hic vocabulum capitur.& sic usus ejus sese extendit non tantum ad servos & reliquam possessionem, Verum etiam ad filios, d.l. 19S .ssarvientium, iteri ad matrem & patrem familias, d. l. i9 . s. jure di ι. I99 in pr4sde HS.