장음표시 사용
381쪽
lam rusticitatem Parthesiastis, qui ab Atheniensibus ad Philip. Maced. misius , Regi interroganti quidnam posint Atheniensibus gratum praestare . respondit, gratissi mam rem iis faceres,si te suspenderes Quis approbaret audaciam vel temeritatem Pompilii Romanorum Uegati, qui ad Antiochum M. Asiae Regem missus , cum P puli Romani mandata explicasset, virgula locum in quo
itabat Rex, circumscripsit, & ab eo, antequam ex circu- Ilo illo abiret, responsum postulavit, Liv. lib. 32. Proin de , si sic insolenter se gerunt Lelati, raro impune dimittuntur. Sic M. Antonius Augusti legatum . quod i liberius cum Cleopatra servisset verberibus nudum caedi jussit. Bodin .l. s. cap ult. num. 62o. Sic AleX. Legatos Persicosjugulavit. quod filias Amyntae ad coneubitum flagitassent, Herod. lib. Moschovitarum Reκ Basilius .
Clavo pileum capiti cujusdam Legati assigi jussit, quod
rustice cdput texisset Sig. Bar .in hist.Moschoυii. Plura exisvmpla passim occurrunt, Sod. d.l.n.6 19. qq. quamobrem, ut quis legationem recte exequatur neceste est , ut & virtute & doctrina & iaciturnitate Praestet. Nam cum Legato tum dignitas magna , magna iis adhibenda est cautio . ut personam, quam sustinent. digne exhibeant.'nprimis autem & temperantiae & modestiae curam habeant. Imitentur illum Atheniensium Legatum Xcnocratem. qui dicitur, ne quicquam voluisest guliare prius quam legationem suam exposuisset. 6 I, Praetere, adversus omne im omnemque injuriam & eventum pectus magnanimum & imperterritum gerant. Multa enim secus eveniunt, quam Cogitata simi. Sed ideo non eκuenda est magnitudo animi, quae sola quemlibet rei eventum improvisum deprimit. Confidentia ergo animum vegetiorem reddat, & nemo impediri se patiatur timiditate, quti minus erogrediatur in .sua re laudabili, in qua si meticulosus suerit, canis muti nomen non effugiet, cap.si rector. dist.63. G. Doctrinam in legato non vulgarem requirimus, sed eκ omni disciplinarum genere cumulatissimam. Im' Primis autem futurus legatus studio Iurisprudentiae, Politices, &Hiuoriarum, sedulam navabit Operam .Linguarum eciam exoticarum notitia plurimum decori addet. . 47
382쪽
Εκ Ese ITATIO M. 36i67, Insuper, spectari possunt legati dupliciter, ut sunt missi. & ut sunt reversi. Et milii rursum , ut emissi& admissi. S. Emissi sunt, quos magistratus ad exteros mittit, ubi singularis personarum habendus est delectus. ut sint praediti illis virtutibus & doctrina, quo dignitatem.
quam sustinent, digne exhibeant. 69. Dandum praeterea illis est mandatum. seu ut vocant literae credentiales, ut ipsis fides habeatur. l. t . c. daemandat. TrincF. O .l. . C. de iur Isci. IO. Continere autem solet mandatum instructionem. quam monitorium antiqui nuncuparunt, quo legatus sciat, quid sibi negotii expediendum , & quae species legationis sibi obeunda . sitne pronuba , vel ossiciosa , vel negotiosa, vel militaris, vel libera, &C.Schonb. l. 3. 27. si . Legatus admissus literas su i Magistratus credentiales exhibetat, & nihil praeter suum negotium agat, neque alienis, neque propriis rebus se interponat l. PauIus s.fin I. de legat. Legationem suam non deserat, l. I. eod.
suae non patiuntur , strenue ipse perficiat, non ubstitimi permittat l. o. ε . eod. & sines sui mandati uti
antea dictum, non eXcedat. 2. A legato domum reverso Princeps exigat, tum relationcs actorum, tum rationes eApensarum.
omnia actitata,remota animi perturbatione, ira posthabita, invidia postposita, fidelissime renunciet. Non vero sit incendiarius turbarum, sed cum honeste fieri potest ea-veat, ne ignem super ignem accendat & igni olet m addat.
mnosum . l. S li. Hυoc. st de his, quibus ut indign, Legatis sunt restituendi sumptus in legationem erogati, l. a. in Fny.de legation. Inter quos etiam numerantur ii, quos ad recuperandam sanitatem impenderunt, ι. in his l. quomdiu, F ex quib. causis major. Item, quod si damnum in vita passi fuerint . ad restitutionem rectae agent.
tia, munera, Loci nomine aedes liberas intelligim us . quae ipsis a Romanis datae. Lautia erant Xenia Legatis misi
sa , sic dicta a magnificentia praebitoris aeuar. distur
383쪽
I . c. 26. In muneribuberat, laba illis de publico dabatur aureus annulus. quem palam gereb.nt, Pirn .l. 3 S . c. I Et tantum de Legatis.s6. Ossietarii sunt in duplici differentia, vel sunt Pr
vati vel Publiei. 7. Triυatos appellamus illos , quibus Princeps uti tur in sua aula tunde etiam officiarii aulici appellantur in vel Meessario . vel ad splendorem. 8. Necessario, ut sunt, Ossciarii, cum superiores , ut praesectus aulae, Mareschallus, praesectus stabuli, praesectus cubilis , Burggravius, praesectus commeatuS aulicit tum inserioles, ut ministri cubicularii & nobiles pueri, item Secretarii &Scribae, Carptor, Pocillator, Coquus, Cellarius. Ianitores, &c. I9. Uplendorem est nobilis comitatus . t im equestris quam pedestris Musici.exhibitores spectaculorum.&c. K ch . SU.χ3- 6o. De quibus officiariis in genere notandum, quod si in aula senescere, tineas , & sorices Palatii evitare velint, ne cesse sit, ut sint instructi, tam animi, m corporis bonis. 6 i. officium horum officiariorum ponimus in eo, ut se recte gerant, & potissimum erga suum principem ae Dominum, & erga pares , & quantum fieri potest ad invidiam vitandam. 62. Ad primum ergo quod attinet, sint reveri, tales, quales principi ac Domino suo videri volunt. Nihil in eis sit fucatum, nihil non apertum, reclusum circa primcipem ac Dominum suum pectus gerant, sint industrii, diligentes. taciturni. 63. Ad alterum commodum est, ut ea Vitent, per quae in aequalium offensionem facile incurrere potant.
De qua re vide pleniorem instructionem apud Hip.d. l. Quo etiam speclat, det diapnite 64. Publici officiarii sunt, quibus Princeps vel Ma
gistratus ad aliquam operam publice utitur.
66. Superiorer sunt. qui ad superiorem Reipub. curam adhibentur, ut sunt Cancellarius, praesides , & prae
384쪽
EXERCITATIO XI. 3636 . Inferiores sunt. qui ad inferiorem aliquam curam Reip. adhibentur. Et distinguuntur varie . partim ex officiorum,partim ex locorum diversitate. εκ of iis . alii lunt quaestores . alii praetores , alii scribae alii satellites, 2 alii cur fores. Exloeo aliti sunt urbani. & alii pagani. 68. Ogycium Vero eorum quod attinet, versatur in
pruriis in obsequio ct fidelitate , ut videlicet sint prompti ad parendum mandatis a magistratu sibi impositis , & uenegotia sibi commissa absque omni dolo & se aude sedulo ac mature eXequantur. Et tantum de praceptis.
Quae. ST. I. urrum quilibet magistratin stiparsu esse debeat consiliariu tTAntam saepe numero in Principe reperimus dexteritatem, solertiam, sapientiam & prudentiam . ut sibi
ipsi consiliarius esse possit. Id quod de carolo Magno iaaliis Regibus & principibus,q s literae reddiderunt celebres, affirmare facile possvisus. Praeterea sunt & arcana ac secretiora quaedam in omni Republica in quibus consilio determinandis, nisi ipse Princeps valet proditur quasi Respublica & in discrimen adducitur , si Omnia cum consiliariis communicarentur.
Uerum minus tuta haec sunt & applausum minim8 merentur. Licet enim illud negari nequeat; miserrimum esse alienis tantum videre oculis , R in totum ex alterius pendere voto ἰ attamen nec hoc quisquam dissilebitur.
quod plus vidsant oculi, quam oculus, & quod plures
consilio communicato melius ac certius judicem quam uritas ὁ Item, quamvis prudentissimus sapientissimus,eκ- perientissimus esset; non tamen solus sussiceret. Nemo enim hominum tanta praeditus prudentia unquam fuit, qui non mabori indigeat, &cui nonnunquam in multis adhuci desit,iam multi & varii casus .iam varia scelerum, Peticolorum ac negotiorum genera quotidie cuivis Magistratui obsiciuntur, ut si ipsum Argum superaret, solus tamen Omnia videre & animadvertere nullo modo satis possit. Nullum certe sapientiorem habuimus ipso Salomorie , consiliariis tamen eundem semper 1tipatum fuisse, se Crae testantur literae. Ieg. i. Proinde satius exin Magistratui, quanta etiam polleat sapientia , us
385쪽
364 D. COLLEa II POLITI Iss. Et sapientiae argumentum esse ducat, sapientum virorum consilio uti. Imitetur in eo veteres Impp.Τheod.& valent . qui quanti secerint consilium patrum C On- scriptorum, facile patet exl. humanum. 7. c. de si . o con
sit. princip. ubi in haec verba Divi Impp. rescripserunt; Cognoscimus. quod cum vestro consilio, P. C. fuit ordi natum, id ad beatitudinem no stri Imperii & ad vestram gloriam redundare. Tam diu enim , inquit Salust. in ο-
rum habuerunt imperium . quamdiu apud eos vera Conis sita valuerunt. Cmus rei exemplum proponit nobis Dion. Hibeam. lib. E. de Repub.Roman. quae tam diu fi rem ac vigorem suum obtinuit, quamdiu senatus consilia observata fuerunt. Imo eκperientia ipsa satis docet, res melius ac felicius consiliis , quam telis adminim ari. Hinc sapientissimus Agaviemnon non multos Ajac. sed Nestores, ad Trojam oppiIgnandam & facilius obtinendam, sibi optavit. Homer'in Iliad. Cum ergo propriae suae prudentiae fidere, sit certae cujusdam ruinae Prognosticora, Scel. 2. v.9. Et status miserrimi indicium, si nulli adsint consiliarii, 2. Chron. II v. 3. melius sibi Magistratus consulere non potest . quam si viris sapientia, prudentia ac scientia praestantibus semper stipatus sit, Hec . indiscae consi.q. t . ithusc. 22 de consil. Bodin.L3. de Repub. Idippo La cisi. 9Ηoenon. disp. Pol. thes. I 2. uia AEST. II. virum j v vener in numeruin eons liari ε-rum principis sim cooptandi rI NVenies non raro juvenes, qui divina sua indolestuporem aliis incutiunt, & cum Panrio omnium oculos in se converrunt, & cum Ner υa, cubus meminit vi an. I. IA: 3. F. de Postuland. inter mundi mirabilia vocantur. quos omnino ad Reipublicae clavum, antejustum aetatis tempus vocandos esse, itatuunt plurimi,propterea quod& plurimos senes eruditione & virtute luperent. verum longe tutius & salutarius esse arbitram ux ; si Indifferenter Iuvenes ab ossicio Consiliarii removeritur. idque r. A testimonio sacrae scripturae. Ipse enim te ho-va seniores ex populo, qui caeteris sapientia & prudentia praeitent, sibi vult eligi, Deat. I . Num. I .v. 6. 2. Hinc in veteri Rom. urbe cmititutum iuille Teperimus, Te se
386쪽
EXER ITATIO XI. 36srente Plat.lib. Io. Dist. 83. Se qtudem x pressa lege Pompria cautum , ne quis ad senatum & consilium accederet, atque adeo, ne quidem ullum magistratum attinis gerer, qui minor annis 3 o. foret. 3. Qua ctiam de causa
legimus, quod Solon juvenem quemcunque etsi senilis sit sapientiae, ab aditu sui senatus arcendum putarit. Neque est, quod juvenem senilis sapientiae excipere cupias. Nam constat istiusmodi ingeniis multum caloris & te meritatis inesse, variis etiam perturbationum generibus obnoxios , sunt plurimum istiusmodi ingenia inquieta, semper aliquid movent, in multiplici inventione Arationum copia natandi, & aegre expediunt illa , quibus
insistunt, proponunt ea sibi, quae non sunt, non erunt,
lamentem &consilia.dversarii potius subtili sua mente , quam Veritate & eventu prospero metiuntur, sua tantum laudant, evehunt, & contra aliorum opinionesia sententias susque deque habent. Contra vero , quia senes sunt natura frigidiores, tardiores, majorem etiam obtinent auctoritatem, atque adeo , ut secundum Vetus
proverbium , plus valeat umbra senu , quam furor ct g ladius juvenis , & praeter scientiam, quam sibi diuturnis vigiliis acquisiverunt, etiam polleant eκ perientia, Solo nis sententiam hac in parte amplectimur. Quod vero antea de sexagenariis diximus, id non simpliciter, sed secundum quia, quatenus ut plurimum fieri soleat, intellectum volumus. Ibi enim alia est ratio, ubi natura se sortem praestat& inminem in senio etiam vegetat, cujus rei exemplum nobis in Galeno proponitur, qui I PO. ann. attigit & sine omni morbo , solo senectutis mara smo placidissime obiit. Singulare etiam exemplum suppeditat nobis scriptura sacra, Deur.3 q. v. 7. in Mose, qui
centum & viginti ann. erat, quando mortuus est, at
tamen non caligavit oculus Rus, nec dentes illius moti
QUAEST. III. Utrum Princeps novus, Mntecessoris sui consiliarios mutare or demittere debeat tA Pud juniores plerumque usitatum esse Videmus, quod negligant seniores majorum suorum consiliarios , & iis anteferant eos, quibus ipsi consueverunt, id que larvassis ob hane unica 'causam, quod pusens, senio
387쪽
res esse verendos,8 Rempublicam non tam svo,qubm iΙ-lorum senibrum arbitrio gubernandam. Verum quod minus tutum & aequum hoc sit, plurimi sunt experti, &quidem cum maximo suo & reipublicae cimno. Exempla habemus in Rege Rehabeam Salomonis filio , quidum seniores consiliarios sui Patris removit & iuvenili iprocacitate animum applicuit ad sui similes homines, in
. extremam miseriam est tandem deturbatus. Commodus Imperator quamdiu commendatos sibi ab optimo patre consiliarios in consilium adhibuit, tamdiu etiam se optimum Virum in gubernatione gessit, neglectis vero iarepudiatis consiliariis sui Patris , parasitis in consilium adhibitis, impudentiam eorum & temeritatem longe antegressus est. Melius proinde & udentius secit Lud vicus XI. Galliae Rex, quod veteris aulae consiliarios &amicos paternos, quosjuvenili procacitate sub initio sui
regiminis removerat, non tantaim pristinae dignitati restituerit, verum etiam, Carolo filio suo hoc dederit consilii, ut paternos amicos, antiquos & familiares, iam inistros retineret. Et de M. Aurelio Imperatore hoc etiam notum , quod morti vicinus filium suum Commodum,
'rimum adolescentiae florem ingredi entem , consiliariis uis quorum ope & consiliis Rempublicam feliciter administraveratndelissime commenciarit.& quod tanti sper ejus imperium fuerit felix , quoad consilio ipsorum Commodus utebatur. Quam ourem , qudd quaestionis
negativam constanter tueamur, non tantum m Vemur
supra allatis eriemplis, verum etiam rationibus sirmissi. mis. I. QAia sciunt mores& animos provinciae, ut &vires principatus , experientia ductrice cognoverunt plurima. a. Quia praedecessoris constiariis mutatis le- ges etiam regiminis mutatum iri opinantur cives &consequenter oppressionem libertatis suturam suspicantur. At in republica gubernanda , dici non potest, quid
noceat opinio & simulatio subditorum .Hinc novum Imperium inchoantibus admodum utilem & necessariam esse clementiae famam,ait Tueit. q. hi P. & monet hac de re multa Hippol. a Collibus d.l.item Mithusc. I 2 Dan . p. 4 Fbor. I9MAntimach.sib. I.rheor. a. p. I 3 S. Thous lib.
2 .cq 6. 3. Quia novus magistratus a consiliariis vete-
388쪽
ENERCITATIO. XI. 367ris aulae multum discere potest, quod ipsi in suo regimi' ne admodum est commodo & utilitati, Tholos. d. l. q. Quia si dimissi fuerint consiliarsi secreta principatus communicant aliis, & ob illam ipsam dimissionem . quae ruborem iis incutit, vindictam meditari solent. Nec est, quod quidam putant hanc quaestionem exceptionem pati, eo casu , quo consiliarii demortui populo principis admodum sunt invisi, qua etiam in opinione est Tholos lib. aqueitu. idque exemplo D. Aurelii Imper. qui ad silium sutim Commodum ita inquit. Ego, ex quo intelleκi , quid esset Rempublicam gubernare, hoc semper
habui infixum animo, ut nunquam domi meae haberem aliquem, simul atque illum odio esse civitati animadverti, Horol.princip.lib. 3. c. 38. Item exemplo Achis Philistorum Regis, qui Davidem ab exercitu suo abire jussit, propterea. quod esset Ducibus Philistinis admodum invisus & tu spectus. Nam non tantum est diversias in exemplis, verum etiam tenetur justus Princeps, non ex affectu populi, sed eκ aequo & bono)udicare. Proinde non recipimus simpliciter decisionem illain Caiphae , praestat unum perire, quam totum Populum.
Sed illud potius valeat: Fiat justitia & percat mundus. Quod si ergo Princeps aliud medium invenire potest, quo & odium populi mitigare , & Rempublicam salvareia fanare potest . non debet consiliatium suum fidelem removere. Potest igitur Princeps consiliarium suum alio ablegare, sive legaci munere, sive aliis mandatis , vel etiam commendatione sua apud alium principem ossicere, ut honeste & honorifice promoveatur. Quin & ipse consiliarius , qui in hoc insortunium , incidit, tanquam Vir prudens &reipublicae amans , sponte ossicio decedat Afurori cedat, & malit aliquid patioquam magistratum indiscrimen & periculum adducere,Sed si consiliarius vel officiarius Prin. pis suis vitiis , culpa, ropria turpitudine in odium populi incurrisserialiud respundendum
esse puto, Rem OVetur enim tunc, ut nocens , & ex illa
noxa pernitiosus tam ipsi principi, quam etiam populo.QU AE s T. Iv. utrum consiliarius non requisitus tenea' tur monere ct ecns Iereprincipem.
. , Emerus in dist. Pol .de Const. putat. perinde consiliari
389쪽
368 D. COLLE II POLITIO Ium secturum , ac si Medicus non vocatus ad aegrotum se intruderet, & proinde , talem arrogantiae & adulation notam Vix poste effugere, autumat. Verum assentiri Seisero alias.JCto eximio, hac in parte non possumus. Nam cum consiliarii debeane esse erga principem. ut silii erga patrem , principis sui negotia tractare , de commodo, utilitate & honore principis & Reip. fidelissime prospicere Omnino teneantur,sequitur quod postulante necessitate, quamvis non consulti, attamen ob honum publicum , Magistratui consulere debeant, Himlitus d. trast, ct Hanon. hae distu tat. hes Π. Praesertim cum Magistratus nihil quicquam de iis negotiis noverit, & ob intollerabilem negotiorum multitudinem . quibus gravatur, nihil quicquam cogitare de ea re potuerit. Ute que enim reus est , & qui postulante necessitate veritatem occultat, & qui mendacium dicit D. V .lib. aorone Christi. Nihil ergo ab optimo consiliario alienum esse statuimus, quam principi in rebus commodum Rutilitatem publicam spectantibus deesse. Ne vero incensum adulatorum reseratur,vel arrogantiae vitium imcurrat, poterit ConsiliariuS, rem prius bene perpendere& deliberare, & simul ac circumstantias, an tempus. loeus , & rerum status id permittant, an Vero res opportunius differatur, serio anima ertere. Quod si ergo habita deliberatione, e re & commodo principis animadverterit, atque simul optimam occasionem sid denunciandi nactus fuerit, perjurus potius erit consiliarius, si
futurum malum non denunciarit, vel etiam veritatem contra conscientiam celaverit. s T. V. vltum consiliarius a semel data senten tia recedere debeat fINvenies multos, qui potius ad palatum sui Domini ,
quam ad salutem & commodum Reipub. sua diliguriueonsilia,atquUsio in eo imitantur malos ledicos .qui pri-tius ad gullum aegroti, quam ad sanitatem , medicina in Praeparanz. . Sunt qui levi vento ad diversos opiniona in scopulos alliduntur , & ex aliena libidine hue & illisCsuctuantes agitantur, & sic aliud stando,decernuntiatisque sic , uti eorum , quae apud illos dominatur simul cas& arrogantia.ser ita etiam bonum malumve public m
390쪽
ENER cITA Tro XI. 369 existimant. Sunt, qui ita pertinaciter sententiae adhae reni, ut quamvis rationibus fortioribus vincantur, non tamen decedunt ded ut morosi &eκosi homines,sibi tantum placent, & ba tantum pulchra judicant,& eos, qui contra sentiunt odio prosequuntur. Cum ergo utrum in quo sit maximum vitium & Reipublicae detrimentum , quorum unum est levitatis & alterum Fertinaciae s-gnum , praestat mediam seligere viam. Et quamvis constantia vel maxime in consiliario requiratur, ita ut v num habeat animum, ita etiam unam linguam & calamum, & sit immobilis, ut lapis angularis, & sicuti polus in coelo, uti ait Duar. ad i. nemo potess 7 3. n. i. R. I. Tamen omni ratione videndum , ne ex eonilutia fiat pertinacia , oportet erg6 illam constantiam semper esio conjunctam cum prudentia & rei veritate. Cum vero prudentis non sit, in male eceptis progredi, dementissimus erit, qui in detecto errore pertinaciter persistit, Se tuc. s. 27. Quamobrem non pudeat Consiliarium, si sorsan prima consultatione sua verum centrum non te tigerit, melius consilium ac votum assi ere, praesertims aliquid supervenerit, quod causam ipsiam mutat. Neque hic levitatis nota omenda,siquidem id sapientiae est, revocare videlicet illa, quae male prolata, cap. mgnas 41. q. Nemo doctus mutationem Consilii in melius incon stantiam dixerit, cie. .QFe. Oportet ergo consiliarios. qui in Reipub. navi sedent, tanquam in talorum jactu, ad id, quod acciderit res suas aptare, qualitercunque ratio duxerit. . in AEST. VI. Utrum consiliarius in consistorium ira reneatur,si sciat, consilium aliqvsd tractatumrri, euisalva conscientia assentiri non possit T Venies non raro . qui dum salva conscientia prae-Acedentium sententiam probare non possunt , satisse facturos eκistimant, si tacendo, vel se absentando . vel capite abnuendo muneri suo satisfaciant. Verum id faciunt non sine magno falsi vitio. Consiliarius enim ossicium suum cum Religione juramenti ideo suscipit, ut sincere, & fideliter, quod sentit, non taceaz -
νωμ de nunciet & argumentis validisquMPrtate rea , quamvis tutius csQu 3 videased clara voce rationibus muniau.