Iusti Lipsi Admiranda, siue, De magnitudine Romana libri quattuor. ..

101쪽

tur frumenti, ex Alexandrina urbe aduecti. Habes clare - tot nulli a Modiorum an Medymnorum,non exprimit: sed ego Modios ceperim cottidiana,eam c sela AEgypto maximC: Vt appareat omnino AEgyptum plus paullo tunc dedita: nisi si & alicunde illatio etiam facta. Consentit Sor. acnus de ablato isto dimidio frumento: sed numeros non expressit: expressit Nicephorus in eadem . narratione, sed cum lato errore, si tamen sic ipse. Nam Graecum non vidi: Latina ita habent. Icto enim Ῥriades medimnorum frumenti quotannis a Constantino etidaraefueranc, cuius dimidiam partem Constantius diminuit. Dicite Vedimnosedc dubito, ac vereor ut nimis crestat. Dicit guotannis, & non dubito quin falso hoc siue ipse,siue interprcs. In Socrate expresse est, ημερί&ον, diurnum: dc res plane postit. Sed in eodem Socrate,ne- quem interpres item fallat,qui quattuorm iades quod in Graeco reddidit, quadraries centena millia medimnorum quam supino calculo,& mente dormitanteῖA . Miror ,& quomodo ad haec talia, & splendida, non paullb plus intenduntὶ Sed tamen mihi altera etiam ad miratio non excutitur Lipsi, in grandi hoc frumenti diurni numero: & pro tua correctione CLXxv. millium modiorum, ali in diem potuerint vel sexdecies centena millia hominum, aut supra. Atqui non tot,opinor, inter frumentantes. Li Ps. Non tot adseripti fortasse, sed cogita Patresfamilias plerosque fuisse, ac pro se & suis Cepisse. Deniq; de numero frumenti sitis iam d:ctu videtur. An hoc quoq. moneo, posteriore instituto Prin

cipumfactum, ut non frumentum ipsum, sed panis dareturi Qui in gradibus distribuebatur,atque ideo Gridylis dictus. Idem & Fricalis, opinor, in veteri Com

102쪽

mentario Persj: ad illud populi cribro decusi,farina. Panem non delitiosius cribro discussum sed e tum depopuli annona,idest, Fiscalem dicit. Eos panes bilibres fuisse, ex Vopisti Aureliano dicam. Nam Aureliani, inquit, eo tempore quo proficiscebarur ad Orientem, bilibres coronas populo promisit,si vidior redires. Et cum aureas populus era df,neque Murelianus aut poser, aut vestra, coro nas eum fecise de Panibus, qui NVNC Siliginei appessantur, s singulis quibusque donasse. ita ut Siligineu uum

R Is suis dimitteret. E quibus inspectis plane affrmaueris, lutino dc in Capua sic datos fuisse. A vn. O ingentem, vel immensam potius,in immenso illo populo largitionem l Li p s. Quid si accumulo, dc obsonium etiam addo 3 Nais idem Aureliani Vopi sti item verba) sporcinanta carnem popido Romano distribuit, qua HODIE Q v E diuiditur. Quando hodieci Z ad temporaus . Constantini. Simile in oleo fuit,quod perpetuum populo dedit &instituit Imp Seuerus. Vinum etiam,vi nequid deesset, Aurelianus statuerat, sed morte praer plus non fecit. Satis haec mi Auditor, cetera in Electis

meis vide. C 'A P. XI.

Impensa in Ludos carptim sensi. TRAN si Mus ad Arbitraria impendia quae trium

item generum maxime suerunt. In Luris,opera, Dona. InLudos singulatim si persequa aut exempla accumulem ; seorsim Theatrum mihi struendum sit, Mnoui aliquot sermones. Capita impendiorum dicam.

de quibus uniuerse sic Lactantius: Iuid disendum est

103쪽

s 6 n E MAc NI Tu D. ROMANAH iis, qui populari leui reducti, vel MAGNis v R dlgust Uecturas opes, exhibendis M v N E R i 5 V s impendunt p uim iiixi. Item Ambrosius o magistra in in thearris, mimis, σarbietis,gladiatoribus,alis que huiusmodigeneribus iam num TOTUM PATRI MON iv M suum largitur m prodigit, in unius sera auorem vulgi acquirat. Meritio damnant Patres damnosam hanc insaniam,& quae priuatos homines bonis per ludum exuit; Principes ipsos ait nuat & delibat. Atque id discere cum ex frequentia e ε riuo. rum poteS, tum ex apparatu. Vnus Augustus fecisse ludos se dicit suo nomine quater s vicisuro abis magistra tibus,qui aut abessent,aut non si cerent,ur G icies. Ego vix arbitror, ullos ex istis Principalibus ludis minoris quingenties,aut & milliessestertio stetisset quod Appar tusec Pompa facile persuadebunt. Nam ecce in ipso Theatro, Amphitheatro, aut Circo adornando qui sae pesumptusrcum semper gratia aliqua & illicium nouitatis in ipsa forma quaereretur: dc Nero pro exemplo Theatrum totum, non Scanam eius tantum, ro illiuit σοbtexit. Sedo quidquid istatu uit,u omnesectrumentum ac choragium,aureum: items vela qua perne contra Iolem obumbrabant, purpurea tota V aureust His intemstincta. Ex quo dies ille ureus appellatus. Dio CasCLA ik j. sius hoc in Nerone. & Plinius idipsum adsignificauit: '' Nero Pompey theatrum operuit auro, in unum diem,quo Teridati regi dArmenia onenderet Quid Iulius Caesar,

P .ibid. ante Neronem,&nondum Princeps iis imus in AEdilitate, munere patris funebri, OMNi APPARATV arena

ARGENT Eo usus est ferasi argenteis hassis lacessere , tum primum visum. Alox, quod etiam in M V N I C I p i i saemulantur, C Antonius iurissima argentea fecit. Caesar

104쪽

igitur hoc imus: sed non vltimus. & quod Plinius addidit. passim&in Coloniis ac Municipiis Argenteae iam scaenae. Ideo non possum,ut rarioris operae aut ma-mificentiae admirari, quod Plinius, ut tale, scripsit eodem isto loco : Item L.Murrita, oe Caius Princeps, is Circo pegma duxit, in quo fuere argenti pondo C X X IIII. Tu hoc Plini notabile duxisti Z centum Ogintiqua tuor pondo argenti quis ex equite, M paene dixerim plebe, tunc non insumpseritZ Lege, C oo iiii. id est, centum , mi lia quattuor: nec idipsum pro Cato aliquo est magn um. Pl ura eiu simodi ornamenta aut instructus erant, es quaedam in libello nostro Amphitheatrali diximus:& vis nunc unum & extremum furorem p Heliogabalus Imp. ait Lampridius) fertur in Euripis vino plenis nauales Circensis exhibuisse . Tu cogita quantum vini prosusum, fossis illis & Euripis in Circo ita eo plenis, ut

naues inter se concurrere, ac certare de velocitatu mosent. Quid iam dicam tot Gladiatorum millia,tot μι- rum ex toto orbe quaesitarum Z tot equorum nobiliumrin vita assisque Principum assidua haec legis. Addo huc Mis lia dc Spa siones in populum,id est Tesseras ligneas

Cum notis rerum, aut interdum res ipsas, magno certamine diripiendas.Quae item velut legitima iam erant in omnibus ludis, ad populum illiciendum. Horum pretia dc sumptus, ex Neronianis istis colligantur, apud Suetonium: Sparsa spopulo missilia omnium rerum per o MN Es Di Es, singula cottidie milha cuium, cuiusque generis multiplex penus, tesserastumentaria,vestis,aurum, GCeutumgemmae, margarus, tabula plecta, mancipia, iumenta,ais etiam mansueta fera: nouissime NAVES, IN-s V L AE, AGRI. Notetur haec iactatio, quanti eae. , dc

105쪽

ῖ8 DE MAGNI TV D. ROMANA quantarum rerum2 Praeter aurum, gemmas, margarmias Uulas & totos os dedit: Insulas nempe urbanas,& habitabiles domos. O res vix Suetonio fidissimo testi credendast Sed accedit & Dio similia asserere: OH nia iaci ait et carisma qua homines comedun L ad P num Suetonij pertinet:9 omnia pretiosissima, quos manescipia, sedainturum Argentum , variam vestem haec δε-bo perlymbola quadam oe tesseras. Globulos en paruos inscriptos, ut quaeque eorum erant, hos iaciebar in populum ,'rei'ώ mox dabarur, quod quisque eorum in resera haberet Neque Nero haec solus: de more fiebat, etsi alius largius parciusque praeberet. Titus simo Vespa sanus filius, item profusissime, in ludis quos per centum dies,dedicatione Amphitheatri sui, secit. Dio Cas.

non solum voluptatem, blectantibus nabentia. Nam globulos ligneos quosdam de loco severiore in Ueatrum iaciebat, qui symbolum haberemta, hic alicuius esculenti, ille

vestis bus argentei vas aliin aurei, quorum umentorum, uri orum , qua oportebat eos, qui rapuissent ferre ad Curatores tradorum, ab iis accipere quamque rem inscriptam. Credis tu haec per tot illos centenos dies fieri potuisse, sine impensa bis teri millies m. o non opinor. & ubi sumptus ludorum reliqui Z Neque miror iam profecto Hadrianum, cum in adoptione Celoni,

Commodi multa in populum profudisset per hos i

106쪽

dos, Sc in militem: atque is Celonius aegro corpore,vi talis non videretur: saepe dixisse, Perdidimus quarer mi,

besias. quod populo s militibus dedimus. Qui sunt ipsi

nostri decem , missiones. Sed dices, Principum virorum modo haec fuisse Erras. de Milone, hoc iam olim Cicero, tria pirrimonia in has res fudisse: de Messalla quodam Vopistus, cum stomaclio ista narrat: Legat hunci. Gωα locum Junius essalia,quem ego libere culpare audeo. Ille enim patrimonium suum scanicis dedit, heredibus abnegauit. matris tunicam dedit mima,lacernam patris mimo: Crrecte auia pallio aurato ais purpurato ,prolyrmate tragoedus uteretur Jam quid Lineas petitas AEgypto loquar tquid Tro-Sidone tenuitate perlucidas, micantes purpu' raptumandi difficultate pernobilesZDonati sunt abotrebaticis birripstiti,donati birri Canusini, e ricana opes, insana non prsus visa. Et hac quidem iccirco ego in litteras misi. t futuros editores pudor tangeret, ne patrimonia seu proscriptis siritimis heredibus, mimis balatronibus δε- putaremta. Et de Ludis haec quoque suisciatit in specimen: de ' Operibus, in proximum sermonem differo 'Lib. m. N protollo. toto.C A p v T XII.

Dona Principum essus, e primo DA, Castris. DONA sequuntur, magnitudine sua&frequentia

non iam inter ADMIRANDA, sed sTu PENDA.Siquis Midas fuisse fingatur,qui omnia tactu flaiat aurea; defecerit inaurare, quantum isti sunt largiti. Per Principes aliquot lubet ire,dc hoc ostendere: ordiarque a capite ipso Caesareolis. De illo uniuerseita Suetonius: ullum LARGITIO Nis aut sciorum genus in QVEM-M . AM,

107쪽

so DE MAGNITUD. ROMANA QUAM, PUBLICE PRIVATiMQVE cmisit. Vis ni igis partite8 Idem scriptor: Huditibus singula interdurata

MANCIPi A vel PRAEDIA viritim dedit. Ecce. ubi vos

Curij aut Fabricij qui ipsi Imperatores vix septena iugera habebatis3 nunc miles aliquis capit ab isto donatore Praedia tota. Haec plura mox dicendaὶ in militem :quid in Senatum Sc digniorest Idem iterum Suetonius: Farte magna Senatus gratuito, aut leui faenore, obstrictis,

ex R E L I QV O quoque ordinum genere vellauitatos , vel sponte ad se commeantes , UBERRIMO cONGiARlOpri siquebatur. Nec hic finis:extra urbem quoque & Italiam ea largitas se diffudit. & non minore studio iidem Suetonius) Reges inique Trouincias per ORBEM TEMRA R v xi illiciebas: aliis captiuorum Mi LLIA dono osserens; aliis quo velunt, quoties vellini, Muxilia submit

tens. pers hasia Galliarumi s Hi ania, Asia quoque

Gracia potentissimas sue placer,potissima )zrbes pra-cipuis Op ERIBVS exornans. Quid tibi iste vir videturr mihi, nil nisi nouus quidam Triptolemus. qui sublimi vestias curru, semina non frugum, sed liberalitatis suae, per terrarum orbem spargit. Atque haec quo magis misrcre, priuatus Caesar fecit, & ille paulloante aere alieno oppressus. Avo. Assatim miror; S unde Caesari, nondum Caesari,opum ista vis3 L i p s. Gallias nostras vide: iste fons, e quo hausit. Diu ites tunc hercla Prouincias, sed quas fulmen istud asilauit& ambussit. Nam qu modo se in iis p erit breuiter Suetoniussin Galba ana templas D uw,donis r ferta, expilauit urbes diripuit, sepius ob praedam quam ob diactum. Denique cetot proeliis,accessit ingens captiuorum multitudo,c qua diuendita pecuniam redegit. Sed lubetne singillatim inspi

cere

108쪽

cere viri dona 3 Ecce, instante ciuili motu, in Galliacum esset, L. Paullum Consulem designatum, mille quingentis talentis exit,ne contra se flarere Curionem,qui ore asieno obrutus, maiore re iam summa, ut pro se starer. Illa tot talenta reddunt, nongenta millia Philippicum: id est paene millionem, in virum unum. Quid iam in Curionem ὶ amplius longe dedit, ut Appianus dixit nam eius ea verba stato: ) &nisi fallor, ipsum aes alienum eius totum ex luit. Nec fallor, & Dionem clare Li m. hoc ita memini seripsisse. Atqui aes illud fuit sexcenties Hs. quod Valerius Maximus prodidit: qui minus ergo dedit3 Itaque Velleio numerale mendum inhaesit,cum de istare, Curionem centies his. scribit accepi se. Ille vero sexcenties: & ita hic rescribe. Ea faciunt quindecies centena millia Philippicunt,quid nisi plurium Senatorum census λ Nec largitumes eius aliae in primum ordinem striptae exstant: etsi fuerunt, quod in Suetonio audisti:& in magnos illos semper magnae. Sequuntur Milites, quibus unice se dedit: atque idipsum priuatus. CertEadhuc in Gallia, cum Pompeius duas legiones, colore belli Parthici reuocaret ; ipse ut animos sibi pignerarer, singulis abeuntibus ducentas quinquaginta drachmas diuisit. quod Plutarchus, aliique prodiderunt: id est, velatiquisque Philippicos nostroso Cogita iam duplum iu Centuriones,triplum quadruplumque in Prς- sectos, dc Tribunos: valde ea largitio crestit. Sed quid in ipso iam bello ciuili 3 priuatim haud dubie multa . communiter haec largitio fuit, Suetonio expressa. Vueranis legionibus, pra dammine, inpedites singulos, siver b, sestertia, qua initio ciuilis tumultus numeraucrat, vis O millia nummum deit. Recte ita locus habet, & in

109쪽

0L DE MAGNI Tu D. ROMANA

optimis libris quid opus argutari,aut interpolare)EXaminemus.Ueteranis hionibus,mquit:.non enim nouellis aliis: etsi& hae,credo, aliquid habuerunt. Veteranae tem illae , decem. In pedites*gulos, inquit: cur igitur equites omittit Z quia non opus: sicut nec Centuriones adiecit, quos notum stilicet erat duplum accepisse, de more. Etsi de equitibus hoc aevo, dubito: &olim quidem triplum etiam soliti accipere o sed postSocios diuitate donatos, palam video nec honorem nec praemia tanta equitibus fuisse, qui plerique iam e Latinis. Per-ia xiis, git, per binasestertia. Ea sunt,de quibus Hirtius: Mialitibi singulis ducenossestertios,Centurioniti uo millia nummum, praeda nomine, condonanda pollicetur.Nam bina ris. idem quod duceni ias: siue Philippici quinque at, duo millia numum Suetonio omissa quinquaginta istos reddunt. Super haec igitur, dedit, inquit, vicena millia nummum. Ea sunt, ipsi Philippici quietentio atque ii viritim, dc in gregarios milites diuisi, cum duplum Centurionibus esset, Tribunis Praesectisque alarum qua druplum. Proh fidem l nam sepe exclamo, & cogor quae haec, praeter stipendia,& alia lucella aut raptus,largitio estὶ quanta in tam multosὶ Ne milites nostri audite, & exempla haec aut cupite aut sperate. Vnde enim Iulius,unde Romanae opest AvD. Vnde & tibi animus sic ista crededi.& assirmandir Nam alij viri docti trepidant,& in lectione commutant. L i Ps. Nihil est. incogitantia hoc facit imperitiam nolo dicere) veterum lclargitionum,d diuitiarum : quibus alia exempla mox attestabuntur. Etsi in hac re fatis Graeci scriptores, qui Tranquillo planissime in summa concordant. Nam

Dio breuiter, sed claro, militibus quinque millenas solidas

110쪽

Drachmas datas scribit. Appianus fusius & distinctissi-mE Uilitibus atriumpho sperans eriam ea quapromi ferat, legionariis drachmas otticas quinque mille, ordinum ductoribus duplum, Tribunis Alarum prasinis iterum duplum dedit. Visite aliquid apertius' & cur huic consensui repugnemus Z Nota autem nec Appianum aliquid seorsum de Equitibus ut nec Tranquillum, dixisse. Sed quae haec Tromissa sunt, quae Appianus signanter stribit eumquera et Opinor csse,quod in pu gna ad Pharsalum lineuis millenas Trachmas promiserat: iterumque,ut volentes in Africam sequerentur,aueteras millenas. quod utrumque in Appiano leges. Largiter igitur excessit, nisi quid in ipsa Africa aut alibi etiam promisit. AvD. Audesine infaste dare has summas omnes,ut magis attendam 3 L i p s. Liceti. Fuerunt

legiones decem, sed veteranae , dc ideo parum plenae. Sunto igitur triginta millia militum' & singulis quingemii Philippici: faciunt, quindecim ninros milliones. Vbi nunc Centuriones Tribuni,Praefecti,atque ipsi Equites r Regum opes expenas dices in donatione hac una. Atqui an finis est 3 imo sub ipsium idem tempus, largitionem adPopulum extendit: N ut Suetonij verbis hoc quoque dicam, Populo, praeterstrumenti denos modios, ac totidem olei libras, trecenos quoq' nummos, quos pollici tus olim eras, viritim diuisit e ce nos pro mora. A V D. Hic mihi vocem opus tollere, nec comprimo. Viritim toti populo tantum frumenti,olei pecunia:ZLi Ps. Mo- detor,ne clama:toti populo frumentanti,nec ultra. Dio Cassius ita restrinxit: ΚΠΟΓυριώω: id est,Topulo, qui frumentum acciperes. Ergo tenuiorem populum intellegit: α semel nota, Suetonium hic atq; alias

M 3 populi