장음표시 사용
81쪽
nam. Divina,sive divinitus instrata, Scripturasaera eanone continetur. Utque exaratapartim a Mose, o Prophetis ;pam
iis ab polosis, o Euangelistis. Humana est, quae de rebus Ecelesia ab aliis Ecclesiasticis viris est perscripta. Ac ratione argumenii dissescitur in Iudaicam, o Christianam. an- quam vero humana haec neutiquam ejusdem est auctoritatis, ac divina: maximos tamen se ipse usus habet.
Nam , ut de Christiana solum dicam , primlim univeria ex ea discimus conversionem gentium, successionem Episcoporum in praecipuis Ecclesiis, & conservationem Euangelii adversus tyrannos, & haereticos: quae providentiam Dei in conservanda Ecclesia ostendunt, nosque de veritate Euangelii mire confirmant. Deinde particulatim nos docent, quae pertinent ad doctrinam Christianam , & vitam informandam, &Ecclesiae politiam. Ad doctrinam 3 quia videmus, quid ubique, & ab omnibus, creditum sit. Inque controversiis, quid senserint plures, aut doctiores, melioresque. Item ubi alii alios tulerint, ubi non item. Ratione vitae ; quia in sanctorum vitis pulcherrima habemus virtutum omnium exempla , ac praecipue constantiae in martyribus. Ratione politiae; quia videre inde est, quatenus olim sorma eadem fuerit regiminis in omnibus Ecclesiis 3 quatenus irem diversis, aut temporibus, aut locis, fuerit variatum. Haec de historia verE sacra.
3. g. Non resed hominum opinione sacra es, quae ad religionem pertinet gentium , aut hamerinam. gam ct ipsam co-
noscere opera es. Si non ob aliud ; saltem, ut, salsam religionem solidξ refellendo, alios
est insectos ad Christianam religionem facilius adducamus. Hoc liquet ex Tatiano, Clemente, Tertulliano, Origene, Arnobio, Lactantio, Maliis, qui adversds nationes scripserunt.
. g. Historia civilis comprehendit antiquitases, memorias, orhistoriam justam. Antiquitates seunt reliquia antiqui temporis, tabellis alicujm navoragii non absimiles. Ut sint quasi pictura deformata. Sed laxius antiquitatis nomine usi fuere Iosephus, & Dionysius. s. I. Idem
82쪽
DE PHILOLOGIA. Irs. Memoria sunt initia legitima historiaci Nam actiones quia dem,o eventus, ordinesvo exponunt ; sed occasiones,consilia,
Η usinodi historiae fiant non epitomae Blum 3 sed & qui proprid dicuntur commentarii et stantque similes picturae inchoatae. At Caesar est commotarii nomine abusus, cum sitos sic libros inscripsit.
trepidatione praetextus, imperii arcana. Vt apud Thucydiden, Sallustium, aliosque, videmus.
nem temporis complectuntur: tum vitae; quae perfnam alia quam describuni: tum relationes; qua in rem arquam acti nem,sive rem gestam repraesentant. Annalium exemplum Tacitus dabit ι vitarum, Plutarchus 3 relationis, Xenophon in expeditione Cyri.
scriptis, es scientiarum incrementis. Item de artium invento ribus, earumqueprogress .i Qua in historia caeteris praeivit Xenophon. Nam ψιλο φων
βίους φιλοδόφων. Quod opus utinam exstaret. Nisi hoc istum voluere, scribendo de vita, ac morte Socratis , praeisse omnibus, qui in scholastica historia se occuparunt. Quales postea Socion in libris , & chiis i qui alii, qui non exuant.
0. I. Ex Historicis iis,quisspersunt,hac de parte habemus, La Er '. . i. tium, Phil ratum, Eunapium, Heschium Isi re C. Suidam r. η atque e Latinis Ciceronem de claris Oratoribus, δ Suetonium de illustribus Grammaticis, ae Rhetoribus, ct ali uolpoetic
Proph etiam omnes huc pertinent eorum , qui de illustribus Ecclesiae viris scripsere : ut secerunt B. Hieronymus, Gennadius Massiliensis,uidoro Diuitigod by Coosli
83쪽
Isidorus Hispalensis ι Hildephonsis Toletanus, Sigebertus, Honorius Augustodunensis. ω Henricus de Gandavo.
I o. g. Dunioribus hue refer Polydorum Virgilii , se Lirium Gyraldum ae poetis: quaeque de Rhetoribus antiquis, ac impromis de Histobris Latinis Graecis, μὴ orporeis,scripsemus.
Etiam inter Ecclesiasticos scriptores multi huc pertinent. Vide bibliothecam Trithemii, ac Simieri. Item varios de vitis Theologorum, Iurisconsultorum, ac Medicorum.
II. g. Aliter autem historiam tractat Philologus; aliter Philos phin. His prudentiam civium Hiproponit ; eoque attendit ad causassingulas , se in modo etiam, quo quidgestum minui tim gula considerat. At Grammatico satis fere est, evem tum nosse e saltem non ultra requirit , quam ad intestigendos
scriptores, maximeque poetaΥ, opus es. Nec tamen eorum
Amiles esse oportet, qui tantummodo historiam Romanam δε- gustanto sed circumferendus es animus per omne avum, ac
gentes prope omnes. At nunc plerisque sitfficit, si sciant aliquid de Romulo, Camillo, scipione , Sylla, Pompeio, Caesare, &c. vel ulterius si pergant, tangunt aliquid de Miltiade, Themistocle, Aristide, &c. At per omnia eundum
loca, ac tempora. Primum sciendae res Hebraeorum, ab orbe condito, usque ad excidium Hieroselymae. Ιungendae cum his res Assyriorum, Medorum, Persarum, aegyptiorum. Tum Graecorum res discendae; maxime Atheniensium , Spartanorum , Macedonum, & soccessorum Alexandri Magni. Exinde Romanorum gesta, usque ad Momyllum Augustulum. Denique etiam gentium, quae partem obtinerent imperii Romani ; idque ad nostra usque tempora. Hoc vocare possumus orbem historicum ; quomodo κυκλου nomine historias suas inscripsit Dionysius Milesius , ut testis est Suidas, & Pindari Scholiastes ad Od. 1 dilhm. Arduum hoc dicat aliquis. Mihi vero non videturres operosia Paucorum enim mensium negotium est. Multum enim jam in univeistatis historia profecit 3 qui animo sit complexus historiam sacram Sulpicii Severi, Iustinianam Trogi Epitomen , Florum, cum Aurelio Victore, &duos tres similes libellos. maerat aliquis, quid dicam de Herodoto, Thucydide, Xenophonte, Polybio, Diodoro, Dionysio, Livio, Plutarcho, aliis p Equidem non impedio, quo minus initio, unus
84쪽
alter eorum, praesertim, qui historiam tractant, legantur attente: sed continuatam cunctorum lectionem probare neutiquam possum, Iriusquam disciplinarum quis orbem ab luerit. Nam omnium curata ectio longi temporis res est. At quemadmodum , qui diu admodum abfuerit domo, reverti obliviscitur : ita qui in historicorum libris annos complures trivere, non facile ad disciplinarum orbem redeunt. Quare post lectos aliquos nobiles scriptores , qui vere , ε Heganter, tempora tradiderunt ; aliquamdiu suffecerit nosse , quibus in scriptoribus lingula plenius perscribantur, ut si opus sit, eo recurratur: ubi opus non est, ad disciplinas alias grassemur.
12. g. Haec de historia vera: sequitur a. Vt illa epicorum. Ais malis dicere mixtam e mera , se si is. In hac verum esa false discernendam . .mod fiat. historia, qua vera es s
pientia, ac prudentia, mater, multum inae aeripiet lucis. Ex tis etiam eruenda est mystica interpretatis: sub cujus involucro, nunc natura usteria, nunc prudentia praecepra, conm
De naturae mysteriis liquet ex Heraclidis allegoriis e longeque manifestius est fictis exemplis virtutem doceri a poetis. Ut Poetices eademst utilitas, achistoriae. Imb Aristoteles dicere non veretur, Poeticea habere conjunctionem majorem cum Philosephia, quam Historiam ipsam: quia haec tantummodo narrat, quid contigerit ; Poetice autem , quid fieri debuerit. Itaque nec Horatius dubitat laudem eam tribuere
Homero, quod melius, plenisisque, quid honestum, quid turpe, quid utile, quid inutile sit, doceat, quam philosephi ipsi. Atque haec caus si est, cur olim a Poetis soleant auspicari. Sed de Poetica seorsum s
1 g. Prodes Historia, tum Grammatico, quatenusfaeis adsiri. ptores melius intelligendos: tum eateris studiis, qua historiam desiua arris,aestientia iptoribus nosse debenLimprimis vero
Theologia, ae Politicae: illi propter historiam Ec vasticam: huic propter historia- civilem, de qua posea diri mus.
. Hanc rem fusius persequimur oratione de historia: quae iam iuris facta est publici. Etiam vide sis, quae de utilitate hicriae seribit Alci tus praeiat. notarum in Taciti annales; David chytratus de lectione R historic
85쪽
historieorum &c. Et antiqui Patres Basilius , Nazianzenus, Chrysostomus, Hieronymus, Augustinus, iique, historiis, omnique .literatur, , fuerunt excultissimi. Etiam Romanae antiquitatis notitiam vere dixeris incunabula Iurisprudentiae.
14. g. t e m um inprimis illud est historia bonum , quod seculum sit providentia divina.
Quae&in Iudaicis, & Christianis,& gentilium rebus, dilucet. Aliquanto fusius haec diducam, quam alia hoc in opere seleo: atque id Propterea, quia omnium nobis studiorum finis pietas esse debet: nec ulla aequd nos ad Deum ducant, quam Historia, Physice, & S. Scriptura. Nunc de Historia loquar. Omnis historia exponit, vel quae Deus per
se, aut Spiritus ministros, fecit; vel qum hominρα memini Atqui si providentia Dei etiam se exserit in minima re quaque, cum nec passerculi in terram concidant citra voluntatem patris caelestis ': quam eum curam
gerere putandum vitae, & actorum hominis 3 Cujus rei singuli quidem capere ex nobis exemplum possumus; si cogitare velimus, quoties ab incunabulis per omnem vitam divino beneficio liberati simus ab iani, ferro, veneno, insidiis , aliisque periculis. Sed malo paullum insisterei cro exemplo patriarchae Iosephi; cujus ex vita undique divina elucet rovidentia. Hunc com fratres, prae invidia, perditam ire vellent; Ismae-itis vendiderunt. At Deus scelus eorum dirigit ad gloriam Iosephi, ad fratrum, dc Iacobi, salutem, ad AEgyptiorum bonum, &ipsius Pharaonis. Somnium, Pod Deus immiserat Iosepho, invidiam illi fecit. somnium Pharaoni immissum , e squalle situque carceris Iosephum exemit. Cum nihil pastoribus esset invisius apud AEgyptios; Rex Agyptius Istaelitis optimos regni agros assignat. Nimirum sicut agricolanticis aquam derivat per prata : sic, ut Salomo i ait, Deus inclinat cor Regis, quo visum est. Atque haec singulos potius spectant. Qui si citra pruvidentiam nec exiguo tempore subsistant ; quantis mimas absque numinis cura tot seculis durare imperia ulla possent i Et profecto
ge ea res humanam exsuperat sapientiam: quod fateri cogemur, si attendamus ad improborum multitudinem, & tot caseum incertum,ac quas agnaias vices. Multoque haec manifestiora fiunt, quoties Deo visum est tranuerre imperia de g*nte in gentem. Excitat enim ille tum Cyrum aliquem , aut Alexandrum , aut Caesarem ; cui illa quoque, quaera humana sapientia minime pendent, non modo ex voto fluunt, sed etiam supra voti . . Atqui ut Venerem semel iterumque jacere cassis videtur s
86쪽
videtur; centies vero id praestare, est artis opus: ita unus, altόrque felix successus poterat videri a temeritate fortunae: sea quod, in selita hac Uruin humanarum varietate , tanta cst similitudo evcntuum , qui in unum conspirant ; id vero non aliunde esse possit, quam a provida ejus cura , qui universum temperat. Sed nimium quantum a novis abit Epicuri schola. Quippe contra plane ex vita humana , cujus speculum est historia , colligit illa, Deum non curare mortalia. Prora, & puppis,ei est querimonia haec vetus a quod bonis sit male, malis bene. Quod divinae bonitati, ac justitiae , ait repugnare. Gravis profecto ea est , ut numinis , ita historiae etiam, accusatio: de qua si idcirco paullo fusius dixero, venia mihi facile dabitur. Nam penitus evellendus est error tam pestilens exanimis mortalium. Nimirum miseris ilis imponit, quod tam facile judicium serunt, priusquam conspiciant rerum exitus. Vt si quis ex divendito Iosepho , aut Absolomo, cum pro patre regeret,
sententiam pronunciaret; nec ea consideret, quae postea contigerunt.
Quale quid, ut de notissimo Davidis' exemplo taceam, etiam Cla dianus poeta sibi obvenisse agnoscit; cum Rufinum, hominem improbum , videret ad summos honores evectum. Hinc ingenua ejus confessio. Saepe mihi dubiam traxit sentemia merum,
Curarent superi tinas, an nustus inesset Rector, S incerto fuerem mortalia cass. Sed audiamus etiam, quid revocarit eum ad mentem saniorem: Abstulis hune tandem Rufini poena tumultum, Absimisque Deos. Iam non ad culmina rerum Iriustos crevise queror. Tossuntur in altum, Vi lapsis graviore ruot.
Sistendum igitur judicium, usque dum videamus, quem res habitura
sit exitum. Nam utcunque diu floreant improbi;postea tamen poenae ta ditas ejus pensatur magnitudine. Quae saepissime etiam liberos, ac nepotes, involvit. Non rarti quia dem transferuntur pii in sedes meliores, priusquam Deus mirandum hoc judicium exerceat in malos. Sed quae tum non vident pii, videnteorum posteri: ut innumeris docemur historiae exemplis. Quare non in exigua vitae particula animus nobis defigendus; sed circumserendus ille per historiam , ac vitam universam : ne similes iis videamur, qui in pictura, vel statua, non singulas partes accurath perlustrant; sed digiti, vel auriculae artificio, obstupescunt; ita ut nec uno totum adspectu contemplentur. Sunt vero & aliae tam gravis erroris caussae. Quid autem
87쪽
impedit, qud minus in his etiam ad sontes digitum intendamus p Eadem
enim & Deo honorem situm vindicabimus, cujus illi providentiam negant; & gcnuinum tutabimur historiae decus, ne Fortunae ea potius . quam Providentiae divinae,sbeculum existimetur. Est vero alterum Hus , quem dixi, erroris caput, quod sententiam tam facile de bonis ferunt; cum, qui boni sint , ignorent. Bonus, inquiunt, Pompejus vincituri Caesare: cujus cauissim etiam Cato improbavit. At quid si negemus , &Pompeium inter bonos reponi oportere λ Nec enim minor erat ejus ambitio , quam Caesaris. Non maJorem serebat Caesar; ne parem quidem Pompejus. Uterque insidias struebat libertati Reipublicae.Solum tectius id faciebat Pompejus. Nec dignus ille ulterius favore erat numinis ; qui victo, vinct6que Aristobulo,reserisset Hierosolymis sancta sanctorum ' , . .at. locaque ea profanis oculis lustrasset, & pedibus calcasset, quae selum sacerdoti si immo adspicere, atque ingredi, fas erat. Nec minias errant, quod bona pro malis habent, mala pro bonis. Bonum, inquiunt, est honos praeturae: in qua Vatinius praesertur Catoni, pessimus optimo. Bonum vero quod noxium p Atqui honores, & opes, D in malos incidant, in perniciem cedunt. Nec bona sunt,quoties iis frustrantur boni,vel his fraudantur ab improbi sequin sepe ea est via ad virtutem, Se gloriam. Fateor quidem, non hoc sibi improbos propositum habere, ctam vexant bonos: sed tamen hoc sibi proponit Deus, cdm vexari honos permittit. Quemadmodum igitur non inclemens est medicus cum membrum putridum urit, & secat; neque hic praesentem cogitare dolorem oportet; sed secuturam corporis sanitatem: ita neque Deus est immisericors, cum opes, vel honores, eripit bonis; qui ἡ, ut, quid iis veta bonum sit, videt; ita ab eo quoque providet suis. Verum, inquiunt, miserum est probos ab improbis vita ipsa exui, quae non redit. Quom do & stio , & Athenarum malo , sublatus est Socrates; qui ab oraculo pronunciatus erat hominum sapientissimus. Sed temere sibi stimunt quod vitam negant redire. Quanto melius Euripides, vitam hanc verius esse mortem, & quod mortem vocamus, vitam. Nec vel Socrates morte sita miser , vel ea Athenae infelices. Quantillum enim est, quod Socrati paucorum annorum vita decesserit: qui sortasse morbis , ac miseriis fuit sentimpliciti. Profecto leve hoc piterni nominis gloria abunde Pentatur. Athenae verὁ cratem quidem amiserunt: ed accepere exemplum coninstantiae in morte ; quod faces, & stimulos, adderet ad pietatem ; & metum numinis, quantum caeca illa gentilium religio pateretur.
I I. g. ique ex bis abunde cognoscitur Historia natura,se multiplex
88쪽
reste parent per latos, laeto que, Historiae omnigenae campos, A. rso eos monendos censeo, ut ne quasi terris ignotis, sine duce, diu,multumque,vagentur incertised prius cum animo suo dispicerestri. velint, quibus, quo ordine legendis, certius, M
eiliarique, comparare sibi notitiampossint Histariae universae.
Qui animum ad historiam appellere volet, optimh auspicabitur a generali notitia omnium locorum, ac temporum. Ac propterea primum Egenerali aliqua totius orbis tabula addiscet praecipuas mundi partes; αquibus limitibus hae distinguantur. Hinc seorsim generales Europae, Asiae, Africae, atque Americae, tabulas contuebitur: ut inde cognoscat praecipuarum regionum situm. Addo his lupum veteris Imperii Romani.
Ab hisce veniendum ad tabulas particulares regionum; de quibus pro cipuae tractant historiae. Vt Palaestinae, & vicinarum regionum, ob hist etiam sacram. Item Italiae, Graeciae, Galliae, Germaniae, Hispaniae. ritus situs optimε cognoscetur ό tabulis Ptolemaicis a Mercatore comcinnatis. Longeque emendatius brevi prodibunt industria laan. Blaeuis , cum castigationibus & notis filii mei Isaaci. Vtile etiam in , ad manumisemper esse Onomasticon, sive, ut ipse inscripsit , Thesaurum Geographicum Onelii; donec uberiorem orbi dederit officina Blae iana. Br viter ex antiquis orbem descripsere Mela, Plinius, Solinus, Dionysius iniri. Ejunioribus Glareanus, & Cluverius. ι .Fusd ,& graviter, de omnibus olimStrabo ε quatenusquidem orbis iunc cognitus erat. Sed partim ut recens simul stus addiscatiarii partim quod stiperiori seculo, novis terris inventis, Geographiae accessit; operae ut addere Geographica Bertii, 8c intelli Theatrum orbis terrarum, aut Atlantem Mercatoris: potissimum novum Atlantem Guil.& Ioan. Blaeu. Ubi quis ex scit septem tabulis, & compendio aliquo Geographico , inedioerem sibi notitiam pararit nobilium terrarum, & praecipuarum in iis urbium e pari ratione ex canone aliquo Geographico acidiscere opus erit generalem aevi omnis descriptionem. Vbi conducent duo c nones illi Chronologici, Vbbonis Emmii, suos compendiostis, & succinctos appellat, ac pleniori, & fusiori suae Chronologiae praemisit. Multum tamen lucis accesserit, si distincte omnia tempora quatuor tabulis proponantur. QPrum pinna contineat res Hebraeorum, ab orbe condito, usque ad excidium Hierosolymitanum. Altera complectatur res Assyriorum, Medorum, Persarum, & G
89쪽
corum. Ex quibus Assyriae res incipiunt a Nino, Medicar ab Artace, Persicae a Cyro , Graecae, prout hic considerantur, ab Alexandro Magno : desinunt autem in Cleopatra ab Augusto devicta. Tereia tabula contineat res Romanas ab Romulo usque ad divisam imperium inter filios Theodosii , vel usque ad Romam ab Odoacro cap
uuarta tabulis duabus quasi proponat hoc Orientis Imperium, usque ad captam Constantinopolin: inde imperium occidentis, usque ad no
Plenius haec repraesentabunt Eusebii, &.Zonarae Chronicon; cum appendicibus Hieronymi, Prosperi, Marcellini, & utriusque Palmerii. Item Chronologia Bucholceri, & Calvisit. Et Chronicon a tribus illis Carrione, Mesanctitone, & Peucero conscriptum. Sed in annorum ratione, sequendi potius juniores ; praesertim in annis mundi. Vidimus de generali notitia omnium locorum, & temporum et deinde veniendum ad particularem. Ac prout historia erit, ita ei praemitti debet notitia regionis, de qua historia ea tractat. Nod dubium autem, quin in historia particulari incipiendum sit alacra: sive rebus Hebraeorum , Ueteri Testamento praescriptis : &vita Christi, ac Apostolorum ; de quibus in N. T. Haec summatim comprehendit Sulpicius Severus ; ac pene historiam sacram perducit ad annum a Christo nato Cc CC. Cui addere non inutile sit Historiam ecclesiasticam Pappi, & historiolas, quas in Chronologia sua habet Abrahamus Bucholcerus. Haec initiis sufficient. Postea vero utramque perficient hanc partem Iosephus, Eusebius, Socrates , Theodoretus, Eiragrius, Nicephorus. Item Anastasius , Lui prandus , Abbo, & Platina de vitis Pontificum. Sed fusissimc omnium Centuriatores Magdenburgenses, & Baronius; cujus gemina extat epi tome. Iudicio vero non exiguo opus est in Centuriatoribus; nec in Baronio, minori; quem interea negare non possumus praeclare meritum esse de antiquitate Ecclesiastica. Post cognitam Ecclesiae historiam, quid turpius ignoremus, quis
quae vel nostris, vel parentum, aut avorum, vel proavorum temporibus, partim terris contigerunt nostris, partim vicinis p Haec enim cum vulgo etiam cognita sint, & in conviviis , ac circulis narrari Pleant, omnino
turpiter se homo dederit literatus, si ista nesciat, quae stat quasi ante pedes. Batavo igitur necesse sit scire, quo pacto Comitatus Hollandiae ad Hannonios, hinc ad Bavaros, postea ad Burgundos, inde ad Austriacos , atque Hispanos pervenerit. Item gesta Caroli V. Initia tumuia
90쪽
tuum Belgicorum , bellum quod tot annis duravit & quae interea temporis memoratu digniora in Germania, Gallia, Britannia & vicinis evenerunt terris. Nec nosse ea magni erit laboris , qui a pueris etiam pleraque eorum a parentibus, & senibus audiimus. Operae nihilominus fuerit legere etiam historicum unum, alterum, qui breviter ista sint complexi ; uti a nonnullis Chronologis factum. Postea autem haec fusi iis discere licebit e Steidano , Thirano , Camb-
deno, Meterano, Borrio, Reidano, aliis. Postquam res maxime memorabiles temporum nostrorum,& seculi, quod proxime antecessit, animo inscripserimus, accingemus nos ad gentium Scriptores antiquos. Atque cx his primi legendi, qui res tractant Romanas. Cujus rei ratio satis est aperta. Nam auspicari studia
Blemus a Cicerone, & aliis Scriptoribus Latinis ; qui absque mediocri intelligentia historiae Romanae intelligi minime pollunt: ut in quibus passim Romuli, Numae, Tarquinii, Camilli, Marii, Syllae, dc aliorum
ducum Romanorum, mentio fiat. Summatim autem res eas cognoscere licebit ex Floro , cum commentariis Stadii, Velleio, Eutropio, Sexto Aurelio Victore , Rufo, Pomponio Laeto , &Baptista Egnatio de principibus Romanis. Conducet & Zonaras. Sed accuratius de istis e Latinis quidem Livius, Sallustius, Caesar, Suetonius, Tacitus, Spartianus cum annexis Hist riae Augustae scriptoribus: item Ammianus. E Graecis, Dionysius, Polybius , Plutarchus, Appianus, Herodianus, Dio, Xiphilinus, Agathias, Procopius. E junioribus plurimum juvabunt annales Stephani Dighii. A rebus Romanis veniendum ad res externas : hoc est, Assyrias , Medicas , Persicas, Graecas. De quibus strictim Iustinus , Cornelius Nepos, Ec nonnihil etiam Uellejus, atque Orosius ; & ubi hi desinunt, Zonaras. Plenius autem de omnibus Herodotus , Thucydides, Xenophon, Polybius, Diodorus Siculus, Plutarchus , Arrianus: Sc e Latinis , Curtius
in Alexandri gestis. Postremus locus est Historiae ut cum Romanis sic loquar Barbaricae:
hoc est, gentium earum , partem quae obtinent veteris Imperii Romani, aut nunquam sub eorum imperio fuerunt.
Hic primo quisque ordietur ab antiquitatibus sitae gentis. Vt Batavus a Batavis, de quibus Grotius: item Duza in annalibus, etiam Ioannisci Leidis, Sc Beha : brevissime autem Bariandus : majori cura filius meuso μακαρίτης Matthaeiis Vossius ab initiis Comitatus Hollandici usque ad ea tempora, quibus a Iacoba Bavara translatus est Comitatensis ii