Coelestini Guicciardini monachi Coelestini Mercurius Campanus praecipua Campaniae Felicis loca indicans, & perlustrans

31쪽

uit altercatio, dc auiditas. QSJoties namqueΟb unitas Campi Stellatis partitione, Agrariae legis seditiones , & iurgia repullulascere suo damno Romana Resp. experta fuit, quoadusq;C. Iulius

Caesar,auram ut popularem captaret, suo in Consulatu, agros

praedictos viginti millibus ciuiuattribuit 3 Nunc ne quid rerum vicissitudini no esset obnoxium magna ex parte in pecudum p scua concessere. Sed quid 3 Roma ipsa, quae toties de alienis

campis iurgia, ac quaestiones excitauit, aviditatis antiquae poe-uas quodammodo luenS, no , inepte interroganti Iurgia camporum cur deseruere Qκiritesin Respodere posset e M ager , ct campus nunc quia Roma sibi.

Ad laeuam ager fuit Sidicino-Itum, quorum caput Theanum nunc quoq; non ineleganS oppidum.Capuam versus inceden

32쪽

Is digitati vestigia occurrunt. Omni fere ex iparte diruta iacet haec ciuitas, Venusino Horatio ob vini praestantiam quondam accepta. illam proprium fatum , ex letamque felicitatem per iocum inter squalentia rudera efferen

Si crines uuis sunt turres,gitaq; tecta, H/s ego cum caream, non bene calua vocor

Viae Latinae, hic prope Calenum , variis in locis premuntur fragmina. Haec cum Appia ad pontem Ca si lini contermina fuit. Iam nona Capua, sin mauis dicere antiquum Casilinum in conspectu aderit. Citeriorem is Vulturni ripam ubi attigerit hospes parumper subsistat, Annibalem in altera, otio delicijsqu

marcescentem contemplatu rus.

Hic namq;est ille V ulturnus,qui victoria Cannensi tumidos Car , . thaginienses, & in Romae edicidium procurrentes absterruit, di ripas, veluti repagulum labanti

33쪽

I 6 Romanorum fortunae opposuit. Hic virtute paucorum tanquam ad scopulum allidi vita est incocusta ad eam diem Annibalis gloria, dum , qui felici victoria-aeum cursu purpureas Trebiae, Transimeni,& Aufidi aquas sanguine reddiderat Romanorum, ab unius item Vulturni cursu remoratu s,praeciarissimae victoriae fructum, spemque rei deinceps hen egerendae, aut incautus, aut nimium pertinax etiam iudicio suorum amisit. In gratiam igitur

tatis Italicae assertoris, prosOPO- pariam ne pigeat auscultare.

Ille ego Vulturnus claro, qui nomine fulgens Drrhenis lovo vortice mergor aquis. Me vertas quacumq, velis sic nomina verres, Ut Uultur, Turnus, Vulnus, ubique ferar.

Aut an is aut dux ,veldeniq,vulnera gne, Campani populi gloria semper ero. Pomatum importam mihi debesRoma superἷa,

34쪽

Tobs Crinas illum victor dum Poenus adiret, ,. Anniὼal hie Cannas nouit habere susu , Et prope o wiflumos Aquilas terstraverat aris Attingens ripas eorruit ille meas. mis,

Obstinatissimam Casilini obsidionem habebis ex Liuio. Interim transuecto ponte ex lapide siliceo constrato, nouam Ca Puam ingrediare, Fam hunc in locum tranitulit , Vt ita dicam , LandoLongobardus circa A. D. Sao. Solo namque, aut a RΟ- maniS, aut a quo uis alio prisca illa Capua aequata, quae super- . fuerunt Campanorum reliquie, in locum qui dicitur Troisco co- Cessere, quas tractu temporiS,s1-ue ob foeditatem loci, siue ob crebra incendia, praedictus Lando super antiqui Casilini ruinas

considere fecit: adeo dc rerum sensu carentium circumaguntur

vicissitudines. Quis etenim Vim quam credidisset Casi Iinu illud Romanorum quondam Capua obsidentium sedem, di Capuae

35쪽

18 destruendae praecipuum instrumentum, Circumriolata postea rota in Capuanorum asylum co- uertendum 3 Ad laeuam pontis,

marmorea secudi Friderici Cς- saris stat effigies a S.P. Capua.

no ex varijs statuarum fragminibus,prout illa ferebat aetas, Oncinnata . Novam Capuam alluita duplici parte Vulturnus; quod

reliquum est,ualida ad normam munit ionis hodie rnae e xtructa Propugnacula concludunt ut

mirum non siit si vel ab Aragonensium Regum temporib usi, Neapolitani Regni clauis haec ciuitas reputetur. Arcem paru1 quidem, ted loci situ munit i 1ύ- matri adiecit Carolus V. Caesar. Vrbis ambitus ad I.LM. P.eXtenditur. Viae quam plurimae an ueplete, sed Episcopium, nec striactura, nec amplitudine, sedi inter omnes Regni Neapolitani

Archiepiscopali infula primo loco decoratae, respondet. Varij

36쪽

Capuanorum Principum tumuli prae foribus adstant, quorum Coenotaphia Peregrinus in sua Longobardorum Principum historia transcripsit . Cisternam publico vitai destinatam, &in

qua tantum aquae congeritur, Ut ad tres annos iusticere credatur, effodere curarunt prouidi ciues,

ne tempore belli diffractis cuniculis , per quos e Tifata monte in urbem illabitur faluberrima aqua, paludosas, quibus scatentvrbani putei, in propriam perniciem bibere cogerentur. Multatum virorum, tum mulierum obseruantur coenobia. Praetoriue legans,& cuius in anteriori parte multa antiquitatis monia meta affixa, aut impacta sunt,assiirgit. Pone hunc Dime Mariae An- nunciatae sacrum,qua structura, qua amplitudine attollitur temflum. Incedenti denique per Vrem non domus, non se initet , , non angiportus Occurret , qui

37쪽

lapides maian Oreos literis exaratos, sepulchrales urnas,statuarum , ac columnarum fragmina, Vel alias antiquitatis exuuias non ostentet, aut inter prostratae Capuae, vel redi uiui Casilini

rudera a nouae Capuae condit Oribus emendicatas. Privatorumtamen domus ad commoditate non ad luxum constructae videtur. Tam compendiose describitur, & lustratur recens Capua, lim si non maior Roma, certe non minor Carthagine. Sic Ciuitatibus su a manent obuersantia fata, ut semel a primaeva magnificentia dilapsae in temporis deinde ludibrium reseruentiar. Ostende nunc mihi non rudera ;sed situm tot tantarumque Vrbium , quas Vt miraculum artis, dc ut fortunae blandientis domicilium , aut Iirspiciebat, arit V nerabatur orbis ὶ Vbi quaeso cio. Athenae , ubi inuicta Lacedaemon, ubi Romanae magnitu

38쪽

dinis aemula Carthago , ubi bellicosissima Numantia, & ori Α- tisi1ma Corinthus: Eodem, quo Capua, fato periere, quae tame, ut dixi, toties mutauit sedem quoadusque ab hoste suo Cassilino situm emendicare coacta , est. Vt ut in famosissimam Urbe,& quondam inter Romani, S

Carthaginem adnumeratam s ,

hostes, & tempus coniurarint , ob rerum tamen in ea, dc circa eam gestarum multitudinem, illorum familiam, & huius edacitatem , Vel solo eludet nomine Ager namque Campanus , Vel apud rudes, & rerum antiquam ignaros semper in pretio, ac admiratione erit. Tu interim, hos-PeS , cogita, emia planitie obuer-1ari, ripas illius Vulturni tenere, Campaniam denique illam perlustrare , pro cuius possession inter florentissimos populos nosemel de summa rerum dimicatum est . Hic Cumani, hic Sam-

39쪽

nites , hic Carthaginienses, hic Romani, hic Vuandali, hic Gothi , hic Longobardi , propriae

fortitudinis varia edidete spe ctacula, adeo Vt quidquid hac in regione pedibus calcatur, funestissima quandoque clade siti nobilitatum . Sed nouae Capitae iam valedicto iter ad laeuam arripiamus,antiquae,& a tot saeculis euersae , unum quod superest vestigium obseruaturi. Amphitheatrum illud est, inepta vulgi appellatione Virilvis vocitatum. Operis fuit Corinthii , immanibusqu saxis compactum. VepreS nunc,& spineta quaquauersum illud Occupant; Vnde cum nobilissimi aedifici j sortem, non minusquam Campanorum fortunam immanibus saxis veluti contectam deplorarem, Iacobum Sa-' nagarium sequenti ad Amphi..heatrum Campanum epigramate libuit imitari.

40쪽

Fulserat hae auro, Oxsuxit arena eruoressiua lapidum ιili fragmine tecta latet. Semirutos arcus, aquataque pegmata eἀis Argento, o ctatuis expoliata vides. casaris hic sedes fuiν, hic subfesti s Patrum . Ha cauea claWas continuere feras . Visere si renuis tantum scelus I ospes, abiest, Parce oculos lacrymis contemerare tuos Grande scelus eades pleno spectasse theatro , Grandius at vacuum gente υidere locum , Sola sedet Nemesis, satiataq,Ianguine, tandem Marsibus eκtremis marmora dura vorat:

Solitudinem loci ubi conte-platus fuerit hospes, & numerosissimas cryptas obseruauerit, ea in sententiam deueniet, Capua esse ruinarum segetem, fortunae ludibrium ,& non ignobile teporis trophaeum . Non procul ab Amphitheatro,nobile sanctae Mariae, ut vocant, oppidum super veteris Capuae rumiS apparet ; quo lustrato, recta via ad VII. M. P. Auersa noui nomin js Ciuitas occurret. Hanc Roge-xius Northmannus, primus Neapolitanorum Rex circa annum Domini Data vel uti propugna