Palaestra oratoria siue Imitatio Ciceronis, facta per quatuor orationes in L. Sergium Catilinam, ... Authore Ioanne Innocentio Petricio, medico, historiographo ... Impensis ex fundatione perpetua generosi Bartholomaei Novvodvvorski, ..

11쪽

Panegyricussortasse sperasti, illam immensam hostium ibi suci

cumbent illincopiam, illum eorum gemitum, Vulnera,

caedes, morientium lapsus Ego vero contra alia re se ram. Ablata ab hisce hostibus est Asia, occupata magna pars Europae,correpta Pannonia,concessit in prae

dam Bithynia Thracia, Syria, pressa obsidione Uien

na, nos quoq; in communi regnorum fortuna aliquot

castra cum Ducibus perdidimus, iacet adhuc post

amissum exercitum ZOthieuius, breuiter totum accipe Orbem peruagata victoria VLADIS LAE in Te tantum stetit. Nunquam haec breuiori bello audita est maior, cuius si tamen summa referenda est, limantina sic visum sic victum reliquisti, ut eum Turcae ferre non potuerint. Itaque ita hoc orbi nouum est, ut sit aeternum, ita Tibi primuit ut sit supremum, ita Polo,niae ultimum ut deinceps ad omnem victoriam sit sempiternum. Quamobrem pro tantis tuis meritis, siue Teut olim Africanos, Macedonicos, degentium de-ilictarum titulis adoptiuo ornare velimus nomine,plus iam ostendis triumphorum quam illorum unus qui si quam habet titulorum, siue eXVetust heroum artio, parem virtuti Tuae comparemus principem,magis Tein tenera aetate miramur, quam aliquis illorum per niversam laudatur. Quanquam ULADIS LA quod potest dignum contingere virtuti Tuae proemium ego nim etiam de omnium sensu pronuncio. Nam ita

mihi salua Republica perfrui cum omnibus liceat, vicum omnia bellorum4 hostium genera Tibi cedunt,

12쪽

SIGIS MUNDAEI UL AD Principi.

cedunt ex omni etiam memoria tradita literis virtutumonumenta Videre enim videor regnum hoc urbesqi uniuersas , antemurale, propugnacula Christianorum,subito uno incendio concidentia,cerno animose-puliam patriam, miseros atque insepultos aceruos ciuium Uersatur mihi ante oculos aspectius Osimani furor in nostra caede bacchantis. Cum vero mihi proposui dominantes hic Velerios, purpuratos Bassas, cum imperio Venire barbaros, tum lamentationem matrumfamilias', tum fugam virginum atque puero-xum, ac vexationem sacrorum4 religionum perho resto. Et quia Te pro nobis contra haec omnia intrepidum misisti,magis etiam nos amasti quam voluimus. Etenim cum inoffenso victoriarum cursu, illinc superba Asia, hinc minax Europa, inde Pontus, atq; immanium animorum duratrix palus Maeotidis,quicquid uspiam ferorum atque immitium populorum ab rent effunderent,quis in ista ire alius potuit,nisi ille qui simul pro nobis paratus erat&mori Uis enim LADIS LAE scire, quando barbari nos, coniuges, liberosque nostros trucidare,quando singulas uniuscuiusq; domos, atque uniuersum regnum delere, quando investigiis urbium atq; in cinere huius deflagrat imperij

Consistere decreuerant Θ totum accipe,ubiae primum

sustulissenti Nisi forte Caesar Osmanus mitior cuipiam visus est, cum iam sibi per galeam suprema osculi datem, simulque ac si perfusum manantemq; cruore per

somnum vidisset, metu illecebris pendentem seque

13쪽

retrahente mulierem complexu excuteret: cum iisdem terroribus nocturna quiete a patre suo agitatus, ad Te tamen properaret. Cui quae similis audita est obstina itio quale tunc initum erat delendae Reipublica consi ilium Sellum ille non ante suscepi quam se in rabiem colluctantis fati exercuit. Atque illo tempore hic Mu- stapha patruus eius serio eum a proposito dehortatus cst, satis constitit fuisse complures, qui cogitationi. bus eius obuiam ibant ditsuadebantq; bellum, sed ob. stinatione iurore iuuenis correpti,tua exitio Caetero. rum quoq; consilia dc voces consumpserant igitur Drus immanis dum ad euertenda fundamenta huius regni exonerauit classibus maria, iunxit Asiam Europae, compulit in Unum regnum Uniuersum orientena,

attribuit nos trucidandos Thracibus, Epyrotis, Bulga ris lilyricis, Ceteros ciues interficiendos alachis vr-hes inflammandas Ianistarijs, totam Pol Oniam vastania cham diripiendamque Tartaris, quia Tu UI ADt SI Eobstitisti,primum se ibi inimicum fecit Scimus profecto quantum nobis praestiteris, nam illud nemini dubium est, quod voluisti, non expectasti Patrem; quod non timuisti, non expectati parem exercitum quod Te strenue gessisti,cito cum victoria rediisti. Sed quid ego haec recolligo,quae magis in reditu Tuo emi nere video omnia Tecum rei tituta, recreata renata sunt VI A DIS LAE, quod oculi benesciti faciunt, cum Te aspicimus, pugnam Tuam reu CcamuS, reno uamus,atque in Taxvultu videntur Osmanum videre

14쪽

pereuntem. Omnes Te omni laetitia, omnium ordi. num homines, omnium denique aetatum accipiunt.

Se ipsum virtuti Tuae obuium Iriumphus effundit. plena sunt itinera , pleni omnes aditus Tui accessus &viae. Etenim quamuis iam diu a Te maius quiddarriannis uis accipimus, nunc tamen hoc summu fecisti, quod non statim credidimus. Unde in aduentu Tuo,&ad ea quae in nullo vidimus desiderauimus oculos, Mad ea quae in Te vidimus, desiderauimus fidem. e. mo iam studio suo par est ad Te mirandum,nemo animo suo Tibi ad gratulandum. Omnes dij immortales,

quibus gratijs, quibus stud ijs, quibus gaudijs circa vestigia Tua consistunt Quid ego hic laudes in Tela,

tri Tuo factas comemorem qui ita Pater patria est, ut Tuus, cui iam tanto amplius per Te , quod sibi filium, nobis Parentem protulit Parentis nomen accreuit curitus in eisn imaginem tantum vultus, sed magis me iis quae aeternae stagnoscimus, illamq; p alijs abomnibus gentibus lauJatam fortitudinem nam quamuis nunc non omnes Virtutes proferre potes, illud tamen

de Te scimus , quod de omnibus didicimus, Ubi una virtus est, illic omnes adsunt Pari studio ex laetitia in vota effusi , ad uos conuertimur, illudque pnaecipuuprecamur, ut nos sic ament Tui fratres OmneS, quom0do Tu neque enim ipsis virtutem Tuam in exempla dare necesse est, quilius eadem est domus, par indoles, Sante omnia quod Tibi ipsi profuit optimus Pater. Sed reliquam adhuc nostram traitiam vide. 13ani Sas

a dea

15쪽

Paneg IrIcus destingenuorum multitudo ctiam tenuissimoru Quiself enim cui non haec templa, aspectus urbi, possessio libertatis, lux ipsa, hoc deniq; Puriae solum sit iam dui lceatq; iucundum P Ope pretium est ULA DISI Agmilitum quoque studia cognoscere, qui inter victrices

Tuas aquilas laeti comemorant, quis sudores tuos hauserit campus, quae refectiones Tuas arbores, quis somnum cespes exceperit, quoties stationes circumluisti, quoties vigilias obiu illi, nihilque illis imperasti, nisi quod cum ipsis antea didicisti. Sed quid ego huiusce ordinis homines commemorem, quos priuatae fortunae, quoScommunis Respublica, quos deniq; IM bertas ea quin dulcissima est,iaetos ad Tuum conspectu velut salutare numen propellit Te paruuli nostere, ostentare iuuenes, mirari senes, omnes vltra quam vi lsus agi potest, Vultum tuum prospicere, quaerere, sequi selicque ex eo accipere victoriam quasi vitam. Ne moenim est tam fortuna tenui, qui non illum ipsum

sellae, atque operis&questus quotidiani locum, qui

non cubile ac lectulum suum , qui deniq; non cursum hunc otiosum vitae per Teiam feliciorem magis'; iucundum habere Videatur. Quaecum ita sint; I. ADLsLAE ista in aduentu Tuo facimus , amamus debemus, eoq; putamus Tei amari magis, quia satis no possumus,4 amari minus, quia is affectus maior put tur,quam Principes amare, principibus debere. Habes ciues uniuerlbs explii rimis periculis atque insidi jς

atque ex media morte Tibi devinctos cum liberasti.

Omnes

16쪽

SIGIS MUNDO UL AD Prum I. Omnes ordines mente, voluntate, studio, virtute, voce, beneficium Tuum profitentur, quod nec debere sussiciunt. Erepta ex facibus telis impii tyranni patria communis, Tibi se, ibi vitam omnium ciuium, Tibi aras penatium, Tibi omnia deorum templa, atque delubra, Tibi muros atq; suarum urbium tecta debet. Praeterea mos vitam Tibi nostram, coniugum qiberorum animam, sertunas omnes,sedes, cos,deniq; ut nihil Tibi a nobis referri posse scias omnia debem p. Habes ciues omnes, omnes ordines, uniuersum populum Polonum suis inae ossicijs certantem, quae qua-uis in e consumpserit, Tibi tamen omnia debebit. Sensimus nunc quantis laboribus fundatum imperium, quanta virtute stabilitam libertatem, quanta deorum

tiberalitate auctas exaggeratasque fortunas, cum pro

pe iam collapsae fuerint Tu nobis restitueris, hoc tamenon sensimus, ut paria rependamus, an Tu quoq; nos aliquando in eo possis facere felices, neque enim vnquam aut e sic amare sciuimus aut e sic amari me ruimus. Atq; ego inter circumfusas Tibi undiq; gra tias, innumerabiles populi voces, id egi quod ille qui Xerxis enumeraturo copias,postremam eamq; mi nimam partem explicuit ita quod quidem in omni gratia primum sed omnium minimum est, satis tamen explicare non potui,quod debemus. Nunc antequam finem hic iam, patere id huc Te Ut A DIS I in Regiam Tuam comitari. Ego tanta venerationis Regum domos quantae olim triumphales veterum fuerant esse

a scio :

17쪽

Panegyricus

scio: in quarum atri j expressi cera maiorum vultus, dispositu inter suffixa hostium arma spolia totus in oculis stabat quicunque fuerat familiae populus. Et im facti pridem nosti, scilicet domus ipsae intrantes admonebant domesticae gloriae, exprobrabantque im- Resti domino illum quem incoleret alienum esse triu-phum. Sed nullum Tibi VLADISI A periculum

citi vi Tei iurantem regiam maiorum ornamenta coes arguant , atque Tu incurrentem undique in Tuos oculos maiorum splendorem obnubas. Vides illic Ava DACES; Tu iam reddidisti vides IUSTOS; Te ad exemplum istud composuisti vides PUDICOS; hoc adhuc in tenera aetate habuisti vides P OBOS: istud a Patre hausisti: vides M AG NOS; nihil nunc paruum attulisti vides ANGUSTOS; id in Sigismundis me. ruisti. Sic enim istud ab illis carpit, ut nunquam desierit, sic non desiit ut semper processerit , sic processit ut

ex TERTIO in Te fluxerit; sic fluxit, Vt nunqua talis deficere possit, qualis Tu es, inuales Olim erant Fortes, Felices, Optimi, Maximi. Quanqua haec nomina ita iam sunt vestra,vt qui ea nunc nac morat, non minus aliquam virtutem designat,quam aliquem SIGISMVN DUM, sicut non minus Patri Tuo accessit, ut sita ER TIVS SIGIS MUNDVS, quam ut sit TERTI SINGVSTVS qua milis nulla ipsum nominat Virtus, Cui a pariter polle ter ut omnes. Quare ULA DISI A I miceps, in se inter Tuorum imagines triumphum

Tuu, admittunt Te in suae gloriae part cm maiores Tui,

18쪽

SIGIs MVNDO Ut AD print' ipsi Te secum futuris seculis loquendum tradunt, Tibi nova at fis propylea parant, quae implere spoliis hostium, atque distinguere Virtutibus Tuis poteris, ex omnibus modo quae Tecum affers sit maximum illud, Ne desinas Te vero SIGIS MUNDE PATER, pro Tuo beneficio, quo inter alia id a Te tetulimus, ut nobis Dux esset filius Tuus, pro Tua pietate, qua nutanti patriae, quot habes filios, tot iam promittis manus, pro Tuo amore, quo sic unum amasti, ut ipse ires tanquam in acie omnes habuisses, pro his inquam rebvsomnibus, iro Tuis alijs singularibus meritis proque hac quam agnoscimus in conseruando Regno' Tua dii gentia, quisus Telaudibus, quibus orat ijs conueniamus Totum id Tuum est quicquid diximus,ne-ψae nunc minus si iam filius ad Te gloriam quam strinina refert. Fuerit iste suus ardor fuerit propria virtus, meminit tamen quo sub Magistro Rilitauit, neq; ad tantam gloriam illi tam cito peruenire licuisset, si sub Te tarde caepisset ScimuSquantum alibi Tuapis sentia iuueni profuisti, sed etiam Choc a nobis scito, quod&nunc cum eo fuisti. Dum enim te laudamus, dum Tua facta memoramus, dum Te iam ipsum veni

te dicimus, filius ad Te respicit, pugnat, properat,

19쪽

De victoria reportata e Turcis, eorumq; potentia.

Ad imitationenia, Secmuti. Andem aliquando, Quirites, Turci

cum tyrannum concepta iam diu in nos odia voluentem , lastu tonanteila, concrepantem iras, nobis atq; toti Orbi occasum minitantem, ad Bos Q ru suum vel pepulimus, vel eiecimus, Vel tota vi ad nos conn: tentem regno exclusimus Abi it, profugit, excessit, euasit. Non tantus iam horror a monstro illo atque prodis io generi humano compa rabitur. Atq; is quidem ipse velocior quam profugus alius ex bello, prirmis domum suam filam&nuntiutulit. No iam ne maria copijs absorbeat, terra exer citu deprimat, solem iaculis surripiat, mundum capti, Dum trahat pertimescimus. Ferrum ille exhorruit, cuvix ex sanguine suo emersit palam nunc cum hoste no fabula bellum gessimus. Sine dubio perdidimus hominem magninceque vicimus, quod amplius sex annorum apparatum minus bimestri victoria sustulimus.

Cuod vero nusquam machinae admotae, quod non in-

20쪽

De ictoria reportata ex Turcis. dum arietes,quod non pulsati quassatique muri,quod ei manus costrinximus, quod ipsum me circumscripsimus, quanto tandem illum moerore amictum esse, profligatum putatii Iacet ille nunc Quirites,is se perculsum atq; abiectum esse sentit, letorquet profecto saepe oculos ad hoc regnum, quod ex suis faucibus ereptum esse luget Quod quidem laetari mihi videtur, quod quem totus tremor mundi sentit, eum ut

venit, vidit; vicit. At si quis est talis, quales complures esse intelligo, qui in hoc ipso in quo exultat & triumphat patria nostra, nos vehementer accuset, quod bellum supra fidem hominum nobis felicissimum maximum fuga potius hosti, iam sanguine finiuim', non est ista nostra culpa Quirites, sed temporum. Iampridem Mus ille in mucrones nostros ibat, iam pridem conatus suos cum antequam nos videret, nuntios

de pace mitteret, damnabat. Sed quam multos fuisse putatis, qui ut tunc si ab armis recessissemus, metu factum fuisse crederent, nos arte bellum elusisse putaret: ita nunc si ipsum interfecissemus, aut fortunae quae plurimum in bello valet imputassent, aut deniq; a nobis magis sortiter quam prudenter factum improbassent. Ac si regnum nostrum diuturno bello sufficere posse iudicassemus, statim nos Osmano fugam caede &sanguine interclusissemus. Sed cum Videremus, ne gentibus qui de omnibusnostra virtute probata, si ut bella solemus ita ad primum congressumis ipsum sustulisse mus , lare tamen ut cotra minentia pericula a nemine