장음표시 사용
21쪽
De victoria reportata ex Turcis,
Iuliaremur, rem huc deduximus ut semel turpiteruus fugeret, quam semper suos mortuus in vindictam
ageret. Quem quidem ego hostem, Quirites, vivum emissum elle, quam vehementer reprehendendum pu.tem, licet hinc intelligatis, quod illud etiam moleste fero,quod paru comitatus abierit. Utinam hanc quoq; nobis famam reliquisset, quod cum viris fortibus pro. fugisset Hali-Bastam mihi eduxit, quem pridem pauentem aciem ad Danubium habuerat. Dilauerumis alios quos non tam fides aut fortitudo , quam metus eum diserendi usq; ad suam fugam tenuerat Perdidit viros strenuos, fortes, aut quibus ea gloria erit, quod virorum fortium armis manibuSque ceciderint. Itaq, ego deinceps illius exercitum prae nostris legionibuSs cum suo Oriente prae ijs copij quas Hotheuicius MLubo mirsciuScomparauerant magnopere contemno,
collectum magis ex gentium fabuli quam viris, elephatos nobis&camelioritin greges, quam hostes obiicientem, mollem, imbellem, pauidum , inridore helluarum auras tantum fatigantem qui emissus nobis
hanc debuit gloriam , quam it se per ignota terrarum unde venerat sua ga dissim deret Scythas quos ad
furta S latrocinia restitiiseienti mus,quos iam diu impune toto regno cum ferro & facibus volitare sinimus, latrones Poloni depopulatoreSprouinciarum mallet vindicta quam victoria retudisiemus quos adhuc laomittimus, si relinquimus, mementote non tam bellum aliquod esse nobis, quam hanc pacem pertimescedam.
22쪽
eorumc potentia.dam. Atq; etiam hoc magis timenda est, quod quibus spectaculum fuit fugiens dominus serui non commouentur. ideo ipsos assuetos latebrisis sylvis bellum eludere, in saltibus suis quos vix Vnquam armati intrauimus spem ponere;in pernicitate salutem Omnem pii. tare sed tantum iam velocitatis vindicta quantum iu
ga habet, qua fugere illi,sequi nos victores possum .
Palam nunc fecimus virtutem nostram. Osmanus ipse
pertimuit, profugit, hi quid expectanc Nar illi vehe.
menter errant, si hanc nostram lenitatem diuturnam
sperant futuram. Quod expectauimus iam consecuti sumus, ut neq; nobis eorum domini pro ipsis obsistereueant Licuit si voluiisemus Osimanum intra paucostes conficere, licuit fugientem Constantinopolim se ui atque in sua sede satietatis subsistere. Reliquimus, imisimus timentem. Id nunc Tartaris concedi irruS, eant, illum sequantur, ne permittant miserum per itinera timere, suum hunc comitatum post terga respicere Demonstrabimus iter, non per pontem quem Nestro imposuerat profectus est, sed in ipsorum sedes ver. sus Maeotidis paludem conuersus, O fortunatum re, gnum siquidem sedam hanc luem aliquando excusserit, uno me hercle Turca depulso, releuatum militi recreatum videtur. Quid enim hic furor eis amentia demens intactum intentatum uerelinquebat; quid tota Polonia discors, quid mobile, quid debile, quid validum suis artibus non subruebat i quem dolum,quem
23쪽
De ictoria reportata ex Turcis,lebat Que Tartarorum incursio per hosce annos sine illo facta et L quod in regno facinus non per illum cia vero quis tam Varijs artibus potens fuit ut ille qui alios minis ierrore superbissime alios donisvi promissis flagitiosissime terrebat alliciebatque Illud vero quod Cracouiae vidimus faedum & crudele spectaculu, num ab eius praestigijsvi veneficijs abhorrere videtura sparsa per publicum per latebras humanorum corpo porum membra, hic manus, illic pedes, alibi nares,digiti, laniatorum tantum cadauerum informes reli quia . Quid illa violentia ignium, crebra incendia, eoque pio anno duo haud ignobilia oppida flamma absumti Nulla non modo Prouincia,sed ne angulus quidem in hoc regno est, neque tam longinquus, neq, tam reconditus,quem ille non aliquo scelerevi flagitio peruaserit. Sollicitati fuerunt pram ij facinorosi, mi Lsi in omnes partes nuntij, quo promptior futura videbatur apud discordes religione perfidia in Ruthenorum rebi OneSplerique rituum sacerdotes. His imperatum fuit, per urbes, perque Osacorum contube
nia furtim ad repere, Cosacis ii Oviam, Camen ecum, aut quemcunq; tibi, da legissent locum elargiri aliis tributa dimittere, impunitate promittere, denique nondum victum dono dare imperium. Atque ut diaueris Osinani studia in dissimili ratione perspicere
possitis, nemo maiori apparatu iraque velut ultimum delendae nostrorum genti tot excitas sedibus suis gentes aduersus unum regnum compulit, nemo ma
24쪽
eorum potentia. gis anxia spe velut adhuc non suffecturum , tot mi sitantium numerum duceret, tot technasin fraudes ad id bellum contulit. Idem tamen metus: audaciae
simulator, velut aquas terras populaturus ab omnibus gentibus cum timeret timebatur. Hunc vero si sui isti fuerint milites secuti, si aliouando regno pulsi fuerint impurorum hominum faeci greges, o nos beatos,o fortunatum regnum,o' clarum fructum victoriario.
strae Iam enim non sunt mediocriaTartarorum latrocinia, non tolerandaevi humanae audaciae,nunquam requieseunt a caedibus, ab incendiis, a rapini, non arma, non acies dirigunt, sed cum nec inueniri , nec resistere possunt celeritate fugae holles agunt. Hinc periculum eos iam pridem, timor nuper deseruit, audacias insolentia ipsis maior crescit. Quod si aliquando aut ad praelium elici aut saltem alicubi deprehendi possent, auferrent sane predamis rapinas, at cum caede sua. Hoc vero quis ferre potest, bellum quiete, quiete bello, periculis securitatem, pericula fuga iuuicem eludia qui mihi distenti carne ferina, inquinati animantium ciuium sanguine corpora Sc terga contumelia Tur. carum commodantes, iactant spolia & victorias cum hostem nunquam videant. Quibus nefas, is contaminatis sceleribus, rapinis sacrilegiis numen deorum aut instare iam plane aut certe appropinquare confido: quorum ulciscendorum si rationem , iam aliquando intuerimus, non breue nescio quod tempus, sed multa
iacula beata propagauerimus Reipublicae. Nulla esto enim
25쪽
De ictoria reportata ex Turcis,
enim natio quam pertim et camus, nullus rex qui bella nobis inferre audeat, omnia sunt Regis nostri virtute& fortuna pacata, istud tantum est bellum istud tantum certamen, iste tantum hostis, aduersus quem stat etiam pro nobis regni fortunavi ultores dij. Hi erran tem suisq; latebris suetum tegi non sinent, si inueniri non potest, deprehendi poterit, quacunque ierit ferro& vindicta iter patebit. Proinde aut quiescant, aut si pacem ferre non possunt,bellum expectent. At etiam1unt Quirites,qui dicunt expectandum nobis fuisse Regem aduenientem cum edi ercitu Quod si id tunc cum in castris eramus suadere voluissent,istos ipsos, expectassent rogauitsemus qui haec loquutur. Omnia enim videlicet ad expectandum & ducendum bellum abunde habuimus, commeatum, arma, viros,equos , aut sirimul ac voluimus domo his suppeditabamur. Quid quod quartodecimo Calendas Octobris , cum iam ad virgulta internata saxis,s ad quae sua quenq; cogebat
egestas verteremur, in concionem Vocati Venimus,
pleriq; vix ra morbis sustinentes corpora coram diis cibus stetimus, illuuie&squalore enecti, continuis vis Riliis pugnisq; consecti, peste, fame, inopia virorum iumentorii in amicti. Hic deinde tot tantisq; malis .
oneratus ac ObrutuSexercitus interrogatus a ducibus,
moueri porro loco sterili ac tabe noxio in alium vellet necne Cum suarum ictus miseriarum dolore maestum primo silentium obtinuisset, tandem uno animo Voce Vna reclamauit,nec ante paruum illum N inopem
26쪽
colle in deserturum se elie dixit, quam ubi non super-elsent qui eum hactenus tenuissent. Itaque non minus postea fortiter mansimus, quam semper dimicauimus, atque inter extrema malorum id praecipue timuimus, ne nostra potius lassitudine quam virtute hostis vinceremur. Quem cum in dies urgeremus, cum obsessi in obsidentem maiorem perniciem Verteremus,cum iam eum no expugnandi modo nostra castra, verum etiam a nouarum cum Rege copiarum aduentu quem nos praesentire non potuimus,in eodem manendi loco spes deficeret, breui petentem pacem habuimus. Cum ha sitaremus, clim cunctaremur, interea nuntiatum nobis a transfugis est, colligi sarcinari onerari camellos, abire hostem, nec facili cuiusquam coniectura an non pΟ stea cum periculum abscepi lset reuerturum, praesertim cum tot millibus caesis, subduceretur ex acie ingenSaamen exercitus, arma, signa, super omnia ex dimno ignominia factus ferocior iuuenis imperator Erbonem luem expectauimus cum per nos tutius finiri belluposse putauimu5. Etenim credo Tyrannus ille, quem nulla prodigia, nocturnae minae, amicortim consilia,Ncum Constantinopoli moueret, nec trementis ter emonitu ab incaepto in bellum eundi furore tenuit repente venietis exercitus fama ictus bellum ponere volui et in nos fortasse pacem faciendo, venientibus materiam gloriae praeripere voluimus conditio nem miseram, non solum vitam sedis operam impindendi pro Republica. Tunc si recens exercitus Virisa
27쪽
De ictoria reportata ex Turcis, copijs instructus aduenisset, castra castris contulisset, in aciem prodijsset, uno congressu Turcam vicisset;
non ille a nobis antea contusus&debilitatus, non pertinaci paucorum virtute obstupefactus ac perterritus, non de spe conatuque deiectus, sed integer ac prope paruae nostrae Victor manuS, nouis demum copiis se ctus ac depulsus esse diceretur. Et fuissent qui si hoc prouenisset, nobis non Victoriam sed belli moram imputarent,nos no nostra virtute restitisse,sed aliena ope
prope ex faucibus hostiu ereptos fuisse dicerent. Fuis, set nobis tanti, Quirites, huius inuidiae falis atque iniquae tempestatem subire, dummodo a patria grauioris postea belli periculum depelleretur. Diceretur sane hostis victus esse ab aliis, dummodo in perpetuum quieuisset, sed mihi credite non quieuisset. Nunquam nobis id animi fuit Quirites, ut occupandae gloriae causa eum hostem qui tot funerum ac cladium patriae causa fuit, a nemine quam a nobis victum esse vellemus, sed tamen tam cito vinci non pocuisset, atque illud etiam dubito, utrum magis nobis paenitendum fuisset ipsum vicisse, an abeuntem reliquisse. Satis fuerit semel quicquid perfecimus expertos essernae enim non idem nobis semper ludus ac iocus cum imperito adolescentulo, affectuum iraeque impotenti, consiliorum impatiente, dimicandi rediret, quem diutius militantem ipse euentus instruxisset, necessitas, ii mor rexisset, & si caetera defuillant hostis docuisset. Illi autem post negatam pacem, si me hercules omnia
28쪽
contra voluntatem cogitationemq; accidissem tamet, fortunam potius quam repulsem tentare maluisset. Tunc vero cum adhuc multorum annorum apparatu, tot a tergo populos, vel ad trahendum bellum tisha. huerit, gratulemur nobis potius quod bellum cum eo finiuerimus, quam queramur huod alios non expecta luerimus. Sed curtam diu de hoc bello loquimur &de eo bello in quo hostis latetqr se esse victum , inuinis discordiasis vitia nostrati suam gloria verti poς se sperasset,nunquam de suis viribus tantum praelum iure. His qui per nostra late petebantur, ad quos si deflagrassemus transdurum .cedium fuerat, quibus haec vietoria vix credibilis vi&tur hostem non ostem di mus P quem quidem e pruino iam illo suo impotidimunmeiae umstitutum ruere, opprimique via i obis tunc facile potuisse, ita ab aliis quoque nuncposse intelligo. ponam enim vobis Quirites , ex quibus generibus hominum Turcarum copiae comparetum deinde in singitaintestinam pestem ac perniciem detegam. Primum genus est eorum , qui ex gente superstitionibus dedita, noc vaticinio bella ineunt, an tuam ad ipssis imperiutotius orbis peruenire esset necesse Horum hominum stes est firmissima, voluntas ver04 causa impudentis h- prouincias, regna, imperia, mundum se in vinculi cliadituros sperant, ea tamen fraudibus inu
dere, diuum, cisae sibi fato deberi putant. Quid
29쪽
D Uctoria reportata ex Turcis,
ergo eapta nuper Valachia, eamque premente nostro
exercitu adeo reliquum sacrosanctum fuit, Vt cum ea ipsis eripi non potuerit an quae non habent parabilia errant hamplius suo putat elle incremento locum, vel ex hoc sciant se iam plena & mox recessura fortuna senescere,quod non augescant. Sed hosce homines mianime puto pertimescendos, quod aut quae diuinantur euentu falsa iam esse vident, aut si non vident, inagis sua carmina quam arma videntur mihi in aciem laturi. Alterum genus est eorum, qui quanquam idem somni.ant, dominationes expetunt, orbe se potituros creduli in summa cum prioribus spe sunt,nouissima tamen sibi ab aliquo Septentrionis populo imminere aligurantur Qujbus hoc praecipiendum videtur, unum ilicςtacidem quod caeteris onmibus, timeant, caueant, at his oris funestum sibi sigaum consistere sciant, vocari se ia
ad implendum fatale praesagius Primum
omnium, aerumnas,. es, popul triones,excidia, quibus inuicem fatigantur mu deinde magnam iam creuisse Laesenti vi ' mrtibus viris alacritatem magnos animos η'. nam fiduciam. Deos denique immortales, μ ranuicto populo, clarissimo regno, pulcherrim 'gioni pro tot pollutis templis, vjolatta alta ibus, aeo ipsos ad supplicium S maenam nobis in
manus si oblaturos. Quod si etiam id, ad quod mihi fati festinati esse videntur effligiant, num illi ing mitu tot gentium 'opulorum quos raefanda tyrannia premunt, diu se a dicam reguare, sed durare poG. se spe-
30쪽
eorum potentra. se sperant non vident se quamvis ab omnibus relinquerentur suis vitiis cimmanitate obrui Tertium genus est enervatum , opinione hominum robustum; quo ex genere sunt isti Iani illarij, unicum suo quoque iudicio imbellis gentis rob.r. Hi sunt homines abrepti ex sinu Christianorum parentum ladaque eorun superit itione cum militiae artibus imbuti. Quos ego Omnes strenuos olim fuisse viros,&fortissimos milites scio. Sed iam sunt hi homines, qui insperatis repentinisque honoribus supra Turcas elati, magis magisquet superbe & insolenter ipsis dominantur, quam pro ipsis
pugnant Iidem enim honores, quibus abundant, ut incitamentum antea ipsis virtutis, ita nunc soluendae
eiusdem causa fiunt, torpescentibus quoq; Principibus
a quorum olim exemplo, ingens his virtus laudacia
fuerat. Qui quidem secum etiam ex latebris suis extractos Tartaros in eundem metum formidinem getibus ostentant. Quos ego virosque in eodem genere timidissimorumis fugacissimorum hominum pono. Atque ipsos hoc moneo, desinant furere,nubes cohortium equorumque iactare, id enim iam pridem de illis retulimus experimentum, quod tantum instare ceden tibus,contra tendentibus, celeritate seipsos praelium
auferre sciant. Quartum genus est sane varium latu, atque turba potius&agmenn Cnexercitus qui libertatem nunquam viderunt, tubarum clangorem armos rumque strepitum inter fabulas tantum audiuerunt: