Palaestra oratoria siue Imitatio Ciceronis, facta per quatuor orationes in L. Sergium Catilinam, ... Authore Ioanne Innocentio Petricio, medico, historiographo ... Impensis ex fundatione perpetua generosi Bartholomaei Novvodvvorski, ..

61쪽

De indicandis incursionibus Tart.etr. etiam Quirites sic vobiscum agit, quodam odo tacitata loquitur. Nullum iam tot annos noui holiem quam Scytham nullam me fieri sentio,quam Scythiam,nihil

prope ultra me Video, quocunq; circumfero oculos, cruenta sunt omnia Meuaslata. dedi millies sanguine: quod adhuc spiro, quod Ocem mitto, arma quae sine viris veniebant id effecerut Potuisse vos id a me aueditere certo scio noluisse nesciam, Vosmet facitis plusini hi vallitatis attulit secunda vestra fortuna quam aduersa in bello capi non potui, in pace ab hoste non te. quieui. Quamobre agite, sinite sciam,terrane hostium sistita me deseritis,an vestra patria, si me liberatis. Haec ut dixi vobiscum si patria vestra loquatur, nonne impetrare debeat, etiamsi vobis pro ea moriendum esset Quid ,quod toties ian hunc hostem vicistis quin quod cum ad latebraS suas, ipso agminis sono pepulistis Caelum, sylvae, inter ignota errores ipsi tapius vobis it

Ios captos ac velut vinctos tradiderunt. Nuper inter invia adeptus eos Lubomirscius cum ad Piatnit Zanum exercitum opperi revir, illa quam habuit manu praeda illi fugam eripuit. Quoties ita in manus venerunt Σbarauus, Iaaelouecciis, S leni auiis, Korecciis, Strusistis'

quoties ab agrestium manu fude pulsi, fugati,caeli unitSed quam longe id videtur vobis a communi bello de conflictu abesse debere,intros priuati pecum voluitastis caecidistis Quae cum ita sint Quirites, dubitatis si in modestia nihil spei eri ad arma transire pacemque tot incursionibus violatam iusto pioquc bello pararee

62쪽

De indicandis incursionibus Tartar. est inquitis ad alios, si idem quoque illis erit animi, paratos vos esse dicitis. Non rereram, id quod promptum vestrae virtuti esse debeat, quis tamen sit sensus omnium,ut mecum cognoscatis faciam. Egredimini ad bellum Quirites, ab hostibus liberate patriam: si ducem expectatis, ite mecum Quid est Quirites ecquid animaduertitis omnium silentium . pati. untur, tacent. Quid expectatis sententias consultantium, quorum Voluntatem tacitorum perspiciti. At si hoc idem interdinandum imperatorem, uina liquc malium amicum populum succlamarem iam mihi hoc ipso in loco quotquot adsentix re optimo vim manus intulissent. De Tartaris alitem cum tacent probat, cum patiuntur decernunt, chir quiescunt sequuntur. rieque loturn illi,quicinit illis idellem iretagulas horas capite dimicant suo somnums quietem in cura&metu capere non possimi sed etiam caeteri equites Poloni honestissimi atque optimi viri, quorum cinlaboribus alacritatem,& in vindicta fortitudinem &voces in re ipsa perspicere postetis , qui sibi causa mi vivendi fortiter mori, moriendi victoriam vel pacem putant. Quanquam quid loquor . vos ut statun pacem speretis ut illam habeatis ut hostem a fuga

non redeuntem, ut diu quiescentem videatis ut in mid dirim mortales vobis donarent. tametsi video, si nucpertimuerit, licessauerit, quanta vis mali, si minu, in praesens recenti vestro terrore, at in futtirtim impendeat. Sed crit&istud tanti, duit modo tot mali Salim

63쪽

De indicandis incursionibus Tartar.

quando respiremus, atque a tot annis habeamus secuis ritatis unicum diem. Sed ille ne amplius commoueatur, ut pertimescat, Vt desinat, non eli expectandum. Neque enim is hostis est Quirites, quem aut facietas a praeda, aut lassitudo a crudelitate, auitimor ab auda. cia reuocarit. Quamobrem ut saepe iam dixi proficiscum ini: ac si manere iterum vobis erit animuS,extra portas egredimini: aequius deinde manebitis, si quem non vultis ut vincatis, eum saltem cui hactenus peperceritis videatis. Sin autem indulgere vestrariaudi gloriae vultis, ite, occupate viam, progredimini usque ad fines, ab his repellite hostem, aut ad caedem suam admittite. Quanquam quid admittatis quem supra caput vestrum stare sciatis, a quo siemus fuga trepidum plenum vulnerum ac Davore incidete inportas populum videatis, non fortunam, aut umquam deorum,

sed vos ciues accusantem. γ' - impia riuis sanguinis fluentes, inter Misas Mumanasque hostias templa mi oblitare sciatis Uos haec pati diutius potes Aes, aras, deum delubra, sepulchra maiorum itali vastari, cruentari rate tandem aliquando oti suos iam pridem Vestra pietas vocat.neque enim misi obibebunt via , aut propter vos deci lo lant, illi opem non denegabunt,vos ipsi prin

portet: ad hoc vestra vos rimis vocat,gloriaecessitas compellit. Fugatum vos cum Tu

radicite Scytham, multiplicate fama victorias, nonduis victus est, si reuerti potest obtinebitis istud bi vin

cere

64쪽

De indicandis incursionibus Tartar.

eere velitis quam vicistis neque enim iam esse aut pax sine victoria, aut victoria sine certamine,aut certamen sine congressu potest. Hic vero quid arma habemus quid sedetibus spei est quod precium effusi toties sanguinis expectamus cum adeo securus intratin exit hostis, ut neque nos post terga sua respiciat. Ad hoc certe studium reserri debent quos quandoque voluptas nobis exprimit labores nostri, ire per syluas 4nuia,nonsolum ad inuestiganda seras,sedetiam ad consectandum hostem, pati hyemem taedia non modo ad superandam necessitatem, sed etiam ad compara dam gloriam. Habemus qua referamus illam nostram patientiam famis, frigoris,sitis,uigiliarum, quibus nos quandoque inaniter conficinius. Quantum in iis pro fictamuri in Castr potius quam per destriarim raro possumus, ut id quod nullo commodo suscipimus instrumentum potius industriaris virtutis, quam voluptatis aut otij nominetur Nunc ut a vobis Quirites prope iustum timorem deprecers amoueam, per cipite quaeso diligenter quae dicam, ea penitus animis vestris sensibusque mandate Etenim si mecum a. tria, quae mihi vita mea multo est carior, si cunctato lonia, si omnis Respublica loquatur. Heus quid agis time eum quem timeri ab omnibus gentibus vides, cui armorum virorumque strepitum, ab AEgypto Ἀ- rabianuper exaudisti, quem inserentem signa prope in patriam vidisti, immanem pestem, criidelem tyrannus serum hostem, iterum irritabis it a nobis non amotus a pa-

65쪽

De indicandis incursionin Tartar

a patria, sed commotus in patriam esse dicatur nonne pacis inchoatae, non faederis ac legum,non denique ferociae ac potentiae eius meminille te oportet Quid tandem in bellum impellit te spesne victoriae alius, quam minus quam in bello euentus respondere solet. An desperata iam pax diat non quam extrema experiri, prius legatos mitti,conqueri, res repeti, quae formula pacis cum Turca est oportuit An quod degenerem fa-inae ac emollitum hoc bello expertus sis, nihil a tali ho 1te periculi timesi optandam vero istam securitatem, si non virtus ignaui quoq; rediret meditatione belli Multo enim aliter nunc hostis ab hoste edoctus arma & vires moueret, cuius sola multitudo, si non tela sua in Te sed corpora inijciat, obruere te posset aut saltem diutius illa perire quam tu vincere. An cum mouebjSarma, cum bellum inferes, unum tibi tantum hostem deliges, non cum utroque simul Scytha Iurca res tibi futura est λ His ego sanctissimis Reipubivo-ClbuS,&eorum hominum qui idem sentiunt mentibus

pauca respondebo. Ego si id contra dus iudicarem Quirites lita tueri quam ut in iniquissima conditione

aduersus latrones istos nec Verbum mitterentiSed cum

summi viri siclarissimi ciues, Si eniatiij, Zbara vij, Zanaoscij, Tarno iij, & alij superiores coplures toties eos

fugando, occidendo, sceduS non modo non violarunt,

sed hoc ipso sibiis regno firmius reddiderunt, certe non erit veredum oblis ne quid tam graues toti regno latrones coercendo , inuidia violati deris incurra,

66쪽

De m Pandis incursionibus Tartari

mus. Quod si ea maxime impenderet, ita tamen exi. stimavi, ut crederem iura isderis seruari ijs non debere, qui ipsi non tenuerunt. Quanquam nonnulli erant, qui aut ea quae imminebant non videbant , aut si videbant dissimulabant, qui mollibus hisce sententi, bellum Turcicum adduxerunt, leuia is Tartarorum latro cinia impune transinittendo grauiora prouocauerunt. quorum sententiam secuti musti, non solum improuis di,sed etiam cauti, dum bellum verebantur, pacem miserunt. Nunc si insigni clade a vita fortunisque nostris Tartaros amouerimus, neminem existimo tam imprudentem fore qui non intelligat,aut caeptam ami citiam tenuisse Turcas, si quiescant, aut iam faedus rupisse , si querantur. Atque hoc pacto intelligo laten. perpetuum comprimi posse quod si Turca surrexerit, tecum suos adduxerit, omnes vires in nos traxerit, potestne venire maior quam victus est; tenim iam diu Quirites in hac religione sederis violandi versamur, sed nescio quo pacto semper sanctitatis hui, parmaqui mus. Quod sit legatos quoque miserimus, ut antea spe pro lsis lactabimur, periculum autem residebit, Nerit penitus infixum in medullisi visceribus Reipub.

ut saepe medici imperiti. cum in. morbo veteri&diu aucto sensum mali aegro auferunt, prius releuare aegri tudinem videntur deinde multo grauiorem contumaciorem reddunt sic hoc malum Reipub:releuatum bimueret', vacinentius euentu irrito ingrauescet.

67쪽

De vindieandis incursionibus Tartar. mamobrem Quirites, removete moras, consistite in acie virtus, gloria, salus, Vindicta,indignitas in vestra pectora conSregentur reddite terrorem hosti, eripite vestra pignora, succurrite Vinctis ite tollite, pellite, perdit hostem, ut tandem miseri ciues, quos sui oblitos putant meminisse sciant. Hoc vobis polliceor Quirites, tantam fore afflictis illius prouinci 'artitia,

tantam ciuium illic manentium alacritatem tantam bonorum omnium consensionem tantam Vicinorum

ac finitimorum in posterum reuerentiam, ut omnia l5. ge lateque vindicata, salua, quieta, pacata, beata aeteronum sentiatis. Hisce omnibus Quirites cum summa

Reipub salutevi cum vestra fama & gloria, cum miserorum ciuium precibus egredimini ad pium bellum de

necessarium. Tum Te STA NISI AE custos sempiterne huius imperij, caeteraq; sancta numina quae huic arci regnoq, praesidetis, quae a tot annis triumphis no stris coluimus,voce publica precor venerorque,cust dite, seruate, protegite hoc imperium a vestris aris caeterisque templis, a tectis urbiumi mae-nibus, a vita fortunisi ciuium arcete hostem, date victoriam Polonis, opem numenque vestrum bellan tibus annui te.

AD LECTO.

68쪽

AD LECTOREM.

Introductio ad imitandum Cice

roneni.

A. diu en, ector amice, ut ad alia

qua in cassim a conficio nouum adhuc iteratur humanioris pensum accurandum mihi traditum est Fatebor praetergem meam, non tamsi quequas mer otii. Ab Gnt enim Cincias Medicorum praemiam ne bonafruges, quamuis in pingui es opimo solo excitari possent,ciam mutiles herba

succrescant berrimae I eque hoc idcirco dico, a Piam totus in alienamfamiliam ransierim se Os- quam gratia vulgo placendi praelata frutilitati iu-tiandi ego Proteum in literis,quam in vulgi placiι is agere malui. Vt enim terraiquidam inquit quaegiagnirsalem nihilalivdgignit iis ingenia nata adliteras,adalia non perinde valent, Me ver praeter catera Tetus quoque huius udij amorimpulit, Ut susciperem laborem,quem aut prasare posset mea diuenria,aut perferre mea iuuenta; res icienssemper communem illam bonorum curam, qua pu briusputat quic-

69쪽

Ad Lectorem

quicqui faciunt,abysfecisse quam ibi A uanquam

audite Censore hilhic nonum pressumeti in nanum sed usu sunt ingeni tantum, es diales cum di si ulis pelu, quae etiam ne adsolospertinerent, ο - pulo dicaui. Caeterum id emper nice quaesitii, ut Ciceroni quem prHegendum public sumpseram, discelium qua n maxime posse rejonderet eloquentro. Tantum enim oratoris nomen Unum quemi acquis rere possieputabam, quontum per eius vesigia, quietnus omnia optimineat cucurrisset Stenim promptiussemper ad exemplum componimur, ει quod in altero placere Sprobari videmus, i, quoivtpla-

eamus probemur persimilia connitimur. Similes auic nosali, raro natura praestit, plerum imitatio. Ut aliquis nisi nutricis voces imitari exprimat, patrissermonem loquc o imitetur, tu cet acerrima acie, diuino ingenio,qΠβη M limen , ΤImm praeclarus erit ' mimicus, mutus erit SV0 cum auditores meos

per hanc nam diu ristotemst lento manumscribentium rego, mi num Oratorem ad tabulam po κο, ecce mihi opus istu promouisi, res noua nasi itur inter manus dile illast Terbo expedio Imitarici ceronem inscribenda ratione nis quisse penitus in

70쪽

Ad Lectorenti latentem eius aliam orationem in ueris, vix quen-yuam posse ideo duamuis enim cultu ornatui ob ipso acceptose venditan pleris magis tamen tenuem

opud vulgi quoi se laudem , quam apud dotio ma,

gnam aliquam ex eo virtutem excerpsisse videntur. Etenim Ct corporasana, ex quibus vires ex fidem pulchritudinem habet, ita oratio ex quibus robur ex

i dem formam accipit neque'nquam milis Age

multin, oris malefias . sed imposura sedpigmentum erit,cui non vitalium quo est Amilis compago Fa litur illi, qui ex alios orationis tutium polire n- ues eius circumcidere,capillum pectere, gemmatacu

epo er Pytam imitinio' η'simat omnia enim hae ne sub antissectari tamen ridiculum,quam quaerere alichi esem labiisssitne corpore Solum ego similem posse esse Ciceroni exsimo, qui cum siceronesi milia iacitfundamenta suae orationis, ilia similibus argumentoru munit pra- Adbi, bi quidsiuem nitur tu assumitur sue deducitur, iue seorsim dicitur silae inuicem componitur, ponit, o mitideducit,dicit,componit quod Propo- tione, quod nis memate,quod Induti one, quos ducta in Orbem Patiocinatione conficitur,probatur,

I a compre