Dissertatio medica inauguralis pauca de mente, et ejus in corpus effectibus exponens ... pro gradu doctoris ...

11쪽

quaeque subsistere possit, etsi ab illo sepa

Expectet forsan aliquis, ut in dissertatiuncula nostra lites has componeremUS tantos Vero nequaquam nobis sumpsimus spiritus, nec necessarium duximus dum pro medico scopo disseramus : Sufliciat igitur nobis opinionem illam assumpsisse quam eminentissimi nostri temporis philosophi et medici fovere, nimirum, OperationeS mentiS, indissolubili vinculo, certo materiae RC motus statui in corpore nostro connecti. En quomodo sese exprimit celeberrimus Gau-hius, dum in eo Versetur, Ut menti S quarundam operationum in corpus effectus expli

cet ; in pathologiae medicinalis j 323. sic

calculos suos hac de re subducit. Mens nimirum corpori suo, dum Vita viget, in- time implicata est ; ut dissiculter conciperes liceat tam exquisite puram ejus operatio- nem, quae prorsus nihil corporeae mutationis, quoque modo sibi innexum ha-ρ beat.' Et in f 324. Praeterea verosi- millimum

12쪽

1o DE MENTE.

millimum est, systema nerVosum, qUa' sensui praeest, vi quadam motrice ani- mari, vitali muscularive virtuti forsan ae- qui paranda, qua agente, stamina ejus tendi, vigescere, turgere, concipiendis ad irritamenta oscillationibus aptari que-

ant, vicissimque remitti, ac flaccescere, cum otiatur. Nec refert utrum a spiri- tu, quem Vocant, animali, per nervos dif- fuso, eamdem repetas, an quoquo alio

modo ab ortu putes inditam, mecumve in re obscura opinando nihil augureris. Clarissimus vero jam allatus auctor, hanc opinionem aliis quibusdam minus arcte sequitur ; quare illustrissimum Halterum etiam

citare liceat, qui in Primarum Physiologiae Linearum, f DLXX. sequentia habet : Et tamen haec anima, adeo diversa a corpore arctissimis cum eo ipso conditionibus re- ligatur ; quae et cogitare cogatur ad eaS species quas corpus ipsi repraesentet, et absque cerebri corporeis speciebus non videatur aut meminisse posse aut judicare ; et cujus denique voluntas in corpore Vel. causa,

13쪽

DE MENTE

II causa, vel occasio velocissimorum maxi- morumque motuum est.' Celeberrimus Boerhaavius hac de re mentem suam uberius adhuc exposuit; post morbi enim desinitionem, quam in Instituti0num Medicarum,3 696. dedit, sequentia addit: Nec men- tio animae facta in hac definitione, quia

corporis statum determinatum idem ani- mae status individue comitatur.' Idem porro egregi has auctor, postquam in ejusdem operis, s 366. et seq. Varias mentis operationes, quatenUS a sensatione oriantur, eX- posuit , 1equentibus concludit verbis : Verum omne hoc pendet tantum a sim-

plici illa conditione sensorii communis, quae est ibi tantum mechanica dispositio.'Hanc igitur doctrinam adoptamus, et ejusmodi hujus rei id eam medico scopo esse

necessariam omnino credimus; enimVero, si supponamus mentem a statu ac conditione corporis semotam agere sulcunque sit ejusmodi suppositio, alio respectu neces

14쪽

DE MENTE.

saria) dubia certe omnia de corpore, Vero medicinae objecto, evadent ratiocinia, et insomnia Nicholis, vel inepta perniciosaque Statilianorum, producentur dogmata.

Celebratissimi Boerhaavii doctrinam assumendo, ad majorem simplicitatem reducitur, inque clariorem lucem ponitur problema illud de mentis in corpus actione; cardo nimirum rei in eo solummodo jam vertitur, ut explicetur, quomodo status unius corporis partis agere, et effectum in aliam ejusdem partem producere possit ; hujus vero problematis solutionem possibilem esse laeti speramus. Fatendum omnino est, quod status corporis nostri, eX quo Variae cogitationis modificationes pendent, non nisi mancam ac imperfectam adhucdum habea-mUS cognitionem, quodque multum desit quo minus sequentem celeberrimi Boer-haavii solvamus quaestionem ' : Quaenam est in corpore conditio unde judicium af-- firmans, negans ; ratiocinium, et metho-ς du

η Instit. Med. 9 386. No. 8.

15쪽

DE MENTE. I 3

dus ordinate cogitandi pendet.' Nihilo tamen minus de scientiae progressu spem omnem abjicere non fas est ; quid i quod

praesenti opusculo ad ejus incrementum Operam nostram qualemcunque conferre conabimur. In omni materia pertractanda, Phaenomenorum factorumque omnium ad hanc ipsam materiam pertinentium collectio ac

justa dispositio, primariam sibi poscit attentionem ; quo igitur mentis in corpus operationes aliquo modo eXplicemus, necesse est, ut primo ha8 OmneS Operation CS, quatenus sensibus nostris pateant, enumerCmUS,

id, quod hujus dissertationis scopus est. CAP. I. De sensationis effectibus breviter disseret. CAP. II. De effectibus ex intellectus exercitio oriundis pauca e ponet. CAP. III. De variarum voluntatis modificationum effectibus aget.

16쪽

CAP. I. De Sensitionis Vectibus.

SYs ΤΕΜΑ humanum, etsi varias, motibus suis sustentandis, intra se foveat vires, minime tamen merum apparet esse automaton, sed rerum externarum impressione in actionibus suis sustinendis multum pendere videtur; hae autem objectuum eX- ternorum impressiones operationem suam edunt, sensationem inducendo. In plerisque hominibus, si impressiones sensationis ex toto tollantur, et eodem tempore nulla sit cogitationis actio, somnus omnino sequitur, qui status ille est, in quo multi corporis et animi motus vel plane extinguuntur, vel omnes saltem debiliores

fiunt.

Hinc apparet, sensationem simplicem quum sit causa actionis omnis generis in animi

17쪽

DEMENTE.

ISanimi operationibus, corpori etiam ese stimulum, et in utroque respectu systematis humani actionum subsidium ac fulcrum primarium ; patet etiam, ex numero et viliarum sensationum augeri hunc stimulum vel minui.

Prono quoque hinc veluti alveo fluit, sensationum absentiam, vel in numero aut vi defectum, corpus debile motuique inutile reddere. Et e contrario patebit, impressiones etiam simplicissimas, imprimis eas quae majorem Vim possident, in febribus et aliis quibusdam morbis, ubi irritabilitas et sensibilitas magnopere vigeant, systemati

multum nocere, Vi irritationis quae necessario eas sequitur. Effectus autem sensationis magni imprimis tunc momenti erunt, cum sensationibuslsic dictis reflexis concomitentur, i. C. CVm:sint gratae aut ingratae, jucundae aut molestae.

Gratae

18쪽

DE MENTE.

Gratae sensationes atque jucundae stimuli sunt qui actionem ac Vigorem Omni-Um corporis functionum eXcitant, et uisii in immodicum transeant gradum, hOS ef fectus, absque subsequenti systematis debilitate, ed Unt. Cum autem hac sensationes sortiores sint, cum nimis diu perstent, aut justo saepius repetantur, cerebri energiam adeo excitant, ut proportionatam ejus diminutionem sequi necesse sit, unde corpus ejusque munera languida evadunt ac debilia Hi

voluptatis in systemate debilitando effectus,

eo sunt notatu digniores, quo majori gra du placeat sensatio grata. Hoc modo eX-plicandi sunt Veneris effectus debilitantes, ab omnis aevi Philosophis ac medicis obse Vati. IHinc ortum duxit aphorismus Aristotelis, omne animal post coitum triste; et hinc quando cum foemina congredi-- endum esset,' interroganti, antiquus qui dam' Vida Firsi I.ines of the Practice of Physic, Vol. 3

19쪽

DE MENTE.

Hic loci, sensationem etiam notare gra'

tam ac jucundam, ex cognitione rerum fata starum, quae nobis aut amicis accidant, Oriundam, haud supervacaneum erit. Elic est laetitiae et gaudii affectus, qui in corpus effectus haud edit leves. Cor frequentius cCntrahitur, et sanguis majore vi per totum corpus diffunditur, perspiratio valde alagCtur, et OmneS corpori3 motu8 cum alacrita te exercentur. Modicae hujus generis sensationes saepe repetitae, cum toti systemati nervoso vigorem concilient, ad longaevi tatem quoque haud leviter condUcere, non

absque probabili ratione putantur. Ut vero salutares hi effectus sequantur, modicas has esse sensationes necesse est ; enimvero, si violentiores sint, diu tolerari non POsiunt, et cum cessaverint, debile corpus relinquunt ac languidum. Gaudium sic summum ex improviso ortum subitam saepius induxisse mortem annales testantur medici. . LoerhaaVius,

20쪽

DE MENTE.

Boerhaavius, in Libro de Morbis Nervorum historiam hujus generis enarravit: Familia,' inquit, spectabilis ad angu- stias erat redacta; frater natu maximus profectus est in Indias Orientales, sit- que ibi unus e primariis ; sororem tristem ad se vocat; venit illa ; vult eam gaudio asscere; aperit ornamenta quae illi desti- nabat. Illa haec videns manet immobi- lis et moritur prae laetitia.' Abunde hinc patet non absque optima ratione incomparabilem moralistam Senecam diYisse ; Mi- hi crede, res severa est verum gaudium.' Multo autem frequentius est morbos hanc animi affectionem sequi. Celeberrimus Mead meminit se a Doctore I Iale tunc

temporis ad nos comitam mani acorum

Londini medico saepe audivisie, Illum

multo plures curae suae commissos trac- tasie, quos ad immensas ope8 eVCXCrat

fortunae favor, quam quos iniqua sors ad mi seriam et pauperiem redegerat.' Huic observation