장음표시 사용
11쪽
. ia Stoicorum diuisio ruberior,
itemque Senecae, miraque em' plicata. 181 Di s R X VIII.
12쪽
.adnu infirmo . ad uid de ordine is docendu Phil Mi iam Stoicos. Plucere quibusdam,'nobis, a Physicis ordiri
ipsam, & in aditu ac vestibulo videor haerere.Lustro animi oculis sublime, pulchrum, aedificium t ecquid inducis, & interiora illa das usurpare ' LI P s.' Paene aequum petis: in via posui, & iure perducam. Sed & otium nunc ac feriae: quas ubi melius utiliusque, quam in hoc studio ac meditatione, tecum
in negotio opus esse. Philosophia in otio Pulci terrime. ubi res & opus, exserenda sunt quae Philosophia docuit, & robur animi ostendendum: ubi quies & cessatio, illa usurpanda, & praeceptis eius parandi atqui instruendi velut ad aciem sumus. Sed tu ecquid vacuus,&auidus ZAvD. Vacuus3vasculum vides inane,& optimi liquoris tamen capax. Auidus 3 vix somnus mihi quietus, ita turoat hoc desiderium & c ido. Gratificare, exple, & siste.L I P s. Sede, & sedabo hanc sitim: pro mea quidem copia,&captu . Nam ardua,sed ita me Deus,pulchra,splendida,augusta aggredimur: quae autem Z cum Lucretio, Jam tibi desium- CAELI, RATIONE, DEUMQUE Disserere incipiam, RERUM PRIMORDIA pandam. Haec enim Philosophia, & praesertim Physiologia, promittit. A Scis '
13쪽
Scis porro & audisti, trina esse Philosophi se membra: Logicam, Physicam, Ethic- . ordine tractanda: sed quo,dubitatur.Laertius Stoicos ipsos disscntire inter se ait: & qusiam mixtim bra Partes ' alij Locos,si j Deci quidam Genera appellarunt m ac d cere,qui censent etiam inter se confusa3 mixtasque esse. EAlij diuidunt, inquit, e primam Logicam statuunt ac docent. dein Physicam; p
Aremo Ethicam ipsam: quae sententia est Senonis, cis lapi, Archidemi. Misis autem ab Ethica incoist, ut Diogenes , at hanc indoloco constituunt,it Aposiodorus. Forro autem Panaetius ω Posid
nius a Fhusia initium sium t. Haec in Laertio ita leges,parte una ambigenda, quae est de-Nam ipsa eius verba in Plutarcho habes, ubi Ethicam secundo loco vult, ut Apollod rus ; non autem tertio, ut hic Laenio scriptum. Sed plerique tamen Flysicam ultimo loco statuunt:& in ipsa Physica locum
de itis vltimum: διὸ χρῆ τελετας ait Chrysippus - - τὰς τ--αδυσtita ideoque ej Teletas ea vox Graecis Finem significat, itemque Sacrorum initiationes, o ritus) appelgarunt, traditiones de
Diuinis. Haec ita illi r nobis in dissensu, Panaeth & Posidonij,
magnorum auctorum, sententia placeat, & consentiam sciscamque primo loco tradi. Puerisne 3 non mehercules rsed qui paullum maturiores ad disciplinam hanc accedunt Voluptas in ea parte maior, idonea ad alliciendum &tenendum; dignitas etiam maior,&splendor, admirationi excitadae; denique animi praeparatio & cultus, ad Ethisam cum fructu audiendam. Itaque ut de Logita ambigere aliquis iure possit, an non praeeat; sic de Ethic vix debet. In enim manifestior ratio, quod acilit animos,& ad Ueri Falsique discrimen & iudicium Hrmat: imo & viam modumque Scientiae sternit.Itaque, ut verum fatear, aliqua eius notitia, sed summaria tiliter praemittatur: cetera seponi possunt, imo de argutiae multae abi jci aut deponi. aeuae dementa est,superuacua disicere, in tanta temporis invia Z Nos autem eam hic insuper habemus, Auditor: quia& Aristotelea illa accurata imbutum te scio; & in Stoicas spinas non lubet nunc ingredi,cum in tristitia hac temporum suauius aliquod pabulum animo conueniat, reficisado dc erigendo.
14쪽
D 1 s s E R Τ. II. Physica Liaara. maturum comminem nostrara eo ducere: f - .ctum etiam inuitare.
POTEsTNE aute suauius,honestius, utilius isto ire me
Natura totum sinum suum offert, & padit:supera, media, infera, caelum,terras, ignem, aquas, aera; quidquid ijs continetur, Deum,Genios,Homines ; ad haec spectivida & noscenda inuitat. diem enim alium, quam te, id est Hominem bet Natura inter maxima operum suorum, o magisglorietur,aut' 'C v I glorietur: ut scitissime Seneca dixit. Naturam dixi, intel
timinem induxit in hunc Mundum, in jectorem oe arbitrumsui, atque operum suorum: nec solism a pectorem, sed enarratorem. Ita certe. magna haec & pulcherrima moles, tot varia S magna per team sparsa, hominis caussa condita : homo autem, Ut Deum norit, tum& ita; ne tota eius opera sime fiesint. Itaque imittat Sen. Da eis, ut dixi, atque adeo corpus & habitum nostrii in huc direxit. Me certe multus nostros erexit in caelum, O quidquid magnificum mirumque fecerat, videri afusticientibus voluit. Ipse etiam ani- mus eb duci vagus natura,& Varietate ac nouitate rerum laetissimus. Ille in hoc corpore, velut in custodia clausus, premitur: nisi Contemplatio accessit, quae isium restirare rerum Naturae rari Dectaculo iubeat, a terrenu Amittat addiuinis. Haec uertas eius,
haec euagatio est: subducit interim si cinodie, in qua tenetur, oe caelo reficitur. Caelo, atque citam terra: cuius incola cst: & totius mundi ciuis, noste patriam suam auet. Quid incola Zimὀaduena. & ut in magnum conuentum ac Panegyrim qui veniunt, partim emunt,pariim vendunt, honestissimi quique spectandi gratia fruuntur: sic iste ingenuus, & altae ori inis sinae memor, non emi vendi agellos, cudes,aedes,magistratus; sed caussas magni Conuentus,& quae in eo,inquirit: cisis mundum hunc condidit Z quis ad ministrat quae illa mira in aere, tonitru,suNmen,venti qui in caelo perennes & lucidi ignes Mare cur vices
suas fluendi requendique habetὶ in terra quid est quod eatri
15쪽
concutit & mouet Z Atque in hac inquisitione deinde mulcens quaedam, dc simul percellens, admiratio: quae mater, ut sic di-
fectio est, Admirari: neque alia origo m initium Philosophiae, quisn,2 ,e Nobilis discipulus, ab eo : Δiα τὸ Θαυμάζω οἱ ανΘρωποι-ναυ
p.II. τυ πρωτον ἔρξαντο φιλωος εῖ: Propter Admirationem, homines olim
nunc Philosephari coeperunt. Ita est. ab illa inquirere in caussas rerum coeperunt; & repertis, ipsa desijt: secutusque pulcherrimus Philosophiae fructus, Nil admirari. Ab inquisitione enim
' η cognitio Sc Ucritas : qua nullas animo suavior es cibus. Senecavi. Natur. noster apposite: erit pretium operae Z quo nultam maius est, NOSSE NATURAM. Neque enim qiadquam habet in se huius materiae tractatio pulchrius, cum M V L Τ Α habeat futura V s V I, quam quod hominem MAGNIFICENTI A sui detinet: nec mercede,sed MIRACvI. O coli Q. Et mehercules in ipsa ea cognitione alij etiam fructus, ut Seneca tangit. Qui 3 duo pricci-liui, Modestia,& Magnanimitas, quos Cicero porrigit & rcu
at. MODESTIAM qisandam, ac it,rerum caelestium cognitio ad- vident, quanta sit etiam apud aetas moderatis,quantu ordo: dc MAGNI TvDINEM ANIM I,Deorum opera in facta cernentibus. Verissime. nec ad Modestiam solum an illa modoratione componimur, sed etiam a comparatione nostri nostrorumque; de quam vilia, fugacia, leuia haec omnia, prae illis augustis dc aeternis sint. Idem Cicero alibi de utroque affectu:E R I G I M v R, elatiores fieri videmur, humana destitimus; cogntantesque supera atque caelestia, haec mura , t exigua minima CONTEMNIMus. Tunc scilicet iuuat, inter sidera i a v Nat. P sgantem, diuitum pauimenta ridere,-totam cum auro suo teriam ibid. Et ab ea deinde parte terrarum orbem despicientem, angustam, magna ex parte mari opertum, dicere: Hoc spunctum,quodinter tot gente ei igni aiuiditur. Quid autem, cum homines videt varia & magna, Vt putant, in ntes mercimonia, vadim
nia, bella agitantes Z quid dicet,nisi
It nigrum campis agmen hyx Et revera, Formicarum iste Hsiuisus est, in angusto l orotiam. Itaque mi Auditor uauitate & fruitu inpulsi,huc eamus:
16쪽
auidi lustremus: & totum hunc Naturae sinum excutient
opibus donisque eius, gnari gratique perfruamur.
Physicae partitio. oe is Principii s ordem se videri, imi ue a Deo diuinis. quaepara Theologia Naturais dicta.AV D. Ah, stuamur. iam induc me, & ostcnde. L I P s. Diffusum & multiplex opus est: sed ordine & compendio contrahemus. Stoicorum partitio haec fuit, ex Seneca: Naturalis pars Thilosophiae in duo inritur corporata , Incorporalia.
Vtraque diuiduntur in Fuos, ut ita dicam,gradui co .um locus in hos primum, in ea quae Faciunt, ω quae ex bis Gignuntur. Gignum tur autem Nementa. Itaque duplex erat tractatio, corrorum,Sc mcorporum. Ad Corpora spectant Principia, id est Senecae verbis, faciunt; de deinde Elementa, quae scilicet sunt,&ex his Gignuntur. Elementoriam nomine ipse Mundus comprehenditur, qui quattuor his praecipuis membris constat: dereliqua minora deinde ex illis fiunt. Non-corpora autem fiant Stoicis postea videndum) Vacuum, TempuN, Locus, categoremq& siquid est tale. Sed ex Senecae igitur verbis ordiri a Principi, debemus: & ratio eis ducit, a simplicibus ad composita facere gradum. Duo ea sunt, Deus Ac Materia, quod statim diducam: ergo a Deo ordiendii, quod faciemus cum bono ipso Deo. Haec pars Theologia Graecis dicitur,interdu Prima Philosophia, aut simpliciter Sapientia ab eminenti scilicet dignitate. Na quid maius aut amplius, quam Deum & diuina intueri, agnostere Z ipsum illum Primi', minores Genios, Prouidentiam, Fatum, dc quae adhaerent 3 Est autem ista Theologia, Naturalis antiquis dicta: quia vel aperit naturam istorum ,vel & caussas in vero, & in naturam habet. Nam alioqui triplex ijs fiat Threlogia, Varrone apud Angustinum pulchrὁ distinguente, stabularis, Naturalis,ciuilis. Fabularis, qua maxiM utuntur Foetae; Naturalis,qua Thilosephi; Addit deinde,&partite explicat risugenus
17쪽
6 I. L I P s I P Η Y s I b L o o I AEquod disi, in eo fiunt milia contra dignitatem , naturam immort tium ficta. In hoc enim est ut ira asiquis ex capite, aliquis ex se
moresit, abus ex guttus innis natus: in hoc,ut Diis alismi, ut adulterauerint, viseruierint homini. Denique in boe omnia Dilis a tribuuntur, quae non modo in hominem, sia etiam quae in contemptissimum hominem caderepossunt. At secun venus es, quod demon-
'au de quo multos libros Gilosophi reliquerunt. In quibus est,mj dsint, Vbi, AMd genu uvie, Ex quonam tempore,an Sempiaterno fuerint . an extinesint, Ni creaet Heraclitus ian ex Numeris,ut
Pythagoras , an ex Atomis, N Epicurus. Sic alia, quae facibus intra parietes IN s CHOLA, quA extra IN FORO ferre possunta res. Tertiummus en, quod in bibus ciues, motae sacerantes, nosse atque administrare debent. In quo Hi,quos Deos publice colere, quae sacra o sacrifici acere quemque par sit. Et clausula eius, ac iudi maior araeologia maxime accommodata es adtheatrum. secunda ad mundum, tertia ad urbem. Ex quibus liquet, ait Augustimis livm palmam tribuere Sec*nda, quam pertinere te- satur ad Eudum, quo si nihil excedentius visumtur in rebus. Obserua,de Mundo. quIdni autem ad ea pertineat Naturalis Theslogia, cum ipse Natura sit rerum, mox docendum: & Dij hanc sedem habeant, ac regnum Itemque obserua, istos rubii excellentiis opinari:quos istos Stoicos proprie. qui Mundum etiam faciunt Deum. Ecce igitur Theologiam, de qua nobis disserendum, oc primo quidem: siue quia Deus Stoicis inter prima Principia,ut dixi; siue quia dignitas hoc postillat, oc primum
summumque illud rerum inter prima dici. Priorem rationem s. v. etiam Cicero expressi: Sapientiaeque se amatorem profitetur, necesse est Sapientis intestigentisque Naturae id est
D A S rerum earum quae necessario mouent aliaι, cum ipsae ab aliis mouentur. Ades igitur animo, & ad alta haec atque diuinam
cum transscende. Non enim, ut plerique ath Philosephi,pauca& tenuia de his Stoici, sed ubertim & accurate scripserunt: re quamquam pauca exstent, tamen vel ex ijs videbis & mir beris, quo mentem miserint, & quam ad ipsius Veri saepe me
t m. O quam decet germanum Philosopminiqui, quantum in ii 4ν - istacit a corpore, o missi cum meliore ac D I v I N A parte
18쪽
parte versatur: cumbae querula ac fragili, quantum necesse ea. It que de illo vere dicitur: ente Deos a sim quae Natura negauit Visibus humanis,oculis ea pectoris hausit. Quidni autem adeat illinc ortus, illuc redit: hoc baleta Iumentum diuinitatissiuae, quodisium diuina delectent: nec ut alienis inpiatis. interest,sed visuis. Atqui non capte inquies. Conabitur, & vel vestishs aliquid indagasse,quid assecutum esse Z delectabit. Artistoteles hoc pulchre: fisi res mortales istas inservique, quodeaepropiores nobis sty magis familiarissimi, plenius nosse possim : tamen ear. L.
REs ILL As s VPER As si I LEVITER ATTINGERE datur, ob eius notitiae EXCELLENTIAM, illustia leui MAGIs P AsCIMvR em oblectamur, qu si ista iners norimus. Non aliter quM amatoribus suauius ea, amicae suae vel partem oculo delibare,quam aliarum tota membra corpusique inspicere. Pulchre,inquam :& tantum interest inter utrasque il- ilas notitias , quantum inter humum &caelum, hominem &Deum. Conemur igitur. πὶ ut cum Ocello dicam) --ι- De Narea
λα τῆς νοήσως-: ala quidem certis indici s signissue ab ipsa Natura distentes; asia opinatisne etiam, Rationis auxilio,ad id quod probabile ea intellectu ducente, assequentes. Nam certa & plena horum scientia, uni Deo conuenit: quod Plato tibi dicat: δ iis Amri.
ea. Itaque iam nunc ad Modestiam te meque voco ; me disi rendi aut asserendi, te censendi vel assentiendi: & cum Arist tele praescribo, N v M AMNOS VERECvNDIOR Esse debere,quam clim DE DIIS AGITVR. O iure,omeritot Si enim intramus templa compositi,sia acrificium accessuri vultum submittimus, togam adducimus, in in omne argumentum Modestiarer
fingimur: quanto hoc magis facere debemus, cum desideribus,deste
b de Deorum natura disputamus 3 nequid temere,nequid imprudem ter aut ignoranter affirmemus: aut scientes mcntiamur.
19쪽
. wm rerum Triticipia Stoicis esse, Uciens in Fatimstata Deum;
HA 3 ε s de Theblogia: ordiamur, & quidem a
primis. Ea differunt ab quod clarum est i etsi Seneca etiam hac voce visus comprehendere in hisce verbis..itai,. - Elementi locus, Vt quidam putant,simplex es: ut quidam, in . Duriam cr caussam omnia mouentem, Elementa diuidituri Itaquc quidam una voce & loco utraque illa Principia comprehendebant : alii aliter, quibus Stoici, opino nostri accedebant.
Item ' corpora sed informia esse Trincipia; haec a . o si. ΑΦ π- Clarum est, neque aliter Plato & Aristo lectiori. Lel .censiterunt. Elementa prius aliquid habent, & ipsa e Pris oriuntur: at Principia ideo dicta, quia nihil ijs prius, Sibi iudi caussam Vt sint praebent alijs, causam ipsa non agnoscunt. Uarijs varia sunt,&vix ulla in re malo quam in hoc capite,dissensus i sed Stoici duo ea ponunt, Agens & Patiens: sive Deum, &
: Videtuae Stoicis duo esse uniuersorum Frincipia, E ciens gy Patiens. st Fatiens quidem, qualitatis exsertem essentiam, Materiam . Einciens aratem, Tyrionem quae in ipsa es, siue Epist. xx m. Deum. Seneca item diffuse: Dion vinis, Stoicinori,dua esse in rerum nai ra, ex q-- omnia fiant: Caussam , Materiam. M teria iacet iners,res ad omnia parata,cessatur nemo moueat e Causa autem, idest Ratio, Materia ormat, , qωocumque via Nersat rex ita varia opera producit. Esse eeto debet a liquid Vndefiat, Hi a aluo fiat choccaasias milia Materia. Et si M.tirizaeuaerimus qωκ'
causi Z Ratisfaciens,id ea Deus. Iterumque: Nempe uniuersa exemtera, oe ex Deo,confiant. Cicero: Naturam diuidebant in res duin
20쪽
dura: ut altera esset iniens, altera autem quasi buisse praebens, ex qua seceretur aliquid. In eo quod Ediceret, Immesse cessebant: in
eo quod e ceretur, Materiam luandam : ιn Utroiue tamen utrum que.Neque enim Materiam ipsam cohaerere potuisse,sinulta vi contineretur neque Vim sine aliqua ratiteria. Nihil est enim, quod non alicubi esse cogatur. In quo tameia opinio siue error vetus notan dus , censentium Materiam simul Deo aeternam, nec alterum
sine altero fu isse. Obserua etiam, Naturam sic diuidi. quod Platonicum est, itemque Stoicum: & in illorum dogmatis Apu-De Donaleius. TMουσίας, quas Esentias dicimiu siue Naturas) duas esse ait' '' Plato, per quas cunctagignantur, sed Jue ine. quarum una, cogitatione seu concititur Deus): altera e bussi Myci poten, quae
cipia Plato flatuit, Deum in Materiam , quem istum etiam Mentem appediat, in f aussam. Haec autem vetus, & ab ipso Homero estodb sso. into,ut censent. qui Proteum, sty Eidotheam induxit alligorice a primam quidem oe principem causiam si psa vox dicit in Proteum Eans : quae autem in Jecies vertitur essentia Eidotheam. Quid Thales ἶ Mentem & Aquam Initia posuit: tacta interpretatione, Deum & Materiam. Pythagoras idem : cui Unio, est Mens siue Deus; Δοὰζ, Binis,Materia. Simile in plerisque aliis, si lubet examinare: & vcritas haec multis innotuit.
Ea se , Naturas appetiari : sed eminenter, Deum. Itemque Mum' dum in hoc nomen Nenire.
DIxi Mus Essentias siue Naturas duas esse : quod uberius paullo diducendum est, &mes ac sermo hic Stoicorum explicanda . Lactantius praeeat: Moisi Nassam in duas aemdunttib viti' te . unam quae EFciat . alteram quae se adfaciendum tractus '' 'um praestet. In ilia prima, esse V faciendi , in hac Materiam, nec adterum sine altero esse posse. Ita si uno Naturae nomine res diuersissimas comprehenderunt , DEvM in MuNDvM , Artisicem Opψ. dicuntque alterum sine altero nihil posse, tamquam Natura sit Dein Mundo permissu. interdum se confundunt, visit B Dem