장음표시 사용
21쪽
Deus ipsi Mens mundi, m Mundus sit corpus Dei. Habes sere qhae Cicero supra, sed paullo magis explicata: vides l. & Deum Na
turam dici, & Materiam. Sed illum maxime, quatenus tamen inscrtus cst Mundo, molem laanc animat, continetque.
continet. movi istum quaegignit producitque seper terram. Prima illa dictio, cit nostra : de Cicero palam lauc adspexit,lmὁ vertit, cum scripsit: N A T v R A est igitur quae C O NT I N ET Mundum omnem , eum tuetur : atque ea quidem non sine siense atque ratione. Sinc sensu Z quomodo pollit, cum ipsa sit illa senstiens in- redigens, id est Dcus Z Idem scriptor: Mundum, eius partes aluia sentiente teneri in qua Ratio persecta insit, quae sit eadem sempiterna. A m Nim Animum tesse dicunt Munae,eamdemque esse Mentem Sapientiamque dimnam. Uides clare, hanc Naturam, Mentem este Dei & Rationem, uno verbo Deum di quid enim iis . n. in illo, nisii nostra distinctione,dist inctum Z Seneca: Amdaliud , . , Natora, quam Dcκ diuina Ratιο , toti mundo partibus, oesia i Et alibi cauilam etiam appellationis adiungit: Us,
Nat. Deum Naturam vocare Z non peccabis. est enim Ex ino nata sunt omnia. Lactantius ponit hoc approbat:.gMelius igitur Stoicorum omnium ACUTISSIMUS SENECA , qui vidit nihil aliud O aturam esse, quam te . Ipsu in hoc Plinius, plurimum sane Stoicus: Declaratur Azaturae potentia, idque esse. quod Deum vota s. Et iterum: Hic es Deus, per qωem inteligitur eadem, O parens rerum omnium ω magistra, Natura. Sed in verbis Lactan- iij et iam erat, mundum a Stoicis Naturam vocari. Quod verum Conso'. adis ut in Scireca : Gocumque Nenerimus , eadem rerum I atm iamtendum est. Plinio: Idemque Mundus rerum Naturae opus, in rerum ipsa Natura. Quad ita Z quia Mundus & a Deo prima Natura factus est; & ipse illi insertus, facit Mundum dici Deum. Confundunt igitur. Vt Manilius, obscuriusculo aliter versu: Materiaeque datum est cogi, sed cogere Mundo: quod cit, lateriam pati; Deum agere, qui dicitur & Mundus. Atque eadem illa Natura rerum, ommunis etiam Stoicis dici-
consiol. tur, Vt a Particulari cuiusque rei abiungant. Sic Seneca: Duo
: piacbcrrima, quocumque mouebimur, sequentur, Natura fom
22쪽
muniis, despropria Virtus. Clarysippias apud Pituarchum e Gra
uod sit aliqua communis Natura, ommunis etiam ipsiso Naturae ratio, nec Antipodas quidem latet. Obsertia. Communis est: Natura,atque etiam Ratio in ca Communis,quae omnia digerit & format. Longe enim Stoici nolui ab illis, qui brutam aliquam & sine sensu Naturam statuebant, omnia gignentem ac conseruantem. Inter quos Strato Physicus nobilis, apud Lactantium : Habere Naturam in se vim gignendi minuendi, sed eum nec sensem habere utam, necfiguram. Idem magnus ille Hip- p pocrates videtur censuisse. inquit,
docta est Natura, ex seipsagnara eorum quae facere debet. Prose istis hi tales Diuinitatem concutiunt aut euertunt: dcc --lentpersuadere, ait Lactantius , nitit esse diuina mentepefcctum, Lib. m. Naturam dixerunt esse rerum omnium matrem: quasi dicerent, om- Unia sua sponte esse nata. Et de iisdem ipsis: Iprobabile est,inquiunt, materiam rerum cs habere , habuisse Naturam suam vim. Hasi igitur in ipsa Materia tale inlitum quod produccret: sed brutam & scnsus expers, ut Materia ipsa. Quod refellit idem egregiὸ : Ham vim potuit habere, nun dante Z quam Naturam, nudo generante Z Si habuit 'Dim,ab aliquo eam assumpsis: a quo autem assumere, nisi a Deo potuit 3 Sed & Plato ostendit, olim sic Insophi. fuisse qui desiperent plures. Γιyn Ux, inquit,
κ: Hoc multorum dogma es, Naturam omniagignere su ponte m. v sine Ratione aliqua producente. Quid au tem tu Plato) Ego vero assero, inquit, marολου : quod cum I bitione Amt diuina Scientia, s ab ipse Deo. Iterumque thpLues,.
alibi: τώ ω- μετὰ λορου, σωδ λογω e νω, τα πάντα δροκοσμαῖ: N turam iuxta Rationem, oe cum Ratione ac Mente, cuncta adornare.
23쪽
Definitio oommimu Naturae id est Dei. Ignem esse, dici Stoicu,
ED quae est igitur Stoicis ista Natura, & quomodo defini-
θωμt ipsi Naturam esse ignem artificialem , Ma progredientem ad generationem. quodes, Spiriti ignis artis Dibtudinempraese, i. D. mens.Ipsa haec finitio Zenoni tribuitur a Cicerone: Zeno Nat V- , t desinit, ignem esse artifico , a gignenium progredientem Pia. . Quare Ignem Z quia Stoici vim oc vitam omncm Mundi,atque ipsu in adco Deum in igne ponebant, imo Deum esse. Sed ignem non quemcumque, non hunc nostrum corruptorem Mcorruptibilem; sed artificiosum: id est, artificem atque opitacem, condcntem rationc &velut arte, Vegetantem ac seruantem. Dixi velut arte , & Laertius bene interpretatur: simile dumtaxat aliquid in m Spiritu ignis & artis esse. Cicero hoc e iugem plicat: Artis enim maxime proprium esse creare gignere: quoLque in operibus nostrarum artium murius efficiami , ia multo artifi- Cieeio cisus Naturam. Itaque dicitur ab iisdem Natura, magistra a tium reliquarum : item, trauida oe sedera: denique , qua nihil potest esse calgidius. Ideoquc iidem Stoici plurimum generationi De viti rerum Rationem praeficiunt, & sic loquuntur. vi Seneca: H, I Ratio mersa st confusae uxerit. Iterum: Incorporalis Tatio in gentium operum artifex. Quia scilicet artifice hac Ratione administrantc Deus e confusa & rudi Materie omnia formavit. Hςc igitur Natura: atque adeo licc cst Deus. Semel enim & strio hoc disce, ignem istum 5c Naturae4οχὸς & cximie, supra Materiam, dici; cum demque Deum : & fieri omnia ab illo, atque etiam
ita locuti nostri supra, si obseruasti ex illo. Nihil enim est sine mixtione hac aliqua Ignis. Itaque Stoici iidem hanc dictain
definitionem tribuunt cliam Deo. Plutarchus &Stobcus aper-te : Deum Stoici dicunt Uy τήρ τεχι ἄν, οδω - γυψει κόσμου,
γ)ν Hs ignem artificiosum, a m dentem in generatione Mundi,
24쪽
continentem intra si omnes seminales rationes, iuxta quassingula Fato deinde fiunt. Ait,'γωσει : quod tamen in Athenagora, ubi De Resur. eadem haec descriptio, in generationibus. quod non reiicias, imo cligas pro Stoica mente, qui plures Mundos, alium post alium, a conflagratione constituebant. Dicit S gMundi, non rerum singularium quia primarium Dei opus illud est,& in eo,occultis Fati seminibus, singularium rersm ortus aboriusque, & quod adhaeret,inclusi. Nam Ignis ille comple litur, inquit, in se rationes omnes siminales: id cst, rerum omnium Ideas, siue cxemplaria sormasque, ut Plato appellat. Sed nostri Seminum comparatione magis utuntur: quia inclusa in iis & occulta, luc mox producuntur. Placuit & Tris-m isto haec imago. Vides, inqtait,agricolam emen in terram pro- Cap xiv. iicientem, ibi frumentum,ibi hordeum,ibi aliud Z Tades Deus, qui in caelo quidem seminat immortalitatem in terra mutatione in Uni uerse motum ω utam. Ecce scininales Eationes: SI ipsa ea voce Damascenus noster utitur & agnoscit: /πάντων, inquit, atri De Ortho-
auctor e L , omnium quae fiunt Tψiones inse caussas iam ante habet. Ipse, in quain, baoci & continet : ideoque bene cSto-bςo & Athenagora bam im o Oe protuli: et si in Puttarcho editur, continentis, ut ad Mundum reseratur. Vltimumdcinde erat, iuxta eas rationes Fato omnia fieri. quae est implexa series causiarum,& rebus insita, locis suis & temporibus proferenda: de qua dictum alibi & dicendum. Iam haec, opinor, capis . AvD. Capto,non cliam probo. nam quis Deum igncm censeat, aut quae ratio huc duxit Z LIPs. Neque nimis tamen haec aliena a Ratione, imo a Religione nostra cense, cui dictio ista alludit: non enim dicatim assentit. De Ratione, mouit eos quod a calore aut igne omnem vigorem & vitam Viderent, Ud tetigi;in ipse etiam Animo nostro acrimoniam de sentiam. Itaque iamdiu ante Parmenides S Hippasus dixerant, principium rerumhnem esse: quid nisi Deum ἶ Heraclitus etiam apertius,
25쪽
m τὰ Ο: -τα --πα ενε : videtur bi id quod salidum , siue Ignem, dicimus, mortale esse, cin intesigere omnia, . videre, audire, in scire omnia praesentia stu futura. Poteli aliquid, ante natos Stoicos, magis Stoicum Z Tribuit eni in AE ternitatem, 'Sestis, Intellectum, Scientiam & Prescientiam. Neq;disti milia 3ra MN - Plinius dc Deo: uisquis est,inquit,Deus, totusestsensius,totus Nisu, totisS asi Itu totus anima, totus animi,totus sui. id mirum tota haec in eo esse,iquo sic largiter dimanant partita omni aeuo in omne Sed profanos ut omittam, sicri scriptores huc etiani erant. Liceat Tcr- maximum intcr cos recensere, cuius philosophia valde cum Mosaica in multis quidem consentit. Ille passim Deum φῶ , siue Lumen j dc Dei filium, , Lucidum verbum appellat. Ille autem Stoicorum ignis, Lux dc Splendor veritis est, cum calore tamen, quam densus aliquis Ignis. Enimueris ipse Moyses imaginem istam Deo donat: dc V -
rumisi sibi scribit, in rubo ardente ; Israelitis praeiu ille, in columnsignis . sed Jchnis consumens alibi appellatur. Quid, quod sacer ille Spiritus in Apostolos venit dc se ostendit, in Linguis igneu Non quod Ignem Deum dicamus, absit: sed quod ille divinae
Cap.et..de proprietatis Verba Dionysii J Areopagirae) inter haec, quae sed ocu- , Noti. cadunt,plurimas imagines babsui. Itaque Stoici hauci nimis absurdi, si1 diuinitatem illi dederunt: quod dc consensu pleraeque gentes,Velut natura praeeunte,seceriint . qui Ucstam scilicet dc ignem perpetuum coluerunt. De quo scripsimus aliquid in , Syntaginate, De Vestae.
Aliae definitiones Dei, in quibus, Spiritus, Animus, Mens, Ratio diciatur,'per omnia diffundi. AT vero cautius etiam de veritati propius Stoici locuti, cum Deum definierunt non Spiritum in m. Ita enim Posidonius,cuius haec verba in Stobaeo: -
miουδρον Στασιν : Deus est Spiritus intedigens sty igneus,formam Use 'non habens, sedin omnes severtens, o, omnibus asiimitius. Ait DL
26쪽
ritum esse,&. quidem intelidentem : quis laaec abnuat λ addit II- neu de sensu aliquo feras,ut sit in illo puro & aethereo igne. Sic enim & Democritus: i Deum esse Mentem in igne sphaerico. Et Plato apud Iustinum Martyrem, Deum locat A τ -ρα μουσι , in ignea substantia. Addit, Formam non habere. verissime r fit huc Lactantius adspexit, dum scripsit: Stoici negant vltim formam habere teum. Sed quanquam ipse rmam non habeat,non certe ullam aspectabilem, tamen omnes sermas sermat, atque in iis se ostendit. Ipsa haec Posidonij ita Trismegistus : Μίαν μυοπι ἰδρανε ρο ς, Capxt.
Unam quidem Ideam , formamineus habet, quae propria est eius, sed quae humanis ad membus nonsubii itur, Ni quaesit incorporear, omnes tamen formas per corpora ostendit. Itaque bene dicitur, Deum nemo vidit: &,omnes in omnibus cottidie vidcnt. Scd redeo ad Spiritum , ne crastulos ita fuisse Stoicos opinemur. Idem igitur Posidonio iamante Zeno dixerat, Θεον ῆνα πnc, p, δῶκων δε ολ- μου : Deum esse Spiritum , pertinentem per totum Mundum. Quod tamen Cicero vertit: Rationem quamdam, per t. De Nit. omnem Naturam pertinentem : & ipsa haec adtribuit Zenoni. Nam Rationem aut Spiritum dicas, haud interest, aut leuiter uaterest; sicut si Animam, Animum, Mentem nam dc sic appcllant: in nisi quod illa nobilior Animae pars, Animus, Mens, Ratio magis sueuit vocari. Ita enim iterum hoc ipsum aliter reddit Cicero, sed Pythagorae ad scribit: Deum esse Animum, per Naturam rerum ibidem. omnem intentum stu commeantem. E quo totidem verbis Minutius Felix eleganti illo Dialogo transscripsit. Est igitur haec omnia: &sic Urstilius:
SPIRITVS intus alit, totamque infusi per artusti MENs agitat molem. Et Cioero Muna essessientem,ω habere MENTEM, O se, i Di Aς--stre ipsum ae causis;ύν omnia moderetur,mouea regat. Mundum,
inquit,si risua ψ e scimus. sed quod praeit, sire se fabricatam
cste,quo sensu verum erit Θ Nam Mens quidem illa aeterna: nisi velit, in exussione Mundi, hanc Mentem confusam cum Materie sedem & splendorem nondum habere; fabricare ea sibi cudisponere in condito iam Mundo. Sed simplicius Qrtasse scri
et . . bi: quae Diuiti ori l)Y Corale
27쪽
I. LIΡs I PHYsIOLOGIAEbi: quae o ipsi fabricata. At his etiam nominibus Iulius Arai Mi M naicus, iuratas limus Stoicus, Deum describit: illa druina, iniusque caelestiis per omne mundi corpus , in modum circub collocatus, strenunc intrinsecus, nunc extrinsecuspositus,cuncta regit atque componit: st propria originiis generatιone conceptus, se adcreanda o construunc omnia, ignita e sempιterna agitatione perpetuat. verba rebus ista & grauida, aperienda & educenda leuiter in lucem stilat. In modum circuli collocat: quia in AEthere Princ pule laoc mox dicendum) ponunt. Addit,intrinsecus styextrinsecus esse. id est, in Mundo, & cxtra cum in Vacuo serri: atquem Natur. Vt Seneca loquitur,opussivum intra ω extra tenere. Deinde,
pria originu generatione conceptum: quod sane illa Tullij adfirma aut explicat,& iam nil mutemus. Conceptus & genitus, sed a se dici potest: quia in Chao,ut dixi, cum in Ignem omnia Ver- 'Lib. H. ipse deinde Ignis in Aquam infra explicanda in opus h bet sese educere,& puritati pristinae asserere, atque ita, quodam sensu,genetrare. Seci Vt in re pergam, hi simis vocibus Seneca aD scit, de Iotiem appellat Animum ac Spiritum mundunt huius oporis. 5: quare omnia ista quia ire volebant & commeare per omnia, atque ut verbis illorum dicam in Laertio 'α- κω
magni huius Mundi sua quaedam Anima , ut in paruo haec nostra: atque illa rector est, &Deus. Est Academicorum vetus 3 AςMςm sententia, deporestita Clicem: in 'lat iasi lente Ratio perfecta ines: quam vim Animum Acumt esse Munae: & adsignificat Stoicos tenuisse. Cleanthes quidem & Oenopides ex iis, apud
Stobaeum : Θ -υ την πικοσμυ: Deum esse, Mundi animam. Et Lactantius uniuerse: Ita Stoici interdum confundunt, Nileus
sit ipsa Mens Mundi, CD mundus corpus sit Dei.
ea dum ipsium Deum etiam Stoicis dici, sed proprie tamen eius
T suae Stoici sepe sic loquuntur, etsi parum sane, atque adeo ipsum Mundum, hoc adspectu, faciunt Deum.
28쪽
sTOICORUM LIB. I. IT Manilius: -VIVERE Et RΑΤΙΟ NIs agi motu: cum SPIRITUS isus Ter cunctas halitu parte atque irriget orbem, O in pervolitans, CORPUS ME ANIMALE Huret.
Vult Animal esse Mundum, Ratione regi, Spiritu vegetari &irrigari. Hoc iam ante Plato: Zωον οMnimalest Mumdiu, ω Rationale ω Mimpraeditum. Posidon ius
Didymus apud Eusebium :-κοσιαν, Γ ς σησιν π .de P --Q, α ροσαν --ι θ. . Stoici totum Mundum, martibus eius,ap- ge peltant Deum. Ipsa haec noster Seneca: Totum hoc,quo continemur, Epist.ω num est, ej DEus es : ωficiliems e membrasumus. Iterumque alibi : Totum hoc, quo diuina oe humana conclusa sunt,
unums: MEMBRA sumtu corporis magni. Et La stantius eos resudans: DEI MEMBRAJunt, L h r.
insensibius ab his constituitur Deus. Multa enim in Mimdo scilicet, i aut plurima, sine sensu. Tamen hanc sententiam iterum Seneca asterit: Uis Deum M ndum vocare' non fulleris. ipsi enim est to- tum quodvides,totus operita uis inditus, ω se sustentans visua. Itaque pro hoc sensu, in parte vera Tertulliani scriptio Plutonici Apolog. Stoici corpora flatu ne De m: scilicet Mundum. Etsi Plato primam Mentem magis pro Deo agnoscit, Deo, inquam,' primo. Ita Sciacca in fragmento quodanx, apud Augustinum: Ego feram aut mutone aut Peripatetic- Stratonem: quo- ut .de Ci
rum alteri Plato Deum sine cor refeci citer sine animoῖ Plato enim supremam Mentem architectricem agnoscit, liberam & secre- ηtam, ab omni contagione mortali; atque ut Cicero loquitur, De statuitασω, rem, incorpore-: at Strato cum dem sine Animo,id est Naturam lianc rerum S: Mundum, sine Mente gubernante. Haec sententia Stratonis est, quam Manilius tangit: , . Aut nequs terr et patrem noui nec flamma,nec aer Aut humor, ociuntque Deum per quattuor artus, Et Munae struxiseoota prohibentque 1 qu ιVltra se qui mam.
29쪽
Id est, Sive quattuor clementa non habent auctorem & originem ipsa sunt & faciunt iumsta Deum, nec alium praeter se,aut supra se,habent. Sed ad Stoicos. quia igitur Mundus Deus,dabant etiam ei globosam formam. Seneca: Sirotinatim itas, QvALEM DEO , dederint formam. Idem in Claudium ludens: Dic nobis, qualem Deum istum fieri vultu ὶ Stoicum Z quomodo potes RoTvNDus 6se,ut ait Varro, sine capite, sine sutisὶ Obserua haec pol trema,iocose in Epicuris dicta,qui Deum iaci bant humana specie: at Stoici negabant,& animal quidem esse , αμ' ὀυκ α. πομορφω: se non humana aliqua forma. Haec est sententia, quam neque nos, neque item Plutarchus sanam h bet: & iis obiicit, yn-ον- , σω - -- ψ νο- ω νηποι
-φιδνουσι:quod Deum,qmprincipiumes, corpus tumen intesigens' er entem m mage esT-t. atque ita nonfurum , neque plicem, neque lacompositum, sed ex abo ω per Gud constituunt. Tamen Varro mitigare & ad veritatem magis flectere videtur, si ut a. de bene exaudimus. Pulchra haec eius in Augustino: moero ia ni
desnde addit,quod valde velim notes. Sicut hominem sapientem, cum sit ex Animo ω corpor tamen ab Animo dicimur se num. ita in dum Deum dici as Animo,cum sit ex Animo ω orpore. Hoc vult, Mundum a se aut per se non esse Deum tantum a parte meliori, id est Mente illa aerema, quae tamen insita Mundo, nilla aliqua in Homine. Non igitur Mundus ciυσιώδως& sua nae tura Deus, scd---δα- ut ilicunt Graeci, de quia communicat & participat illam Mentem. Tale omnino etiam Chrysi . pus, apud Tullium: Mim num is Ratione 6sipositam, γ' πιπ- uero naturae Animo atque Mente r ipsi que Muniam Deum dici, es' mu Animi fusionem uniuer . Id est, Primo quidem & vere
Deus est Ratio suo Mens: secundariὁ tamen & Mundus, per quem Animus ille se fudis, & cui infudit. Seneca eὁ collineatri. uides Dem MENs uniuersi. Amdest Deiu φ totum quod m
db haec Mentis sedes & uniuersi moles.Trismegistus etiam cla-
cap. viii. IulIme : Secundarius Deus,
30쪽
Mundus ,--i---riae. Et subiicit pulcherrime: Qνω-
Primin enim omnium , reuera est Dei illi aetem- ω ingenitus, ω omnium conditor aque opifex. Itaque & Stoici saepe sic attollunt,& a corpore Mundi ilio auellunt. vi Seneca: Au dister naturam r. Quaest. Dei ω nostram interest nostri mellar pars est Animus: in isio Nu L- 'LA PARs ExTRA ANIMv M. Sed & superiora,quae attuli, eiadem eunt: sequamur. Nam quod illos longius auxit, & induxit, hoc fuit, quod sectabant hunc Animum cum Mundo, ut partem ,& Ermam r at nos scimus,cum Lactant , Diuinum Lib. , ,.quidem Spiritum esse ubique aesti um, eoque omnia continerie nec tamen ita, ut Dein ipse, est incorruptus, Pamb- ω' corruptibus miseratur elementis. Continetur rebus, non confunditur ; so mat eas,non forma; animat,etsi non anima. Bene,Vt pleraque,
Deus ipse omnia pervadis,sed sine mixtione;Vomnibur vim ω esseaciam sis participat ,sed o cutarique aptitudine captu. Concludimus aenique, & in parte tuemur Stoicos Plutarchi hisce
6 -υ ει ἀδευ: Deum Stoici dicunt,ω ---,ω Stesi, , e Terram, sed suPREMvM illum, MENTEM in aethere. Ipsa est intima mens eorum, alia posse dici Deos, & diuinitatem communicare: sed unum, verum, summum esse 2Gntem : atque eam in AEthere. Non enim otiosus hoc quoque audi.quia Principale istud Animae, siue Graecis m--ν, in AEthere sedem habet. Etsi cum aliquo inter eos dissensu. nam vulo Stoici, ait Laertius, AEtherem faciunt mundi Dεμον ον , at Fosidonius Gaetum,
semiles Solem. Cleanthis opinio placuit Plinio, qhi scripsit:
H totius Mem esse imum,acptimius MENTEM: hunc PRIN- Lib. r. CIPALE agnosce Q --νὶ NATURAE REGIMEN men credere decet, vera eluae aestimorem. Neque haec tamen ita
laeuὸ capies, quan ipsa illa sint Deus , sed ut dixi , domus eius &1edes: ut arx ista capitis Mentem nostram c Platonicis quidem) habet. Tertullianus calumniam , liceat dicere, Zenoni struxit, cum imp3ngit, Aera 9 AEthera deos'tuis 4 β. Numquam,illo quidem sensu, fecit : neque, Opinor, Chry- rap. r. . C L sppus,