장음표시 사용
241쪽
Iungere castra paro, quam fors inopina salutem ostentat. Fatis huc te poscentibus adfers. Haud procul hinc saxo incolitur fundata vetusto
Urbis Agyllinae sedes, ubi Lydia quondam Gens, bello praeclara, iugis insedit Etruscis.
Hanc multos florentem annos rex deinde superbo Imperio et saevis tenuit Megentius armis.
Quid memorem infandas caedes, quid facta tyranni Essera di capiti ipsius generique reserventi Mortua quin etiam iungebat corpora vivis
ConponenS manibusque manUS atque oribuS ora,
Tormenti genus, et sanie tab0que fluentis Conplexu in misero longa sic morte necabat. At fessi tandem cives infanda furentem Armati circumsistunt ipsumque domumque, Obtruncant socios, ignem ad fastigia iactant. Ille inter caedem Rutulorum elapSus in agroSConfugere et Τurni defendier hospitis armis. Ergo omnis furiis surrexit Etruria iustis, Regem ad supplicium praesenti Marte reposcunt. His ego te, Aenea, ductorem milibus addam. Τoto namque fremunt condensae litore puppes Signaque serre iubent, retinet longaevus haruspex Fata canens: O Maeoniae delecta iuventus, Flos veterum Virtusque virum, quos iustus in hostem Fert dolor et merita accendit Megentius ira, Nulli fas Italo tantam subiungere gentem:
Externos optate duces. Τum Etrusca resedit Hoc acies campo monitis exterrita divom. Ipse oratores ad me regnique coronam
Cum sceptro misit mandatque insignia Τarchon, Succedam castris Tyrrhenaque regna c3peSSam. Sed mihi tarda gelu saeclisque esseta senectuSInvidet imperium seraeque ad sortia VireS. Natum exhortarer, ni mixtus matre Sabella Hinc partem patriae traheret. Τu, cuius et annis Et generi fata indulgent, quem numina p0Scunt, Ingredere, o Teucrum atque Italum fortissime ductor. Hunc tibi praeterea, spes et Solatia nostri, Pallanta adiungam; sub te tolerare magistro Militiam et grave Martis opus, tua cernere facta Adsuescat primis et te miretur ab annis. 480485490495500505510 515
242쪽
P. VERGILI MARONIS Arcadas huic equites bis centum, robora pubis Lecta, dabo totidemque suo tibi nomine Pallas. 520 Vix ea fatus erat: defixique ora tenebant Aeneas Anchisiades et sidus Achates, Multaque dura suo tristi cum corde putabant, Ni signum caelo Cytherea dedisset aperto. Namque inproviso vibratus ab aethere fulgor
525 Cum sonitu venit et ruere omnia visa repente Tyrrhenusque tubae mugire per aethera clangor. Suspiciunt, iterum atque iterum fragor increpat ingens. Arma inter nubem caeli in regione serena Per sudum rutilare vident et pulSa t0nare. 530 Obstipuere animis alii, sed Τroius heros Adgno it sonitum et divae promissa parentis. Τum memorat: Ne vero, hospes, ne quaere, prosecto Quem casum portenta ferant, ego poscor; 0lympo Hoc signum cecinit missuram diva creatrix, 535 Si bellum ingrueret, Volcaniaque arma per auraSLaturam auxilio. Heu quantae miseris caedes Laurentibus instanti
Quas poenas mihi, Turne, dabist quam multa sub undas
Scuta virum galeasque et sortia corpora VolVes,
540 Τhybri pateri Poscant acies et foedera rumpant. Haec ubi dicta dedit, solio se tollit ab alto Et primum Herculeis sopitas ignibus aras
Excitat hesternumque Larem parvosque Penatis Laetus adit; mactant lectas de more bidentis 545 Euandrus pariter, pariter Τroiana iuVentus. Post hinc ad navis graditur sociosque reVisit, Quorum de numero, qui sese in bella Sequantur, Praestantis virtute legit, pars cetera prona Fertur aqua segnisque secundo defluit amni, 550 Nuntia ventura Ascanio rerumque patriSque. Dantur equi Τeucris Τyrrhena petentibus arva; Ducunt exsortem Aeneae, quem fulva leonis Ρellis obit totum praefulgens unguibuS aureis. Fama volat parvam subito Volgata per urbem,
555 Ocius ire equites Τyrrheni ad litora regis.
243쪽
Vota metu duplicant matres propiusque periclo It timor et maior Martis iam adparet imago. Tum pater Euandrus dextram conplexus euntis Haeret inexpletus lacrimans ac talia satur: O mihi praeteritos reserat si Iuppiter annos, 5600ualis eram, cum primam aciem Praeneste sub ipsa Stravi scutorumque incendi victor acervos Et regem hac Erulum dextra sub Τartara misi, Nascenti cui tris animas Feronia mater Horrendum dictu - dederat, terna arma movenda; 565Τer Leto sternendus erat; cui tum tamen omDis Abstulit haec animas dextra et totidem exuit armis: Non ego nunc dulci amplexu divellerer usquam, Nate, tuo, neque finitimo Megentius umquam Huic capiti insultans tot ferro saeva dedisset 570Funera, tam multis viduasset civibus urbem. At vos, o Superi, et divom tu maxume rector Iuppiter, Arcadii, quaeso, miserescite regis Et patrias audite preces: Si numina vestra Incolumem Pallanta mihi, si sata reservant, 575 Si visurus eum vivo et venturus in Unum Vitam oro, patior quemvis durare laborem. Sin aliquem insandum casum, Fortuna, minaris: Nunc, nunc O liceat crudelem abrumpere Vitam, Dum curae ambiguae, dum spes incerta futuri, 580 Dum te, care puer, mea Sola et Sera Voluptas, Conplexus teneo; gravior neu nuntius auris Volneret. Haec genitor digressu dicta supremo
Fundebat, famuli conlapsum in tecta serebant. Iamque adeo exierat portis equitatus apertis, 585 Aeneas inter primos et sidus Achates, Inde alii Troiae proceres, ipse agmine Pallas In medio chlamΙde et pictis conspectus in armiS, Qualis ubi Oceani persus us Lucifer unda, Quem Venus ante alios astrorum diligit ignis, 590Εxtulit os sacrum caelo tenebrasque resolvit. Stant pavidae in muris matres oculisque SequuntUr Pulveream nubem et fulgentis aere caterV3S.
Olli per dumos, qua proxuma meta Fiarum, firmati tendunt; it clamor et agmine facto 595
244쪽
P. VERGILI MARONIs Quadrupedante putrem sonitu quatit ungula campum. Est ingens gelidum lucus prope Caeritis amnem, Religione patrum late sacer; undique colles
Inclusere cavi et nigra nemus abiete cingunt. 600 Silvano fama est veteris sacrasse PelaSg0S, Arvorum pecorisque deo, lucumque diemque,
Qui primi sinis aliquando h buere Latinos. Haud procul hinc Τarcho et Tyrrheni tuta tenebant
Castra locis celsoque omnis de colle videri 605 Iam poterat legio et latis tendebat in arvis. Huc pater Aeneas et bello lecta iuventus
Succedunt fessique et equos et corpora curant.
At Venus aetherios inter dea candida nimbos Dona ferens aderat; natumque in valle reducta 610 Ut procul egelido secretum numine vidit, Τalibus adlata est dictis seque obtulit ultro: En perfecta mei promissa coniugis arte
Munera; ne mox aut LaurentiS, nate, Superb0SAut acrem dubites in proelia poscere ΤUrnum. 615 Dixit et amplexus nati Cytherea petivit, Arma sub adversa posuit radiantia quercu. Ille deae donis et tanto laetus honore Expleri nequit atque oculos per singula volvit
Miraturque interque manus et bracchia versat 620 Τerribilem cristis galeam flammasque Vomentem Fatiferumque ensem, loricam ex aere rigentem, Sanguineam, ingentem, qualis cum caerula nubes
Solis inardescit radiis longeque refulget;
Τum levis ocreas electro auroque recocto
625 I astamque et clipei non enarrabile textum. Illic res Italas Romanorumque triumphoS, Haud vatum ignarus venturique inscius aevi, Fecerat Ignipotens; illic genus omne futurae Stirpis ab Ascanio pugnataque in ordine bella. 630 Fecerat et viridi fetam Mavortis in antro Procubuisse lupam, geminos huic ubera circum Ludere pendentis pueros et lambere matrem Inpavidos, illam tereti cervice reflexam Mulcere alternos et corpora singere lingua. 63b Nec procul hinc Romam et raptas sine more Sabinas
245쪽
Consessu caveae magnis Circensibus actis Addiderat subitoque novum consurgere bellum Romulidis Τatioque seni CuribuSque Severis.1'ost idem inter se posito certamine reges Armati Iovis ante aram paterasque tenentes Stabant et caesa iungebant foedera porca. Romuleoque recens horrebat regia culmo.
Haud procul inde citae Mettum in diversa quadrigae
Distulerant - at tu dictis, Albane, manerest Baptabatque viri mendacis viscera Τullus Per silvam et Sparsi rorabant Sanguine vepreS. Nec non Tarquinium eiectum Ρorsenna iubebat Accipere ingentique urbem obsidione premebat, Aeneadae in ferrum pro libertate ruebant. Illum indignanti similem similemque minanti A SpicereS, pontem auderet quia vellere Cocles Et fluvium vinclis innaret Cloelia ruptis. In summo custos Τarpeiae Manlius arcis Stabat pro templo et Capitolia celsa tenebat Atque hic auraiis volitans argenteu S an Ser Porticibus Gallos in limine adesse canebat; Galli per dumos aderant arcemque tenebant Desensi tenebris et dono noctis opacae
Aurea caesaries ollis atque aurea VeSti S,
Virgatis lucent sagulis, tum lactea colla Auro innectuntur, duo quisque Alpina coruscant Gaesa manu scutis protecti corpora longis. Hic exsultantis Salios nudosque Lupercos Lanigerosque apices et lapsa ancilia caelo Extuderat, castae ducebant sacra per urbem Pilentis matres in mollibus. Hinc procul addit Τartareas etiam sedes, alta ostia Ditis, Et scelerum poenas et te, Catilina, minaci Pendentem scopulo Furiarum que ora trementem Secretosque pios, hic dantem iura Catonem. Haec inter tumidi late maris ibat imago,
Aurea, sed fluctu spumabant caerula cano, Et circum argento clari delphines in orbem Aequora verrebant caudis aestum que Secabant. In medio classis aeratas, Actia bella,
Aen. VIII, 643. 654. 642 sic Ribbeckius. - 670. Me Ladevicus his libri.
246쪽
P. VERGILI MARONIs Cernere erat; totumque instructo Marte videres Fervere Leucaten auroque essulgere fluctus. Hinc Augustus agens Italos in proelia Caesar Cum patribus 90puloque, Penatibus et magnis Dis, 680 Stans celsa in puppi, geminas cui tempora flammas Laeta vomunt patriumque aperitur Vertice sidus. Parte alia ventis et dis Agrippa secundis Arduus agmen agens; cui, belli insigne superbum, Τempora navali fulgent rostrata corona. 685 Hinc ope barbarica variisque Antonius armis, Victor ab Aurorae populis et litore rubro, Aegyptum virisque Orientis et ultima secum Bactra vehit, Sequiturque, nefast Aegyptia coniunx.
Una Omnes ruere ac totum Spumare reductis
690 Convolsum remis rostrisque tridentibus aequor. Alta petunt, pelago credas innare revolsaSCycladas aut montis concurrere montibus altos: Τanta mole viri turritis puppibus instant. Stuppea flamma manu telique volatile ferrum 695 Spargitur, arva nova Neptunia caede rubescunt. Regina in mediis patrio vocat agmina Sistro, Necdum etiam geminos a tergo respicit anguis. Omnigenumque deum monstra et latrator Anubis Contra Neptunum et Venerem contraque Minervam 700 Τela tenent. Saevit medio in certamine Mavors Caelatus ferro tristesque ex aethere Dirae, Et scissa gaudens vadit Discordia palla, Quam cum sanguineo sequitur Bellona flagello. Actius haec cernens arcum intendebat Apollo 705 Desuper: omnis eo terrore Aegyptus et Indi, Omnis Arabs, omnes vertebant terga Sabaei. Usa videbatur ventis regina Vocatis Vela dare et laxos iam iamque inmittere funis. Illam inter caedes pallentem morte futura 710 Fecerat Ignipotens undis et Iapyge seret,
Contra autem magno maerentem corpore Nilum Ρandentemque Sinus et tota Veste Vocantem
Caeruleum in gremium latebrosaque numina victos. At Caesar triplici invectus Romana triumpho
A e n. VIII, 694. telique R fellisque M telisque Waguerus et
Ribbeckius. - 698. omnigenumque Niligenumque Lachmannus amnigenumque Ho annus.
247쪽
ΑENEIDOS LIB. VIII. IX. 159Moenia dis Italis votum inmortale sacrabat, Maxuma ter centum totam delubra per Urbem. Laetitia ludisque viae plausuque fremebant; omnibus in templis matrum chorus, onmibus arae;
Ante aras terram caesi stravere iuvenci.
Ipse Sedens niveo candentis limine Phoebi Dona recognoScit populorum aptatque superbis Ρostibus; incedunt victae longo ordine gentes, Quam variae linguis, habitu tam vestis et armis. Ηie Nomadum genus et discinctos Mulciber Afros, Hic Lelegas Carasque sagittiserosque Gelonos Finxerat, Euphrates ibat iam mollior undis Extremique hominum Morini Rhenusque bicornis, Indomitique Dahae et pontem indignatus Araxes. Τalia per clipeum Volcani, dona parentiS, Miratur rerumque ignarus imagine gaudet
Attollens umero famamque et fata nepotum.
Atque ea diversa penitus dum parte geruntur, Irim de caelo misit Saturnia Iuno
Audacem ad Τurnum. Luco tum sorte parentis Pilumni Τurnus sacrata valle Sedeb3t. Ad quem sic roseo Τhaumantias ore locuta est: Turne, quod optanti divom promittere nemo Auderet, volvenda dies, en, attulit ultro. Aeneas urbe et sociis et classe relicta
Sceptra Palatini sedemque petit Euandri. Nec Satis, extremas Corythi penetravit ad urbes
LIdorumque manum collectosque armat agreStiS. Quid dubitas' nunc tempus equos, nunc p0Scere currus. Rumpe moras omnis et turbata arripe caStra.
Aen. IX, 11. collectosque ς eolleolos MPR.
248쪽
P. VERGILI MAR0MSDixit et in caelum paribus se sustulit alis 15 Ingentemque fuga secuit sub nubibus arcum. Adgnovit iuvenis duplicisque ad sidera palmas Sustulit et tali fugientem est voce SecutuS: Iri, decus caeli, quis te mihi nubibus actam Detulit in terras' unde haec tam clara repente 20 Τempestas' medium video discedere caelum Ρalantisque p0lo stellas. Sequor omina tanta, Quisquis in arma vocas. Et sic effatus ad undam Processit summoque hausit de gurgite lymphas
Multa deos orans oneravitque aethera VotiS. 25 Iamque omnis campis exercitus ibat apertis, Dives equum, dives pictai vestis et auri; Messapus primas acies, postrema coercent Τyrrhidae iuvenes; medio dux agmine I urnus; Vertitur arma tenens et toto Vertice Supra eSt.J30 Ceu septem surgens sedatis amnibus altus
Per tacitum Ganges aut pingui flumine Nilus,
Cum refluit campis et iam se condidit alveo. Hic subitam nigro glomerari pulvere nubem Ρrospiciunt Teucri ac tenebras insurgere campiS. 35 Primus ab adversa conclamat mole Caicus: Quis globus, o cives, caligine volvitur atral Ferte citi serrum, date tela, ascendite murOS, Hostis adest, heiat Ingenti clamore per omnis Condunt se Τeucri portas et moenia conplent. 40 Namque ita discedens praeceperat optumus armiS Aeneas: si qua interea fortuna fuisset,
Neu struere auderent aciem neu credere campo; Castra modo et tutos Servarent aggere muro S.
Ergo etsi conferre manum pudor iraque monStrat, 45 Obiciunt portas tamen et praecepta lacessunt Armatique cavis exspectaut turribus hostem. Τurnus, ut ante Volans tardum praecesserat agmen,
Viginti lectis equitum comitatus et urbiInprovisus adest; maculis quem Τhracius albis 50 Portat equus cristaque tegit galea aurea rubra: Ecquis erit, mecum, iuvenes, qui primus in hostem En, ait; et iaculum attorquens emittit in auras, Principium pugnae, et campo sese arduus insert. Clamore excipiunt socii fremituque sequuntur
249쪽
Horrisono, Teucrum mirantur inertia corda, 55 Non aequo dare Se campo, D0n obvia ferre Arma viros, Sed castra fovere. Huc turbidus atque huc Lustrat equo muros aditumque per 3 Via quaerit.
Ac veluti pleno lupus insidiatus ovili
Cum fremit ad caulas ventos perpessus et imbris 60 Nocte super media; tuti sub matribus agni Balatum exercent; ille asper et inprobus ira Saevit in absentis; collecta fatigat edendi Ex longo rabies et Siccae sanguine fauceS Haud aliter Rutulo muros et castra tuenti 65Ιgnescunt irae; duris dolor ossibus ardet. Qua temptet ratione aditus, et quae Via claUSOS Excutiat Τeucros vallo atque essundat in aequum Classem, quae lateri castrorum adiuncta latebat, Aggeribus Saeptam circum et fluvialibus undis, 70Invadit sociosque incendia posuit ovantis Atque manum pinu sagranti fervidus inplet. Sic vos, o lecti, ferro qui scindere vallum 146 Apparat et mecum invadit trepidantia castra. 147 Tum Vero incumbunt, urguet praesentia Turni, 73 Atque omnis facibus pubes accingitur atris. Diripuere lacos, piceum fert fumida lumen ἰδΤaeda et commixtam Volcanus ad astra favillam. Quis deus, o Musae, tam saeva incendia Τeucris
Avertit tantos ratibus quis depulit ignis
Dicite. Prisca fides sacto, sed fama perenniS. Temp0re quo primum Plingia formabat in Ida 80 Aeneas classem et pelagi petere alta parabat, Ipsa deum fertur genetrix Berecyntia m3gnum Vocibus his adfata Iovem: Da, nate, petenti, Quod tua cyra parens d0mito te p0Scit Olympo. Pinea silva mihi, multos dilecta per annos; 85
Lucus in arce fuit summa, quo Sacra ferebant, Nigranti picea trabibusque obscurus acerniS: Has ego Dardanio iuveni, cum claSSiS egeret, Laeta dedi; nunc sollicitam timor anxius angitS0lve metus atque hoc precibus sine p0SSe parentem, 90 Neu cursu quassatae ullo neu turbine venti
A en. IX, 67. quae via P R qua via i 1 qua vi Ribbeckius.
68. aequum aequu MR aequor P . - 72. 146.147. 73 sic Ribbeckius. - 146. sic Ribbeckius sed libri. - qui libri quis Vulg0. 8b damnavit Ribbeckius. - 9 l. neu cursu MR necu 'Su P. Vergilius. 11
250쪽
P. VERGILI MAR0NIS Vincantur; prosit nostris in montibus ortas. Filius huic contra, torquet qui sidera mundi:
O genetrix, quo fata v0cas' aut quid petis istis
95 Mortaline manu factae inmortale carinae Fas habeant' certusque incerta pericula lustret Λeneas' cui tanta deo permissa potestas Immo, ubi defunctae sinem portusque tenebunt Ausoni0s olim, quaecumque evaserit undis 100 Dardaniumque ducem Laurentia vexerit arva, Mortalem eripiam f0rmam magnique iubebo Aequoris es Se deas, qualis Nereia Doto Et Galatea secant Spumantem pectore pontum.
Dixerat idque ratum Stygii per numina fratris,
105 Per pice torrentis atraque voragine ripaSAdnuit et totum nutu tremefecit Olympum. Ergo aderat promissa dies et tempora Parcae Debita conplerant, cum Τurni iniuria Matrem Admonuit ratibus sacris depellere taedas. 110 Hic primum nova lux oculis offulsit et ingens Visus ab Aurora caelum transcurrere nimbuS Idaeique chori, tum vox horrenda per 3Ur3SΕxcidit et J roum Rutulorumque agmina c0Dplet: Ne trepidate meas, I eucri, defendere navis
11b Neve armate nianus; maria ante exurere Τurno,
Quam sacras dabitur pinus. Vos ite solutae, Ite deae pelagi; genetrix iubet. Et Sua quaeque Continuo puppeS abrumpunt vincula ripis Delphinumque modo demersis aequora ro StriS120 Ima petunt. Hinc virgineae, mirabile mon Strum, Qu0t prius aeratae Steterant ad litora prorael Reddunt se iudidem facies pontoque feruntur. Obstipuere animi Rutulis, conterritus ipse Τurbatis Messapus equis, cunctatur et amni S125 Rauca sonans revocatque pedem I iberinus ab alto. At non audaci I urno siducia cesSit, Ultro animos tollit dictis atque increpat ultro: Τroianos haec monstra petunt, his Iuppiter ipse Auxilium solitum eripuit. non tela neque ignis130 Exspectant Rutulos. Ergo maria invia I eucris Nec Spes ulla fugae, rerum parS altera adempta est,
Aen. IX, 121 om. MPR. - 123. animi Rutulis MPR. - 130. -speetant M*PR eoespeetans Mλ. animis Rutuli